5. Ontwikkeling Koerdische media tot STERK-‐‑TV
5.4 Een keur aan Koerdische tv
De directie hield zich echter aan haar woord en in juli 1999 werd Medya-‐‑TV opgericht. De studio’s in België bleven hetzelfde doen en er werd vanuit Frankrijk uitgezonden, in Frankrijk was de zender ook ingeschreven, bij de CSA het Franse televisie vergunningen apparaat. Van Medya-‐‑TV werd ook na ruwweg vijf jaar de vergunning weer ingetrokken (Bates, 2016. P:91). Ditmaal was de reactie van de journalisten en zender minder fel, er
was geen ophef rondom corruptie van de CSA en ook in Denderleeuw hoorde ik de journalisten niet of nauwelijks over dit incident. Interessant is dat de reden van intrekking van de vergunning deze keer niet was dat er sprake was van opruiende uitzendingen. Er werd door de Franse rechtbank een directe link verondersteld tussen de PKK en Medya-‐‑TV, niet langer hulde de licentie autoriteit zich in lastig te interpreteren
what if’s, maar er werd recht toe recht aan gesteld dat de PKK en Medya-‐‑TV verbonden
waren en tevens dat Medya-‐‑TV de opvolger was van MED-‐‑tv en daarom ook gesloten zou moeten worden (Council of Europe: Parliamentary Assembly, 2006).
Als reactie op dit juridische besluit liet Medya-‐‑TV weten dat zij de eerste van de volgende maand zouden beginnen met zenden als ROJ-‐‑TV, welke haar uitzendingen vanuit Denemarken begon op 1 maart 2004 (Sinclair & Smets, 2014). Met de groeiende mogelijkheden die kwamen met verdere digitalisering van de media en een toename van technologische middelen is het Koerdisch tv-‐‑aanbod in recente jaren enorm toegenomen. Toen ROJ-‐‑TV begon met zenden werd er in Denderleeuw enkel geproduceerd voor ROJ-‐‑ TV, tegenwoordig worden er vanuit Denderleeuw vier televisiezenders bediend. De Koerdische journalisten en aldaar zijn zich bewust geraakt van hun mogelijkheden en hebben hun zender aanbod sterk gediversifieerd. In de kern werken alle zenders met hetzelfde gedachtengoed en stammen ze af van MED-‐‑TV, maar door de zenders te splitsen in verschillende juridische entiteiten wordt het voor zowel de Europese staten als wel de Turkse staat steeds complexer de zenders uit de lucht te halen (Sinclair & Smets, 2014).
ROJ-‐‑TV is nog steeds verwikkeld in een juridische strijd met het Deense rechtssysteem die al vanaf 2010 voortduurt, wederom gaat het hier om een vermeende link met de PKK en het stimuleren van geweld. De Turkse staat is constant bezig met het lobbyen voor intrekking van de zender haar vergunning (Daily Sabah, 2016). In 2010 leidde dit tot de grootste inval in de studio’s in Denderleeuw tot nu toe, bij alle zenders die daar geproduceerd werden, dus ook bij STERK-‐‑TV. De operatie was officieel enkel gericht tegen ROJ-‐‑TV naar aanleiding van vermoedelijk financieren van de PKK maar alle zenders werden in de praktijk beschouwd als mogelijk schuldig. De Belgische politie viel de faciliteiten in Denderleeuw binnen op zoek naar alles dat kon dienen als potentieel bewijs om de zenders te sluiten, tevens werden de zenders ervan verdacht jongeren van Koerdische origine te ronselen om zich bij de PKK in Turkije aan te sluiten.
Vervolgens gebeuren er een aantal ondoorzichtige en wonderbaarlijke dingen. Op Augustus 2010 wordt ROJ-‐‑TV er officieel van beticht de Deense antiterrorisme wetgeving
te overschrijden met name het “promoten van terroristische activiteiten.” ROJ-‐‑TV bleef echter uitzenden in afwachting van de rechtszaak.
Hier opvolgend kwam in november 2010 met de grote lek van documenten van de Amerikaanse ambassade naar voren dat de Deense overheid een deal met de Turkse staat had gesloten, Rasmussen zou de Turkse stem krijgen als NAVO-‐‑secretaris generaal wanneer Denemarken zou aansturen op sluiting van ROJ-‐‑tv (RT, 2014).
10 januari 2012 worden de eigenaren van ROJ-‐‑TV schuldig bevonden aan het promoten van terrorisme, en wordt hun een boete opgelegd van $894.800, welke in termijnen betaald mag worden. De boete wordt opgelegd omdat volgens de aanklager de zender gefinancierd en gecontroleerd wordt door de PKK, om toch te kunnen blijven uitzenden tekent ROJ-‐‑tv een uitzend overeenkomst met satelliet provider Intelsat (Acher, 2012).
Al gaat de Juridische aandacht allemaal naar ROJ-‐‑TV, deze komt in de praktijk ook bij STERK-‐‑TV terecht als juridisch onderdeel van ROJ-‐‑NV. Voorbeeld hiervan is de recente inval in Denderleeuw op vijf november 2015. Het nieuwsblad Belgische Laatste Nieuws schrijft hierover: “Het federaal parket wil 36 personen en vennootschappen voor de correctionele rechtbank brengen omdat die zouden deelgenomen hebben aan de activiteiten van de Koerdische Arbeiderspartij PKK, die beschouwd wordt als een terreurbeweging. De 36 zouden zich niet alleen moeten verantwoorden voor deelname aan de activiteiten van een terroristische groep, maar ook voor het ontvoeringen van minderjarigen, het gevangen houden van minderjarigen en het uiten van doodsbedreigingen, allemaal in een terroristische context.” (HLN, 2015. P:1)
De journalisten met wie ik gesproken heb wisten te vertellen dat er onderling door de agenten die de gebouwen binnenvielen Turks gepraat werd en er bestaan speculaties over de rol die de Turkse staat in de uitvoering van de actie heeft gehad. De aanklachten zijn vervolgens allen verworpen, maar de slechte naam en het vermoeden blijft voortbestaan.
Bovenstaande was het laatste officiële incident dat plaatsvond in Denderleeuw, maar past binnen de oplaaiing van verder Turks Koerdisch geweld. Nu blijkt dat ook de Deense staat haar interesse in de zaak tegen ROJ-‐‑NV weer heeft hervat. Na een relatief rustig periode in 2013 en 2014 liggen ROJ-‐‑NV en de Deense staat weer in de clinch aangaande het juridisch proces dat maar voortsleept.
5.5 Conclusie
Duidelijk mag zijn dat de Koerdische media en uitingen van deze Koerdische media en cultuur zwaarbevochten zijn sinds haar ontstaan. Vooral de Turkse staat blijkt veel moeite te hebben met onafhankelijk Koerdische media en probeert deze op alle mogelijke manieren tegen te werken. Opvallend is echter dat met het verstrijken van tijd, het verder digitaliseren van de media en een steeds verder toenemende mate van globalisering de invloed die Turkije heeft op Koerdische media buiten de landsgrenzen afneemt.
Symbool hiervoor staan de journalisten werkzaam bij STERK-‐‑TV en de andere zenders, zij zeggen zich geen zorgen te maken, mocht ROJ-‐‑NV tot sluiting gedwongen worden dan kunnen zij op elk moment weer een nieuwe doorstart maken onder een andere naam. Tevens zijn zij van mening dat de uitbreiding en diversifiëring van Koerdische tv-‐‑zenders wel aantoont dat de huidige ontwikkeling er een is die niet meer te stoppen is. Door de toename van technologische mogelijkheden en verdere globalisering wordt het alleen nog maar complexer voor de Turkse staat om de Koerdische tv en de Koerdische media in het algemeen een halt toe te roepen.
6. STERK-‐‑TV
6.1 Inleiding
Om de theoretische assumpties, verklaringen en persoonlijke drijfveren duidelijk in context te kunnen plaatsen is het noodzakelijk een inkijk te verschaffen in het leven van de journalisten in Europa die zich werken voor STERK-‐‑TV, en het leven op STERK-‐‑TV zelf. Deze factoren zijn namelijk direct verantwoordelijk voor de ontwikkelingen die er bij STERK-‐‑TV plaatsvinden. Deze situatieschets is gebaseerd op persoonlijke ervaringen opgedaan tijdens mijn verblijf in Denderleeuw alwaar de studio’s gevestigd zijn. Aldaar was ik te gast bij Hassan Ghazi, producent van een Koerdisch intellectueel
praatprogramma, en een van de prominentste Koerden werkzaam bij STERK-‐‑TV.2
2 De ervaringen en gesprekken beschreven zijn allen opgedaan in Denderleeuw door de
auteur. Deze vonden plaats in de periode van 25-‐‑05-‐‑2016 t/m 25-‐‑05-‐‑2016. De respondenten waren allen werkzaam bij STERK-‐‑TV als journalist.