1 Geef een omschrijving van de actie U bent verplicht om deze vraag in te vullen
ELZ Kemp en Duin engageert zich om samen met de netwerken geestelijke gezondheid (GGZ) de RIZIV conventie van de psychologische functies in de eerste lijn uit te rollen voor het volledige grondgebied. De details van deze conventie zijn beschreven in het protocolakkoord tussen de Federale regering, gewesten en gemeenschappen op, gepubliceerd op 02/12/2020.
De ELZ zal voornamelijk lokale inbedding faciliteren, door lokale noden te specifiëren, het huidige aanbod in kaart te brengen en op die manier adviseren hoe het beschikbare contingent (ELP en GPF, individuele en groepssessies) te verdelen.
Behoefte
2 Aan welke behoefte wilt u tegemoet komen met de actie?
Licht toe wat u wilt oplossen of creëren. Omschrijf de specifieke situatie of context die u wil veranderen.
Geef ook aan hoe dringend oplossingen nodig zijn
Hoewel geestelijke gezondheid altijd prioritair was in het beleidsplan van ELZ Kemp en Duin, heeft COVID de nood aan (financieel) toegankelijke en laagdrempelige psychologische hulp nog duidelijker gemaakt.
Vanuit de Public Health benadering, waarop de conventie gebaseerd is, dient psychologische zorg in de eerste lijn toegankelijker te zijn, zodat de overgrote meerderheid van psychologische problemen kan opgevangen worden in de eerste lijn. Op die manier tracht het akkoord de unmet needs, de stoornissen die verergerd zijn door uitstel van behandeling, te verlagen. Men onderzoekt wat de impact is van bepaalde structuur- en proceselementen op de prevalentie van psychische klachten.
Het doel van de conventie is 4-delig:
- De behoeften van de patiënt zo vroeg mogelijk detecteren en op passende wijze behandelen;
- De behandelkloof te verminderen bij de bevolking die psychische problemen heeft (of dreigt te krijgen) en die te laat beroep doet op geestelijke gezondheidszorg;
- Behandelkloof verminderen in regio’s waarin het zorgaanbod onvoldoende is afgestemd op de zorgnood en andere hulpvragen die eerder van somatische aard zijn;
- Aanbieden van zorg met een zo hoog mogelijke kwaliteit, tegen een lage prijs, aangepast op de patiëntenpopulatie.
Doelgroep
3 Welke doelgroep wilt u met de actie bereiken en vooruit helpen?
Zoals beschreven in het protocolakkoord, richt de conventie zich voornamelijk op kwetsbare personen, of personen waarvan de psychologische problematieken zouden verergeren wanneer deze door gebrek aan adequate en betaalbare zorg in het lokale aanbod, geen beroep zouden doen op psychologische hulpverlening.
Er wordt voornamelijk ingezet op kortdurende behandelingen van lichte tot matige klachten, al dan niet COVID-gerelateerd.
Rol van de persoon met een zorg- en ondersteuningsvraag
4 Welke rol vervult de persoon met een zorg- en ondersteuningsvraag en zijn omgeving in de actie?
Geef aan of de actie echt op hem gericht is. Vermeld ook of hij erbij betrokken wordt om de actie op te zetten en uit te voeren.
U bent verplicht om deze vraag in te vullen
De PZON zelf wordt niet actief betrokken bij de uitrol van deze conventie, maar staat wel centraal in de implementatie. Zo zal de verdeling van middelen gebeuren op basis van populatiemanagement, waarbij er rekening wordt gehouden met factoren zoals socio-economische status, werkintensiteit, kansarmoede, verhoogde tegemoetkoming, betalingsachterstanden, chronische aandoeningen, … van de inwoners uit de gemeente. Deze indicatoren bepalen de precairiteitsindex van een gemeente.
Organisaties die actief zijn in het zorg- en welzijnslandschap, en daarbij nauw betrokken zijn bij de kwetsbare PZON, worden betrokken en bevraagd over de noden die zij detecteren bij hun doelgroep.
De PZON kan tijdens therapeutische groepssessies ingeschakeld worden als ervaringsdeskundige, naast de psycholoog / ergotherapeut.
Visie en waarden
5 Maak duidelijk hoe deze actie past binnen de visie en de waarden van de zorgraad.
Zoals eerder beschreven speelt geestelijke gezondheid in het algemeen een belangrijke rol in het beleidsplan voor 2020 – 2022 van ELZ Kemp en Duin, met bijzondere aandacht voor de preventie ervan.
Het is onze missie om het aanbod toegankelijk en laagdrempelig te maken, en te integreren in de lokale context.
Aan deze actie kunnen de waarden ‘laagdrempeligheid’ en ‘gelijkwaardigheid’ toegeschreven worden, net om de behandelkloof weg te werken, voor personen die eerder geen toegang hadden tot psychologische zorg.
Middelen
6 Welke middelen hebt u ter beschikking
Voor deze actie worden geen financiële middelen toebedeeld aan de ELZ zelf. De netwerken GGZ ontvangen financiële middelen (bepaald in overeenkomst met RIZIV), die worden verdeeld en ter beschikking gesteld per gemeente. De verdeling gebeurt op basis van de precairiteitsindex van desbetreffende gemeente.
Voor Limburg worden 3 VTE lokale coördinatoren geworven, die onder sturing van de netwerken, het proces en uitrol zullen begeleiden.
Het gebrek aan financiële middelen voor de Zorgraden is een groot pijnpunt in deze actie, daar de opdrachten en verantwoordelijkheden van zowel stafmedewerkers als partners veeleisend zijn. Het inventariseren van noden en het aanbod zal een intensieve opdracht zijn, waarbij veel zorg- en welzijnsverleners betrokken moeten worden. Er wordt opnieuw beroep gedaan op de vrijwillige medewerking van zorg- en welzijnsverleners in onze regio, en op bijkomende flexibiliteit van de stafmedewerkers.
Deze inventarisatie zou in ideale omstandigheden uitgevoerd worden door een populatiemanager op ELZ niveau. Om deze aan te werven, en ook in te kunnen zetten in reguliere ELZ projecten, is een bijkomende structurele financiering nodig.
Partners
7 Met wie gaat u samenwerken om het doel te bereiken
In Limburg nemen de 3 GGZ netwerken (Noolim, Reling en Ligant) de lead in de implementatie en uitrol van de conventie. Zij richten hiervoor een Provinciaal netwerkcomité op, en werven 3 lokale coördinatoren.
Een afzonderlijke werkgroep, waarin zowel partners van de netwerken alsook uit de eerste lijn vertegenwoordigd zijn, is verantwoordelijk voor de selectie van de psychologen en orthopedagogen die de functies zullen invullen.
VIVEL zorgt voor communicatie vanuit de Vlaamse Overheid naar de Zorgraden.
Binnen ELZ Kemp en Duin wordt een werkgroep geestelijke gezondheid opgericht worden, bestaande uit leden van de vier clusters. Deze werkgroep zal zich voornamelijk bezig houden met het inventariseren van de noden en het aanbod. De volledige taakomschrijving moet nog gefinaliseerd worden.
Andere betrokkenen
8 Wie moet u bevragen, informeren, … om het draagvlak en de impact van uw actie te vergroten?
Het betrekken van de beroepskringen is noodzakelijk voor het draagvlak van de conventie te vergroten. De kring van klinisch psychologen van ELZ Kemp en Duin bevraagt, motiveert en informeert leden. De huisartsenkringen bevragen en informeren hun leden over het aanbod en de richtlijnen voor doorverwijzing.
Verder gelooft de ELZ in het belang van informeren van alle partners betrokken in de Zorgraad. Gaande van de lokale besturen, lokale dienstencentra, mutualiteiten, centra voor algemeen welzijn, zorgverleners in de eerste lijn, … Zij kunnen geconsulteerd worden voor het in kaart brengen van de noden in de regio.
De wijkwerkers en wijkagenten zullen betrokken worden voor hun expertise rond dringende noden.
Specifiek voor stad Genk worden ook de Community Health Workers (CHW) betrokken. Community Health Workers is een intermutualistisch project dat in 4 kwetsbare wijken in Genk een Health Worker ter beschikking stelt om kwetsbare personen, die moeilijk of geen toegang krijgen tot de juiste zorgen, op te sporen en te begeleiden. Geestelijke gezondheid is één van de onderdelen van deze eerstelijnszorg.
Resultaten
9 Geef heel concreet aan waaraan u op korte, middellange en lange termijn zult merken of uw actie effect heeft
U bent verplicht deze vraag in te vullen
Door de zeer korte tijd die de ELZ hebben kunnen investeren in de uitwerking van deze conventie, is er weinig ruimte geweest voor het opmaken van een gestructureerde planning. Enkel de meest dringende afspraken werden tot op heden afgeklopt.
Er werden nog geen tussentijdse evaluatiemomenten besproken, alsook de streefdoelen en indicatoren om de tussentijdse evaluatie te beoordelen.
Korte termijn In december 2021 wordt een samenwerkingsovereenkomst afgesloten tussen de netwerken en ELZ waarin wederzijdse verwachtingen staan beschreven.
Een werkgroep zal de selectieprocedure van de psychologen en orthopedagogen uitschrijven.
De vacature voor de lokale coördinatoren wordt gepubliceerd.
In het voorjaar van 2022 vindt de selectie van zowel de lokale coördinatoren als de psychologen / orthopedagogen plaats.
De Zorgraad richt een werkgroep GGZ op, om de noden en het bestaand aanbod in kaart te brengen. Dit kan in samenwerking met de lokale coördinator. Onder ideale omstandigheden gebeurt dit i.s.m. een populatiemanager, wiens functie structureel verankerd is in de werking van de ELZ.
Op basis van de populatiemanagement-tool en de budget-tool worden de middelen en contingenten verdeeld onder de netwerken en lokale besturen verdeeld.
De huidige ELP conventie loopt door tot en met februari 2022. Vanaf maart zal de nieuwe conventie in werking treden.
Middellange termijn Verder uitwerken afspraken en procedures i.s.m. de netwerken GGZ, met ondersteuning van VIVEL.
Lange termijn Het uiteindelijke doel is een daling in de prevalentie van mensen met ernstige psychologische problematieken. Hiervoor moet er ingezet worden op:
• Een toegankelijk en laagdrempelig aanbod van psychologische hulpverlening;
• Integratie van verschillende initiatieven rond psychologische hulpverlening;
10 Welke (maatschappelijke) verandering wilt u bereiken?
U bent verplicht deze vraag in te vullen
De impact van de conventie staat beschreven in het protocolakkoord van de regeringen en gemeenschappen, en is gebaseerd op 4 pijlers. Deze 4 doelstellingen wil ELZ Kemp en Duin ook nastreven.
• Verbeteren van de algemene gezondheid door inzetten op mentale gezondheid, bevordering van gezondheidsvaardigheden, versterking van veerkracht, betere en snellere detectie van psychologische problemen, …;
• Verhoging van de kwaliteitservaring van de verkregen zorg via resultaatgerichte monitoring en meting;
• Inzetten op betere werkomstandigheden voor mensen in de zorgsector, om op die manier de kwaliteit van het geleverde werk te verhogen;
• Efficiënt inzetten van budgetten.
De betrokken beroepsgroepen en hun beroepsverenigingen zullen altijd blijven streven naar terugbetaling van psychologische zorg voor iedere PZON. Niet enkel voor de uiterst kwetsbaren.
Psychologische zorg moet één van de basiswaarden worden in de behandeling van problemen inzake geestelijke gezondheid. Detectie en doorverwijzing zouden een reflex moeten zijn voor alle hulpverleners die te maken krijgen met deze problematiek.
Op termijn hopen we dat deze conventie meer wordt dan enkel een RIZIV conventie van het beroep klinisch psycholoog of orthopedagoog, maar een volledige conventie rond modaliteiten van zorg in de eerste lijn zal teweegbrengen.
Indicatoren
11 Welke indicatoren of maatstaven gebruikt u om uw actie te meten?
Vermeldt vooral impactgerichte indicatoren, zoals de mate van gedragsverandering, het stressniveau en de werkdrukervaring bij zorgverleners, en de aanwezigheid van diverse disciplines en profielen in de
zorgteams. Geef bijvoorbeeld aan of mensen een bepaald instrument gebruiken of hij hun gedrag veranderd is nu ze een bepaalde vorming hebben gevolgd.
U bent verplicht deze vraag in te vullen.
In deze fase van de actie zijn er onvoldoende concrete afspraken gemaakt en doelen gesteld om aan (tussentijdse) evaluatie te kunnen doen.
Voor de kwaliteit van het proces te meten kan er uitgegaan worden van de samenwerking en afstemming met de netwerken.
Op middellange termijn kan men zich focussen op het meten van structuur- en procesindicatoren. Het is te vroeg om deze indicatoren met zekerheid vast te leggen.
Voorbeelden van structuurindicatoren zijn:
- Een samenwerkingsovereenkomst tussen netwerken GGZ en de ELZ - Een werkgroep ‘selectieprocedure’
- Een werkgroep GGZ op ELZ niveau
- Een populatiemanager op ELZ niveau
- Overzichtelijke inventarisatie van alle GGZ initiatieven op ELZ niveau - Aanwerving van een lokale coördinator door de netwerken GGZ Voorbeelden van procesindicatoren zijn:
- De gemiddelde wachttijd tussen aanmelding en opstart behandeling;
- De toename in het aanbod van psychologische zorg (kwalitatief en kwantitatief) - Het aanbod van terugbetaalde psychologische zorgt
Op lange termijn willen we trachten outcomes in kaart te brengen:
- Prevalentie van psychologische klachten
- Betere werkervaring door betrokken hulpverleners - Betere patiënt ervaringen
Meetinstrumenten
12 Welke meetinstrumenten kunt u inzetten om de indicatoren te meten?
Mogelijke meetinstrumenten zijn (online)bevragingen en registraties.
U bent verplicht om deze vraag in te vullen.
Het dashboard voor populatiemanagement, ontwikkeld door professor Bruffaerts (onderzoeksgroep psychiatrie, KULeuven) geeft een overzicht van het aantal geleverde prestaties per psycholoog / orthopedagoog, in verhouding met het beschikbare contingent.
Het dashboard stelt de netwerken en de ELZ in staat om realisaties te beoordelen en bij te sturen. Het begeleidingscomité volgt hiermee op of de beoogde doelstellingen bereikt zijn.
Via de EMD’s in de huisartsenpraktijken, kan men meten of er een verschil is tussen de huidige duur tussen aanmelding en effectieve hulpverlening en de duur tussen aanmelding en effectieve hulpverlening na implementatie van de conventie.
Het meetinstrument om te peilen naar de tevredenheid bij patiënten en hulpverleners is nog niet bepaald.
Kernteam
13 Wie zijn de hoofduitvoerders van de actie?
Vermeld ook de coördinator
De netwerken GGZ nemen de lead in de uitrol van deze conventie, en richten hiervoor Provinciale werkgroepen op. Zij beheren de middelen, de beschikbare contingenten en selecteren de deelnemende psychologen en orthopedagogen.
In Limburg zullen, onder beheer van de 2 volwassen- en 1 netwerk voor kinderen en jongeren, 3 lokale coördinatoren actief zijn.
Binnen de Zorgraad van ELZ Kemp en Duin zal voornamelijk de werkgroep GGZ rond deze actie werken, met ondersteuning van de stafmedewerkers. De volledige Zorgraad wordt op regelmatige tijdstippen gebrieft over de stand van zaken.
Verbinding met andere acties
14 Welke links zijn er met andere acties in het beleidsplan of met acties van partners in de eerstelijnszone?
In het beleidsplan komt geestelijke gezondheid als onderwerp terug in meerdere doelstellingen. Onder de strategische doelstelling ‘Het centraal plaatsen van specifieke kwetsbare groepen om de beleving van zorg en welzijn te verhogen’ worden 2 specifieke operationele doelstellingen opgenomen, die rechtstreeks verband houden met deze actie.
OD 2.1 ‘toegankelijkheid van zorg en welzijn garanderen door het verlagen van (financiële) drempels en het faciliteren van toegang’ en OD 2.3 ‘binnen de ELZ worden sensibiliserings- en proactieve acties ondernomen ter preventie van problematieken in onze regio […]: aanmoedigen van een gezonde levensstijl, zowel gericht op fysieke als mentale gezondheid’.
In het actieplan 2022 werd een tweede actie opgenomen die rechtstreeks in verband staat met de conventie: namelijk het opstellen van een steekkaart voor doorverwijzers met een inventarisatie van alle zorg- en hulpverlening binnen geestelijke gezondheid.
Opvolging
15 Hoe wordt de actie opgevolgd door het kernteam en door de zorgraad?
Vermeld of er een tussentijdse evaluatie wordt gehouden en of de actie mogelijk wordt bijgestuurd. Geef ook aan wanneer de actie en het uiteindelijke resultaat geëvalueerd worden.
Op dit moment zijn er nog geen afspraken gemaakt over de tussentijdse evaluatie-momenten en de instrumenten die gebruikt zullen worden om het resultaat van de actie te meten, en bij te sturen.
Het kernteam binnen de Zorgraad, de werkgroep GGZ, brieft op regelmatige tijdstippen de gehele zorgraad over de stand van zaken.
Verdere procedures moeten nog verder uitgewerkt worden.
Afbakening van de actie
16 Wat valt buiten het doel van de actie?
Hoewel ELZ Kemp en Duin een grote voorstander is van het inzetten op (preventieve) geestelijke gezondheid, en zeer enthousiast is over de mogelijkheden die deze conventie biedt, kunnen wij geen coördinerende rol opnemen. Deze ligt volledig bij de netwerken GGZ.
Wel wil ELZ Kemp en Duin benadrukken dat er een groot verschil is tussen het coördineren van een conventie en het implementeren van een conventie. Omdat onderzoek heeft aangetoond dat implementatie van nieuwe project rond geïntegreerde zorg best gebeurt op niveau van een 100 000-tal inwoners, lijkt het hier essentieel dat de uitrol van de conventie gebeurt op ELZ niveau.
We willen daarbij nog eens de rol van de populatiemanager benadrukken, alsook het belang voor structurele financiering voor deze functie.