International Financial Reporting Standards-for-Small and Medium Entities

Er zijn maar weinig verschillen tussen IFRS-for-SME en de Nederlandse financiële verslaggevingsstandaarden (Litjens et al., 2012, p. 231). Er zijn wat verschillen in de vereisten van toelichtingen, waaronder wat kleine verschillen met betrekking tot de toelichtingen bij financiële instrumenten en verbonden partijen. Daarnaast volgt de Nederlandse financiële verslaggevingsstandaarden het Burgerlijk Wetboek. Toch is er maar één significante botsing tussen IFRS-for-SME en het Burgerlijk Wetboek. Dit is bij de waardering van dochterondernemingen en deelnemingen in de enkelvoudige jaarrekening. Hierbij vereist IFRS-for-SME waardering op kostprijs en het Burgerlijk Wetboek waardering op nettovermogenswaarde. Hiervan kan slechts bij een gegronde reden van worden afgeweken (BDO, 2009, p. 10). Wel wordt vanaf boekjaar 2016 de equity methode toegestaan onder IFRS en IFRS-for-SME, maar ook de equity-

methode voldoet niet geheel aan het Burgerlijk Wetboek doordat hierbij de goodwill niet afzonderlijk wordt gepresenteerd (Deloitte, 2016, p. 42). De meeste afwijkingen tussen de grondslagen voor de Nederlandse financiële verslaggeving en IFRS-for- SME bestaan ook met IFRS. Toch is IFRS wel goedgekeurd in Europa.

Niet alleen heeft het Burgerlijk Wetboek aanvullende eisen, ook geeft de wet bepaalde vrijstellingen (BDO, 2009, p. 10). In het Burgerlijk Wetboek staat

uitdrukkelijk dat bij toepassing van IFRS deze vrijstellingen niet van toepassing zijn. Dit komt doordat een IFRS-jaarrekening transparant behoort te zijn en daardoor geen verkorte presentatie met beperkte toelichting kan hebben. Dit zal ook gelden indien IFRS-for-SME ingevoerd zal worden. Deze is al vereenvoudigd ten opzichte van IFRS, het is daarom niet denkbaar dat een verdere vereenvoudiging aan de orde is. Hierboven is in paragraaf 5.2 beargumenteerd dat de toegenomen transparantie onder IFRS-for-SME ervoor zorgt dat er minder mogelijkheden zijn om earnings

management toe te passen. Dit betekent dat de transparantie toeneemt indien IFRS- for-SME ingevoerd wordt in Nederland, aangezien dan de vrijstellingen niet meer gelden.

Doordat IFRS-for-SME grotendeels aansluit op de grondslagen van de Nederlandse financiële verslaggeving is het denkbaar dat in bepaalde specifieke gevallen een jaarrekening volgens IFRS-for-SME niet in strijd is met het Burgerlijk Wetboek

(BDO, 2009, p. 9). Wel zullen er meer toelichtingen vereist worden door IFRS-for- SME, maar dit is niet bezwaarlijk. In paragraaf 5.2 is namelijk beargumenteerd dat dit leidt tot verhoogde transparantie en daarbij tot minder mogelijkheden om earnings management toe te passen. Ook kan het zijn dat juist de Nederlandse wet aanvullende eisen stelt. Dit is bijvoorbeeld ook het geval bij gebruik van IFRS door niet-

beursgenoteerde bedrijven. Een voorbeeld hiervan is het vereisen dat de toepasselijke wettelijke reserves gevormd moeten worden. Deze eis zal dan waarschijnlijk ook gaan gelden indien IFRS-for-SME ingevoerd wordt.

In Basel II, een richtlijn voor de bedrijfsvoering van banken, wordt voorgeschreven dat de nauwkeurigheid van de risicoanalyse door banken moet toenemen en de rente afhankelijk moet zijn van het risico dat wordt toegekend aan de kredietnemende onderneming (BDO, 2009, p. 12). Aan de ene kant kan beargumenteerd worden dat indien er meer toelichtingen worden gegeven door een bedrijf er minder onzekerheid is voor de bank en daardoor dus ook minder risico. Hierdoor kan het rapporteren volgens IFRS-for-SME ervoor zorgen dat er lagere rentekosten gerekend worden aan een bedrijf. Dit kan ervoor zorgen dat het motief om earnings management toe te passen, om op deze manier een lagere rente te krijgen op een lening, vervalt. Aan de andere kant kan beargumenteerd worden dat deze extra toelichtingen ervoor kunnen zorgen dat de bank meer inzicht heeft in risico’s van een bedrijf die voor toepassing van IFRS-for-SME nog niet uit de jaarrekening bleken. Hierdoor kan een motief ontstaan om earnings management toe te passen, omdat de managers de risico’s willen verbergen. Wel wordt het door de extra toelichtingen lastiger om earnings management te verbergen.

In de praktijk is het gemakkelijk om incidenteel een bepaald deel van de Nederlandse richtlijn voor financiële verslaggeving niet te volgen (BDO, 2009, p. 13). Maar als een bedrijf IFRS-for-SME gaat invoeren moeten alle voorschriften gevolgd worden. Hierdoor zal de mogelijkheid om earnings management toe te passen verlaagd worden.

Indien IFRS-for-SME ingevoerd wordt in Nederland, zorgt dit ervoor dat de

Burgerlijk Wetboek vereist worden. Deze verhoogde transparantie resulteert in minder mogelijkheden om earnings management toe te passen.

Doordat IFRS-for-SME grotendeels aansluit op de grondslagen van de Nederlandse financiële verslaggeving is het denkbaar dat in bepaalde specifieke gevallen een jaarrekening volgens IFRS-for-SME niet in strijd is met het Burgerlijk Wetboek. Wel zullen er meer toelichtingen vereist worden door IFRS-for-SME, maar het kan ook zijn dat juist de Nederlandse wet aanvullende eisen stelt. De extra

toelichtingen die eventueel vereist worden door IFRS-for-SME zorgen voor een verhoogde transparantie wat weer resulteert in minder mogelijkheden om earnings management toe te passen.

In Basel II wordt voorgeschreven dat de nauwkeurigheid van de risicoanalyse door banken moet toenemen en de rente afhankelijk moet zijn van het risico dat wordt toegekend aan de kredietnemende onderneming. IFRS-for-SME kan ervoor zorgen dat, door de extra vereiste toelichtingen, er minder onzekerheid is voor de bank. IFRS-for-SME kan daarentegen er ook voor zorgen dat banken meer inzicht krijgen in de risico’s van bedrijven. In het eerste geval zal de gevraagde rente lager zijn en in het tweede geval hoger. Hierdoor kan er een motief wegvallen of juist één ontstaan om earnings management toe te passen.

Indien een bedrijf IFRS-for-SME gaat invoeren moet aan alle voorschriften voldaan worden. Hierdoor zal de mogelijkheid om earnings management toe te passen verlaagd worden.

Uit dit literatuuronderzoek blijkt dus dat de invoering van IFRS-for-SME in Nederland zorgt voor het vervallen van de vrijstellingen en het vereisen van meer toelichtingen, wat resulteert in een verhoogde transparantie. Door een verhoogde transparantie zijn er minder mogelijkheden om earnings management toe te passen. Het is nog onduidelijk of er een motief om earnings management wegvalt of bijkomt na de invoering van IFRS-for-SME. Dit komt doordat niet duidelijk is of door de extra vereiste toelichtingen de gevraagde rente door banken zal doen dalen of stijgen. Dit kan verder onderzocht worden in een vervolgonderzoek. Ook zal na invoering van IFRS-for-SME alle voorschriften gevolgd moeten worden, waardoor de mogelijkheid om earnings management toe te passen verlaagd wordt. Uit deze resultaten kan

worden geconcludeerd dat de invoering van IFRS-for-SME de toepassing van earnings management door MKB-ondernemingen in Nederland verminderd wordt. In de laatste subparagraaf van het vorige hoofdstuk hebben we gezien dat de invoering van IFRS een grotere invloed heeft op de financiële verslaggeving van code-law landen dan op die van common-law landen. Ook zorgt de invoering van IFRS bij code-law landen ervoor dat de boekwaarden en winsten verhoogd worden. Daarnaast blijkt ook nog uit onderzoek dat de omvang van earnings management gemiddeld gezien groter is in code-law landen dan in common-law landen. Nederland is een code-law land (Clarkson, Hanna, Richardson, & Thompson, 2011, p. 3). Er zal in een vervolgonderzoek daarom bekeken kunnen worden of de invoering van IFRS- for-SME ook een grotere invloed heeft op de financiële verslaggeving van code-law landen en of de boekwaarden en winsten verhoogd worden door de invoering van IFRS-for-SME.