Door de globalisatie van de internationale financiële markten is het idee ontstaan om gemeenschappelijke financiële verslaggevingsstandaarden te ontwikkelen voor de verbetering van de internationale vergelijkbaarheid van bedrijven. Europa en andere landen hebben hierbij gekozen voor het invoeren van IFRS. Sinds de zomer van 2009 is er een IFRS-standaard ontwikkeld voor MKB-ondernemingen, namelijk IFRS-for- SME. Hierbij zijn de standaarden van IFRS die betrekking hebben op
omstandigheden of transacties die doorgaans niet bij MKB-ondernemingen
voorkomen weggelaten en eveneens zijn de toelichtingsvereisten verminderd. In de huidige literatuur wordt er al een discussie gevoerd over de invloed van de invoering van IFRS op de toepassing van earnings management, maar hierbij wordt nog niet gekeken naar de invloed van IFRS-for-SME op earnings management bij MKB- ondernemingen. Om een bijdrage te leveren aan de bestaande literatuur staat daarom hier de volgende vraag centraal:
Zorgt de invoering van IFRS-for-SME bij MKB-ondernemingen tot verlaging van earnings management? Hierbij zal er gekeken worden naar Nederland.
Om deze vraag te beantwoorden is gebruik gemaakt van een literatuuronderzoek. Hierbij is er gekeken naar bestaande literatuur over de discussie van de invloed van de invoering van IFRS op de toepassing van earnings management en vervolgens is er een vergelijking gemaakt met IFRS-for-SME.
We hebben gezien dat er in Europa bij de toepassing van IFRS minder flexibiliteit is, vergeleken met Europese landelijke financiële verslaggevingsstan- daarden. Hierdoor zijn er minder mogelijkheden om earnings management toe te passen. De mate van transparantie zal per bedrijfstak en land bekeken moeten worden. Verwacht wordt dat onder IFRS de transparantie groter is, dit zal leiden tot minder earnings management. Door de convergentie kan de toepassing van earnings management afnemen, maar er kan ook een extra motief ontstaan bij managers om earnings management toe te passen. Wel zorgt de convergentie voor een verhoogde vergelijkbaarheid en verminderde informatieasymmetrie, wat ervoor zorgt dat er minder earnings management toegepast wordt. Ook zullen er minder risico's zijn voor investeerders, waardoor er minder motieven zijn om earnings management toe te
invoering van IFRS ervoor zorgt dat de toepassing van earnings management afneemt.
We zien bij de bespreking van vorige onderzoeken in paragraaf 4.6 dat Barth et al. vinden dat er minder earnings management toegepast wordt na invoering van IFRS, maar dat er uit andere onderzoeken blijkt dat er juist meer earnings
management toegepast wordt. Er worden in paragraaf 4.6.3 verschillende verklaringen gegeven voor deze verschillende uitkomsten. Ten eerste kan de
verplichte invoering van IFRS door veel landen ervoor zorgen dat empirisch het effect van de invoering van IFRS moeilijk te isoleren is. Ten tweede kan het veroorzaakt worden doordat de bedrijven die zich voorbereiden om IFRS toe te passen deze overgang geleidelijk maken. Ten derde kan het zijn dat de landen waar IFRS
toegepast moet worden, niet de juiste infrastructuur hebben hiervoor. Ten vierde kan het zijn dat de onderzoeken verschillen in de effectiviteit van het beheersen van de motieven die ontstaan door het gebruik van bepaalde financiële
verslaggevingsstandaarden. Als laatste verklaring kan nog genoemd worden dat de onderzoeken verschillende onderzoeksmethoden gebruiken.
Ook kunnen er verschillende uitkomsten ontstaan door de verschillen tussen code-law en common-law landen. Uit onderzoek blijkt dat de invoering van IFRS een grotere invloed heeft op de financiële verslaggeving van code-law landen dan op die van common-law landen. Ook blijkt dat de omvang van earnings management gemiddeld gezien groter is in code-law landen dan in common-law landen.
Bij vervolgonderzoek zal daarom rekening gehouden moeten worden met de verschillen tussen code-law en common-law landen. Ook zal er gekeken moeten worden naar de verklaringen voor de verschillende uitkomsten en dit moet meegenomen worden in het vervolgonderzoek.
Het is in dit literatuuronderzoek nog niet duidelijk geworden of de
Nederlandse financiële verslaggevingsstandaarden of IFRS-for-SME zorgt voor een hogere flexibiliteit. Dit zal moeten blijken uit een vervolgonderzoek. Ook zal de invloed van flexibiliteit op earnings management verder onderzocht moeten worden, aangezien het kan leiden tot een verminderde of verhoogde toepassing van earnings management. Wel zorgt IFRS-for-SME voor een verhoogde transparantie, wat leidt tot minder mogelijkheden om earnings management toe te passen. De convergentie van financiële verslaggevingsstandaarden kan leiden tot een extra motief voor het management om earnings management toe te passen. IFRS-for-SME zorgt
daarentegen wel voor een verhoogde vergelijkbaarheid van bedrijven waardoor er minder mogelijkheden zijn om earnings management toe te passen. Ondanks dat de convergentie kan leiden tot een extra motief, zorgen de verhoogde transparantie en vergelijkbaarheid bij IFRS-for-SME ervoor dat er minder mogelijkheden zijn om earnings management toe te passen. Hierdoor kan er geconcludeerd worden dat IFRS- for-SME zorgt voor minder earnings management.
Er zijn maar weinig verschillen tussen IFRS-for-SME en de Nederlandse financiële verslaggevingsstandaard. Er is maar één significante botsing tussen IFRS- for-SME en het Burgerlijk Wetboek. Dit is bij de waardering van
dochterondernemingen en deelnemingen in de enkelvoudige jaarrekening. Hierbij vereist IFRS-for-SME waardering op kostprijs en het Burgerlijk Wetboek waardering op nettovermogenswaarde. De meeste afwijkingen tussen de grondslagen voor de Nederlandse financiële verslaggevingen en IFRS-for-SME bestaan ook met IFRS. Toch is IFRS wel goedgekeurd in Europa.
Uit dit literatuuronderzoek blijkt dat de eventuele invoering van IFRS-for- SME in Nederland zal zorgen voor het vervallen van de vrijstellingen en het vereisen van meer toelichtingen, wat resulteert in een verhoogde transparantie. Door een verhoogde transparantie zijn er minder mogelijkheden om earnings management toe te passen. Het is nog onduidelijk of er een motief om earnings management wegvalt of bijkomt na de invoering van IFRS-for-SME. Dit komt doordat het niet duidelijk is of door de extra vereiste toelichtingen de door banken gevraagde kredietrente zal doen dalen of stijgen. Dit kan verder onderzocht worden in een vervolgonderzoek. Ook zullen, na invoering van IFRS-for-SME, alle voorschriften gevolgd moeten worden, waardoor de mogelijkheid om earnings management toe te passen verlaagd wordt. Uit deze resultaten kan worden geconcludeerd dat door de invoering van IFRS- for-SME de toepassing van earnings management door MKB-ondernemingen in Nederland verminderd zal worden.
Bibliografie
Agoglia, C.P., Doupnik, T.S., & Tsakumis, G.T. (2011). Principles-based versus rules-based accounting standards: the influence of standard precision and audit committee strenght on financial reporting decision. The Accounting Review, 86(3), 747-767.
Armstrong, C.S., Barth, M.E., & Riedl, E.J. (2010). Market reaction to the adoption of IFRS in Europe. The Accounting Review, 85(1), 31-61.
Atwood, T.J., Drake, M.S., Myers, J.N., & Myers, L.A. (2010). Do earnings reported under IFRS tell us more about future earnings and cash flows? Journal of Accounting and Public Policy, 30, 103-121.
Barth, M. E., Landsman, W. R., & Lang, M. H. (2008). International accounting standards and accounting quality. Journal of accounting research, 46(3), 467- 498.
Barth, M. E., Landsman, W. R., Lang, M., & Williams, C. (2012). Are IFRS-based and US GAAP-based accounting amounts comparable?. Journal of Accounting and Economics, 54(1), 68-93.
BDO (2009). IFRS-for-SME. De MKB-versie van IFRS vergeleken met Nederlandse jaarrekeningregels. Geraadpleegd op:
http://www.bdo.nl/nl/diensten/accountancy/ifrs/documents/ifrs%20for%20sme. pdf
Beneish, M.D. (2001). Earnings management: A perspective. Managerial Finance, 27(12), 3-17.
Bao, B., & Bao, D. (2004). Income smoothing, earnings quality and firm valuation. Journal of Business Finance and Accounting, 31 (9&10), 1525-1557.
Bohušová, H., Blašková, V., & Nerudová, D. (2013). Approach to Implementation of IFRS for SMEs over the world. Paper presented at the International Conference on Applied Business Research. Geraadpleegd op:
https://www.researchgate.net/profile/Folaranmi_Yusuf/publication/259702819_ Creating_Youth_Employment_through_Modern_Beekeeping_Case_study_of_s elected_youth_trained_in_Moro_Local_Government_Area_of_Kwara_State_Ni geria/links/0deec52d642904c2cb000000.pdf#page=33
Brochet, F., Jagolinzer, A.D., & Riedl, E.J. (2013). Mandatory IFRS adoption and financial statement comparability. Contemporary Accounting Research, 30(4), 1373-1400.
Burgstahler, D.C. en Dichev, I. (1997). Earnings management to avoid earnings decreases and losses. Journal of Accounting and Economics, 24, 99-126. Chen, H., Tang, Q., Jiang, Y., & Lin, Z. (2010). The role of international financial
reporting standards in accounting quality: Evidence from the European Union. Journal of International Financial Management and Accounting, 21(3), 220- 278.
Clarkson, P., Hanna, J.D., Richardson, G.D., & Thompson, R. (2011). The impact of IFRS adoption on the value relevance of book value and earnings. Journal of Contemporary Accounting and Economics, 7, 1-17.
Coppens, L., & Peek, E. (2005). An analysis of earnings management by European private firms. Journal of International Accounting, Auditing and
Taxation, 14(1), 1-17.
Cristensen, H.B., Hail, L., & Leuz, C. (2013). Mandatory IFRS reporting and changes in enforcement. Journal of Accounting and Economics, 56, 147-177.
Deaconu, A., Popa, I., Buiga, A., & Fulop, M. (2009). Conceptual and technical study regarding future accounting regulation for SMEs in Europe. Theoretical and Applied Economics, 1(1), 19.
DeFond, M.L., & Park, C.W. (1997). Smoothing income in anticipation of future earnings. Journal of Accounting & Economics, 23, 115-139.
Deloitte (2016). Handboek externe verslaggeving 2016. Geraadpleegd op:
https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/nl/Documents/audit/deloitte- nl-audit-handboek-externe-verslaggeving-2016.pdf
Epe, P. (2012). Zeggen hoe het is. Geraadpleegd op: http://www.windesheim.nl/. European Commission (2010). Summary report on the responses received to the
commission’s consultation on the International Financial Reporting Standard for Small and Medium-sized Entities. Geraadpleegd op:
http://ec.europa.eu/internal_market/accounting/docs/ifrs/2010-05- 31_ifrs_sme_consultation_summary_en.pdf
Ewert, R., & Wagenhofer, A. (2005). Economic effects of tightening accounting standards to restrict earnings management. The Accounting Review, 80(4), 1101-1124.
EY (2015). Overzicht van alle inhoudelijke wijzigingen in Titel 9 Boek 2 BW. Geraadpleegd op: http://www.ey.com/Publication/vwLUAssets/EY-overzicht- van-alle-inhoudelijke-wijzigingen-in-titel-9-boek-2-bw/$FILE/EY-overzicht- van-alle-inhoudelijke-wijzigingen-in-titel-9-boek-2-bw.pdf.
Healy, P.M., & Wahlen, J.M. (1999). A review of the earnings management literature and its implications for standard setting. American Accounting Association, 13(4), 365-383.
IFRS foundation (2015). Who we are and what we do. Geraadpleegd op:
http://www.ifrs.org/The-organisation/Documents/2015/WhoWeAre_ENGLISH July%202015.pdf.
Jeanjean, T., & Stolowy, H. (2008). Do accounting standards matter? An exploratory analysis of earnings management before and after IFRS adoption. Journal of Accounting and Public Policy, 27, 480-494.
Jonker, N. (2002). Het midden- en kleinbedrijf in Nederland: een inventarisatie van de statistieken en de literatuur. Geraadpleegd op:
http://www.dnb.nl/binaries/wo0692_tcm46-145990.pdf
Joos, P.P.M., & Leung, E. (2013). Investor perceptions of potential IFRS adoption in the United states. The Accounting Review, 88(2), 577-609.
Kamp, B. (2010). Accounting culture and attitudes towards IFRS for small medium enterprises (SMES). Asia Pacific Journal of Accounting and Finance, 1(1), 1- 16.
Lin, S., Riccardi, W., & Wang, C. (2012). Does accounting quality change following a switch from U.S. GAAP to IFRS? Evidence from Germany. Journal of Accounting and Public Policy, 31, 641-657
Litjens, R., Bissessur, S., Langendijk, H., & Vergoossen, R. (2012). How do preparers perceive costs and benefits of IFRS for SMEs? Empirical evidence from the Netherlands. Accounting in Europe, 9(2), 227-250.
Masca, E., & Gall, J. (2008). Aspects regarding IFRS’application to SMEs. Paper presented at the 2nd WSEAS International Conference on Management, Marketing and Finances, USA. Geraadpleegd op: http://www.wseas.us/e- library/conferences/2008/harvard/mmf/11-608-150.pdf
Mishkin, F.S., Matthews, K., & Giuliodori, M. (2013). The economics of money, banking and financial markets. United Kingdom: Pearson Education Limited.
Schipper, K. (1989). Commentary on earnings management. Accounting horizons, 3(4), 91-102.
Schutte, D., & Buys, P. (2010). A critical analysis of the contents of the IFRS for SMEs – A South African perspective. Sajems NS, 14(2), 188-209.
Schutte, D., & Buys, P. (2011). Cultural considerations and the implementation of IFRS: A focus on small and medium entities. Journal of Social Sciences, 26(1), 19-27.
Soderstrom, N.S., & Sun, K.J. (2007). IFRS adoption and accounting quality: a review. European Accounting Review, 16(4), 675-702.
Stolowy, H., Lebas, M.J., & Ding, Y. (2013). Financial accounting and reporting a global perspective. United Kingdom: Cengage Learning EMEA.
van Tendeloo, B., & Vanstraelen, A. (2005). Earnings management under German GAAP versus IFRS. European Accounting Review, 14(1), 155-180.
Yip, R.W.Y., & Young, D. (2012). Does mandatory IFRS adoption improve information comparability? The Accounting Review, 87(5), 1767-1789.