Interview Gerjo Vos, werkvoorbereider/calculator en Harmen Eijkelenboom, algemeen directeur Interview afgenomen door Jesse Bakker
Kantoor Van Ooijen, te Gouda, op 12-04-2016 om 10:00 uur
Sinds de Aanbestedingswet 2012 is er een zeer sterke toename in het gebruik van EMVI in de wegenbouw, voor deze wet was er vrijwel nooit sprake van EMVI.
ProRail maakt al wel langer gebruik van EMVI, echter is hun toegepaste criterium enkel de positie op de CO2-prestatieladder. Op basis van de positie werd een fictieve korting toegepast. Het grote voordeel hiervan is dat het duidelijk aantoonbaar is op basis van het verkregen certificaat.
Wij zijn erg sceptisch over EMVI, het zou wel kunnen werken, maar bij opdrachtgevers lijkt kennis te ontbreken om de plannen goed en objectief te kunnen beoordelen.
Ondanks dat opdrachtgevers vooraf aangeven de plannen onafhankelijk van elkaar te beoordelen lijkt het er in de praktijk toch op dat de andere plannen die zijn ingediend geregeld meewegen bij de beoordeling van je eigen plan. Al geldt dit niet in alle gevallen, geregeld lijkt het ook wel goed te gaan.
Het verschilt per opdrachtgever of de plannen anoniem ingediend moeten worden. Om een objectieve beoordeling te stimuleren zijn wij er voorstander van om de plannen altijd anoniem in te dienen. EMVI criteria zijn vaak op meerdere manieren te interpreteren, een gevolg hiervan is dat de
opdrachtgever niet altijd de invulling krijgt die hij voor ogen heeft. Voor de aannemer is dit nadelig omdat hij achteraf slecht scoort op dit onderdeel omdat zijn interpretatie anders was.
Opdrachtgevers zijn niet altijd duidelijk in de verwachtingen die ze hebben van de aannemer over de inhoud van het plan van aanpak.
Wanneer iedere inschrijver dezelfde score kan halen op een plan blijken de uiteindelijke scores dicht bij elkaar te liggen waardoor het verschil dat er behaald wordt met EMVI maar klein is en uiteindelijk laagste prijs nog doorslaggevend is.
Wens is om meetbare EMVI criteria op te stellen, bijvoorbeeld het aantal dagen dat een aannemer het werk eerder kan opleveren. De inschrijvers worden zo uitgedaagd om met een creatief plan te komen om het werk eerder op te leveren.
De CO2 prestatieladder is eveneens een duidelijk meetbaar criterium.
Een andere optie is de inzet van SROI mensen op een werk, meer SROI inzet op een werk levert meer korting op.
Gebruikte EMVI criteria zijn communicatie, klachtenafhandeling, omgevingsmanagement, overlast voor de omgeving, planning, innovatie, duurzaamheid, SROI, CO2 (niet vaak bij gemeenten), risico
inventarisatie, kansendossier (meestal gekoppeld aan een specifiek onderdeel, bv. duurzaamheid). De effectiviteit van het opstellen van een kansen- en risicodossier hangt heel erg van het werk af, niet alle werken lenen zich hiervoor. Daarnaast hangt het ook zeer sterk van de beoordeling af, niet alle
opdrachtgevers vermelden vooraf duidelijk wat ze specifiek van de aannemer verwachten.
De beoordeling op het criterium communicatie lijkt heel sterk af te hangen van de beoordelaar. Met name het toepassen van Social Media als communicatiemiddel wordt wisselend ontvangen. Het vermoeden is dat een beoordelaar die zelf ook geregeld gebruik maakt van Social Media dit eerder als een meerwaarde op het werk ziet als iemand die persoonlijk weinig tot niks met Social Media heeft.
Bij de werken die worden aanbesteed op EMVI lijken de kansen voor het MKB om het werk gegund te krijgen kleiner te zijn ten opzichte van de werken die op laagste prijs zijn gegund. MKB bedrijven hebben vaak minder mogelijkheden om een goed plan op te stellen dan de grote bedrijven die hier een aparte afdeling voor hebben.
Meest objectieve gunningscriterium blijft de inschrijfprijs.
De verhouding tussen opdrachtgever en aannemer lijkt niet echt anders te zijn. Bij de werken die op EMVI zijn aanbesteed zit er enkel een stuk extra contractverplichting bij. De beloften uit het plan moeten wel nagekomen worden tijdens de uitvoering.
Niet bij alle werken worden er tijdens het start werkoverleg goede afspraken gemaakt tussen de
opdrachtgever en de aannemer over de invulling van het EMVI plan tijdens de uitvoering, over de naleving en de controle erop. In uitzonderingsgevallen komen we het tegen dat er in de uitvoering helemaal niet meer naar het EMVI plan wordt omgekeken.
Door tijdens bouwvergaderingen consequent de stand van zaken met betrekking tot EMVI door te nemen is het voor opdrachtgever en aannemer duidelijk hoe het ervoor staat, waar er eventueel bijgestuurd moet worden. Zo blijven de onderlinge verwachtingen ook helder.
Bij de RAW bestekken zien wij weinig meerwaarde voor het aanbesteden op EMVI.
Liever zouden we de mogelijkheid zien om weer opnieuw te werken met het kunnen aanbieden van alternatieven. Bij de alternatieven hoeft niet enkel gedacht te worden aan technische oplossingen, een alternatief kan ook in, bijvoorbeeld, de planning of fasering gezocht worden.
Het werken in bouwteam wordt als positief ervaren, de expertise van de aannemer kan goed benut worden. De werken die hiermee in het verleden zijn gemaakt zijn altijd tot goede tevredenheid afgerond. Andere optie om de expertise van de aannemer te benutten en als opdrachtgever vooraf zekerheid te hebben over het budget is door een vast budget beschikbaar te stellen en een lijst met eisen en wensen. De technische uitwerking is vervolgens aan de markt en de partij die het beste werk kan leveren voor het gestelde budget mag dit dan realiseren.
Een rekenvergoeding wordt niet beschikbaar gesteld bij de aanbestedingen die we tegen zijn gekomen. EMVI kost veel extra energie in het voortraject. Dit vraagt om een extra investering in het voortraject (ten opzichte van laagste prijs). Voor MKB bedrijven is dit vaak lastiger dan de grote bedrijven omdat de omzet die ze op jaarbasis maken een stuk minder is dan van de grote bedrijven.
Bij het toepassen van EMVI is het belangrijk dat er niet te veel verschillende criteria worden toegepast. Des te hoger het aantal criteria des te groter de kans dat de gemiddelde scores van de plannen dichter bij elkaar komen te liggen, waardoor EMVI uiteindelijk niet onderscheidend is.
Al met al geen voorstander van EMVI, we zien liever dat de opdrachtgever gunt op laagste prijs.
Wanneer er met goed meetbare EMVI criteria gewerkt kan worden, waardoor de inschrijvingsinspanning niet enorm toeneemt, is EMVI nog wel een mooi idee.
EMVI zou onderscheidend moeten zijn. Het probleem van werken met alleen maar meetbare EMVI criteria zonder een plan dat erbij is opgesteld is dat het weinig onderscheidend is tussen aannemers. Deze zullen waarschijnlijk allemaal aangeven voor de maximale korting te gaan in deze gevallen, met als gevolg dat iedereen dezelfde korting heeft en dus alleen de prijs nog maar doorslaggevend is.
BIJLAGE IX INTERVIEW MET HEIJMANS WEGEN BV