Zelforganisatie gaat niet vanzelf / 9. Interviews met enkele wethouders
57 het initiatief handen en voeten te geven. Bewoners kunnen met initiatieven
bij de wijkmanager komen. De wijkmanager heeft een budget van 2,50 euro per inwoner (ongeveer 100.000 euro) per wijk. Dit bedrag kan vrij besteed worden aan initiatieven vanuit de wijk. Hiervoor zijn geen regels, maar wel een aantal richtlijnen:
– De initiatieven hebben bij voorkeur een bijdrage aan de sociale cohesie in de wijk.
– De gemeente is terughoudend met fysieke ingrepen, vanwege volgende beheerlasten.
– Wanneer er een grote behoefte is aan fysieke ingrepen wordt gekeken of geschoven kan worden in de planning van onderhoudsmaatregelen/
geplande ingrepen.
– Het beleid is vraaggericht.
Initiatiefnemers die een eigen bijdrage leveren in de vorm van middelen of inzet zijn aantrekkelijker. Gemiddeld zijn er zo’n 250 initiatieven per jaar in Zoetermeer, gemiddeld van beperkte omvang. Initiatiefnemers zijn bewoners of buurtverenigingen. Over de jaren is gebleken dat dit bedrag niet volledig besteed wordt, het bedrag is inmiddels gehalveerd. Er is een groot verschil in aard en kwaliteit van de aanvragen. De meeste initiatieven zijn evenementen als sporttoernooien, een kerstmaaltijd en festivals.
Een belangrijke succesfactor is waardering. In Zoetermeer wordt ieder jaar in iedere wijk het Chapeau-beeldje uitgereikt aan de vrijwilliger van het jaar. Zo heeft de buurtvereniging van de Waterbuurt ook een Chapeau ontvangen. Dit wordt zeer gewaardeerd. Bewoners van de jonge wijken nemen meer initiatief.
De minste initiatieven komen vanuit de veertig jaar oude wijken. Iedere wethouder is verantwoordelijk voor een wijk en houdt in de wijk maandelijks een spreekuur voor bewoners. Een succesvol project in Zoetermeer zijn de social sofa’s. Deze betonnen sofa’s worden door de buurtbewoners gezamen-lijk met mozaïek bekleed en hebben een positieve impact op de sociale cohesie. In Zoetermeer zijn er inmiddels zo’n dertig neergezet. Een gevoelig
onderwerp is volgens Edo Haan: “Hoe het maatschappelijk middenveld te betrekken zonder aan te sturen. Een voorbeeld is de voedselbank. Het werk van de welzijnsverenigingen voelt als succesvol, iedereen voelt ook dat de stichting Piëzo goed werk doet. Maar wat de subsidies per jaar nu daadwerke-lijk opleveren is lastig te beoordelen.”
Almere
In Almere is de schakel tussen de gemeente en de bewoner het gebiedsteam.
De gemeente staat open voor initiatieven vanuit bewoners. Veel initiatieven liggen op het terrein van beheer. Er zijn daarnaast verschillende platforms van waaruit burgerinitiatieven worden ondersteund. Zo is er ‘zelf bedacht zelf gedaan’, de wijk Nobelhorst en heeft ieder gebied een gebiedsteam. De gemeente werkt vanuit het vertrouwensprincipe. Wanneer bewoners aangeven beheertaken van de gemeente te willen overnemen, als het onder-houden en inrichten van openbaar groen, dan worden voor een periode van ongeveer twee jaar kwaliteitsafspraken gemaakt. In een dergelijk geval worden de onderhoudbudgetten overgeheveld naar de initiatiefnemer en de prestaties worden gemonitord en geëvalueerd. Wanneer uit de monitoring blijkt dat er ondersteuning nodig is van professionals vanuit de gemeente, wordt deze ondersteuning geboden. Na twee jaar wordt bekeken of het initia-tief succesvol/rendabel is en besloten over eventuele continuering. ‘Zelf bedacht zelf gedaan’ is een platform waar bewoners met initiatieven kunnen komen om de wijk te verbeteren. Over een periode van vier jaar is 378.000 euro beschikbaar om goede plannen uit de wijken te ondersteunen. Het geld wordt volledig besteed aan de initiatieven vanuit de wijk.
Een speciale website biedt een overzicht van de initiatieven; bewoners in de wijk kunnen initiatieven steunen door “fan” te worden van het initiatief. De regiegroep, een speciale bewonerscommissie van vijf tot zeven bewoners in de wijk, maakt een selectie van initiatieven die financiële steun krijgen vanuit het budget. De regiegroep wordt ondersteund door ambassadeurs die mensen aanspreken over “zelf bedacht zelf gedaan” en een opbouwwerker
Zelforganisatie gaat niet vanzelf / 9. Interviews met enkele wethouders
58 die de uitvoering van de initiatieven met raad en daad ondersteund. De
gemeente stelt een aantal eisen aan de initiatieven die betrekking hebben op de ondersteuning vanuit de bewoners, de uitvoerbaarheid en de inpassing in de buurt. Een gestructureerde vorm van het ondersteunen van initiatieven vanuit bewoners vindt plaats in de (te bouwen) wijk Nobelhorst. De bouw van woningen en voorzieningen is vraaggericht.
– De ontwikkelaars bieden een platform (het initiatievenlab) voor initiatieven van zeer gevarieerde aard. Zijn er voldoende mensen die willen meedoen en investeren, dan kan het initiatief worden uitgevoerd. Ondernemende huurders, die meer willen dan wonen en zich verenigen in een groep hebben zo ook voorrang op andere woningzoekenden.
– Ten aanzien van inrichting en beheer openbare ruimte: Er is sprake van een buurtcoöperatie. De leden van de buurtcoöperatie kunnen kiezen welke voorzieningen ze willen hebben (bijvoorbeeld een zwembad of een gras-veld) en wie het gaat beheren. De gemeente en woningcorporatie stellen de prijzen. De bewoners kunnen kiezen of ze het zelf doen voor die prijs of laten doen en mogelijk extra betalen.
Zelforganisatie gaat niet vanzelf / 9. Interviews met enkele wethouders
59
Zelforganisatie gaat niet vanzelf
60 In dit hoofdstuk zetten we de belangrijkste conclusies uit deze evaluatie op
een rij. In hoofdstuk 11 formuleren we de aanbevelingen voor zelforganisatie.
1. De zorg over de negatieve ontwikkeling die New Towns