Respondent: Marcel Koch Leerkracht groep 6 Interviewer: Amanda Plooij Locatie: St. Jozefschool, Wateringen Lerarenkamer Opzet:
Interviewer heeft grondig vooronderzoek gedaan wat betreft het
pestprotocol van de school. Dit interview is bedoeld om insight-information te krijgen over de werkelijke uitvoering en resultaten hiervan. Interviewer heeft steekwoorden opgeschreven tijdens het gesprek en hier is een verhaal van gemaakt in interviewvorm. Er is gekozen voor een persoonlijke stijl die refereert aan de manier van praten van geïnterviewde.
Het pestprotocol wat de school op de website hanteert, hoe wordt dit uitgevoerd in de praktijk?
De preventieve maatregelen beschreven in het plan, in hoeverre bent u het hier mee eens en welke mate voert u deze uit?
Als school zijn wij in principe verplicht om ons te houden aan de
maatregelen die we zelf hebben opgesteld. Ik ben zelf altijd erg bezig met groepsvorming, zeker in het begin van een nieuw schooljaar. De kinderen ervaren dan de stap naar een hogere groep als spannend en nieuw. Dit is een uitgelezen moment om nieuwe afspraken te maken bijvoorbeeld over pesten. Mijn mening hierover is hetzelfde als dat beschreven staat in het plan.
Je hebt het pestprotocol gezien dus je weet, neem ik aan, dat we het pestwerkblad bespreken met de bovenbouw, dus ook in mijn klas. Deze wordt ook ingevuld door de kinderen.
Interviewer: Ik heb inderdaad gelezen over het pestwerkblad. Kunt u toelichten wat dit precies inhoudt?
Het pestwerkblad is een niet een heel ingewikkeld iets hoor. Hier worden pestsituaties beschreven en kunnen kinderen hun eigen ervaringen op kwijt.
Welke preventieve maatregelen treft u zelf in de klas?
Zoals ik al zei in het begin van het schooljaar probeer ik veel aan groepsvorming te doen. Hiermee bedoel ik dat ik bespreek dat iedereen gelijk is, dit wordt ook vanuit het geloof van de school aangedragen.
Worden er naar uw inziens pestsituaties voorkomen door de preventieve maatregelen?
Het helpt wel, maar pesten blijft altijd wel een probleem. In mijn groep wordt niet veel gepest dit jaar, maar ik heb weleens anders meegemaakt.
Kunt u hier iets meer over vertellen?
Twee jaar geleden kwam er een nieuw meisje in mijn groep halverwege het schooljaar. Dit heeft voor wat problemen in de groep gezocht, met name onder de meisjes. Deze meiden zijn al jaren bij elkaar in dezelfde klas en het is dan moeilijk voor ze om andere kinderen toe te laten. (Hier wilde Marcel niet echt verder op ingaan)
In het pestprotocol worden een aantal repressieve maatregelen omschreven, in hoeverre voert u deze uit als leerkracht in de klas? Bijvoorbeeld ook in de situatie die u eerder aangaf.
Deze regels staan vast en worden gevolgd door de leerkrachten. Ik probeer het altijd pratend op te lossen. De pester en de gepeste bij elkaar brengen. Als situaties blijven aanhouden, worden de ouders ingelicht van beide partijen. Soms volgen er dan sancties.
Is er weleens een situatie voorgekomen waarin verregaande sancties nodig waren?
Hier kan ik niet over uitweiden, maar dit is niet vaak voorgekomen. Wij proberen altijd zelf het pesten te stoppen. Er is op onze school plaats voor iedereen.
(Het interview liep hier een beetje stuk, het is niet mijn bedoeling om de school aan te vallen op hun beleid of wat dan ook. Ik krijg het idee dat pesten nog steeds als taboe wordt gezien en de school graag uitdraagt dat het alles onder controle heeft)
Komen er ondanks alle inspanningen van de school nog pestsituaties voor?
In mijn groep dit jaar niet echt, maar op een school wordt altijd gepest. We praten hier in de lerarenkamer regelmatig over om elkaar op de hoogte te houden en te voorzien in advies. Vooral het blijven praten en alert blijven is belangrijk.
Zou er naar uw inziens meer gedaan kunnen worden aan preventie?
Ja en nee. Wij werken al jaren zo, het werkt prima. Er zijn duidelijke afspraken en de kinderen weten wat er van ze verwacht wordt. Als er toch sprake is van pesten worden de kinderen gewezen op wat er is
afgesproken. Meestal helpt dit wel voor een tijdje.
En waarom wel?
Er kan natuurlijk altijd meer tijd besteed worden aan preventie, maar hier is simpelweg geen tijd voor in het schooljaar.
Ik wil een interactieve film gaan maken over pesten. Het is de insteek dat ze hierdoor bewuster worden van het probleem. De precieze insteek ga ik nog onderzoeken.
Zou u deze film inzetten in de klas?
Dat ligt natuurlijk aan de film zelf haha. Het zou mits het werkt een
interessante discussiestarter kunnen zijn in de klas. Maar ik weet nu nog te weinig over de film die jij gaat maken, om te kunnen oordelen.
Ik ga de film opzetten naar de waardes van een erkende anti-
pestmethode. Wat ik graag zou willen is dat kinderen na het zien van de film meer weten over de aanpak van pesten en wat ze zelf kunnen doen. Bespreekt u weleens met de kinderen wat ze bijvoorbeeld zelf kunnen doen tegen het pesten?
Het belangrijkste wat ik altijd zeg, is dat zodra er gepest wordt, ik ingelicht wil worden. Dan kunnen we kijken wat er gebeurd en waarom het gebeurd en kan er met hulp van een volwassen persoon een oplossing gezocht worden.
Dus als ik het goed begrijp is het belangrijkste wat u uitdraagt naar de kinderen is dat ze pesten moeten herkennen en hulp in roepen van een leerkracht?
BIJLAGE 2A – Inhoud interventie KiVa-methode INHOUD INTERVENTIE
Het programma van KiVa is schoolbreed en richt zich op de school, de klas en de individuele leerlingen. Hierbij wordt er extra aandacht besteedt aan leraren en krijgen ook ouders goede voorlichting. Het programma heeft twee verschillende versies voor kinderen van 7 tot 9 jaar en 10 tot 12 jaar op de basisschool. In elke groep worden jaarlijks tien KiVa-lessen gegeven met onder andere de volgende thema’s;
- Lessen om het bewustzijn te verhogen over de invloed van de groep bij het in stand houden van pesten.
- Het aanleren van manieren om kinderen die gepest worden te steunen en te helpen.
- Instellen van gezamenlijke regels omtrent pesten - Groepsdruk en de verschillende rollen in het pestproces Samen sterk tegen pesten
Een van de belangrijkste dingen die de leerlingen leren tijdens deze lessen is dat je samen het pesten kunt aanpakken. Ze leren in pestsituaties het slachtoffer te verdedigen. Een van de belangrijkste punten hierin is dat je niet alleen voor hoeft te staan. Ze leren andere kinderen te mobiliseren het pesten te helpen stoppen.
Er wordt er in de lessen gebruikt gemaakt van rollenspellen, zoals het stoelenspel, korte filmpjes over pesten en een interactief computerspel waarin de kennis getest kan worden.
Het stoelenspel – hier worden de verschillende rollen geoefend.
(Buitenstaander, pester, slachtoffer, assistenten, versterkers, verdedigers) Kinderen nemen plaats of gaan bij verschillende stoelen staan om te zijn vanuit welk perspectief je naar het slachtoffer kan kijken.
Ook wordt er een speciaal team van leraren samengesteld. Deze personen houden in de gaten of er sprake is van pesten. Tijdens de speciale training voor leraren vooraf aan het programma, leren zij hoe ze pesten kunnen herkennen en daadkrachtig op te treden.
Er worden er zogenaamde pestgroepen samengesteld, als er sprake is van pesten. Dit is een groepje kinderen, dat bestaat uit de pester en het slachttoffer, verdedigers en andere kinderen.
In deze groep wordt er gepraat over het pesten zonder het slachtoffer of de pestkop te benadrukken.
Hier worden populaire, sociale klasgenoten ingezet om het slachtoffer te ondersteunen.
BIJLAGE 2B – Inhoud interventie PRIMA-methode INHOUD INTERVENTIE
Sinds 2013 is het PRIMA pakket herzien om mee te gaan met de tijd en gekoppeld aan de populaire film Spijt!, gebaseerd op het bekende boek van Carry Slee. Leerlingen leren in deze lessen over pestgedrag, hoe ze het kunnen voorkomen en verminderen. Leerlingen worden bewust gemaakt van hun gedrag en de sfeer in de klas die hiermee verbonden is. Verder leren ze verantwoordelijk te nemen als er sprake is van
pestgedrag. (Veiligheid-PRIMA-2)
Een PRIMA-school wordt minimaal twee jaar begeleidt bij het structureel invoeren van een antipestbeleid. De school krijgt een extern
gecertificeerde begeleider toegewezen die regelmatig
intervisiebijeenkomsten geeft op school. De methode hanteert verschillende onderdelen;
Training van leerkrachten
Dit gebeurt voor aanvang van implementatie. In de training krijgen de leerkrachten informatie over
pesten en de PRIMA-methode en ontwikkelen ze vaardigheden om de verschillende onderdelen op de juiste manier uit te voeren.
Een schoolbrede gedragscode
Dit is het kader van de PRIMA-methode. De Gedragscode bestaat uit een serie afspraken tussen alle betrokkenen zoals leerlingen, leerkrachten en ouders en legt nader uit wat er van al deze partijen wordt verwacht gedurende de in- en uitvoering van de PRIMA- methode.
Zo wordt er bijvoorbeeld een eigen definitie opgesteld van pesten en wordt de belangrijkste afspraak gemaakt: ‘Pesten wordt niet getolereerd op onze school.’
PRIMA-PestMeter
Dit is een anonieme vragenlijst over pesten op basisscholen die via internet wordt afgenomen onder de leerlingen van groep 6, 7 en 8. Hiermee wordt pesten op school gemonitord. Hoeveel
leerlingen worden gepest en hoeveel leerlingen pesten zelf, op welke manier wordt er gepest en op welke plekken gebeurt dit? Ook geeft de
Pestmeter informatie over wat er volgens leerlingen gedaan wordt om pesten tegen te gaan.
Een schoolbrede ouderbijeenkomst
De ouderbijeenkomst wordt georganiseerd in het begin van het eerste jaar dat met de PRIMA-methode wordt gewerkt en wordt in het tweede jaar herhaald. In de ouderbijeenkomst wordt gebruik gemaakt van
verschillende werkvormen, zoals het geven van een presentatie, het bekijken van een film, het doen van een rollenspel en een plenair gesprek over de rol van de ouders volgens de Gedragscode van de school. Kernteam Pesten
Een belangrijk onderdeel is het instellen van een Kernteam Pesten van 4 tot 6 personen (minimale samenstelling: directeur, intern begeleider, een bovenbouw- en een onderbouwleerkracht, eventueel aangevuld met ouders of anderen), dat minimaal maandelijks overlegt om voortgang en knelpunten te bespreken.
Kenmerkend voor de PRIMA anti-pestmethode is dat de schoolleiding een permanent anti-pestbeleid voert op basis van afspraken en regels voor leerlingen en docenten.
BIJLAGE 3 – Script
Interactief scenario – BAAS OVER PESTEN Introductie
Fade in: LOGO – Baas over Pesten Uitlegscherm
Introductie Tobias (Personage)
Het personage zit in de klas aan tafeltje; vertelt in de camera
‘Ik zal me even voorstellen, ik ben Tobias en zit in groep 6. ‘Het begon allemaal een paar maanden geleden…
Er kwam een nieuwe jongen in de groep, Bas. Hij is eigenlijk weinig anders dan de andere kinderen in de klas. Maar de populairste jongen van de klas, ‘naam’ had het meteen op hem gemunt.
Pestsituatie 1
Personage loopt het schoolplein op. Hier staan wat kinderen te praten. Ook een groepje van de hoofdpester, met zijn assistenten. Bas, het slachtoffer, arriveert ook op het schoolplein en loopt met gebogen hoofd langs de groep.
De hoofdpester roept: ‘Heee, Bas! Heb je een nieuwe tas? Laat eens zien!?’
Hij rent op Bas af, de 2 assistenten rennen er achter aan.
De hoofdpester trekt Bas’ rugzak af en gooit deze naar een van de assistenten.
Deze beginnen vervolgens pesterig naar elkaar over te gooien. Bas probeert de tas tevergeefs te pakken.
Beeld blurred en freezed.
Keuzemoment 1
#klaslokaal – Personage aan tafeltje ‘En wat ik toen dacht….’
Keuzeknoppen verschijnen onder in beeld. 1. Dit is grappig, ik doe mee.
2. Ik help hem, dit gaat te ver.
3. Ik blijf wachten tot de pesters weg zijn. Keuze 1 – VERSTERKER
‘Dit is wel grappig, ik doe mee.’ Na keuze vervolgt het filmpje:
‘Hee jongens, gooi eens naar mij’ roept het personage (Tobias) zeggen. Het personage loopt in beeld en neemt deel aan de pestsituatie. Hij gooit de rugzak een paar keer heen en weer met de anderen, terwijl Bas de rugzak probeert terug te pakken. Bas heeft ‘m na een paar keer te pakken. De hoofdpester en het slachtoffer trekken samen aan de rugzak. ‘Geef terug!’
De hoofdpester duwt het slachtoffer en deze valt op de grond. Bas blijft op de grond liggen.
De pesters (inclusief de 2 assistenten) lachen en lopen weg. De hoofdpester vraagt aan jou:
‘Kom mee, anders komen we te laat’
Volgende shot: Deur van klas gaat open. Slachtoffer komt ALLEEN binnen.
Meester: ‘Je bent te laat, Bas. We hebben hier laatst nog duidelijke afspraken over gemaakt.’
Bas zucht diep en kijkt zielig. De pesters grinniken.
Het verhaal gaat verder op deze keuze. ALGEMEEN STUK
De hele klas zit in het klaslokaal te werken. Sommige praten wat met elkaar.
De meester legt z’n pen neer op het bureau en gaat rechtop zitten. De bel gaat keihard. De kinderen springen op en haasten zich ongeduldig naar buiten.
Personage springt ook op en loopt naar de gang. Hier wordt hij opgewacht door de hoofdpester en 1 van zijn assistenten (meisje)
Hoofdpester:
Jij vind Bas ook een sukkel he? Kom mee, dan gaan we spelen. We zorgen dat Bas niet mee kan doen. Help je mee?
Stem van personage zegt: ‘En nu?’ Keuzeknoppen verschijnen in beeld
1. Ja, ik pest mee 2. Nee, ik pest niet mee.