TTB: Ja, allereerst de vraag wat viel u eerst op of wat kwam als eerste in u naar boven toen u hoorde
van de opnames van het programma?
GD: Allereerst, hoe halen ze het in hun hersens? De regel is natuurlijk dat je mensen pas mag, mag
opnemen als je dat als je daar toestemming voor hebt en die was natuurlijk niet gegeven, en er was ook geen, geen toestemming voor de uitzending. Dus normaal gesproken moet je altijd een dubbele toestemming van mensen hebben. Je moet zowel toestemming voor opname als voor de uitzending, en die was helemaal nooit gegeven. Dus dan ga ja natuurlijk al helemaal nat, zeker in zo'n kwetsbare situatie als op de eerste hulp, kan dat gewoon natuurlijk niet. En toen zeiden ze: ja maar we gaan niet we nemen dit op, we gaan het alleen bekijken. Dat was in het begin, ze hadden overal camera’s opgehangen. Dat was het verhaal en die werden dan afgekeken die camera's, op het moment dat het interessant was gingen ze pas opnemen, dan gingen ze pas toestemming vragen voor opnemen. Tenminste dat was het verhaal op een gegeven moment hè. Maar daarmee simpelweg het tonen van die beelden natuurlijk aan iemand, schend je natuurlijk ook al het beroepsgeheim, dus dat kan ook al niet, zelfs als je het niet opneemt. Dus daar gingen ze meteen mee, daar gingen ze meteen in nat, dat klopte van geen kant.
TTB: Ja, en welke waarden zijn er in het geding bij het maken van het programma uit ethisch
oogpunt?
GD: Ja dat is de privacy van de patiënt natuurlijk dat is het belangrijkste. Maar ook de juridische norm
dat je geen medische behandelingen mag uitvoeren in het bijzijn van derden, maar dat heeft alles met de privacy te maken van mensen. Mensen zijn natuurlijk in een hele kwetsbare situatie op de eerste hulp en als je op dat moment opnames van ze maakt schend je gewoon hun privacy. Dat is het belangrijkste. En van de medewerkers schendt het hun beroepsgeheim, die mogen natuurlijk niks vertellen en naar buiten toe. Door dit te doen schendt zowel de medewerker het beroepsgeheim als het ziekenhuis zelf.
TTB: En als je het vanuit een ethisch oogpunt wil bekijken? Vanuit een gevolgen, een utilistische
ethiek, hoe zou u daar dan op reflecteren? Hoe zou u dan kijken naar dat proces?
GD: Jemig nou ja, ik zou me als patiënt, zou ik me onveilig voelen in zo'n situatie dus ik zou helemaal
niet, het doel wat je wil bereiken, namelijk een beter imago voor het ziekenhuis. Ik zou als patiënt het gevoel hebben dat mijn het individuele belang daaraan werd opgeofferd. Het hogere doel, het verbeteren van het imago van het ziekenhuis, dat zou boven mijn, mijn individuele belang op geheimhouding, mijn recht op privacy komen. Als patiënt zou ik me vreselijk onveilig voelen. Vanuit dat oogpunt zou je het al moeten veroordelen.
TTB: Oké.
TTB: En welke principes stonden er nog meer op het spel als je meer vanuit het beginsel-ethisch
oogpunt kijkt?
GD: Voor het ziekenhuis? TTB: Ja vanuit het VUmc.
GD: Ja een principe als integriteit of zo, of professionaliteit. Ik vermoed dat ze daarnaar op zoek
waren. Betrouwbaarheid misschien.
TTB: En dat hebben ze, denkt u, niet goed genoeg afgewogen?
GD: Nee dat hebben ze helemaal niet afgewogen natuurlijk. Nee want ze hebben de privacy van de
patiënten en uiteindelijk, uiteindelijk draait het natuurlijk altijd om de patiënt en niet om het imago van het ziekenhuis. En dat is het enige wat, wat zou moeten tellen voor een ziekenhuis. Is dit in het belang van de patiënt.
TTB: Ja.
GD: En als je tot conclusie komt: nee dit is niet in het belang van individuele patiënten dan moet je er
natuurlijk niet aan beginnen en dat is dat is bij dit soort dingen altijd de afweging die je als. Wij maken hier ook wel eens vaak die, wij hebben besloten om er niet meer aan mee te doen in het ziekenhuis, ook niet aan gewone documentaires, omdat het altijd ten koste gaat van de
patiëntenzorg, hoe je het ook wendt of keert. Wij hebben een paar keer hieraan meegewerkt en het kost heel veel tijd voor iedereen. Mensen zijn toch met iets anders bezig, er loopt een camera mee en de dokters moeten dingen uitleggen tegenover de camera. Je zit voortdurend met al die
toestemmingen. Dus het kost ontzettend veel tijd en het verstoort echt een normale gang van zaken in het, in het ziekenhuis. En dat is altijd een dilemma: enerzijds wil je als ziekenhuis inzicht geven in wat er gebeurt hè, het is een groot bolwerk natuurlijk, een ziekenhuis, dus je wilt transparant zijn. Wat gebeurt er nou precies is zo'n ziekenhuis. En tegelijkertijd is het eigenlijk nooit in
patiëntenbelang zelf dat het gebeurt. Het gaat eigenlijk altijd ten koste van de zorg. En dat, dat is het eeuwige dilemma waar je al zit met een normale, met normale opnames, zeg maar. En in zo'n situatie op de eerste hulp is het al helemaal bedenkelijk, want daar heb je, daar zit je ook met het punt van toestemming. Kijk als je, als je hier de eerste hulp dat is niet een neutrale omgeving. Je bent hier omdat er iets met je is en je kunt je afvragen of mensen überhaupt wel in staat zijn om
toestemming te geven in zo'n situatie. Eigenlijk vind ik dat je op de eerste hulp überhaupt niet zou moeten filmen. Maar ik zie, ik zie wel eens van dat soort documentaires en dan denk ik van ja. Gelukkig zie je dan nooit hele ernstige dingen hoor. Je ziet altijd het ja, getut zeg maar, wat er natuurlijk ook is op de eerste hulp. Die mensen die ik dan zie, die waren misschien nog wel in staat om toestemming te geven. Je moet je dat wel afvragen natuurlijk. Mensen zijn echt in een kwetsbare situatie op de eerste hulp. En kunnen ze wel overzien altijd wat er gebeurt als je, en dat zomaar maar op het net gooit. Dat blijft er altijd op staan hè. Het is niet alsof je het een keer uitzendt en het dan is verdwenen.
GD: Zij zeiden toen: het was een poging om een integer programma te maken waarin te zien is hoe
de zorg op de spoedeisende hulp zorgvuldig en professioneel wordt verleend ... dat was hun motivatie.
–
GD: Nee nee, maar hun imago was geschonden toen, op dat moment. En dat hebben ze recht willen
zetten.
TTB: Dus niet primair alleen maar laten zien hoe het er in het ziekenhuis aan toe gaat, maar ook echt
het motief van, nou ja we willen ons imago verbeteren.
GD: Ja, we willen laten zien hoe integer en professioneel onze medewerkers zijn.