Inhoudelijke deskundigheid

Zijn de consulenten van MEE voldoende deskundig om de verschillende doelgroepen te kunnen ondersteunen? Deskundigheid is gemeten in de benchmarks Cliënttevredenheid en Maatschappe- lijke waardering. Daarnaast is in de diverse interviews (cliëntenorganisaties, regionaal netwerk, MEE-organisaties) gevraagd hoe de respondenten de deskundigheid van MEE beoordelen. Ten slotte levert ook de quickscan MEE-organisaties inzicht in de deskundigheid van de medewerkers. In de benchmark Cliënttevredenheid is de cliënten gevraagd naar de deskundigheid van de me- dewerkers van MEE. Op een schaal van 1 tot en met 4 krijgt de deskundigheid van medewerkers een score van 3,2. De omgeving van MEE waardeert de deskundigheid van MEE met een 3,9 op een schaal van 1 tot en met 5, zo blijkt uit de benchmark Maatschappelijke waardering.

Op basis van de gegevens van beide benchmarkrapportages kan geen onderscheid worden ge- maakt naar doelgroep. Op basis van de quickscan MEE-organisaties, de interviews met de MEE- organisaties, met organisaties en instellingen uit het regionale netwerk van MEE en met de lande- lijke cliëntorganisaties kan hierover wel een uitspraak worden gedaan. Hieronder wordt per doel- groep besproken hoe de deskundigheid van MEE wordt gewaardeerd door deze verschillende bronnen.

Mensen met een verstandelijke beperking

MEE heeft een lange ervaring met de ondersteuning van mensen met een verstandelijke handi- cap. De deskundigheid en vaardigheid die MEE heeft op dit gebied wordt over het algemeen dan ook positief tot zeer positief gewaardeerd. Sommige respondenten uit het regionale netwerk van MEE zijn van mening dat de deskundigheid van MEE zich te veel beperkt tot mensen met een verstandelijke beperking en dat consulenten te veel werken vanuit hun kennis en ervaring van mensen met een verstandelijke handicap. Andere cliëntgroepen eisen een andere benadering, aldus de respondenten. Tegelijkertijd stellen respondenten uit de sector voor verstandelijk ge- handicapten dat de uitbreiding van de doelgroepen ten koste is gegaan van de deskundigheid op het gebied van verstandelijke beperkingen.

Lichamelijk gehandicapten

De meeste MEE’s vinden zich inmiddels voldoende deskundig om mensen met een lichamelijke handicap te kunnen ondersteunen. Instellingen en organisaties voor mensen met een lichamelijke beperking (n=6) zijn iets meer gematigd in hun oordeel. De oordelen kunnen worden samengevat als een deskundigheid die nog in ontwikkeling is en die bovendien wisselt per consulent.

Zintuiglijk gehandicapten

De deskundigheid van MEE op het gebied van mensen met een zintuiglijke beperking is nog on- voldoende om goede ondersteuning aan deze doelgroep te kunnen bieden, zo komt vanuit ver- schillende bronnen naar voren. Deze deskundigheid bestaat uit het kunnen communiceren met de doelgroep, inzicht hebben in de problematiek van de doelgroep (praktische knelpunten, maar ook sociale en psychische problemen) en op de hoogte zijn van de sociale kaart voor de doel- groep. De MEE-organisaties geven zelf aan door middel van interne scholing de deskundigheid op het gebied van mensen met een zintuiglijke beperking te vergroten. Meerdere organisaties en instellingen uit de sector voor mensen met een zintuiglijke beperking zetten zich in voor de des- kundigheidsbevordering van MEE. Deze activiteiten hebben, gezien de waardering van MEE op dit punt, nog onvoldoende haar vruchten afgeworpen.

Mensen met een beperking in het autistisch spectrum

Uit de quickscan MEE-organisaties blijkt dat MEE-organisaties knelpunten ervaren op het gebied van deskundigheid van en bekendheid bij de doelgroep autisme. De meeste MEE-organisaties heb- ben vanuit het verleden al enige deskundigheid over autisme opgebouwd, voor zover dit voorkwam in combinatie met een verstandelijke handicap. Deze kennis is echter niet altijd voldoende om de gehele doelgroep te kunnen bedienen. Het convenant autisme is een belangrijk middel om deskun- digheid te verkrijgen. De mate waarin het convenant autisme in de praktijk is gebracht verschilt ech- ter per regio, zo blijkt zowel uit de quickscan als uit de interviews met partnerorganisaties. Deze laatsten waarderen de deskundigheid van de MEE’s op het gebied van autisme over het geheel ge- nomen positief. Wel wordt een achterstand geconstateerd onder de MEE’s die voor de omvorming nog weinig actief waren op het gebied van autisme. Zij moeten nog een inhaalslag maken. Boven- dien is de deskundigheid omtrent autisme vaak afhankelijk van een of enkele medewerkers. Dit maakt het kennisniveau van de MEE-organisaties als geheel kwetsbaar.

Alle doelgroepen

Meerdere respondenten vanuit verschillende bronnen zijn van mening dat de inhoudelijke kennis en deskundigheid sterk wisselt per consulent. Dit wordt geconstateerd voor alle doelgroepen, in- clusief de verstandelijk gehandicapten. Naast verschillen in deskundigheid tussen consulenten worden verschillen in deskundigheidsniveau geconstateerd tussen de MEE-organisaties.

7.4 Samenvatting

Uit het onderzoek komt ten aanzien van de professionaliteit en deskundigheid van de MEE’s naar voren dat deze goed is voor de verstandelijk gehandicapten maar onvoldoende voor mensen met een zintuiglijke beperking. De professionaliteit en deskundigheid voor mensen met een lichamelij- ke beperking en mensen met een beperking in het autistisch spectrum is in ontwikkeling. Het op- leidingsniveau van de consulenten is hoog. Het kwaliteitsbeleid verdient verbetering.

Verreweg de meeste consulenten van MEE zijn HBO geschoold. De medewerkers voor wie dit niet geldt worden bijgeschoold tot HBO-niveau. De MEE-organisaties streven naar generalisti- sche consulenten, eventueel met speciale aandachtsgebieden. Doel is dat iedere consulent vol- doende kennis heeft van elk van de doelgroepen en op alle levensgebieden opdat iedere consulent vanuit een zelfde deskundigheid alle cliënten kan ondersteunen. In alle 25 MEE- organisaties zijn er scholingsmogelijkheden voor het personeel, gericht op de nieuwe doelgroe- pen (zintuiglijk gehandicapten en mensen met een beperking in het autistisch spectrum). Daar- naast geven 21 van de 25 MEE’s aan dat het personeel verplicht is deze scholing te volgen. Het kwaliteitsbeleid van de MEE-organisaties is in ontwikkeling. In de zomer van 2006 is het defi- nitieve HKZ certificeringsschema voor de MEE-organisaties gereed gekomen. Het merendeel van de MEE-organisaties is voornemens het landelijk ontwikkelde kwaliteitssysteem te implementeren en zich HKZ te laten certificeren. Bijna alle MEE-organisaties beschikken over een wettelijk ver- plichte klachtenregeling en cliëntenraad. Het merendeel van de MEE-organisaties evalueert de dienstverlening met de cliëntenraad en zeven MEE’s hebben afspraken gemaakt met cliëntverte- genwoordigers over kwaliteitseisen. Vijftien van de 25 MEE-organisaties hebben een gedragsco- de opgesteld. Uit de benchmark Cliënttevredenheid blijkt dat niet alle cliënten op de hoogte zijn van het bestaan van een cliëntenraad en klachtenregeling.

De deskundigheid ten aanzien van de doelgroep zintuiglijk gehandicapten is onvoldoende. De deskundigheid ten aanzien van mensen met een beperking in het autistisch spectrum wisselt per MEE en is gebonden aan individuele medewerkers. Volgens de partnerorganisaties is de des- kundigheid rond lichamelijk gehandicapten in ontwikkeling. Voor alle doelgroepen geldt dat het deskundigheidsniveau verschilt per consulent. Naast verschillen in deskundigheid tussen consu- lenten worden verschillen in deskundigheid geconstateerd tussen de MEE-organisaties.