Impact op regionale elektriciteitsnetten

69 200140 - Systeemstudie energie-infrastructuur Zuid-Holland - December 2020

Figuur 34 – Gemiddeld aantal uren belasting hoogspanningsnet groter dan 100% (u/jr, 1 jaar= 8.760 uur)

5.4 Impact op regionale elektriciteitsnetten

Liander, Westland Infra en Stedin hebben de impact van de scenario’s op de regionale elektriciteitsnetten doorgerekend. Het gaat om de koppelstations (HS/TS of HS/MS), substations (TS-MS), middenspanningstations (MS/MS) en eventueel ook de distributie-stations (MS-LS). Er zijn 28 koppeldistributie-stations²⁵, daarvan presenteren we de resultaten uit-gesplitst en geprojecteerd op de kaart. Voor de onderliggende niveaus zijn de aantallen te groot en zijn de uitkomsten geaggregeerd tot de verzorgingsgebieden van substations.

We maken onderscheid tussen knelpunten vanwege te grote vraag (LDN, ‘levering door netbeheerder’) en knelpunten vanwege te groot aanbod (ODN, ‘opname door netbeheer-der’). De netbeheerders hebben alle drie alle scenario’s met flex doorgerekend; de scenario’s zonder flex zijn gedeeltelijk doorgerekend.

Disclaimer scenario’s met flex

Hier past een disclaimer bij de resultaten van de scenario’s met flex, zoals eerder geplaatst bij de impact op het hoogspanningsnet. De systeembatterijen en inzet van het elektrische deel van hybride systemen vertekenen de resultaten²⁶. De systeembatterijen zijn in de doorrekeningen geplaatst bij de koppelstations, en werken daardoor niet door op lagere spanningsniveaus in de regionale elektriciteitsnetten. De hybride systemen werken door op alle niveaus.

Voor de koppelpunten zijn we uitgegaan van de resultaten van doorrekeningen zonder flex voor de vraagknelpunten (LDN) vanwege de problemen met hybride systemen en systeem-batterijen. Bij de aanbodsknelpunten (ODN) is gebruik gemaakt van de doorrekeningen met ________________________________

25 Eigenlijk 29, maar station Tinte in Stedin-gebied is niet meegenomen in de berekeningen.

26 De vergissing met de hybride warmtepompsystemen leidt tot een overschatting van de elektriciteitsvraag van de Gebouwde Omgeving. Het effect is het grootst in het scenario Internationaal. Hier leidt het in Zuid-Holland gemiddeld tot een overschatting van de elektriciteitsvraag van de gebouwde omgeving met 15% en een over-schatting van de totale elektriciteitsvraag met 2%. Lokaal op specifieke MS-LS-stations kan het effect echter groter zijn.

1.000 2.000 3.000 4.000 5.000

2020 2030 Reg Nat Eur Int

380 (N-0) 380 (N-1) 150 (N-0) 150 (N-1) 380/150 (N-0) 380/150 (N-1)

70 200140 - Systeemstudie energie-infrastructuur Zuid-Holland - December 2020

flex, aangezien de flexoplossingen (met name curtailment) daar wel het beoogde effect op de resultaten hebben. Bij de doorrekeningen van Liander waren niet voor alle scenario’s doorrekening zonder flex beschikbaar, daarom zijn hier de resultaten van de doorreke-ningen met flex gebruikt. Het bovenstaande is alleen van toepassing op de doorrekedoorreke-ningen voor 2050, voor 2030 is geen flex meegenomen.

Koppelstations

In 2030 is bij tien van de 28 koppelstations (36%) sprake van een knelpunt, gedefinieerd als belasting groter dan 100% van de huidige capaciteit. Bij het merendeel gaat het om een vraagknelpunt. Daarnaast zitten enkele stations tegen de 100% aan. Decentrale opwek, zoals voorzien in de RES’en en meegenomen in deze studie, lijkt dus niet leidend voor netverzwaring op het niveau van de koppelstations. Bij één station is er in 2030 sprake van een aanbodknelpunt, namelijk station Europoort.

Relevant om te beseffen is dat netbeheerders al in actie komen wanneer de netbelasting lager is dan die 100% maar wel die richting uitgaat. Immers, het uitbreiden van net-capaciteit kent lange doorlooptijden van soms wel tien jaar of langer.

In 2050 is bij het overgrote gedeelte van de stations sprake van een knelpunt, variërend tussen de scenario’s van 19 tot 24 van de 28 koppelstations. We zien hier terug dat de vraag in Zuid-Holland maatgevend is: veelal zijn de vraagknelpunten groter dan de aanbodknel-punten. Hierin is Zuid-Holland echt anders dan de andere provincies, waar de ervaring uit de provinciale systeemstudies is dat aanbodknelpunten dominant zijn.

De uitzondering op die regel is scenario Regionale Sturing. Dit is het scenario met de meeste decentrale opwek en dit leidt op acht koppelstations tot aanbodknelpunten groter dan de vraagknelpunten. Echter, wanneer flex wordt meegenomen en met name curtail-ment, dan worden ook op een deel van deze stations de vraagknelpunten dominant. Station Middelharnis op Goeree-Overflakkee, station Europoort en station Dordrecht Zuid zijn een uitzondering daarop. Middelharnis is het enige station waarbij ook in 2050 geen vraag-knelpunt ontstaat en enkel aanbod tot een overschrijding van de beschikbare capaciteit kan leiden. In het scenario Internationale Sturing is op dit station geen sprake van een knelpunt doordat een afname van het opgesteld vermogen aan wind op land ten opzichte van 2030 is aangenomen.

Uitleg weergave van de belastingen op de koppelstations

In Figuur 35 en verdere figuren is van alle koppelstations de piekbelasting weergegeven, voor zowel vraagpieken (LDN) en aanbodpieken (ODN). Zie het voorbeeld in dit tekstkader. De waardes zijn weergegeven als percentage van de maximale belastbaarheid. De maximale belastbaarheid in MW van een koppelstation voor LDN en ODN is niet gelijk, en de capaciteit verschilt bovendien per koppelstation. Om die reden hebben we de maximale belast-baarheid uitgedrukt als 100%, zichtbaar gemaakt als grijze horizontale balk, waarbij de waarde in MW dus verschilt voor LDN en ODN. Omhoog staat de vraagbelasting, in blauw. Omlaag de aanbodbelasting, in geel. De balken geven de maximale belasting in een scenario, voor zowel LDN als ODN. Van links naar rechts staat uit het 2030-scenario (KA, van Klimaatakkoord), en vervolgens voor 2050 respectievelijk de scenario’s Regionale, Nationale, Europese en Internationale Sturing. Alle figuren hebben dezelfde schaal, uitgedrukt in percentage van de maximale belastbaarheid. Als de doorgerekende piekbelasting groter is dan de schaal van de figuur is dat aangeduid met een dikke zwarte pijl naar omhoog respectievelijk omlaag. Zie de figuur hiernaast. NB: in de geografische overzichtsfiguur is elk ‘belastingfiguur’ met een dunne zwarte aanhaallijn gekoppeld aan een punt op de kaart.

71 200140 - Systeemstudie energie-infrastructuur Zuid-Holland - December 2020 Figuur 35 - Piekbelasting op de koppelstations^27*

* Omhoog/blauw is vraagbelasting, omlaag/geel is aanbodbelasting. Buiten het grijs uit betekent meer dan 100%

van de capaciteit. Dikke zwarte pijlen in de deelfiguren wijzen op belasting groter dan 300%. Van links naar rechts zijn steeds weergegeven voor elk koppelstation: 2030 (Klimaatakkoord) 2050 Regionale, Nationale, Europese CO2- en Internationale Sturing.

De koppelstations bedienen een geografisch gebied, het zogenaamde voedingsgebied.

In Figuur 36 staat de piekbelasting van de koppelpunten weergegeven op het voedings-gebied, voor de vier 2050-scenario’s met flex. In Bijlage I zijn die kaarten voor alle scenario’s gegeven.

________________________________

27 Bij de doorrekeningen zijn geen buurten toegewezen aan het koppelpunt Tinte bij Brielle (in Stedin-gebied), terwijl hier in de praktijk wel belasting is. Een deel van de buurten die toegewezen zijn aan de nabijgelegen koppelpunten Geervliet en Middelharnis worden in werkelijkheid gevoed door Tinte. Dit betekent dat de belasting op Geervliet en Middelharnis iets overschat wordt.

72 200140 - Systeemstudie energie-infrastructuur Zuid-Holland - December 2020

Figuur 36 - Piekbelasting op de koppelstations in 2050, weergegeven op de voorzieningsgebieden²⁸

Figuur 36 illustreert nogmaals dat op koppelstationniveau in 2050 is bij het overgrote gedeelte van de stations sprake van een knelpunt. De figuur laat ook in één oogopslag zien dat het merendeel van de knelpunten een belasting van meer dan 160% vertoont, waarbij 100% de maximale belastbaarheid is. De knelpunten op koppelpuntniveau zijn er zowel bij de stedelijke, industriële als landelijke gebieden in de provincie.