Ervaringen vanuit de markt

In Tabel 1 is weergegeven welke soorten overeenkomsten door opdrachtgevers worden gebruikt in combinatie met bepaalde gunningsmethoden, de gehouden interviews dienen hiervoor als basis. Het cijfer in de tabel staat voor het aantal projecten dat in de uitwerking van de interviews is terug te lezen. Uit de interviews met opdrachtgevers en opdrachtnemers blijkt dat de gunnen op waarde methode en de EMVI prestatiemeting worden toegepast. In de interviews met Dusseldorp en Van Ooijen is het werken in bouwteam ook kort aangestipt, het interview is hier niet inhoudelijk op door gegaan. Uit de interviews met zowel de opdrachtgevers als de opdrachtnemers blijkt dat bij het merendeel van de aanbestedingen op EMVI de gunnen op waarde methode wordt toegepast.

Tabel 1 Toegepaste gunningsmethoden volgens interviews, het cijfer geeft het aantal verschillende projecten aan waarover in het interview is gesproken.

4.2.1. Ervaringen met gunnen op waarde

De ervaringen met deze EMVI methode in combinatie met een traditioneel RAW bestek zijn afhankelijk van het project. Op basis van de gehouden interviews zijn de opdrachtgevers positiever over gunnen op waarde dan de opdrachtnemers. Dit is voornamelijk te verklaren omdat opdrachtnemers niet altijd de meerwaarde van gunnen op waarde inzien en ze de beoordeling van de EMVI plannen als subjectief ervaren.

Een voordeel voor opdrachtgevers bij gunnen op waarde is dat ze tijdens de aanbesteding al weten welke extra kwaliteit de inschrijvers zullen bieden tijdens de uitvoering. De inschrijvers hebben dit immers al verwoord in hun plan van aanpak. Bij de beoordeling van de verschillende inschrijvingen kunnen opdrachtgevers het plan dat het beste aansluit bij de wensen die ze hebben als beste beoordelen. Om daadwerkelijk een meerwaarde te krijgen is het belangrijk dat opdrachtgevers hun wensen gericht op het project opstellen. De wensen moeten zo SMART mogelijk opgesteld zijn, hierdoor vergroot de

opdrachtgever de kans dat de inschrijvingen aansluiten bij zijn wensen. Daarnaast is het belangrijk dat de opdrachtgever verantwoordelijkheden en communicatie met de omgeving bij de aannemer neer legt. Anders is de ruimte voor de inschrijvers dusdanig beperkt dat ze zich in de inschrijving niet kunnen onderscheiden.

Gemeente Doetinchem heeft goede ervaringen met gunnen op waarde waarbij als EMVI criterium wordt gevraagd om een kansen- en risicodossier. De inschrijvers wordt gevraagd de grootste kansen die zij binnen het project zien te benoemen. Hierbij wordt ook een globale kostenraming van de te verwachten kosten/besparing verwacht. Door de globale kostenraming kan de opdrachtgever afwegen of budget beschikbaar is om de kans ook daadwerkelijk uit te voeren. Daarnaast wordt van de inschrijvers gevraagd om de grootste risico’s die zij voorzien binnen het project te benoemen met daarbij vermeld hoe ze de risico’s zullen beperken. Afhankelijk van de projectomvang stelt gemeente Doetinchem vast hoeveel kansen en risico’s benoemd moeten worden in het kansen- en risicodossier. Veelal worden er vijf kansen en vijf risico’s gevraagd. De inschrijvers hebben hiermee mogelijkheden om zichzelf te onderscheiden van de rest. Daarnaast ervaart gemeente Doetinchem de betrokkenheid van de aannemer bij de aanvang van Type overeenkomst Gunningsmethode Rheden Doetinchem Arnhem Dusseldorp Heijmans Van

Ooijen

Traditioneel bestek Gunnen op waarde 1 1 1 2 2 1

Puntenmethode 0 0 0 0 0 0

Prestatiemeting 1 0 0 1 0 0

Laagste prijs 1 1 1 0 0 0

Raamovereenkomst Gunnen op waarde 0 0 0 0 0 0

Puntenmethode 0 0 0 0 0 0

Prestatiemeting 1 0 0 0 0 0

het project groter dan bij de projecten gegund op laagste prijs. De aannemer heeft zich immers al moeten verdiepen in het project om tot een goed plan te komen.

De ervaring van gemeente Arnhem is dat het positief werkt om de aannemer met de ondernemers af te laten stemmen wat de wensen omtrent bereikbaarheid zijn en hem dit op te laten nemen in zijn EMVI plan. Doordat de gemeente Arnhem dit deel van de communicatie bij de inschrijvers neer durft te leggen kunnen deze zich hierop onderscheiden.

Een bijkomend voordeel hiervan voor de aannemer is dat hij in zijn planning optimaal rekening kan houden met de wensen van de ondernemers over de bereikbaarheid. Dit biedt kansen voor een vlotter verloop van de werkzaamheden.

De beoordeling van de ingediende plannen wordt door de opdrachtnemers geregeld als een knelpunt ervaren. Het gevoel dat bij opdrachtnemers heerst is, dat de beoordeling, ondanks dat het wel zou moeten, niet altijd op een objectieve manier gebeurt. Dit is niet aantoonbaar.

Ook vergt het opstellen van een plan van aanpak een flinke investering van de opdrachtnemers. De investering die gedaan moet worden om tot een goed plan te komen staat lang niet altijd in verhouding tot het project.

4.2.2. Ervaringen met prestatiemeting

Gemeente Rheden heeft twee projecten aanbesteed met de EMVI prestatiemeting. Het eerste project betrof een traditioneel RAW bestek voor een reconstructie. Het tweede project waarbij gebruik is

gemaakt van de EMVI prestatiemeting is een raamovereenkomst voor het onderhoud van asfalt, beton en elementenverharding.

Bij het reconstructieproject is ervoor gekozen om gebruik te maken van de prestatiemeting, omdat het project te weinig kansen bood om gebruik te maken van gunnen op waarde. Door gebruik te maken van de prestatiemeting werd de aannemer toch geprikkeld om op de vlakken die voor de opdrachtgever belangrijk zijn een extra inspanning te leveren om een goede beoordeling te krijgen.

Bij raamovereenkomsten is bij de aanbesteding nog niet bekend waar de projecten plaats zullen gaan vinden en wat de exacte werkzaamheden van de verschillende projecten zijn. Het voordeel van de EMVI prestatiemeting is dat deze ook kan worden toegepast als de projectkaders nog niet volledig bekend zijn. In deze gevallen kan de opdrachtgever doormiddel van de EMVI prestatiemeting een project toch EMVI aanbesteden. Als criteria kan de opdrachtgever dan de voor hem belangrijke aspecten opnemen die in de meeste projecten terugkomen, bijvoorbeeld:

- Communicatie;

- Tijdig aanleveren van documenten; - Orde en netheid.

In Figuur 6 zijn enkele voorbeelden opgenomen van de sub-criteria/sub-aspecten die opdrachtgevers kunnen hanteren bij de EMVI prestatiemeting.

Figuur 6 Voorbeelden sub-criteria bij EMVI prestatiemeting

Het voordeel van het werken met de EMVI prestatiemeting is dat een opdrachtnemer bij een project voor een nieuwe opdrachtgever direct helder heeft waar deze opdrachtgever zijn prioriteiten heeft liggen. Indien een opdrachtgever en opdrachtnemer samen al meerdere projecten hebben gerealiseerd zijn de prioriteiten al bekend. Het gevolg hiervan is dat de meerwaarde van de EMVI prestatiemeting minder is.

4.3. Deelconclusies

Bij EMVI aanbestedingen hebben opdrachtgevers drie EMVI methoden om uit te kiezen namelijk, gunnen op waarde, puntenmethode of de EMVI prestatiemeting. Iedere methode heeft zijn voor- en nadelen. De verschillende EMVI methoden zijn opgesteld zodat opdrachtgevers de verschillende inschrijvingen op een objectieve en transparante wijze kunnen beoordelen.

Bij de traditionele RAW bestekken waarbij opdrachtgevers gunnen op basis van EMVI, passen

opdrachtgevers meestal de gunnen op waarde methode toe, in een enkel geval wordt er gekozen voor de EMVI prestatiemeting.

Het voordeel van de gunnen op waarde methode is dat opdrachtgevers de plannen die goed aansluiten op hun wensen met een goed cijfer kunnen beoordelen om zo een meerwaarde voor het project te krijgen die naar hun mening het beste is. Bij de EMVI prestatiemeting is vooraf niet duidelijk wat de opdrachtnemer zal doen om een invulling te geven aan de eisen.

Bij raamovereenkomsten wordt minder snel gegund op basis van EMVI. Wanneer opdrachtgevers een raamovereenkomst wel gunnen op basis van EMVI wordt er gekozen om de EMVI prestatiemeting toe te passen. De gunnen op waarde methode wordt hier niet bij gebruikt. Dit komt omdat bij een

raamovereenkomst vooraf nog niet alle werkzaamheden vastliggen, hierdoor is het lastig om gebruik te maken van gunnen op waarde. De specifieke projectomstandigheden zijn nog niet bekend en dus kan een aannemer in zijn plan hier niet op inspelen.

De genoemde aspecten worden door opdrachtgevers verder uitgewerkt in sub- aspecten die de opdrachtgever beoordeeld.

In het geval van communicatie kunnen de sub-aspecten bijvoorbeeld bestaan uit:

- Bewoners minimaal een week voor aanvang informeren;

- Gemeente ontvangt geen klachten van bewoners;

- Adequate klachtenafhandeling door de opdrachtnemer.

In het geval van het tijdig aanleveren van documenten kan voor de sub-aspecten bijvoorbeeld worden gedacht aan:

- Minimaal .. dagen voor aanvang van het werk projectplannen indienen;

- Minimaal .. dagen voor verstrekken bewonersbrieven deze in concept bij de

directie indienen;