3. Onderwijs en ondersteuning
3.2 Leerlingenpopulatie
Het HCA werkt opbrengst- en handelingsgericht. Dat wil zeggen dat ons handelen doelgericht is, de positieve aspecten zijn van groot belang en de onderwijsbehoeften van onze leerling
(ontwikkelingsperspectief) staat centraal. De professional doet ertoe. Hij heeft een werkwijze die systematisch en transparant is en er is afstemming en wisselwerking. We werken constructief samen met ouders/verzorgers, binnen ons team en met externe partners.
3.2 Leerlingenpopulatie
Het HCA biedt onderwijs aan leerlingen in de leeftijd van 12 tot max. 20 jaar die ondersteuning, begeleiding of zorg nodig hebben wat betreft hun verstandelijke, zintuigelijke of functionele
belemmeringen en/of hun gedrag. Hun ondersteuningsbehoeften zijn dusdanig dat dit (tijdelijk) niet gerealiseerd kan worden in het reguliere voortgezet onderwijs. Onze leerlingen stromen uit naar arbeid, beschut werk, dagbesteding of vervolgonderwijs.
Schoolgids 2021 - 2022 * HCA * www.heliomare.nl 10 / 65
Binnen onze doelgroep van HCA is ook sprake van het tegelijkertijd aanwezig zijn van verschillende belemmeringen. Zo kan er naast een verstandelijk-functionele belemmering ook sprake zijn van belemmering op visueel of auditief gebied. Of zijn sommige leerlingen totaal afhankelijk van anderen, bij algemene dagelijkse handelingen of bij onderwijsvoorwaardelijke (fijn-) motorische activiteiten en handelingen, tot totale zelfstandigheid.
Binnen het doelgroepenmodel vallen onze leerlingen grotendeels onder de doelgroepen leerlingen met:
- beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden.
- stabiel ernstig beperkte motorische ontwikkelingsmogelijkheden.
- problemen in gedrag en/of redzaamheid, inclusief stoornissen in het autistisch spectrum (ASS).
Het onderwijs is gericht op persoonlijke vorming en competentieontwikkeling rond werk- en dagactiviteiten, wonen, vrijetijdsbesteding en burgerschap.
De leerlingen worden voorbereid op participatie in de maatschappij, waar mogelijk op de
arbeidsmarkt. Passende werkgelegenheid moet hier individueel bekeken worden: passend voor de individuele leerling, met zijn of haar wensen, mogelijkheden en beperkingen.
De kerndoelen ter voorbereiding op arbeid of (arbeidsmatige) dagbesteding zijn er mede op gericht dat leerlingen hun loopbaan- en arbeidscompetenties maximaal kunnen ontwikkelen, rekening houdend met hun mogelijkheden en beperkingen.
Bij de komst van een leerling in de VSO-afdeling is voor iedere leerling een ontwikkelperspectief opgesteld. Wij formuleren in dat perspectief onze verwachtingen (en die van ouders) rond de ontwikkelmogelijkheden. Dit perspectief wordt opgevolgd door een uitstroomperspectief.
De 4 uitstroom mogelijkheden zijn:
1. Arbeid binnen de dagbesteding. Dit is niet loonvormend: er is veel begeleiding nodig, je werkt in groepsverband en er is een vaste invulling van de dag.
2. Arbeid in een regulier bedrijf of op een beschutte arbeidsplaats. Dit is loonvormend: je werkt in een beschermde omgeving met eventueel aanpassingen en /of begeleiding. Je krijgt dan salaris.
3. Overstap naar het praktijkonderwijs.
4. Vervolgonderwijs (mbo-entree opleiding, BOL of BBL).
3.3 Inrichting van het onderwijs
De school telt in het schooljaar 2021-2022 veertien groepen en heeft ongeveer 175 leerlingen. Er zijn zes groepen met leerlingen tot ongeveer 14 jaar en acht groepen met 14+ leerlingen. We hebben de groepen dit jaar ingedeeld over onderbouw, middenbouw en bovenbouw. Er zijn 3 groepen voor leerlingen die meer ondersteuning behoeven: een groep onderbouw en twee
midden-/bovenbouwgroepen. Deze groepen zijn kleiner, hebben meer individuele ondersteuning om ze zo goed mogelijk te begeleiden en ondersteuning in hun ontwikkelingen.
Schoolgids 2021 - 2022 * HCA * www.heliomare.nl 11 / 65
De afdeling bestaat uit een team van leraren, leraarondersteuners en klassen- /zorgassistenten. De logopedist ondersteunt het onderwijs aan onze leerlingen en het team op het gebied van
ondersteunende communicatie. Het team staat onder aansturing de schoolleider en medewerkers met specifieke taken op gebied van organisatie & personeel en coördinatie.
De zorg op het HCA wordt georganiseerd middels een zorgkantoor. Leerlingen kunnen hier terecht voor hun zorgbehoefte/vraag . Een aantal leerlingen heeft bij hun persoonlijke verzorging
gedeeltelijk hulp nodig. Voor de gespecialiseerde lichamelijke verzorging wordt een beroep gedaan op de onderwijszorg-assistent. Zij werken volgens individuele protocollen en hebben regelmatig nascholing.
Het team wordt ondersteund door de leden van de commissie voor de begeleiding, te weten de intern begeleiders, de maatschappelijk werker, de jeugdarts, revalidatiearts en de orthopedagogen.
Het stage & transitie bureau bestaat uit 2 leerkrachten. Zij hebben een ondersteunen en begeleiden onze leerlingen, samen met hun mentoren, betrokken collega’s en hun ouders/verzorgers, in hun proces naar die volgende stap op gebied van talentontwikkeling, keuzes maken m.b.t. een passende plek. Daarnaast heeft het stage & transitiebureau een coördinerende rol, denk daarbij aan contacten met vele bedrijven/dagbestedingen in de regio en de samenwerking met de
samenwerkings-verbanden. Zie ook: http://www.stagebureauhca.simpsite.nl Inrichting inhoud
De leerlingen krijgen onderwijs, begeleiding en verzorging door een vaste groep mensen bestaande uit (vak)leerkrachten, klassenassistenten en leraarondersteuners. Elke leerling heeft een mentor die voor ouders het vaste aanspreekpunt is.
De leerlingen tot 14 jaar krijgen hun les- en praktijkaanbod op niveau en binnen klas/
schoolomgeving aangeboden. Zij krijgen interne stage en arbeidstraining.
Vanaf 14+ jaar wordt het les- en praktijkaanbod meer op niveau, talent en behoefte aangeboden.
Ook gaan de 14+ leerlingen op groepsstages en werken zo toe naar individuele stages naar uitstroom.
Inrichting en aanbod praktijkvorming en stagetraject.
De praktijkvorming op het Heliomare College Alkmaar is ingericht in vijf thema’s.
1. Horeca bestaat uit koken, werken in de bakkerij, in de bediening.
2. CKV bestaat uit culturele vorming (cultuur), creatieve ontwikkelingen (tekenen, handvaardigheid), muziek, drama en kunst.
3. Sport & Bewegen betreft toewerken naar een vorm van sport&bewegen.
4. Techniek & ICT bestaat uit techniek en ICT, digitale geletterdheid.
5. Groen is werken in de tuin, dier en decoratie.
Inrichting van het stagetraject – toewerken naar uitstroom De school onderscheidt drie fasen.
Schoolgids 2021 - 2022 * HCA * www.heliomare.nl 12 / 65
• Fase 1 tot en met 14 jaar: Oriëntatiefase
• Fase 2 vanaf 14+ jaar: Ervaringsfase
• Fase 3 vanaf 16+: Transitiefase
De samenstelling van de groepen is gericht op niveau en uitstroomperspectief.
Fase 1: Interne stage en arbeidstraining (AT) (indicatief: 12-14 jaar )
In deze fase gaat het om het uitbreiden en/of onderhouden van de individuele mogelijkheden op cognitief, sociaal, fysiek, zintuigelijk, motorisch, emotioneel en gedragsmatig gebied/ Praktijkvakken of praktische vorming, en op beroepssectoren, maken daar deel van uit. De leerling leert door doen.
Nabespreking van het werk- en leerproces en het resultaat ervan is essentieel voor het leereffect. Bij de nabespreking komt ook de motivatie van de leerlingen in beeld. De leerling wordt zich bewust van wat hij aankan en waarvoor hij gemotiveerd is (wat kan ik? wat wil ik?). Ook leert de leerling om eerste stappen te zetten in het levens-loopbaan-keuzeproces.
Fase 2: (Arbeid) oriënterende- en voorbereidende fase, leren op locatie (LOL) = groepsstages De leeromgeving neemt kenmerken aan van een realistische dagbestedings- en/of arbeidsomgeving.
We hebben het dan over groepsstages en/of arbeidstraining en/of woontraining binnen school of onder begeleiding in een (dagbestedings-)bedrijf.
Doelen van fase 2 zijn onder meer: arbeidsoriëntatie, het steeds bewuster kiezen voor een beroepssector of branche; het ontwikkelen van voldoende vakvaardigheden en
werknemersvaardigheden om in een dagbesteding/bedrijf mee te doen en daarvan te leren; kortom:
het verwerven van 'stage geschiktheid'. Ook moet de leerling aan het einde van fase 2 kunnen functioneren als collega in een (dagbestedings-)bedrijf. De leerling verkent het eigen functioneren in
Schoolgids 2021 - 2022 * HCA * www.heliomare.nl 13 / 65
de rol van werknemer en ontdekt welke sector/branche mogelijk bij hem past.
Fase 2 kan resulteren in een keuzeprocedure en sollicitatie naar een externe stageplaats. Aan het eind van fase 2 kan de leerling aangeven wat hij wil en een keuze maken voor langere bedrijfs- of dagbestedingsstage(s) in fase 3.
Voor leerlingen die blijvend aangewezen zijn op ondersteuning en/of begeleiding bij werk worden alternatieve, passende mogelijkheden gezocht.
Schematische opzet en opbouw praktijkaanbod HCA
In de praktijk Doel
- Oriëntatie op interesses en mogelijkheden
- Werken aan basisvaardigheden, zelfredzaamheid en algemene vorming - Introductie arbeids- en praktijksectoren - Werken aan arbeidsvaardigheden - Ontwikkelen richting leerwerkplaats - Ontwikkelen richting groepsstage Ervaringsfase
- Regie op eigen programma en inhoud, passend bij leerbehoefte, mogelijkheden en perspectief.
- Werken aan inhoudelijke vaardigheden - Kennismaken met arbeids- en
praktijksectoren
- Werken aan arbeidsvaardigheden - Ontwikkelen richting individuele stage Specialisatie
- Regie op eigen programma en inhoud, passend bij richting en daaruit
voorkomende leerdoelen
- Werken aan arbeidsvaardigheden - Ontwikkelen richting individuele stage - Ontwikkelen richting uitstroom
Fase 3: Externe, Individuele stage (15+) (Arbeid) Specialisatie en transitie
In fase 3 wordt nog steeds geleerd en gewerkt binnen het kader van de kerndoelen, gericht op de transitiegebieden werken, wonen, vrije tijd en burgerschap.
Het uitvoeren van de (bedrijfs-)stages beslaat in deze fase relatief veel onderwijstijd. Transitie naar arbeid en/ of dagbesteding is de centrale doelstelling van de externe stage. De leerling loopt stage in (dagbestedings-)bedrijven, zo mogelijk in combinatie met een branche opleiding.
Het gaat in deze fase om de overstap naar (beschutte) arbeid of een vorm van dagbesteding. De
Schoolgids 2021 - 2022 * HCA * www.heliomare.nl 14 / 65
leerling begint met het opdoen van routine, zowel vakmatig als ook in het zich handhaven op de werkplek. Doel van deze fase is dat een leerling zich zowel vakmatig als op het gebied van werknemersgedrag ontwikkelt tot werknemer.
In fase 3 blijft de voorbereiding op passende vormen van wonen en sociale en maatschappelijke participatie echter ook een belangrijke rol spelen. Aandacht voor transitie naar wonen en sociale en maatschappelijke participatie draagt bij aan optimale zelfredzaamheid van de leerling, maar is ook ondersteunend voor een succesvolle transitie naar (duurzame) arbeid. Ook wordt in deze fase de ondersteuningsbehoefte ná schoolverlaten onderzocht.
Uiteindelijk zal de leerling de school verlaten met een voor hem of haar passende arbeidsplek.
We volgen de leerling die de school heeft verlaten nog twee jaar met als doel versterken en ondersteunen leerling en ons onderwijsinhoud versus aansluiting op vervolgplek.