De woonplaats, sekse en leeftijd van de jongeren
Uit de beschikbare gegeven blijkt dat de jongeren van Halt, Basta en Ouders Present meestal uit de centrumgemeenten(n) komen.
- Van de 30 Halt jongeren komen er 22 uit Roosendaal of Bergen op Zoom. De overigen wonen in een van de omringende gemeenten.
- Van de 23 Basta jongeren komen er 21 uit Rotterdam en 2 uit andere gemeenten.
- Van de 33 jongeren waarvan de ouders Ouders Present volgden komen er 32 uit Amsterdam.
Bij ROOS zien we een ander beeld: slechts 4 van de 34 jongeren zijn afkomstig uit Haarlem of Den Bosch; van drie jongeren is de woonplaats niet bekend; de overigen komen uit andere gemeenten gelegen in een van de twee regio’s.
De doelgroep van spijbelaars die zelf of waarvan de ouders een interventie opgelegd kregen, bestaat bijna even vaak uit meisjes als jongens.
- De onderzoeksgroep van Halt-jongeren bestaat uit 19 meisjes (63%) en 11 jongens (37%). - De onderzoeksgroep van ROOS-jongeren bestaat uit: 18 meisjes (53%) en 16 jongens (47%). - De onderzoeksgroep van Basta-jongeren bestaat uit: 9 meisjes (39%) en 14 jongens (61%). - De onderzoeksgroep van de kinderen waarvan de ouders Ouders Present volgden bestaat uit:
20 meisjes (61%) en 13 jongens (39%).
48
Bij ROOS gaat het om 34 jongeren: 29 jongeren uit de kwantitatieve onderzoeksgroep en 5 jongeren die geen toestemming gaven voor het achterhalen van hun verzuimgegevens.
Halt, ROOS en Basta zijn bedoeld voor jongeren die leerplichtig zijn49. In de meeste
programmabeschrijvingen staat aangegeven dat de doelgroep 12 - 17 jaar is. De jongeren vallen inderdaad bijna altijd binnen de omschreven doelgroep.
In tabel 6 is de leeftijdverdeling weergegeven op het moment van start van de interventie.
Tabel 6: leeftijdsverdeling voor de start van de interventie
Leeftijd Halt (n=30) Roos (n=34) Basta (n=23) Ouders Present (n=33)
Abs. % Abs. % Abs. % Abs. %
6 tot en met 8 jaar 5 15
9 tot en met 12 jaar 6 18
13 jaar 2 14 jaar 8 33 8 24 5 22 5 15 15 jaar 10 33 10 30 6 26 4 12 16 jaar 9 30 13 40 12 52 7 22 17 jaar 1 4 2 6 6 18 Onbekend 1 totaal 30 100 34 100 23 100 33 100 s.d. 1.0 1.0 0.8 3.6
De gemiddelde leeftijden waarop de jongeren de interventie startten, liggen voor Halt, ROOS en Basta dicht bij elkaar. Deze gemiddelden liggen op respectievelijk 15 jaar en 4 maanden (Halt), 15 jaar en 6 maanden (ROOS) en 15 jaar en 8 maanden (Basta). Bij Ouders Present ligt de
gemiddelde leeftijd van de jongeren lager, namelijk op 13 jaar en 7 maanden
Opvallend is de grote spreiding in leeftijden bij de kinderen van de ouders die Ouders Present volgen. Eenderde van deze kinderen is 12 jaar of jonger en bijna 20% is 17 jaar. Dit laatste
bevestigt het feit dat Ouders Present ook wordt opgelegd om te voorkomen dat jongere kinderen in het gezin die op dit moment nog niet of nauwelijks spijbelen, ook hardnekkige spijbelaars worden. Bij de Basta-jongeren is de spreiding het kleinst. De leeftijden van deze jongeren liggen tussen 14 en 16 jaar.
Het niveau van de schoolopleiding (bij start van de interventie)
Bij de Basta jongeren is het opleidingsniveau vaak niet bij ons bekend. Het opleidingsniveau van de overige jongeren is tabel 7 weergegeven.
49
Jongeren zijn volledig leerplichtig tot en met het einde van het schooljaar waarin ze 16 zijn geworden. Daarna zijn ze nog een schooljaar partieel leerplichtig.
Tabel 7: opleidingsniveau voor de start van de interventie
Opleiding Halt (n=30) ROOS (n=34) Ouders Present (n=33)
Abs. % Abs. % Abs. %
Basisonderwijs 1 4 12 42 Speciaal onderwijs 1 3 VMBO 24 85 21 80 11 38 MAVO 1 4 MBO 2 8 4 14 HAVO/VWO 2 7 2 8 Project/leerplichtvervangend 1 4 1 3 Onbekend 2 8 - 4 -totaal 30 100 34 100 33 100
Het merendeel van de jongeren zit op het VMBO. Bij Halt en ROOS gaat het om minimaal 80% van de jongeren. Bij Ouders Present zijn de grootste aantallen te vinden binnen het basisonderwijs en het VMBO.
De omvang van het verzuim (voorafgaand aan de interventie).
Halt is bedoeld voor matige spijbelaars, ROOS voor matige spijbelaars, Basta en Ouders Present voor hardnekkige spijbelaars. Om een indruk te krijgen van de omvang van het spijbelgedrag vóór de start van de interventie bij alle interventies, hebben we de verzuimpercentages op het tweede meetmoment (de week twee maanden voor de start van de interventie) in categorieën ingedeeld50.
Tabel 8: omvang ongeoorloofd verzuim tweede meetmoment
Halt (n=30) ROOS (n=34) Basta (n=23) Ouders Present (n=33) Ongeoorloofd
verzuim Abs. % Abs. % Abs. % Abs. %
Geen verzuim 19 73 10 40 14 54 Maximaal 25% 6 23 4 16 1 10 6 23 Tussen 26% - 50% 4 16 1 4 Tussen 51% - 75% 76% - 100% 1 4 7 28 9 90 5 19 Onbekend 4 - 9 - 13 7 -totaal 30 100 34 100 23 100 33 100
Ten aanzien van de spreiding van het verzuim laat de tabel het volgende zien:
50
Er zijn drie meetmomenten voor de start van de interventie. Om resultaten te kunnen tonen voor alle interventies (dus ook voor Basta) hebben we het tweede meetmoment gekozen. Op dit meetmoment hebben we meer verzuimgegevens van de Basta-jongeren dan op andere meetmomenten.
- De meeste Halt jongeren spijbelden op het tweede meetmoment niet of nauwelijks. Er is één uitschieter met een ongeoorloofd verzuim van meer dan 75% van de totale lestijd in de betreffende meetweek.
- Zowel bij ROOS als bij Ouders Present is de spreiding in de mate van verzuim groot. Een aanzienlijk deel van de jongeren had een verzuim van 0%. Een iets kleinere subgroep had daarentegen een verzuim van meer dan 75%.
- Bij Basta verzuimden de meeste jongeren minstens 75% van de lestijd. Er is één uitschieter met maximaal 25% verzuim.
Bij Halt ligt het ongeoorloofd verzuim gemiddeld op 5,6%, bij ROOS op 36,6%, bij Basta op 90,2% en bij Ouders Present op 24,4%. Bij Basta gaat het slechts om 10 jongeren, dit aantal is te klein om te kunnen nagaan of dit gemiddelde significant verschilt van de andere gemiddelden.
We zijn wel nagegaan of de gemiddelde verzuimpercentages van Halt, ROOS en Ouders Present vóór de start van de interventie, significant van elkaar verschillen. Om het gemiddelde wat
robuuster te maken hebben we de gemiddelde verzuimpercentages berekend over alle meetmomenten van de voormeting (n=3).
De analyse laat zien dat de Halt groep zich significant onderscheidt (F=6.53, df=2, p<0.01) van ROOS (p<0.01) en van Ouders Present (p=0.01). Het gemiddelde verzuim voor de interventie ligt bij Halt met 4,6% beduidend lager dan de gemiddelde percentages bij ROOS (35,9%) en Ouders Present (25,1%). De ROOS jongeren verschillen wat betreft de omvang van het verzuim niet significant van de kinderen van de ouders die Ouders Present krijgen opgelegd. Na controle op de variabelen leeftijd en geslacht, blijkt dat deze variabelen niet van invloed zijn op de geconstateerde verschillen.
Het verloop van de interventie (wel of niet afgemaakt)
De interventies Halt en ROOS zijn door meer dan 80% van de jongeren volledig gevolgd.
Respectievelijk 93% van de Halt jongeren en 82% van de ROOS jongeren maakten de interventie af. Bij Basta en Ouders Present liggen deze percentages iets lager; 64% van de Basta jongeren en 76% van de ouders die Ouders Present volgden, maakten het programma af.
Bij HALT en ROOS werd de interventie voortijdig gestopt omdat jongeren (bij herhaling) hun afspraken niet nakwamen of opnieuw verzuimden. Bij Basta gaat het ook om andere redenen (zoals zwangerschap, gezondheidsproblemen, criminaliteit, vrijstelling (en start van een werktraject) en toegestane voortijdige beëindiging omdat een jongere op een nieuwe school kon beginnen. Bij Ouders Present zijn de redenen van het voortijdig beëindigen van de interventie niet bekend.