Hulp na detentie

Verwacht de gedetineerde dat hij te maken krijgt met problemen na detentie? De beantwoording van deze vraag is weergegeven in tabel 23.

Tabel 23 Verwachting van de hoeveelheid problemen na detentie

Aantal %

- Ja, veel problemen 103 23

- Ja, een paar problemen 115 25

- Nee, zal meevallen 102 22

- Nee, geen problemen 136 31

- Niet ingevuld 8 --

Totaal 464 100 (n=456)

Ongeveer een kwart verwacht veel problemen als men vrijkomt; eveneens een kwart verwacht dat het aantal problemen beperkt zal zijn. De overige 53% verwacht niet of nauwelijks problemen wanneer men eenmaal vrij is. Er is een significant verschil tussen het normale en bijzondere regime³².

Aan de gedetineerden die veel of enkele problemen verwachten (n=218) is gevraagd naar de aard van deze problemen. Ze konden meer dan één probleem aankruisen. Het totaal aantal gerapporteerde problemen ligt daarom boven de 100%. Gemiddeld kruiste men twee problemen aan.

32 Chi2= 10,53, df=3, p= .015

Tabel 24 Aard van de problemen die men verwacht na detentie Aantal

(n=218)

% % Berekend over totale onderzoeksgroep

- Geen goede woonruimte 118 54 25

- Hebben van schulden 100 46 22

- Geen werk 71 33 15

- Gebruik van harddrugs 39 18 8

- Agressief impulsief gedrag 26 12 6

- Verkeerde invloed vrienden 24 12 2

- Problemen/conflicten thuis 22 10 5

- Psychische problemen 21 10 5

- Gebruik alcohol 9 4 2

Totaal 430

De gedetineerden die aangeven problemen te krijgen na detentie, noemen het hebben van geen goede woonruimte (54%), hun schulden (46%) en het feit dat ze geen werk hebben (33%) als voornaamste problemen. Daarnaast noemt 18% het gebruik van harddrugs als een probleem. Berekend over de groep die vóór detentie harddrugs gebruikte, ligt het percentage dat problemen verwacht met hun harddrugsgebruik op 28%.

Berekend over de totale groep heeft 25% problemen met hun woonruimte, voorziet 22% financiële problemen en 15% problemen met het vinden van werk.

Hebben de gedetineerden behoefte aan hulp als ze vrijkomen? Deze vraag is gesteld aan de gedetineerden die veel of enkele problemen verwachten na detentie en ook aan de groep die zegt dat het wel mee zal vallen. In totaal gaat het om 320 respondenten. Tabel 25 Behoefte aan hulp

Aantal % % Berekend over totale onderzoeksgroep

- Ja, veel hulp 104 33 22

- Ja, een beetje hulp 150 47 32

- Nee, geen hulp nodig 42 13 9

- Nee, kunnen mij niet helpen 8 3 2

- Anders 14 4 3

- Niet ingevuld 2 -- --

Totaal 320 100 (n=318)

Van de groep die in sterke mate tot lichte mate problemen voorziet, geeft 80% aan hulp nodig te hebben. Ze vragen met name hulp bij de eerder gemelde meest voorkomende problemen, te weten huisvesting, aflossen schulden en vinden van werk.

Uitgaande van de veronderstelling dat mensen die geen problemen verwachten ook geen hulp vragen, ligt de hulpvraag binnen de totale onderzoeksgroep op 55%. Dat wil zeggen dat 55% van de totale onderzoeksgroep na detentie om hulp vraagt met name bij problemen op het terrein van huisvesting, financiën en werk.

De groep die problemen voorziet en om hulp vraagt geeft aan dat de volgende organisaties hen daarbij het best zouden kunnen helpen: de reclassering (40%), maatschappelijk werk (21%), sociale dienst (9%) en de verslavingszorg (7%). De meer informele steunbronnen als ouders, vrienden en kennissen worden minder frequent genoemd (beide 3%).

In de enquête is ook gevraagd in welke mate men vertrouwen heeft in deze instellingen en informele steunbronnen?

Tabel 26 Mate van vertrouwen in instellingen en informele hulpbronnen

Aantal % - Veel vertrouwen 28 11 - Voldoende vertrouwen 68 27 - Beetje vertrouwen 48 19 - Weinig vertrouwen 52 21 - Weet niet 54 21 - Niet ingevuld 4 -- Totaal 254 100 (n=250)

Het aantal gedetineerden dat wel vertrouwen heeft en het aantal gedetineerden dat weinig vertrouwen heeft is nagenoeg gelijk: 38% versus 40%. Er resteert een groep van 21% die de vraag niet weet te beantwoorden en blijkbaar niet weet wat ze van de instellingen en informele hulpbronnen kunnen verwachten.

Een beperkt aantal gedetineerden heeft aangegeven waarom zij geen vertrouwen hebben in hulpverlenende instellingen:

- eerder slechte ervaringen opgedaan (n=38);

- er wordt niets ondernomen door betreffende instelling (n=34); - van het kastje naar de muur gestuurd (n=12);

- problemen worden niet serieus genomen (n=10).

De gedetineerden die hun vertrouwen uitspreken in de hulpverlening doen uitspraken die te maken hebben met het hebben van vertrouwen in de personen (n=55) en het hebben van goede ervaringen met de instelling (n=31).

Tot slot is aan de gedetineerden gevraagd of zij nog opmerkingen hebben over het zoeken van huisvesting. Daarbij geven gedetineerden aan reeds woonruimte te hebben (n=31) of ze uiten een wens voor het vinden van zelfstandige woonruimte (n=45). Een aantal typerende opmerkingen is weergegeven.

“Zoeken naar een woning is vanuit detentie bijna onmogelijk. Als ik het geluk heb een woning toegewezen te krijgen heb ik niet het geld deze aan te houden tot ik vrij kom. Als ik wacht met zoeken tot het einde van mijn detentie heb ik de kans maandenlang op straat te moeten wonen”.

“Ik ben al 20 jaar dakloos en verslaafd aan harddrugs. Voor mijn idee is de gevangenis mijn huisvesting”.

“Het is jammer dat er zo weinig goede instanties als Exodus bestaan. Verder weten we allemaal dat woningen worden gegeven door woningbouwverenigingen en niet door justitie of reclasseringsinstanties”.

“Er bestaat een causaal verband tussen recidivisme en het gebrek aan

huisvesting/opvang. Ik hoop dat er in de toekomst meer wordt geïnvesteerd om dit sociaal-maatschappelijk vraagstuk op te lossen! De overgrote meerderheid van de draaideurcriminelen heeft te maken met het hierboven staande. Door deze op te sluiten, is men niet bezig met de solutie maar met symptoombestrijding”.

Samenvatting resultaten

De bevindingen van paragraaf 3.4 zijn schematisch weergegeven in twee overzichten: Overzicht 3 Problemen en hulpbehoefte na detentie

Totaal aantal respondenten (n=464) Problemen na

detentie? (n=464)

Veel problemen (23%)

Een paar problemen (25%) Valt wel mee (22%) Geen problemen (31%) Meest genoemde problemen (n=218) (meerdere antwoorden mogelijk) Geen woonruimte (54%) Schulden (46%) Geen werk (33%) Harddrugsgebruik (18%) -- --

Hulp nodig bij problemen (n=320)

Veel hulp (33%) (zie verder overzicht 4) Beetje hulp (47%) (zie verder overzicht 4) Geen hulp (13%)

Anders (7%)

Overzicht 4 Wie kunnen helpen en in welke mate?

Aantal respondenten met problemen die veel of een beetje hulp vragen (n=192) Wie kunnen het beste

helpen (n=192) (meerdere antwoorden mogelijk) - De reclassering (40%) - Maatschappelijk werk (21%) - Sociale Dienst (9%) - Verslavingszorg (7%) - Familie, vrienden (6%)

Mate van vertrouwen in hulpverleners (n=192)

- Veel, voldoende vertrouwen (38%) - Beetje, weinig vertrouwen (40%) - Weet niet (21%)