Interview met Ondernemend Alkmaar (meneer Schot) 13 mei 2014

Wat vinden de ondernemers van de autoluwe binnenstad? Wat is hun algemene visie daarover?

Je zegt ondernemers, maar ik probeer het geluid van de ondernemers altijd te vertalen naar één geluid. Een ondernemer is een persoon die zelfstandig beslissingen neemt, dus het is heel lastig om te spreken over ondernemers. De één kan het geweldig vinden en de ander niet. Wij proberen de meerderheid te vertalen en soms ook een stukje verder te gaan door strategisch te denken, op de langere termijn. Ondernemend Alkmaar heeft hiervoor ook een eigen

bereikbaarheidsplan gemaakt, omdat een hoop ondernemers de bereikbaarheid niet goed vonden.

Er zijn verschillende groepen ondernemers, zoals winkeliers en horecaondernemers. Wij vertegenwoordigen deze allemaal en daardoor is het best wel lastig om een eensluidend antwoord daarop te geven. Wij hebben altijd gezegd dat als er voldoende parkeergarages rondom de historische binnenstad zijn, dat je dan langzaam kan kijken in welke straten je de auto’s kan weren om het toerisme meer kansen te geven.

De laatste jaren zijn hierin stappen gemaakt, laatst is er nog een parkeergarage gemaakt aan de oostkant. Langzaam ontstaat er dus een situatie dat je kunt kijken welke plekken autoluwer of autoarmer kunnen worden gemaakt.

Hierbij moet er ook rekening worden gehouden met de bewoners. Die willen natuurlijk het liefst de auto voor de deur, maar dat wil niet zeggen dat het altijd handig is. Je zit dus in een spanningsveld met aan de ene kant het historische en toeristische belang, met zo min mogelijk blik in het aangezicht en aan de andere kant heb je levensvatbaarheid. Zo zijn er een hoop aantal wensen, die door middel van politiek moeten worden waargemaakt. Het is mogelijk om de parkeertarieven te verhogen, zoals in Amsterdam. Of je moet de dialoog aan gaan, waar wil je straks staan.

Het winkelen staat door het internet winkelen zwaar onder druk. Je krijgt dus een combinatie tussen webwinkels en fysieke winkels. Dit houdt in dat de winkelruimte afneemt en dat er meer ruimte wordt ingenomen door opslagruimte. Deze soort hybride vorming zie je nu ontstaan. Ook nemen webwinkels weer fysieke winkels, zoals Zalando. Dit worden dan een soort van Kijkshops en dus ook niet grootschalig zonder grote voorraad.

Op al die ontwikkelingen proberen we een antwoord te geven zodat Alkmaar toch nog een winkelstad blijft, maar steeds komt de nadruk op toeristen. Het wordt een monumentale stad. Dat komt onder meer doordat Amsterdam volloopt. Er mogen daar geen drie sterren hotels meer worden gebouwd, de historische binnenstad van Amsterdam kan het niet meer aan. Zij kijken dan ook naar andere steden, zoals Alkmaar, om toeristische faciliteiten te maken daar, zodat de druk wat minder wordt op Amsterdam.

Wij zijn dus voorstander van een autoluwe binnenstad, maar dan wel onder voorwaarden. Eén daarvan is een ring om het centrum, waardoor het mogelijk moet worden om van de ene parkeergarage naar de andere te rijden. Op dit moment is het nog steeds niet mogelijk, doordat een deel van deze ‘ring’ eenrichtingsverkeer is. Ik hoop dat na de volgende verkiezingen er een coalitie komt die dit verhelpt.

U heeft dus allerlei wensen. Is het mogelijk om met de gemeente te onderhandelen of te praten over deze wensen?

Met de verkiezingen proberen we onze punten onder de aandacht te brengen bij de verschillende politieke partijen. Wij sturen dan een lijstje met wensen. Het maakt niet uit welke partijen het opnemen, als het maar gebeurt. Wij zijn namelijk a-politiek. De gemeente moet meerdere belangen afwegen, niet alleen die van de ondernemers.

Wat zijn de gevolgen voor de ondernemers van de binnenstad?

Het kost klauwen met geld, de stad verdient ook minder geld. De huren zakken, waardoor de waarde van de panden zakken. Het is voor de ondernemers echter niet mogelijk om te verplaatsen naar buiten de binnenstad, doordat de eisen op de andere plekken in Alkmaar te hoog zijn. Bij Overstad moet de winkel bijvoorbeeld minimaal 500 m2 groot zijn en veel winkels redden dit niet.

Ik denk dat we in de toekomst meer samenwerkingen zien, waarin winkeliers samen in een pand gaan zitten. Ook zien we meer thema-winkels, waarin bedrijven van een bepaald thema bij elkaar gaan zitten, zoals Italiaanse winkels met schoenen en broeken met Italiaanse design en koffie, enzovoort.

Deze nieuwe vormen van winkels moeten wel de ruimte krijgen en gelukkig heeft Alkmaar heel veel ruimte. Met het aantal vierkante meters zijn we denk ik de vierde stad van

Nederland. We hebben ook een hoop parkeerplaatsen, alhoewel dat niemand weet, het zijn er ruim achtduizend.

Dus daar draait het voor jullie om, om die parkeergarages aan de randen van de binnenstad?

Bij Overstad hebben we veel parkeergarages en die kosten ook niet zoveel, maar 3 euro per dag. Je loopt dan over de brug en dan ben je zo in de binnenstad, wat redelijk uniek is. We hebben veel parkeerplaatsen, het is eigenlijk alleen de bereikbaarheid dat een probleem is. Met de trein en de fiets is de stad uitstekend bereikbaar.

Maar er zijn wel bepaalde winkels die niks hebben aan een goede bereikbaarheid met de fiets en een goede bereikbaarheid met de trein. Er zijn een bepaald type winkels die in dit soort straten zitten, dat je er met de auto kan komen, zoals een stomerij. Even gauw erin en eruit. Als je dit wilt wegnemen, zal er een andere plek moeten worden gevonden voor deze winkels. Dat is best lastig, want de oude binnenstad van Alkmaar is het hele winkelgebied. Er is dan nog wel één andere plek, bij Overstad, maar hiervoor mag de winkel niet kleiner zijn dan 500 m2. Dit is tegenstrijdig.

Als je een autoluwe binnenstad wilt hebben, zal je meer moeten toestaan op Overstad. Dat is de oplossing, om meer toe te staan op Overstad?

Nee, want dat gaat niet gebeuren. Dit omdat men bang is dat de ondernemers wegtrekken uit de oude binnenstad, doordat de huren op Overstad veel lager liggen dan in de binnenstad, want dat is een oud industrieterrein. Omdat de binnenstad niet leeg moet komen te staan, is deze drempel van 500 m2 ingesteld. Eerst was het 1000 m2 en nu 500 m2.

De bestaande situatie in de politiek is heilig. Deze situatie is al een tijdje.

Er staan nu paaltjes en die wilt de gemeente misschien weghalen. Wat vindt u hiervan? Ja, die dingen moeten ook weg, ze zijn levensgevaarlijk. Met camera’s kan je het ook prima doen.

Ondernemers kunnen vergunningen krijgen voor het laden en het lossen. Zijn hier nog problemen mee?

Mijn persoonlijke mening is dat je sowieso grote vrachtwagens moet weren uit de binnenstad en dan gewoon met elektrische en kleinere bestelwagens vanaf het industrieterrein

Boekelermeer naar de binnenstad rijden. Dan wordt het industrieterrein een soort DC, een distributiecentrum. Dit zou dan wel moeten betekenen dat de ondernemers de hele dag met hun spullen de binnenstad in en uit mogen rijden. Dit is nodig voor de bedrijven die zich steeds meer richten op het internet, dat je de hele dag door pakjes kan afleveren.

Dit kan een sterk punt van de binnenstad worden, namelijk vandaag besteld, vandaag in huis. Dat heeft een webwinkel niet. De winkeliers kunnen dan bijvoorbeeld als een pizzakoerier je jurkje thuis bezorgen voor 10 uur ’s avonds.

Deze manier van winkelen levert toch niet meer bezoekers op voor de binnenstad? Nee, maar wel geld. Die winkeliers moeten ook geld hebben om hun huur te betalen en een boterham te eten.

Moeten de ondernemers de vergunningen betalen? Of krijgen ze deze als compensatie van de gemeente?

Nee, gewoon betalen. Niks is voor niks. Hoe ziet u de toekomst voor zich?

De toekomst is wispelturig. Dat komt doordat binnen een x-aantal jaren je alles kan printen. De MKB-winkeliers zouden dit niet snel kunnen kopen, behalve als ze zich verenigingen. In je back-office is dan de printapparatuur en in de front-office worden dan de spullen, zoals jurkjes verkocht. Er zal dan samengewerkt moeten worden, anders blijven alleen de grote bedrijven als de Hema over. Voor de logistiek zal dit ook gevolgen hebben, zo zijn er minder vrachtwagens nodig.

Is er nooit aan gedacht om buiten de stad een grote parkeerruimte te maken,

bijvoorbeeld bij het AZ-stadion waar duizenden parkeerplaatsen zijn, maar nauwelijks worden gebruikt en deze dan goed verbinden met de binnenstad door middel van openbaar vervoer?

Wij hebben ooit het idee gehad dat als je al die industrieterreinen verbiedt om een parkeergelegenheid te hebben, dat de mensen dan worden gedwongen om in een parkeergarage te parkeren. Als het goed gaat met de economie heb je dan meer

parkeerplekken nodig en als het slecht gaat met de economie heb je er minder nodig. Dat is er nooit van gekomen, want dan moet je dat gaan regelen in het bestemmingsplan dat alleen de bezoekers mogen komen met de auto voor de deur en het personeel niet. Het voordeel is dat op zaterdag als het druk is in de binnenstad dat je dan een hele grote parkeergarage had gehad naast de A9. De bezoekers hadden dan met de bus heen en weer kunnen gaan.

Maar je onderschat de mens. Mensen willen zo dicht mogelijk bij hun doel parkeren en niet eerst op een industrieterrein parkeren en dan met de bus verder. Kijk maar naar Utrecht. Dat werkt gewoon niet.

Momenteel rijdt er wel een bus tussen de parkeerplekken bij het AZ-stadion en mijn vrouw heeft dat een keer gedaan. Het werkt voor geen meter. Mensen willen niet met het openbaar vervoer.

De auto zal dus altijd nodig blijven voor de bezoekers van de binnenstad?

Ja, het is een soort gevoel van vrijheid voor 80 tot 85 % van de mensen. Die krijg je echt niet zomaar uit de auto.

Bij de ring, waarvan een gedeelte nu eenrichtingsverkeer is, daar is eigenlijk ook altijd gedoe over. De ene keer is het weer tweerichtingsverkeer, dan weer eenrichtingsverkeer. Wat zijn hiervoor de redenen?

Dat hebben ze een keer ingesteld en nu hebben ze het omgedraaid, dat de andere richting nu afgesloten is. Dat is eigenlijk nog erger. Het heeft ermee te maken dat ik van de Laat naar Oudorp moet, daarvoor moet ik 7 kilometer omrijden. Slaat helemaal nergens op. En daar komt nog bij dat dit een ring is om de oude binnenstad heen. Dan is het stomste wat je kunt doen, deze ring onderbreken.

Het argument dat ze gebruiken is fijn stof. Ja hallo, dan kan je zowat de hele stad afsluiten. Ik vind het wel jammer voor die mensen die er in de buurt wonen, want er wonen een paar mensen die last van de weg hebben. Ik heb toen ook gezegd, gewoon uitkopen! De schade die is aangericht door het eenrichting in te stellen, loopt in de honderden miljoenen alleen al in het onroerend goed die in waarde gekelderd is. Omdat ze niet nadenken.

Wat belangrijk is, is dat op de grote buitenring, die om Alkmaar heen ligt, borden worden geplaatst met duidelijk erop ‘centrum binnenstad’ en ‘Overstad’. Dat kan je precies aangeven. Ik heb namelijk zo min mogelijk verkeer in de stad dat er niet hoort. Want dat gebeurt nu wel door het eenrichtingsverkeer. Je moet nu heel raar omrijden, terwijl het veel korter kan. Je ziet je bestemming liggen, 500 meter hemelsbreed en je moet 7 kilometer omrijden.

Daardoor loopt dus de hele stad vast?

Ja, omdat je geen ring hebt. Het is een hoefijzer. Maar wij proberen er veel aan te doen dat het ongedaan wordt gemaakt.

Wat is de precieze reden voor het eenrichtingsverkeer maken?

Er was een actiegroepje en die heeft zijn zin gekregen. Er is naar het belang gekeken van 7 man en niet naar het belang van 87.000 overige Alkmaarders. Met een paar ambtenaren die op de fiets willen komen. Daar komt het vandaan, we hebben jarenlang onder het juk geleefd van een ambtenarenkorps die allerlei ideeën en plannen aan het uitwerken waren. Alles wat ze leuk vonden, trapten ze erin. Dat is nu over. In principe wordt het beleid weer bepaald door de politiek. Het is natuurlijk van de zotte dat je als politici je eigen ideeën hebt, maar dan heb je wel beleidsambtenaren nodig die het beleid maken. Het is dan net alsof je geen verstand hebt. Als je niet zelf kan nadenken, dan heb je niets te zoeken in de politiek. Ze apen elkaar maar na of ze lullen elkaar na. Nadenken is er niet meer bij. Een kind had kunnen zien dat het niet ging werken.

Alleen wij waren te laat toen. 2001 was dat en uitgevoerd in 2006. Er was toen nog geen ondernemend Alkmaar. Toen werd er geroepen, als het besluit al is genomen, ben je te laat. Wij proberen nu op strategisch niveau aan te geven dat je voordat je wat wilt doen, dat je dan

eerst moet overleggen. Er zijn een tal van voorbeelden. Ze zeggen zelf ook al, we moeten ondernemers erbij halen want die denken veel creatiever.

In 2001 was er geen ondernemingsraad, is er toen wel met de ondernemers gesproken? Toen waren er allerlei verschillende kikkers die kwaakten, met allemaal verschillende verhalen. De politiek zei toen: “de ondernemers zijn het niet eens, dan nemen wij het besluit wel”. Daarom is Ondernemend Alkmaar ook ontstaan, met één stem bereik je veel meer. Je kunt elkaar helpen. Je vertegenwoordigt ruim 6.000 bedrijven waar 45.000 mensen werken in Alkmaar.

We hadden nooit echt het gevoel dat er echt naar ons werd geluisterd, dus maken we ook eigen plannen. Ik heb geen lulverhaal, het is allemaal onderbouwd. We werken daar nog steeds aan. We geven deze om de paar jaar een update. We kunnen binnenkort gaan kijken welke straten minder parkeerplekken nodig hebben in de binnenstad, waardoor er meer groen kan komen. Ik vind dat er te weinig groen is in Alkmaar.

Groen is heel aantrekkelijk. Alleen maar stenen is niet goed en ook voor de mensen is het grauw en doods. Het hoeven niet alleen bomen te zijn, mooie perken en bloembakken kunnen ook. We hebben ook een nieuwe naam, ‘The power of cheese and flowers’. Voor in het buitenland. We zitten rondom in het groen. Het barst hier dan een paar weken van het groen en in die periode moeten we gebruik maken van de toeristen. Chinezen worden daar helemaal wild van en ook de Kaasmarkt begint in die periode. De bloemen zijn daar erg populair in China.

Hier moet Alkmaar gebruik van maken, in plaats van de Keukenhof. We hebben hier in de kop van Noord-Holland ook veel te bieden. Een driedaagse trip en reken maar dat daar veel Chinezen op afkomen. Die kan je geen eens bergen.

Nog even terug naar de autoluwe binnenstad. U bent dus wel voor de autoluwe binnenstad, maar onder voorwaarden?

Dat klopt en die zijn nog niet allemaal ingevoerd. Die staan in ons plan en daar verwijs ik ook naar. Bereikbaarheid kan beter. Als het eenrichtingsverkeer wordt omgedraaid kunnen we naar buiten toe zeggen dat bereikbaarheid van Alkmaar geen issue is, er zijn voldoende parkeerplekken en wat hotels erbij en dan kunnen we de stad autoluwer maken.

Maar het gaat niet om de ondernemers, maar vooral om de bewoners. Daar gaat het meeste pijn doen. Die moeten dan lopen naar hun auto en daar hebben ze een bloedhekel aan. De ondernemers liggen dus soms wel een beetje dwars, maar de grootste dwarsliggers voor de autoluwe binnenstad zijn de bewoners?

Ik denk dat de bewoners uiteindelijk conservatiever zijn dan wij ja. Wij hebben er belang bij dat er toeristen komen en de bewoners niet. Tenzij ze in de gaten krijgen dat Alkmaar een toeristenstad wordt. Maar ik denk niet dat mensen in de gaten hebben wat voor golven toeristen op hun afkomt.

Ik moet een souvenirwinkel beginnen, want het gaat echt storm lopen. Straks zit je met de trein in 20 minuten in Amsterdam en andersom ook. Als je Chinezen foto’s laat zien van dit gebied, worden ze helemaal gek. Ook komen niet alleen de Duitsers niet meer voor frisse lucht, maar ook de Chinezen. Daar is geen fijn stof in de steden, maar gewoon grof stof. Het is daar echt niet normaal.