3. Mobiliteit en verkeersveiligheid
3.1 Kernpunten verkeersveiligheid en mobiliteit
3.1 Kernpunten verkeersveiligheid en mobiliteit
De volgende mobiliteitsaspecten van de voertuigen worden op het Rijkswegennet onderscheiden:
» vervoerwijze;
» files.
De samengevatte resultaten uit dit hoofdstuk zijn:
Aandeel ernstig slachtoffer(ongevallen)
» 75% van de ernstige slachtoffers valt in personenauto’s;
» in bestelauto’s valt 10% van de ernstige slachtoffers, in vrachtauto’s 4%
en op motoren 8%;
» 2-3% van de ernstige slachtofferongevallen vindt plaats in files.
Ontwikkeling ernstige slachtofferongevallen
» sinds 2004 is het aantal ernstige slachtoffers in personenauto’s 8%
gedaald;
» sinds 2004 is het aantal ernstige slachtoffers in bestelauto’s 42% gedaald;
» sinds 2004 is het aantal ernstige slachtoffers in vrachtauto’s 8% gedaald;
» sinds 2004 is het aantal ernstige slachtoffers op motoren 21% gedaald;
» sinds 2004 is het aantal ernstige slachtofferongevallen in files met 144%
gestegen.
Ontwikkeling ongevalernst
» ernstige slachtoffers in personenauto’s, bestelauto’s en op motoren komen hoofdzakelijk in botsing met andere personenauto’s/bestelauto’s of raken eenzijdig van de weg;
» ernstige slachtoffers in vrachtauto’s komen daarnaast relatief vaak in botsing met andere vrachtauto’s (28,3% van de gevallen).
» ongevallen in files zijn minder ernstig van aard dan gemiddeld.
Aandachtsroutes en –locaties
Relatief het grootste aantal ernstige slachtoffers is gevallen op:
» Rijksweg 769 in de regio Noord-Brabant (14 ernstige slachtoffers in personenauto’s);
» Rijksweg 20 in de regio Zuid-Holland (9 ernstige slachtoffers in bestelauto’s);
» Rijksweg 29 in de regio Zuid-Holland (5 ernstige slachtoffers in vrachtauto’s);
» Rijksweg 8 in de regio Noord-Holland (8 ernstige slachtoffers in personenauto’s en 6 ernstige slachtoffers bij fileongevallen).
3.2 Vervoerwijze
Samenvatting 11 Definitie
De vervoerwijze waarin ernstige slachtoffers vallen zijn voornamelijk personenauto’s, bestelauto’s, vrachtauto’s en motoren.
Aandeel
» 75% van de ernstige slachtoffers valt in personenauto’s, 10% in bestelauto’s, 8% op motoren en 4% in vrachtauto’s;
Ontwikkeling ernstige slachtoffers
» sinds 2004 is het aantal ernstige slachtoffers in bestelauto’s het sterkst gedaald, met 42%;
» sinds 2004 is het aantal ernstige slachtoffers in personenauto’s 8%, in vrachtauto’s 21% en op motoren 8% gedaald;
Ongevalernst
» 46,0% van de ernstige slachtoffers in personenauto’s komt in aanrijding met een andere personenauto of bestelauto, 37,9% verongelukt eenzijdig en 13,4% raakt een vrachtauto;
» 31,6% van de ernstige slachtoffers in bestelauto’s komt in aanrijding met een personenauto of andere bestelauto, 48,9% verongelukt eenzijdig en 16,7% raakt een vrachtauto;
» 50,5% van de ernstige slachtoffers op motoren komt in aanrijding met een personenauto of bestelauto, 35,8% verongelukt eenzijdig en 0,7% raakt een vrachtauto;
» 37,4% van de ernstige slachtoffers in vrachtauto’s komt in aanrijding met een personenauto of bestelauto, 33,3% verongelukt eenzijdig en 28,3%
raakt een andere vrachtauto;
Aandachtsroutes en –locaties
» op Rijksweg 769 (Noord-Brabant) vallen de meeste ernstige slachtoffers in personenauto’s per wegkilometer, in totaal 14;
» op Rijksweg 20 (Zuid-Holland) vallen de meeste ernstige slachtoffers in bestelauto’s per wegkilometer, in totaal 9;
» op Rijksweg 29 (Zuid-Holland) vallen de meeste ernstige slachtoffers in vrachtauto’s per wegkilometer, in totaal 9;
» op Rijksweg 8 (Noord-Holland) vallen de meeste ernstige slachtoffers op motoren per wegkilometer, in totaal 8.
11 De insteek van de analyses bij dit onderzoeksonderdeel is iets anders dan bij de overige onderdelen. Bij vervoerwijze is de indicator namelijk ernstige slachtoffers. Dit betekent dat ontwikkeling van het aantal ernstige slachtofferongevallen niet gegeven wordt.
Achtergrond Definitie
Het wagenpark dat gebruik maakt van het Rijkswegennet bestaat hoofdzakelijk uit personenauto’s, bestelauto’s, vrachtauto’s en motoren.
Ongeveer 97% van de ernstige slachtoffers bij verkeersongevallen vallen bij deze vervoerwijzen.
Aandeel
Uit tabel 19 komt naar voren dat vanaf 2004 in totaal 2.610 ernstige slachtoffers op het Rijkswegennet zijn gevallen die bestuurder van een voertuig waren. Ook zijn er 1.030 ernstige slachtoffers gevallen die als passagier in een voertuig zaten. Driekwart van de ernstige slachtoffers zijn verongelukt met een personenauto, ongeveer 10% met een bestelauto, ongeveer 8% met een motor en ongeveer 4% met een vrachtauto.
tabel 19: aantal ernstige slachtoffers per vervoerwijze per type verkeersdeelname in de periode 2004-2007 op het Rijkswegennet [Ministerie V&W, 2008b]
Ernstige slachtoffers
Bestuurder Passagier
Aandeel totaal ernstige slachtoffers
Personenauto 1.922 903 75%
Bestelauto 271 99 10%
Motoren 292 17 8%
Vrachtauto 125 11 4%
Totaal 2.610 1.030
Ontwikkeling ernstige slachtoffers
In figuur 31 is de ontwikkeling van het aantal ernstige slachtoffers per vervoerwijze weergegeven. Hieruit blijkt dat bij alle vervoerwijzen sinds 2004 een daling waarneembaar is van het aantal ernstige slachtoffers. Het aantal ernstige slachtoffers in personenauto’s is 8% gedaald. In 2006 was een daling van 24% bereikt. Het aantal slachtoffers in bestelauto’s is sinds 2004 42%
gedaald. Het aantal ernstige slachtoffers op motoren is 8% gedaald, waarbij in 2006 reeds een daling van 13% was bereikt. Het aantal ernstige slachtoffers in vrachtauto’s is sinds 2004 21% gedaald, nadat in 2005 nog een lichte stijging waarneembaar was.12
50 60 70 80 90 100 110
Index
Ernstige slachtoffers personenauto 100 93 76 92
Ernstige slachtoffers bestelauto 100 84 77 58
Ernstige slachtoffers motor 100 89 87 92
Ernstige slachtoffers vrachtauto 100 105 74 79
2004 2005 2006 2007
figuur 31: ontwikkeling aantal ernstige slachtoffers per vervoerwijze op het Rijkswegennet [Ministerie V&W, 2008b]
12 Relateren van de ontwikkeling van het aantal ernstige slachtoffers aan het aantal voertuigkilometers is vanwege afwezigheid van intensiteitgegevens per vervoerwijze niet mogelijk.
Ongevalernst
In tabel 20 is per vervoerwijze waarmee de ernstige slachtoffers verongelukken aangegeven welk voertuigtype betrokken is bij de aanrijding.
Hieruit komt naar voren dat 46,0% van de slachtoffers die vallen in personenauto’s in aanraking komen met een andere personenauto of bestelauto. Bij 37,9% van deze ongevallen is er sprake van een eenzijdig ongeval, waarbij geen ander voertuig betrokken is. Bij slachtoffers met een bestelauto is bij ongeveer 31,6% van de ongevallen een personenauto of andere bestelauto betrokken. Hierbij is 48,9% eenzijdig van aard. Ook bij ernstige slachtoffers met motoren zijn de personenauto’s en bestelauto’s het vaakst als botspartner betrokken, gevolgd door ongevallen die eenzijdig van aard zijn. Bij de slachtoffers die in vrachtauto’s vallen is het opvallend dat bij 28,3% van de ongevallen een andere vrachtauto betrokken is.
tabel 20: aandeel botspartners van de ernstige slachtoffers per vervoerwijze in de periode 2004-2007 op het Rijkswegennet [Ministerie V&W, 2008b]
Botspartner Vervoerwijze
ernstige slachtoffers
Personenauto
Bestelauto Vrachtauto Motor Eenzijdig Personenauto 46,0% 13,4% 0,1% 37,9%
Bestelauto 31,6% 16,7% 0,3% 48,9%
Motoren 50,5% 0,7% 4,2% 35,8%
Vrachtauto 37,4% 28,3% 0,0% 33,3%
Aandachtsroutes
In tabel 21 is per vervoerwijze aangegeven op welke Rijkswegen sinds 2004 de meeste ernstige slachtoffers per kilometer zijn gevallen.
tabel 21: aantal ernstige slachtoffers op de Rijkswegen met meeste ernstige slachtoffers per wegkilometer per vervoerwijze naar Dienst [Ministerie V&W, 2008b]
Rijksweg Totaal aantal ernstige
slachtoffers Dienst
Personenauto 769 14 Noord-Brabant
Bestelauto 46 1 Noord-Nederland
Motoren 8 8 Noord-Holland
Vrachtauto 29 5 Zuid-Holland
3.3 Files
Samenvatting Definitie
Fileongevallen zijn ongevallen die plaatsvinden tijdens en in files.
Aandeel
» 2-3% van de ernstige slachtofferongevallen vindt plaats in files;
Ontwikkeling ernstige slachtoffer(ongevallen)
» in 2007 hebben 22 ernstige slachtofferongevallen plaatsgevonden in files met 24 ernstige slachtoffers;
» sinds 2004 is het aantal ernstige slachtofferongevallen in files 144%
gestegen en het aantal ernstige slachtoffers 167%;
Ontwikkeling ongevalernst
» bij 4,1% van alle ongevallen in files vallen ziekenhuisgewonden of doden.
Landelijk is dit bij 5,8% van de ongevallen;
Aandachtsroutes en –locaties
» de meeste ernstige slachtofferongevallen in files per wegkilometer vinden plaats op autosnelwegen, 0,76 per 100 kilometer;
» op Rijksweg 8 (Noord-Holland) vinden de meeste ernstige slachtofferongevallen in files per wegkilometer plaats, in totaal 2 met 6 ernstige slachtoffers.
Achtergrond Definitie
Fileongevallen zijn ongevallen die plaatsvinden tijdens en in files. Files zijn in dit kader vormen van verminderde doorstroming die zijn geregistreerd in het bestand FileRap [A1-19].
Aandeel
Uit figuur 32 komt naar voren dat het aandeel ernstige slachtofferongevallen in files ten opzichte van het totaal aantal ernstige slachtofferongevallen sinds 2004 is gestegen van ongeveer 1% tot ongeveer 2-3%. Dit geldt ook voor het aandeel ernstige slachtoffers in files.
0,0%
Aandeel ernstige fileongevallen 1,1% 3,4% 2,4% 2,9%
Aandeel ernstige fileslachtoffers 0,8% 3,4% 2,5% 2,6%
2004 2005 2006 2007
figuur 32: aandeel ernstige slachtofferongevallen en ernstige slachtoffers in files op het totaal aantal ernstige ongevallen en
ernstige slachtoffers op het Rijkswegennet [Ministerie V&W, 2008b]
Ontwikkeling (slachtoffer)ongevallen
In tabel 22 is het aantal ernstige slachtofferongevallen in files en het aantal ernstige slachtoffers weergegeven. Hieruit komt naar voren dat in 2007 22 ernstige slachtofferongevallen in files hebben plaatsgevonden, met 24 ernstige slachtoffers. In vergelijking met 2004 zijn deze waarden meer dan verdubbeld.
tabel 22: ontwikkeling aantal ernstige slachtofferongevallen en ernstige slachtoffers in files op het Rijkswegennet [Ministerie V&W, 2008b]
Uit figuur 33 komt naar voren dat het aantal ernstige slachtofferongevallen in files sinds 2004 sterk is gestegen, terwijl het aantal ernstige slachtofferongevallen op het gehele Rijkswegennet is gedaald.
0
Ernstige fileongevallen 100 278 178 244
Ernstige ongevallen RWN 100 91 83 94
2004 2005 2006 2007
figuur 33: ontwikkeling ernstige slachtofferongevallen in files en totaal ernstige slachtofferongevallen op het Rijkswegennet [Ministerie V&W, 2008b]
Ontwikkeling ongevalernst
In figuur 34 is de mate van de ongevalernst van ongevallen in files afgezet ten opzichte van de gemiddelde ongevalernst. Hieruit komt naar voren dat 4,1%
van alle ongevallen in files ernstig van aard zijn. Dit is lager dan het gemiddeld aantal ernstige ongevallen op Rijkswegennet dat op 5,8% ligt.
0%
Ernstige fileongevallen 2,5% 4,7% 2,8% 4,1%
Ernstige ongevallen RWN 8,4% 5,3% 5,2% 5,8%
2004 2005 2006 2007
figuur 34: ontwikkeling aandeel ernstige slachtofferongevallen ten opzichte van het totaal aantal ongevallen op het
Rijkswegennet [Ministerie V&W, 2008b]
Aandachtroutes en –locaties
Uit tabel 23 komt naar voren dat jaarlijks de meeste ernstige slachtofferongevallen in files per wegkilometer plaatsvinden op autosnelwegen. Dit zijn per 100 kilometer ongeveer 0,76 ernstige fileongevallen. Op autowegen is dit aantal ruim tien keer lager. Opgemerkt dient te worden dat de meeste geregistreerde files voorkomen op autosnelwegen. Parallel verloopt het aantal ernstige slachtoffers.
tabel 23: gemiddeld aantal ernstige slachtofferongevallen in files en ernstige slachtoffers per wegtype per 100 kilometer weglengte in de periode 2004-2007 [Ministerie V&W, 2008b]
Op Rijksweg 8 in de regio Noord-Holland hebben in de periode 2004-2007 het meeste aantal ernstige fileongevallen per wegkilometer plaatsgevonden. Dit waren 2 ernstige fileongevallen, waarbij 6 ernstige slachtoffers zijn gevallen.
Historisch onderzoek
Het aantal files en de lengte van files neemt al jaren toe, met als gevolg dat het aantal ongevallen in files stijgt. In figuur 35 is de ontwikkeling van de filezwaarte (sommering van de filelengte en de fileduur) weergegeven. In de periode 2000-2006 is een jaarlijkse toename van 6% van de filezwaarte waarneembaar [Ministerie V&W, 2007d].
figuur 35: ontwikkeling filezwaarte op het Rijkswegennet [Ministerie V&W, 2007d]
Naast de ongevallen die in files plaatsvinden kunnen verkeersongevallen ook files veroorzaken. Gemiddeld wordt 12-14% van de files veroorzaakt door een verkeersongeval (bijvoorbeeld onder invloed van blokkering van de weg of kijkgedrag) [Ministerie V&W, 2007d].
Ernstige
Weg gesloten voor (brom)fietsers en langzaam verkeer
0,00 0 0,00 0
Totaal 0,59 100 0,70 100