Hoofdstuk--5---Ontmoetingen-#
“Ik#heb#momenten#van#eenzaamheid#gekend;#als#een#wethouder#iets#op#de#
macht#gaat#regelen,#dan#roept#dit#het#beeld#op#van#een#prachtige#
natuurfilm,#op#de#Serengeti#Vallei,#waar#een#kudde#Gnoes#aan#het#grazen#is.#
Op#een#gegeven#moment#komt#er#een#leeuw#en#die#grijpt#één#gnoe,#en#de#
rest#blijft#gewoon#door#grazen!#Dan#voel#je#je#wel#eens#eenzaam!”#
Uitspraak#van#een#topambtenaar#tijdens#een##diepteWinterview## in#het#kader#van#dit#onderzoek.## ! !5.1--Inleiding-In!dit!hoofdstuk!is!een!weergave!opgenomen!van!de!ontmoetingen!die!ik!in!de!periode!van! oktober! 2013! tot! maart! 2014! met! in! totaal! veertien! gemeentesecretarissen! en! topambtenaren! afzonderlijk! mocht! hebben;! acht! gemeentesecretarissen,! 5! loco^ gemeentesecretarissen! en! één! topambtenaar75.! Met! zeven! gemeentesecretarissen! heb! ik! twee!keer!een!diepte^interview!gehouden!en!de!overige!zeven!topambtenaren,!afkomstig! uit! diezelfde! gemeenten,! afzonderlijk! één! diepte^interview.! (zie! ook:! hoofdstuk! 4! Conceptueel!en!Methodologisch!kader)!
!
Ik! kies! ervoor! om! de! ontmoetingen! met! de! gemeentesecretarissen! uitgebreid! weer! te! geven.!De!ontmoetingen!met!de!topambtenaren!zijn!beperkter!weergegeven,!ook!al!omdat! de!diepte^interviews!met!hen!minder!tijd!in!beslag!namen!en!bedoeld!waren!om!te!dienen! als!ondersteunende!data!voor!de!gesprekken!met!de!gemeentesecretarissen.!!
Desalniettemin!waren!alle!gesprekken!bijzonder!te!noemen:!niet!alleen!voor!wat!betreft!de! openheid,! waarmee! alle! geïnterviewde! gemeentesecretarissen! en! topambtenaren! mij! tegemoet!traden,!maar!ook!door!het!verkregen!inzicht!in!de!achterliggende!interacties,!die! zij!met!andere!actoren!in!hun!werkomgeving!hebben.!
!
Van! de! topambtenaren! (TA)! zijn! er! vijf! loco^secretaris! (TA2,! TA3,! TA5,! TA6! en! TA7).! Eén! topambtenaar!is!geen!loco!(meer),!maar!is!vanuit!zijn!functie!als!manager!zeer!dicht!bij!de! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! ! 75In!dit!hoofdstuk!wordt!ter!wille!van!de!duidelijkheid!een!onderscheid!gemaakt!in! gemeentesecretarissen!en!topambtenaren.!Onder!deze!laatstgenoemde!groep!kunnen!zowel!loco^ gemeentesecretarissen!als!andere!topambtenaren!worden!verstaan.!Dit,!ter!onderscheid!van!hun! functioneel!meerdere:!de!gemeentesecretaris.
gemeentesecretaris,!het!bestuur!en!de!bestuurlijke!dossiers!betrokken!(TA4).!Zijn!inbreng! in!het!kader!van!dit!onderzoek!is!eveneens!waardevol!gebleken.!!
Eén!topambtenaar!(TA1)!is!ten!tijde!van!het!onderzoek!benoemd!als!gemeentesecretaris!in! de! gemeente,! waar! hij! op! dat! moment! werkzaam! was! als! loco^secretaris.! Dit! heeft! eveneens!tot!interessante!inzichten!geleid.!
!
De! gesprekken! zijn! geanonimiseerd! weergegeven.! Dit! betekent! dat! slechts! de! ‘hij^vorm’! wordt!gehanteerd!en!dat!praktijkvoorbeelden,!daar!waar!noodzakelijk,!zijn!ingekort,!zonder! afbreuk!te!doen!aan!de!essentie!van!het!voorbeeld.!Ook!ten!aanzien!van!de!uitgesproken! tekstdelen! geldt,! dat! niet! overal! de! uitgesproken! tekst! letterlijk! is! weergegeven.! Hier! en! daar!zijn!tekstgedeelten!ingekort,!weggelaten!of!zijn!de!weergegeven!details!gewijzigd.!Dit,! om! de! leesbaarheid! te! vergroten! en/of! om! aan! de! eisen! van! anonimiteit! te! voldoen.! Ook! hier!is!in!ogenschouw!genomen,!dat!de!essentie!van!de!uitspraken!niet!verloren!is!gegaan.! Uiteraard!zijn!voor!de!analyses!en!de!conclusies!de!originele!transcripten!gebruikt.!
!
De!interviews!ben!ik!met!volle!nieuwsgierigheid!en!onbevangenheid!ingegaan,!zonder!dat! er! van! te! voren! een! te! onderzoeken! wetenschappelijke! theorie! aan! ten! grondslag! lag.! Tijdens!de!interviews!werden!weliswaar!patronen!zichtbaar,!waarin!zowel!de!complexiteit! van! de! context,! als! ook! de! interactionele! relaties! met! verschillende! actoren! sterk! boven! kwamen! drijven,! maar! door! deze! –! en! andere! –! patronen! heb! ik! mij! niet! willen! laten! beïnvloeden! tijdens! de! interviewfases.! Ik! heb! er! als! onderzoeker! voor! gewaakt,! om! alle! interviews!steeds!weer!met!een!openWmind!in!te!gaan!en!te!doen!alsof!ieder!interview!een! eerste! onderzoeksinterview! was.! Ik! wilde! namelijk! de! beleefde! en! geconstrueerde! werkelijkheid!van!de!te!onderzoeken!personen!geen!geweld!aan!doen,!door!mijn!kennis!van! de!reeds!gevoerde!interviews!als!sturend!element!te!gebruiken.!!
!
In!§!4.4.2!is!stilgestaan!bij!de!gevolgen!voor!de!onderzoeker!in!de!keuze!voor!een!sociaal! constructivistisch! onderzoek.! Doordat! de! onderzoeker! in! samenwerking! met! de! geïnterviewde!personen!!het!onderzoek!en!de!praktijk!laat!‘co^evolueren’!is!het!van!belang! om! een! veilige! omgeving! te! creëren! (Guba! &! Lincoln,! 1994;! Easterby^Smith! et! al.,! 2002).! Aangezien!de!dialoog!daarbij!als!uitgangspunt!wordt!genomen!(Hermans,!2006;!Hermans!&! Gieser,!2012;!Gergen,!2014)!en!ik!alle!onderzoekssubjecten!persoonlijk!ken,!is!er!tijdens!de! interviews!getutoyeerd.!Ik!kies!ervoor!om!in!dit!hoofdstuk!deze!aanspreekvorm!als!zodanig! weer!te!geven.!
!
In! het! reeds! meermalen! genoemde! spanningsveld! tussen! het! politieke! bestuur,! de! ambtelijke! organisatie! en! de! samenleving,! wilde! ik! op! zoek! naar! de! beleving! van! de!
! 133! volgende!thema’s!als!onderwerpen!meegenomen:!
9 Welke!!ontwikkelingen!zijn!er!in!de!context!van!de!gemeente!waar!te!nemen!en! wat! betekent! dit! voor! het! handelen! van! de! gemeentesecretaris! in! zijn! rol! als! adviseur! van! het! college! van! burgemeester! en! wethouders! c.q.! als! algemeen! directeur!van!de!ambtelijke!organisatie?! 9 Hoe!kan!de!relatie!met!de!politieke!bestuurders,!zijnde!de!burgemeester!en!de!!! ! Individuele!wethouder(s),!worden!gekenschetst?! 9 Welke!rol!neemt!de!gemeentesecretaris!in!het!college!aan:!welke!profiel!neemt!de! gemeentesecretaris!aan?!Is!er!sprake!van!een!managementprofiel!of!–!meer!–!een! bestuurdersprofiel?!Hoeveel!ruimte!en!invloed!wordt!er!geboden!en!genomen?! 9 Wat! is,! vanuit! het! perspectief! van! de! rol! van! algemeen! directeur,! de! kijk! op! de!
ambtelijke! organisatie! en! met! welke! uitdagingen! ziet! de! gemeentesecretaris/algemeen!directeur!zich!geconfronteerd?! 9 Is!het!beroep!van!gemeentesecretaris!te!kwalificeren!als!een!kwetsbaar!beroep!en! wat!is!daarvan!de!oorzaak?! ! Uit!de!interviews!met!de!topambtenaren!(TA1!t/m!TA7)!komt!naar!voren,!dat!de!intensiteit! van!hun!werkrelatie!met!de!politieke!bestuurders!als!minder!hecht!kan!worden!bestempeld,! althans!in!vergelijking!met!de!gemeentesecretarissen.!!De!gesprekken!hebben!vooral!een! inhoudelijke! karakter.! De! oorzaak! hiervan! is! gelegen! in! het! feit! dat! de! loco^secretarissen! slechts! beperkt! de! rol! van! (loco^)! gemeentesecretaris! op! zich! nemen.! Eén! loco^secretaris! gaf! aan,! dat! hij! maximaal! twaalf! keer! per! jaar! zijn! gemeentesecretaris! vervangt! en! in! die! hoedanigheid! bij! collegevergaderingen! aanwezig! is.! Dit! bleek! een! uitschieter! te! zijn:! de! meeste! loco^secretarissen! vervullen! slechts! een! paar! keer! per! jaar! de! rol! van! gemeentesecretaris.! Hun! relatie! met! leden! van! het! college! van! burgemeester! en! wethouders!is!dus!iets!meer!op!afstand,!met!uitzondering!van!TA1!en!TA7.!! ! In!dit!hoofdstuk!volgt!de!weergave!van!de!ontmoeting!een!vast!patroon.!In!werkelijkheid!is! dit!vaste!patroon!niet!vastgehouden.!!De!besproken!onderwerpen!en!thema’s!laten!zich!als! volgt!rubriceren:!!! 1. Wat!is!boeiend!aan!het!vak!van!gemeentesecretaris?! 2. Welke!veranderingen!zijn!er!in!de!context!van!jouw!functie!waarneembaar?! 3. Wat!betekent!dit!voor!jouw!leiderschap?! 4. Wat!is!in!jouw!ogen!politiek?! 5. Kun!je!jouw!verhouding!tot!de!burgemeester!kenschetsen?! 6. Kun!je!jouw!verhouding!tot!de!wethouders!kenschetsen?! 7. Wat!is!jouw!rol!in!het!college?! 8. Is!jouw!functie!kwetsbaar?!
hoofdstuk!niet!zijn!weergeven.!
In!§!5.2!t/m!§!5.8!zijn!de!ontmoetingen!met!de!gemeentesecretarissen!te!lezen.!In!de!laatste! paragraaf! van! dit! hoofdstuk! (§! 5.9)! zijn! de! ontmoetingen! met! de! topambtenaren! weergegeven.!De!analyse!en!inzichten!van!deze!interviews!zijn!te!lezen!in!hoofdstuk!6.!! !
! 135!
5.2--Gemeentesecretaris-1-(GS1)--Deze! gemeentesecretaris! kijkt! terug! op! een! lange! loopbaan! in! het! openbaar! bestuur! en! constateert,! als! het! gaat! om! de! rol! van! de! gemeentesecretaris,! dat! er! een! duidelijke! rolverandering! is! waar! te! nemen! ten! opzichte! van! het! verleden,! waarin! het! monistische! systeem! nog! gemeengoed! was:! ‘Je! bent! veel! meer! manager! geworden,! meer! algemeen! directeur!van!een!bedrijf!en!minder!politiek.’!!!
Dit!zegt!overigens!weinig!over!zijn!positie!in!het!college:!deze!gemeentesecretaris!bemoeit! zich! tijdens! collegevergaderingen! vaak! met! inhoudelijke! en! politiek! geladen! dossiers.! Hij! noemt!zichzelf!dan!ook!een!gemeentesecretaris!met!een!bestuurdersprofiel.!!
Verder! constateert! deze! gemeentesecretaris! dat! zijn! dagelijkse! werkzaamheden! vooral! bestaan!uit!het!weghalen!van!bananenschillen,!hetgeen,!zo!constateert!hij,!inherent!is!aan! zijn! beroep.! Wel! merkt! hij! hierover! het! volgende! op:! ‘Deze! bananenschillen! zitten! fundamentele!discussies!in!de!weg,!want!ik!ben!even!met!andere!dingen!bezig.’!!
Deze!gemeentesecretaris!geeft!verder!aan,!dat!de!positie!van!gemeentesecretaris!betekent! dat! je! ‘wat! processen! in! gang! kan! zetten,! die! naar! jouw! overtuiging! een! bijdrage! aan! de! samenleving! leveren.’! Toch! knaagt! er! iets,! als! het! gaat! om! verantwoordelijkheden.! Hij! beseft! dat! het! politieke! bestuur! de! eindverantwoordelijkheid! draagt,! maar:! ! ‘Het! is! altijd! maar!een!halve!verantwoordelijkheid;!je!hebt!niet!die!echte!eindverantwoordelijkheid;!je!zit! altijd!in!een!afhankelijkheidspositie;!soms!zou!ik!zelf!wel!eens!voor!dingen!willen!staan!en! zelf!verantwoordelijk!willen!zijn.’!
Deze!gemeentesecretaris!ziet!veranderingen!in!de!samenleving!ontstaan,!die!de!positie!van! ambtenaren!in!een!ander!daglicht!zal!zetten:!ambtenaren!dienen!in!zijn!ogen!veel!meer!als! netwerkende! pioniers! te! gaan! opereren! en! zullen! zich! uitnodigend! naar! de! samenleving! moeten!opstellen.!Maar!de!organisatie!heeft!op!dit!punt!nog!een!hele!weg!te!gaan!heeft,!zo! stelt!hij!!
-
Wat-is-boeiend-aan-het-vak-van-gemeentesecretaris?--“Ik!ben!altijd!geneigd!om!dat!te!relativeren:!het!is!brood!op!de!plank!!Ik!ben!een!gelukkig! mens,! maar! het! is! niet! altijd! je! passie;! ik! wil! het! wat! platter! maken.! Maar! wat! ik! boeiend! vind,!is!dat!de!functie!er!toe!doet!en!dat!je!processen!kunt!beïnvloeden!!Daar!moet!je!wel! de!ruimte!voor!hebben;!‘backing’!in!het!bestuur.!Maar!als!je!die!‘backing’!hebt,!dan!kun!je!als! gemeentesecretaris!een!aantal!ontwikkelingen!in!gang!zetten.!En!dat!vind!ik!leuk!! ! Ik!heb!wel!eens!in!een!secretarissenkring!gezeten,!waar!een!rondje!werd!gemaakt!met!een! nieuwkomer!en!iedereen!vertelde!dat!het!zo’n!geweldige!baan!was!en!de!mooiste!baan!van! de! wereld…!! En! toen! dacht! ik:! ‘Ja,! dit! kan! niet! waar! wezen!’! En! als! ik! nu! kijk! naar! dat! kringetje,!dan!zijn!er!zeker!drie!of!vier!collega’s!inmiddels!met!problemen!weggegaan.!En! we! hoeven! maar! even! naar! de! statistieken! te! kijken! en! dan! blijkt! dat! het! ook! een! hele! kwetsbare!functie!is!!Dus!het!is!niet!allemaal!pais!en!vree!!Dat!is!niet!waar!!En!dat!zegt!ook!
iets!over!de!spanningen,!waarin!je!zit!!En!daarom!zeg!ik:!‘Het!is!een!pracht!van!een!baan,!je! kunt!er!echt!je!ei!in!kwijt,!maar!wel!bij!de!gratie!van!de!‘backing’!die!je!bestuurlijk!hebt!!Als!je! dat!niet!hebt!of!een!conflict,!waar!het!vaak!om!chemie!gaat,!dan!ben!je!vleugellam!en!ben!je! belemmerd! in! een! aantal! dingen.! Maar,! ik! wil! graag! met! passie! en! enthousiasme! dingen! aanpakken,! want! dan! kun! je! meters! maken,! althans! als! je! het! gevoel! hebt,! dat! je! ruggensteun! hebt! en! gewaardeerd! wordt;! niets! menselijks! is! ons! vreemd!! Dat! wat! in! ons! contact!naar!medewerkers!van!belang!is,!geldt!ook!voor!ons!zelf:!als!je!je!gesteund!voelt!en! een!goede!verhouding!hebt,!ben!je!veel!effectiever!en!kun!je!ook!meer!dingen.!!
!
Als!ik!heel!eerlijk!ben:!het!blijft!ook!gewoon!werk,!maar!je!wil!wel!werk!doen,!wat!er!toe! doet!!Ik!denk!dat!mijn!werk!er!wel!toe!doet,!omdat!je!op!een!scharnierpunt!zit!tussen!het! gemeentelijk! bedrijf! en! wat! daar! buiten! speelt.! Je! wil! iets! van! je! idealen! terugzien! in! het! werk,!wat!je!doet.!En!wat!zijn!dan!die!idealen?!Ik!probeer!die!samenleving!verder!te!helpen;! dus!je!wil!iets!doen!aan!het!participatie^niveau!binnen!zo’n!samenleving.!Je!wil!ook!dat!die! doelstelling!van!de!gemeente!–!en!waarin!je!je!goed!kan!vinden!–!de!vangnetfunctie,!ook! binnen! deze! gemeente! handen! en! voeten! krijgt.! En! dat! is! altijd! balanceren! tussen:! wat! is! politiek!en!wat!niet?!Dus,!als!secretaris!zit!je!wel!op!een!positie,!om!wat!processen!in!gang! te!zetten,!die!naar!jouw!overtuiging!een!bijdrage!aan!die!samenleving!leveren.!En!dat!moet! je!niet!te!zeer!overschatten!en!onderschatten,!want!je!doet!er!wel!toe,!althans!voor!zover! het!goed!functioneert.”! ! Welke-veranderingen-zijn-er-in-de-context-van-jouw-functie-waarneembaar?! “Ik!vind!dat!de!inrichting!van!de!samenleving!een!zaak!van!de!overheid!is.!Deze!is!hoedster! en!gaat!uit!van!het!algemeen!belang.!In!feite!is!die!rol!niet!anders!geworden,!denk!ik,!maar! de!invulling!ervan!verandert!wel!in!de!samenleving;!die!is!ook!volwassener!geworden!en!de! samenleving!accepteert!niet!meer!dat!de!overheid!zich!met!dingen!bemoeit.!Maar!dat!raakt! misschien! ook! aan! mijn! persoonlijke! opvattingen:! je! hebt! natuurlijk! ook! je! privé^politieke! overtuigingen,! en! daar! moet! je! enige! begrenzingen! in! aanbrengen;! ik! ben! meer! van! sociaaldemocratische! huize,! dus! de! vangnetfunctie! is! voor! mij! net! weer! even! iets! anders,! dan! voor! iemand! van! liberale! huize,! alhoewel:! in! de! lokale! politiek! is! die! afstand! veel! minder.!En!als!je!heel!eerlijk!bent,!ben!je!niet!blanco!!Sommige!dingen!geef!je!een!zetje.!Dat! speelt!ongetwijfeld!een!rol.! ! Het!is!natuurlijk!een!landelijke!discussie,!maar!ik!vind!dat!je!in!wezen!eens!moet!terugkijken:! ‘Wat!is!nu!de!rol!van!de!overheid?’!Niet!dat!ik!het!allemaal!weet!hoe!het!moet,!daar!gaat!het! niet!om,!maar!je!moet!je!wel!die!vragen!stellen.!En!ik!heb!het!idee!dat!er!prachtige!woorden! als!participatiesamenleving!worden!verzonnen,!als!een!soort!ideologisch!sausje,!waarmee!
! 137! Maar!dan!moet!je!als!overheid!ook!niet!bepaalde!dingen!willen!doen!en!zou!de!overheid! moeten!zeggen:!‘Dit!is!een!domein;!dat!doen!we!als!overheid!niet!’!! ! Kijk!nou!eens!naar!de!sociale!media:!wat!voor!mogelijkheden!dat!biedt!!Dan!kom!je!eigenlijk! weer!aan!de!oude!idee!van!de!Polis;!uit!systeemtheoretische!benadering!is!het!reductie!van! complexiteit:!je!hebt!een!parlement,!je!hebt!een!soort!taakverdeling,!zodat!niet!iedereen! zich!met!al!die!maatschappelijke!vraagstukken!hoeft!bezig!te!houden;!dat!is!handig.!Maar! 150!Kamerzetels!werkt!ook!niet!meer!!Dus!wat!hebben!we!daarvoor!dan!in!de!plaats?!En! dan!zie!je!de!technologische!mogelijkheden:!die!geven!ook!de!mogelijkheden!om!veel!meer! die! discussie! in! de! Polis! of! Agora,! de! markt,! met! elkaar! te! voeren! en! die! discussie! is! natuurlijk!ook!in!grootschaliger!verband!mogelijk.!Dat!vind!ik!wel!een!aantrekkelijke!optie!! Als!je!dat!zo!gaat!bekijken,!dan!is!ook!de!positie!van!ambtenaren!een!andere,!want!dat!zijn! de! uitnodigers! van! die! Agora;! dat! zijn! de! mensen! die! moeten! gaan! stimuleren! dat! die! discussie! plaatsvindt.! Zij! moeten! wel! de! kaders! stellen,! want! het! is! geen! vrijblijvende! discussie.!Die!ambtenaren!krijgen!veel!meer!een!bemiddelende!rol!!!
!
De!vraag!is,!of!je!in!de!toekomst!binnen!de!gemeente!nog!een!algemeen!directeur!nodig! hebt.!Ik!vind!ook,!dat!je!altijd!bezig!moet!zijn,!om!je!functie!overbodig!te!maken.!Het!is!een! prettige! bijkomstigheid! dat! je! werk! hebt,! natuurlijk,! maar! je! blijft! als! gemeente! ook! een! bedrijf!met!bepaalde!diensten,!die!nu!eenmaal!bij!de!overheid!horen!!Dat!kun!je!ook!anders! organiseren.! Als! het! gaat! om! de! beleidstaken,! dan! ligt! het! allemaal! wat! anders,! maar! zo! lang! je! verantwoordelijk! bent! voor! de! paspoorten,! rijbewijzen,! maar! ook! voor! de! vergunninkjes,! en! de! subsidietjes,! zal! je! daar! toch! een! bedrijfsmatige! organisatie! moeten! hebben.! Dus! die! rol! van! directeur! van! een! bedrijf! blijft,! in! welke! afgeslankte! vorm! ook,! zolang! je! een! bedrijf! hebt.! Ik! denk! alleen! dat! er! een! ontwikkeling! is,! waarin! die! bedrijfsmatige!dingen!op!een!andere!manier!worden!georganiseerd.!Binnen!de!gemeente! blijven!dan!een!beperkt!aantal!medewerkers!over,!met!beleidsregisseurs!op!hoog!niveau!en! dan!heb!je!als!gemeentesecretaris!natuurlijk!ook!een!belangrijke!rol:!dan!heb!je!veel!meer! tijd!om!de!goede!vragen!te!stellen.!! ! Als!het!gaat!om!nog!een!stap!verder!te!gaan,!in!de!zin,!dat!ook!de!positie!van!ambtenaren!in! de!samenleving!een!andere!geworden!is!–!het!heet!tegenwoordig:!de!publieke!pioniers!–,! dan!hebben!we!wel!nog!wat!stappen!te!zetten!!Niet!alleen!om!de!discussie!intern!te!voeren,! maar!ook!extern!te!verbreden;!als!je!een!maatschappelijk!probleem!hebt:!laat!anderen!dan! meedenken!met!de!oplossingen!!Daar!zitten!we!echt!in!het!begin.!! We!zijn!wel!stappen!aan!het!zetten,!maar!qua!mindWset,!als!het!gaat!om!het!nieuwe!werken! en! ambtenaar! 2.0,! krijgen! ambtenaren! een! verschuivende! rol! richting! samenleving! en! richting! bestuur.! Dus,! aan! de! ene! kant! ontstaat! er! een! grotere! zelfstandigheid! en! verantwoordelijkheid!en!aan!de!andere!kant!wordt!er!ook!meer!van!mensen!verwacht!!Ook!
in! een! andere! rol:! meer! het! samenbrengen! van! opvattingen,! argumentaties! en! standpunten;!door!te!helpen!formuleren!en!te!komen!tot!oplossingen,!waarbij!grofweg!wat! kaders! geschetst! worden.! Ik! roep! zelf! altijd:! ‘Of! je! nou! met! mensen! in! Timboektoe! communiceert! of! waar! dan! ook;! als! het! gaat! om! een! maatschappelijk! probleem–! en! het! wordt! lastig! als! het! gaat! over! een! rotonde! –! maar! als! het! bijvoorbeeld! over! onderwijsachterstand!gaat!en!daarmee!verbonden!oplossingen:!dat!zijn!wereldproblemen,! althans,!problemen!in!ieder!geval!van!de!Westerse!samenleving.!En!dan!is!het!heel!goed!om! daar! in! community^verband! discussies! over! te! voeren,! om! uiteindelijk! tot! oplossingen! te! komen! in! ‘concreet^locale’.! Die! ontwikkeling! zal! je! steeds! meer! zien! en! dat! veronderstelt! een! organisatie,! die! wat! dat! betreft,! veel! flexibeler! is.! Ik! zeg! altijd,! we! vragen! een! soort! ZZP’ers,!maar!dan!in!dienst!van!de!gemeente.”!
!
Wat-betekent-dit-voor-je-leiderschap?-“De!primaire!rol!zit!hem!toch!vooral!in!het!mogelijk!maken!van!dit!soort!processen.!Wat!dat! betreft:! veel! meer! werken! richting! netwerkachtige! organisatie! en! minder! via! de! hokjes,! enzovoorts,! enzovoorts.! Dat! is! natuurlijk! in! het! kader! van! organisatieontwikkeling! je! belangrijke! rol! en! dat! doe! je,! door! de! hardware! van! je! organisatie! aan! te! pakken! en! je! probeert!in!de!software!ook!wat!te!doen:!door!mensen!te!enthousiasmeren,!door!concrete! discussies! op! gang! te! brengen.! Dat! is! wel! een! lastige,! zeg! ik,! want! daar! zit! je! tegen! het! politieke!domein!aan.!!
Naar!mate!je!in!staat!bent!om!je!bestuur!goed!te!bedienen,!heb!je!meer!vrijheid!om!dingen! te!doen!!Dat!is!altijd!mijn!stelregel!geweest:!ik!moet!zorgen,!dat!ik!het!bestuur!goed!bedien! en!dat!er!vertrouwen!is;!dan!kan!ik!me!ook!een!keer!permitteren!als!er!één!keer!iets!niet! goed! gaat.! Want! dat! gebeurt! ook! en! dan! creëer! ik! ruimte! om! ontwikkelingen! in! gang! te! zetten.!Dat!is!wel!heel!cruciaal,!gelet!op!mijn!kwetsbare!positie!in!dat!politieke!domein.!Dus:! ik! zorg! dat! ik! altijd! backing! heb;! dat! ik! ruggensteun! heb!! Als! ik! dat! doet,! kan! ik! heel! veel! dingen!doen.!Alhoewel,!dat!blijft!altijd!begrensd!tot!de!politieke!agenda.!Ik!kan!bepaalde! dingen! in! de! samenleving! belangrijk! vinden! en! dat! ik! een! bepaalde! insteek! moet! kiezen,! maar! deze! is! begrensd! tot! wat! een! collegeprogramma! voorschrijft,! of! wat! het! college! of! collegeleden!daarvan!vinden.!Daar!kunnen!wel!eens!spanningen!ontstaan.!Het!probleem!zit! hem! eigenlijk! niet! zo! zeer! dat! ik! fundamenteel! de! discussie! niet! kan! voeren,! maar! dat! ik!