ontstaan Wij hebben ons tot dusver beziggehouden met het Recht, zooals het zich uit de regels van zeden en gewoonten heeft ontwikkeld tegelijk met en onder den invloed van den staat.
Daarbij hebben we ons dus voortdurend voor oogen gesteld het Recht, dat ontstond in een bepaalden staat, dus onder een bepaald volk. We zouden dit kunnen noemen Nationaal Recht en komen dus zoo tot de onderscheiding van Neder-landsch Recht tegenover Engelsen, Fransch, Duitsch, Ameri-kaansch Recht, enz. •
In de laatste eeuwen heeft zich het maatschappelijk leven van de groote volkeren zoozeer ontwikkeld, dat de onderdanen der verschillende staten zich niet meer angstvallig bepaalden tot het aanknoopen van betrekkingen met hunne landgenooten, maar ze hebben ook aanraking gezocht met de onderdanen van andere staten. Er is onder de menschen ontstaan een Wereldverkeer : spoorwegen verbinden de verschillende lan-den, stoombooten brengen de bewoners van verwijderde streken met elkander in aanraking, post en telegrafie brengen berichten over van het eene land naar het andere.
Door dit onderlinge verkeer !zijn er tusschen de leden van de verschillende volkeren en ook tusschen de staten verhou-dingen ontstaan, die eene regeling behoefden. De regeeringen der staten hebben ingezien, dat voor aangelegenheden, waarbij zij zelf of hunne onderdanen betrokken Waren, ééne uniforme regeling gemaakt diende te Worden, waaraan zij zich allen behoorden te onderwerpen.
Voorbeelden van zulke aangelegenheden zijn:
het verkeer langs rivieren, die door verschillende landen stroomen, — het vervoer van personen en goederen langs spoorwegen, die geheele werelddeelen doorkruisen, — het vervoer van brieven, drukwerken en postpakketten over den ganschen aardbodem, — het nemen van maatregelen tegen verbreiding van besmettelijke ziekten, — bescherming van het recht op fabrieks- en handelsmerken, — enz.
Onderschei- Het Recht nu, dat zich bezighoudt met de regeling dezer
dlnê aangelegenheden, noemen We I n t e r n a t i o n a a l R e c h t . Het be-vat dus normen voor de verhoudingen tusschen de staten onderling en tusschen de onderdanen van de verschillende staten. Naar analogie met hetgeen We boven bespraken om-trent het Nationaal Recht verdeelen wje zoo ook het
Interna-tionaal Recht in InternaInterna-tionaal Publiek- en InternaInterna-tionaal Privaatrecht.
Het eerste noemen wie ook wel Volkenrecht, dat nog weer onderverdeeld wordt in Volkenrecht in Vredestijd en Vol-kenrecht in Oorlogstijd (meestal genoemd Oorlogsrecht).
Het Internationaal Privaatrecht kan betrekking hebben op verhoudingen tusschen onderdanen van verschillende staten en ook op verhoudingen tusschen onderdanen van denzelfden staat, wanneer zij zich beiden bevinden in denzelfden vreemden staat.
Meestal is dan de kwlestie, welk Recht op de personen behoort te worden toegepast, het nationaal Recht van den vreemden staat, waar zij zich bevinden, dan wel het nationaal Recht van den staat, waarvan beiden of een van hen onderdaan zijn.
Ook kan natuurlijk voor hun geval speciaal Recht gemaakt worden.
Voorbeelden: een Nederlandsche man en eene Neder-landsche vrouw sluiten in Frankrijk een huwelijk; welk Recht is op hunne verhouding van toepassing, wanneer zij later dit huwelijk bv. in Engeland willen laten ontbin-den door echtscheiding?
Een Nederlander koopt een stuk grond in Duitschland eu verkoopt dit in Parijs weer aan een Engelschman.
Bronnen van N a t u u r l i j k k a n h e t I n t e r n a t i o n a l e R e c h t n i e t e v e n a l s h e t he* intern. N a t i o n a l e g e p u t w o r d e n u i t g e w o n e w e t t e n , d a a r e e n e w e t
s t e e d s a l l e e n g e m a a k t wlordt v o o r d e o n d e r d a n e n v a n e e n be-p a a l d e n s t a a t .
Wel vinden we voor N. I. enkele beginselen omtrent het Int, Privaatrecht in de Algemeene Bepalingen van Wetge-ving voor N. I. (artt. 3, 16, 17 en 18), maar deze bepalingen binden natuurlijk nooit een vreemden rechter.
Daarom hebben verschillende staten, ook Nederland, met elkander overeenkomsten gesloten, waarbij bepaald is, hoe aangelegenheden, die hen allen aangaan, zullen wlorden gere-geld, welk Recht z,al worden toegepast op mogelijke geschillen tusschen w:ederzijdsche onderdanen en door welken rechter.
28
Zulke overeenkomsten heeten V e r d r a g e n en T r a c t a t e n . Hier-naast bestaan een groot aantal g e w o o n t e r e g e l s (conventies), die gedurende de laatste eeuwjen zijn ontstaan en langzamer-hand in tractaten worden overgenomen. Het intern. Recht heeft dus twee bronnen, n i : d e g e w o o n t e en d e t r a c t a t e n . Deze tractaten worden eerst door vertegenwoordigers van de ver-schillende regeeringen gesloten. Dit is meestal de Minister van Bmtenlandsche Zaken van den eenen staat en de gezant van den anderen staat. Daarna worden ze in Nederland bv. in den vorm van een wetsontwerp ter goedkeuring aangeboden aan de Staten-Generaal. Ten slotte volgt bekrachtiging door beide regeeringen, Waarna ze in den vorm van nationale wetten aan de onderdanen van de verschillende staten bekend worden ge-maakt, zoodat zij daarmee bindend worden voor ieder land afzonderlijk. Als zoodanig bestaat er dus dwang tot nakoming, zoolang de staten zelf zich aan de door hen gesloten tractaten houden. Zelf kunnen 'zij echter niet tot nakoming hunner beloften gedwongen worden, alles berust ten slotte op wederzijdsch ver-trouwen.
Voor 1914 meende men echter vrij algemeen, dat men op deze wijze langzamerhand zou komen tot een W e r e l d r e c h t , dat alle mogelijke internationale verhoudingen zou regelen en zoo oneenigheden tusschen de staten voorkomen. Wat het Intern. Privaatrecht betreft, is dit op deze wijze ook zeer utel mogelijk, omdat dit alleen verhoudingen tusschen onder-danen regelt, terwijl de staten zelf er niet als zoodanig bij betrokken zijn.
Nadere Anders echter is het met het V o l k e n r e c h t . Wel was in den ÎÎTÏdvï H a a g m e t w e d e r z iJd s c h goedvinden van de voornaamste staten kenrecht ' " h e t zg" H o f v a n Arbitrage ingesteld, eene internationale
rechtbank, die alle mogelijke geschillen tusschen de staten onderling zou kunnen beslechten en zoo dus oorlogen voor-komen. Het groote bezwaar bleef echter, dat er geen macht bestond, die boven de staten stond en in staat was, hen te dwingen, de eenmaal aangegane verplichtingen na te komen, onderlinge geschillen aan de beslissing van genoemd Hof té onderwerpen en daarna zich naar die uitspraak te gedragen.
Dat dit bezwaar niet ijdel was, bleek na het uitbreken van den grooten Europeeschen oorlog, toen Duitschland een in
1839 gesloten tractaat, waarbij het de neutraliteit van België had erkend, schond door met zijn <legers België binnen te trekken. Bij verschillende tractaten was te voren door de mogendheden overeengekomen, van Welke kogelsoorten en an-dere strijdmiddelen wel, van welke niet gebruik gemaakt mocht wiorden, hoe zou worden gehandeld met wederzijdsche krijgs-gevangenen en gewonden, — welke goederen gedurende eenen oorlog nog wel door de zg. neutrale staten aan de oorlog-voerende partijen zouden mogen worden geleverd en welke als contrabande zouden worden beschouwd. Gedurende het geheele verloop van den oorlog hebben we kunnen opmerken, dat geen der partijen izich volkomen aan de eenmaal gesloten
regelingen van het Oorlogsrecht heeft gehouden.
Volkenbond Afschuw van de gruwelen, waarmee een moderne oorlog gepaard gaat en vrees voor herhaling heeft thans het meeren-deel der bestaande staten ertoe gebracht, in 1919 den Volken-bond op te richten, die met eene macht, een soort internatio-nale politiemacht, zal moeten worden bekleed, sterk genoeg, om indien noodig de leden en ook de buitenstaanders te kun-nen dwingen, zich aan de door dien Bond vast te stellen normen te houden. De thans bestaande legers en vloten zullen dan dus moeten worden teruggebracht tot eene grootte, als noodig is om binnenlandsche rust en veiligheid te waarborgen.
De grondslagen voor dezen Volkenbond, die dus een soort Statuten vormen voor een groeiende Statenvereeniging, zijn te vinden in het Pact, d.i. het uit 26 artikelen bestaande eerste gedeelte der vredesverdragen, dat 10 Januari 1920 door de oorlogvoerende partijen werd onderteekend. Sedert zijn ook andere staten als leden van den Bond toegetreden, thans tot een totaal aantal van 56 (Nederland met zijne Koloniën bv.
in Maart 1920 zie Ind. Sb. 1920-554).
Hoewel N. I. niet zelfstandig in den Volkenbond is ver-tegenwoordigd, wordt wel met Indische belangen rekening gehouden. Zoo zijn in de Nederlandsche delegaties naar de Vergaderingen van den "Volkenbond dikwijls personen gekozen, die uit eigen aanschouwing met Indische toestan-den op de hoogte waren.
Thans is t e Genève een Indisch deskundige aangesteld (Prof. Moresco), die tot taak heeft, zich van de publieke opinie omtrent Indië op de hoogte te stellen en verkeerde voorstellingen weg te nemen.
30
Leden Leden van den Volkenbond kunnen zijn alle staten en ko-lomen, die een zelfstandig bestuur hebben, indien:
a. ze voldoende waarborgen geven, dat ze hunne internationale verplichtingen zullen nakomen;
b. ze zich vereenigen met de door den Volkenbond vastgestelde regeling omtrent hunne wieermacht;
c eene meerderheid van 2/3 der Vergadering van de leden van den Volkenbond ;zich voor hunne toelating verklaart Het staat ieder lid vrij, voor het lidmaatschap te bedanken' mits met inachtneming van een opzeggingstermijn van 2 jaar en nadat alle internationale verplichtingen zijn vervuld. Ook kan aan een staat bij wijze van tuchtmaatregel het lid-maatschap worden ontnomen, indien hij zich schuldig heeft gemaakt aan handelingen, die strijdig zijn met de bepalingen van het Pact.
Organen De Volkenbond is gevestigd te Genève, de zetel van de ver-schillende organen van den Bond, n l . :
a. de V e r g a d e r i n g (Assemblée), die bestaat uit afgevaardigden van alle leden. Ze komt eenmaal per jaar, meestal in Sep-tember bijeen. Elke staat, die lid is, mag hoogstens 3 af-gevaardigden benoemen, die bijgestaan worden door plaats-vervangende leden en deskundigen. Voor het nemen van een besluit mag elke staat slechts één stem uitbrengen.
Evenals eene Volksvertegenwoordiging is de Vergadering verdeeld in 6 commissies, die elk een voorzitter verkiezen.
De heele Vergadering verkiest een voorzitter en 6 onder-voorzitters, die met de 6 commissie-voorzitters te zamen vormen h e t B u r e a u (verg. de centrale sectie van de II de Kamer), dat d e werkzaamheden van de Vergadering
regelt. 8
Alle vergaderingen, ook die der commissies, zijn openbaar.
b. de Raad (Conseil), bestaande uit 5 permanente leden (Frank-rijk, Groot-Brittannië, Duitschland, Italië en Japan) en 9 niet-permanente leden, die voor 3 jaren worden gekozen.
De Raad vergadert sedert September 1929 driemaal per jaar. Zijn werkzaamheden zijn niet streng omlijnd;
hij kan zich eigenlijk bemoeien met alles, wat tot den werkkring van den Volkenbond behoort, behalve met de begrooting.
In het bijzonder houdt de Raad zich bezig met plannen tot ontwiapening en de oplossing van geschillen tusschen de leden.
Verder worden alle gewichtige vraagstukken van Inter-nationaal Publiek Recht, die aan de orde komen, door den Raad bestudeerd.
Omdat thans nog alle dwangmiddelen van den Volken-bond t. o. v. de afzonderlijke leden ontbreken en de sou-vereiniteit van eiken staat derhalve nog moet worden ge-ëerbiedigd, Worden besluiten van Vergadering en Raad als regel alleen genomen met eenparigheid van stemmen, e. het P e r m a n e n t e Secretariaat, bestaande uit een
Secre-taris-Generaal, die een groot personeel (wel 400 personen) onder zich heeft, behoorende tot zeer uiteenloopende na-tionaliteiten, maar die allen ondergeschikt zijn aan dien secretaris-generaal en door den Volkenbond worden gesa-larieerd.
Het Secretariaat bereidt alle vergaderingen voor van den Volkenbond en van den Raad, verzorgt alle uitgaven en registreert alle door de leden onderling gesloten verdragen.
d. drie permanente technische organisaties, nl. voor:
verkeer en doorvoer, hygiene en
financieele en economische belangen.
Ze bestaan uit deskundigen, dienen de Vergadering en den Raad van advies en bereiden nieuwen arbeid voor.
Afzonderlijke afdeelingen van het Secretariaat zijn aan deze technische organisaties als eigen secretariaten toe-gevoegd.
Rij haren arbeid maken deze drie organisaties gebruik van tal van permanente en tijdelijke onder-commissies, be-staande uit specialisten op elk gebied. Zoo heeft het Hy-gienisch Comité onder zich ondercommissies voor de bestrij-ding van malaria, pest, slaapziekte, enz.
Naast deze voornaamste organen van den Volkenbond be-rusten nog op het Pact:
a. het ingevolge art. 14 van het Pact te 's-Gravenhage inge-stelde P e r m a n e n t e Hof van Internationale Justitie, be staande uit 11 rechters, die voor een bepaalden tijd worden benoemd.
32
»
Uit den naam blijkt reeds, dat dit Hof eene andere be-doeling beeft dan bet vroegere Hof van Arbitrage.
Justitie tocb is rechtspraak, d. i. het nemen eener be-slissing volgens regels van Kecht en bet daarna tenuitvoer-leggen van het vonnis, ook al is de beslissing genomen tegen den wil van een der partijen.
Arbitrage daarentegen is de beslechting van een ge-schil met volkomen instemming van beide partijen, terwijl beiden van te voren zijn overeengekomen, dat ze zich aan de uitspraak zullen onderwerpen.
Reeds meer dan 2/3 van de leden van den Volkenbond, waaronder Nederland, hebben zich aan verplichte recht-spraak van het Hof over alle rechtsgeschillen onderwor-pen (verg. art. 57 G.W.).
Sommige dezer staten hebben reeds als beginsel aan-vaard, dat ze alle mogelijke geschillen (dus ook belangen-geschillen) aan. rechtspraak of arbitrage zullen onderwer-pen, terwijl de overige leden van den Bond onder bepaald voorbehoud of in sommige opzichten rechtspraak van het Hof hebben aanvaard.
Naast rechtspraak is van groot belang het geven van adviezen door het Hof aan de Vergadering en den Raad over kwesties op het gebied van het Internationale Recht.
b. het Internationaal Bureau van den Arbeid, dat inge-volge art. 23 van het Pact te Genève is ingesteld. Het heeft ten doel door het organiseeren van conferenties met vertegenwoordigers van staten en bonden van werkgevers en werknemers te komen tot billijker arbeidsvoorwaarden over de geheele Wereld.
Alle regeeringen van de leden van den Volkenbond zijn verplicht, de resultaten van de gehouden besprekingen in den vorm van wetsvoorstellen bij hunne Volksvertegenwoor-digingen in te dienen.
Zoo is onlangs te Genève besproken het vraagstuk van den gedwongen arbeid van inheemsche werkkrachten in Koloniën.
Wat de Al zal voorloopig niet kunnen Worden gezegd, dat de Vol-kenbond in Vol-kenbond de kans op oorlog aanmerkelijk heeft verminderd, laat
«edun"heelt s t a a n o n m° ge l iik n e e f t gemaakt, toch is in de 10 jaren van zijn optreden eene belangrijke schrede in die richting gedaan,
terwijl ook overigens op verschillende positieve resultaten, door den Bond bereikt, kan worden gewezen.
a. Er is een geest van meerder onderling vertrouwen, een verlangen tot meerdere samenwerking en onderlinge bespre-kingen ontstaan, die het uitbreken van oorlogen zeker zul-len bemoeilijken.
b. Een aantal geschillen, die gewelddadig optreden deden ver-wachten, zijn langs minnelijken weg opgelost.
Zoo in 1922 het geschil tusschen Zweden en Finland over de Aalands-eilanden ; herhaalde malen is het uit-breken van een strijd tusschen Polen en Lithauen over de stad Wilna voorkomen; gewelddadigheden tusschen Italië en Griekenland over het eiland Korfoe in 1923 werden op vreedzame wijze beëindigd; eveneens een grensincident tusschen Grieksche en Bulgaarsche soldaten in 1925 en een dergelijk geschil tusschen Bolivie en Paraguay in 1928.
c. In het geheel zijn tusschen de leden van den Volkenbond 40 zg. Volkenbondsconventies gesloten tot regeling van de rechtspraak van het Hof, tot vermindering van bewa-pening, tot bevordering van economische en financieele samenwerking, tot vermindering of afschaffing van douane-formaliteiten en in- en uitvoerrechten, tot uitgave van eco-nomische statistieken volgens eenzelfde systeem, tot ver-gemakkelijking van het internationaal verkeer, tot bestrij-ding van den verkoop van onzedelijke geschriften en ver-doovende middelen, tot afschaffing van slavernij, enz;
daarnaast 28 internationale arbeidsconventies ter beper-king van den arbeidstijd, tot verbod van den nachtarbeid van vrouwen en kinderen, ter bestrijding van werkloos-heid, tot verzekering tegen bedrijfsongelukken, ziekte, ou-derdom, tot het vaststellen van minimum-loonen, enz.
d. De zg. Mandaten-commissie zorgt ervoor, dat de vroegere Duitsche Koloniën, de door Turkije verloren streken, het Saardistrict en de stad Dantzig door de veroveraars onder toezicht van den Bond worden bestuurd in het belang der veroverde streken en niet van de overwinnaars.
e. In landen als Oostenrijk, Hongarije en Griekenland, die door den oorlog niet meer in staat waren, hunne huishouding gaande te houden, heeft het Financieel Volkenbondcomité zulk een toestand geschapen, dat weer handelsbetrekkingen met het buitenland konden worden aangeknoopt.
3a
34
V R A G E N . 1. Wat is nationaal Recht?
Wat is internationaal Recht?
2. Noem een aantal aangelegenheden, die internationale rege-ling behoeven.
3. Geef eene systematische indeeling van het internationale Recht.
4. Welke zijn de bronnen van het internationale Recht?
5. Noem onderwerpen, die in het zg. Oorlogsrecht geregeld worden.
6. Wanneer en met welk doel is de Volkenbond opgericht?
7. Wie kunnen lid ervan zijn en aan Welke eischen moeten ze voldoen?
8. Hoe kan het lidmaatschap weer worden verloren?
9. Wat zijn de hoofdorganen van den Volkenbond?
Vertel iets omtrent hunne samenstelling, hun doel ea hunne werkwijze.
10. Welke twee instellingen van den Bond berusten eveneens op het Pact?
11. Vertel iets over de rechtspraak van het Hof.
Heeft het nog andere werkzaamheden?
12. Waarvoor dient het Internationaal Bureau van den arbeid?
13. Wat heeft de Volkenbond gedaan tot bevordering van den wereldvrede ?
14. Noem andere resultaten door den Volkenbond bereikt.
DE ZOOGENAAMDE A A N V E R W A N T E