HOLLYWOOD: DE FILMSTERDROOM

Afb. 28,

Cindy Sherman,

Untitled #400,

Chromogenic color print, 109,22 X 81,44 cm, 2000,

Museum of Modern Art in New York.

Op Untitled #400 (afb. 28) is een vrouw te zien zonder achtergrond. De vrouw heeft bruin haar tot net boven haar schouders met aan de voorkant enkele lichtere lokken. De wenkbrauwen van de vrouw zijn netjes geëpileerd. Onder haar wenkbrauwen is witte make-up aangebracht net als rondom haar ogen, op haar neus en bij haar mondhoeken. Ze heeft mascara, eyeliner en rode lippenstift op. De rest van haar lichaam is bedekt met een glinsterende crème. De glitters zijn duidelijk te onderscheiden van haar door de zon of zonnebank gekleurde huid. Aan haar oren hangen oorbellen en om haar linkerarm draagt zij een brede goudkleurige armband. De vrouw draagt

37 een chique blauwe jurk met een enkele schouderband. Haar houding wekt een gevoel van arrogantie op. Ze houdt haar hoofd schuin naar rechtsboven en kijkt toeschouwers schuin aan. Daarnaast houdt zij haar linkerhand in haar zij. Haar rechterhand ligt op haar schoot. Ook houdt zij haar linkerschouder iets hoger dan haar rechterschouder.

De foto heeft redelijk grote afmetingen (109,22 X 81,44 cm) en een staand rechthoekig formaat. Op de foto is de vrouw vanaf iets boven haar heupen te zien.

Daarnaast zijn haar rechterarm en haar jurkbandje deels afgesneden. De vrouw staat vrijwel in het midden van de foto, maar leunt enigszins naar rechts. We kijken vrijwel vanaf

ooghoogte naar de vrouw ook al lijkt het alsof wij van onderen kijken aangezien de vrouw haar hoofd gekanteld houdt naar boven toe. De vrouw staat op de voorgrond van de foto aangezien enkel een gekleurd vlak haar omringt. Dit vlak heeft een lichtblauwe kleur. De kleuren lopen over van donkerder blauw naar vrijwel wit. De achtergrond rondom het hoofd van de vrouw is vrijwel wit. De achtergrond en de jurk hebben geen complementaire kleuren maar steken toch tegen elkaar af. Het zijn beide vrij heldere verzadigde kleuren. Het licht komt van voren en zorgt hier en daar voor schaduw, maar voegt geen extra benadrukking of iets dergelijks toe.

Op Untitled #400 (afb. 28) is dus enkel het gezicht van de gefotografeerde vrouw te zien net zoals op alle foto’s van Head Shots (2002-2004). De vrouw doet denken aan een vrouw die wij kennen uit reality shows en soaps en dergelijke.104 Deze vrouw probeert echter alleen maar een Hollywoodster te zijn, maar heeft in het dagelijks leven een andere baan of is huisvrouw. De foto is namelijk een Head Shot ofwel een foto van het hoofd van een vrouw om op te sturen naar castings met de wens om een acteerrol binnen te slepen. De vrouw op de foto heeft voor de gelegenheid haar uiterlijk, en daarmee haar uitstraling en identiteit, aangepast om zichzelf te meten aan het ideaalbeeld van vrouwelijkheid dat geldt in de filmindustrie van Hollywood. De vrouw op Untitled #400 (afb. 28) heeft dit duidelijk ook gedaan. Zij heeft haar uiterlijk aangepast naar het geldende schoonheidsideaal door veel make-up, gouden sieraden en een chique jurk te dragen. Ook straalt zij door middel van haar houding een bepaalde allure uit die past bij de ideale identiteit van een gloumoreuze

Hollywoodster. Haar hand houdt zij zelfverzekerd in haar zij en zij houdt haar hoofd schuin naar boven zodat zij letterlijk op haar toeschouwers neerkijkt. Door middel van hoe zij haar lichaam aanpast en vervolgens presenteert, probeert zij zichzelf dus voor te doen als ideale Hollywoodster ook al is zij dit in werkelijkheid niet. Het is een gemaakte schoonheid en identiteit.105 Dit gemaakte uiterlijk en deze gemaakte identiteit passen binnen de filmindustrie

104 _{Repini. Cindy Sherman: 44.} 105

Mauer. ‘The Epistemology of Cindy Sherman: a Research Method for Media and Cultural Studies’: 2, 3. Repini. Cindy Sherman: 44.

38 van Hollywood. Daar wordt vrouwelijkheid namelijk gepresenteerd als cosmetisch lichaam, als een bijeenraping van bepaalde uiterlijke kenmerken zoals kleding, make-up en

houding.106

De vrouw op Untitled #400 (afb. 28) is, net als alle andere vrouwen op de foto’s van

Head Shots, dan ook het product van de toenemende invloed van media op ons

schoonheidsideaal en daarmee op de manier waarop wij met ons lichaam omgaan en ons lichaam presenteren. Met deze fotoserie onderzoekt Cindy Sherman deze ontwikkeling. Drie aspecten, die in hoofdstuk twee ook aan bod zijn gekomen, spelen hierin een grote rol: maakbaarheid, representatie en schoonheidsideaal.107 Men verwacht steeds meer dat anderen de mogelijkheden om het lichaam aan te passen gebruiken om het lichaam naar wenst vorm te geven. De wens is meestal om het lichaam zo dicht mogelijk bij een

schoonheidsideaal te brengen dat meestal is gevormd door mediabeelden.108 Door middel van het uiterlijk brengt men daarnaast een bepaalde identiteit naar buiten. Het uiterlijk is daarmee een indicator van iemand zijn identiteit en waarden en normen. Het lichaam wordt dus gezien als een leeg schrift waarin men het uiterlijk en de identiteit kan schrijven wat men wenst. Vervolgens wordt het lichaam een object om ten toon te stellen.109

De vrouw op Untitled #400 (afb. 28) past, zoals hierboven is gesproken, binnen het geloof in de maakbaarheid van het lichaam en het veelvoudige naar wens aanpassen van het lichaam. Aan haar uiterlijk kan echter duidelijk worden afgelezen dat het gevolg een schoonheid en identiteit is wat niet meer dan een construct is. Zoals hierboven is besproken, blijkt duidelijk dat zij zichzelf een identiteit en mooi uiterlijk van een Hollywoodster probeert te geven door haar lichaam aan te passen, maar dat dit niet haar natuurlijke uiterlijk en

alledaagse identiteit is. Zij spelen enkel een rol. Het blijkt duidelijk dat zij make-up heeft gebruikt om haar gezicht mee op te maken. Dit ziet er alles behalve natuurlijk uit. De witte vlekken horen van nature niet op haar gezicht te zitten. Ook is het duidelijk dat de vrouw haar huid met een spray mooier heeft proberen te maken. Daarnaast straalt haar houding wel een bepaalde arrogante allure uit, maar zit zij ingezakt. Deze houding laat zien dat het Hollywoodster zijn niet haar natuurlijke habitat is.110 Op deze manier laat Cindy Sherman zien dat men het uiterlijk gebruikt om zichzelf een bepaald imago en uiterlijk te geven. Tegelijkertijd laat zij zien dat het imago en uiterlijk dat mensen zichzelf geven niet per

106 _{Mauer. ‘The Epistemology of Cindy Sherman: a Research Method for Media and Cultural Studies’: 8.} 107

Ibidem: 1-3.

108

Kerchy. ‘The Female Grotesque in Contemporary American Culture’: 173-177.

109 _{Mauer. ‘The Epistemology of Cindy Sherman: a Research Method for Media and Cultural Studies’: 1-3.}

Gissinger. ‘The Oddity of my Appearance soon Assembled a Croud: The Performative Bodies of Cindy Sherman and Charlotte Charke’: ongenummerd.

110

Mauer. ‘The Epistemology of Cindy Sherman: a Research Method for Media and Cultural Studies’: 1-3. Repini. Cindy Sherman: 44.

39 definitie authentiek is. Mensen doen zichzelf voor als iemand door middel van hun uiterlijk en presenteren zichzelf niet per se als degene die zij echt zijn.111

Doordat de lichamelijke aanpassingen ofwel vermommingen worden overdreven, wordt des te duidelijker dat de vrouw op Untitled #400 (afb. 28) een gemaakt uiterlijk heeft. Het uiterlijk is enkel een masker. Zo wordt duidelijk dat er iets anders achter het masker schuilt. Dit wordt bevestigd door de zaken die hierboven al zijn aangekaart: de overdreven make-up die letterlijk een masker vormt voor haar echte uiterlijk en de twijfelachtige

arrogante houding van de vrouw die aangeeft dat de vrouw niet echt sterrenallures heeft. De spleten van het masker bevestigen dus dat het masker een onzekere persoonlijkheid

schuilhoudt. Hetzelfde geldt voor het glamoureuze leven dat in films en media wordt

gepropageerd. Elke Amerikaan wilt zo een glamoureus leven. Dit is echter enkel een masker voor een tijd waarin meer gaande is en waarin niet voor iedereen dit glamoureuze leven toegankelijk is. Een bekend voorbeeld van een Hollywoodster die dit aan den lijve ondervond is Marylin Monroe, het boegbeeld van glamour en schoonheid. Het ideaalbeeld dat zij liet zien was ook bij haar een masker voor een bewogen en minder gelukkig leven. Dit kon ook zij niet altijd verborgen houden. Cindy Sherman laat in Head Shots dus de spanning zien tussen het authentieke innerlijk en het kunstmatige uiterlijk dat voortkomt uit een wens om het authentieke innerlijk te verbergen om te voldoen aan een ideaal.112

Uit deze serie blijkt dus duidelijk dat de uiterlijke verschijning die mensen zichzelf geven een masker is. Mensen geven zichzelf een bepaalde schoonheid en identiteit door het lichaam aan te passen. Men gaat er vervolgens vanuit dat de uiterlijke verschijning van iemand de normen en waarden van deze persoon weergeeft. Echter, in Head Shots wordt de vraag gesteld of dit wel echt zo is. De uiterlijke verschijning van mensen lijkt eerder een masker waarmee men zichzelf een bepaalde identiteit en schoonheeft geeft. Hierachter lijkt echter een ander authentiek persoon te zitten die men verborgen probeert te houden.

111 _{Gissinger. ‘The Oddity of my Appearance soon Assembled a Croud: The Performative Bodies of Cindy}

Sherman and Charlotte Charke’: ongenummerd.

Mauer. ‘The Epistemology of Cindy Sherman: a Research Method for Media and Cultural Studies’: 1-3.

112

Mulvey. ‘A Phantasmagoria of the Female Body’: 141, 142, 145, 147-150. Repini. Cindy Sherman: 44.

Mauer. ‘The Epistemology of Cindy Sherman: a Research Method for Media and Cultural Studies’: 1-3. Gissinger. ‘The Oddity of my Appearance soon Assembled a Croud: The Performative Bodies of Cindy Sherman and Charlotte Charke’: ongenummerd.

40 5.2 INNERLIJKHEID: VERBORGEN ACHTER HET MASKER

Afb. 29,

Cindy Sherman,

Untitled #175,

Chromogenic color print, 119,1 X 181,6 cm, 1987,

Whitney Museum of American Art in New York.

Op Untitled #175 (afb. 29) is een vloer te zien waarover allerlei verschillende voorwerpen en substanties zijn uitgespreid. Er liggen verschillende soorten onintacte etenswaren zoals chocoladecakejes. Er ligt een blauwe spuitbus waar vermoedelijk de gele saus uitkomt die dichtbij het uiteinde van de fles ligt. Linksboven ligt een witte fles. Op de rechterkant van de foto zien wij een witte handdoek op de grond liggen met daarop wederom etenswaren. Ook ligt hier een zwarte bril met reflecterende glazen op waarin een vrouw wordt weerspiegeld die lijkt te huilen of te schreeuwen. Daarvoor ligt wat lijkt op kots ofwel een vloeibare kotskleurige substantie vermengd met klonten.

De foto heeft een groot liggend formaat (119,1 X 181,6 cm). Waarom voor deze afkadering is gekozen, is niet duidelijk. Het lijkt een willekeurige afsnijding van een bijeenraping op de grond. Vrijwel alles wat zich rond de randen bevindt, wordt dan ook afgesneden. Er is ook geen symmetrie in te herkennen. Het is een complete chaos te noemen. Er is wel een zichtas, namelijk van rechtsonder naar linksboven waar men merkt dat de voorwerpen steeds kleiner worden. We kijken dan ook van vrij dichtbij de grond naar de voorstelling. Onze blik wordt nog meer van voren naar achteren getrokken doordat de elementen in de diepte, ofwel linksboven, scherp zijn, in tegenstelling tot de elementen op de voorgrond. Alles lijkt te worden beschenen met een blauw licht dat voor de toeschouwer van links komt. Dit maakt dat alles op de foto een blauwe gloed krijgt. Daarnaast zijn er enkele bruine, witte en zwarte tinten te zien en nijgt de kots naar oranje. Er is geen gebruik gemaakt van contrasterende kleuren of grote verschillen in verzadiging of helderheid om bepaalde elementen meer aandacht te geven. De lichtbron van links zorgt voor vrij sterke schaduwen en lijkt scherper linksboven wat ook de nadruk legt op dit deel van de foto.

41 Kijkende naar Untitled #175 (afb. 29) wordt de blik van de toeschouwer dus over het beeldvlak getrokken langs de substanties op de grond. Disasters is de eerste fotoserie en tot nu toe de laatste fotoserie van Cindy Sherman waarop iets anders te zien is dan een

persoon (als wij de foto’s van Sexpictures tot portretten rekenen). Op de meeste foto’s van deze serie is helemaal geen persoon te zien. In enkele gevallen is wel een persoon te zien, maar ligt hier niet de nadruk op, op Untitled #175 (afb. 29) is bijvoorbeeld een persoon te zien in de weerspiegeling van de bril. Op de hiervoor besproken series wordt vaak het kunstmatige karakter van de uiterlijke verschijning en de tentoongestelde identiteit van de geportretteerde onder de aandacht gebracht. Met Society Portraits maakt Cindy Sherman dit extra duidelijk. Door het innerlijke achter het masker door te laten schemeren roept Cindy Sherman met deze fotoserie de vraag op welk uiterlijk en welke identiteit er achter het masker verborgen worden gehouden.113 Op Untitled #175 (afb. 29) wordt op een radicalere wijze ingegaan op het innerlijke achter het masker. Er staat geen figuur meer in het

middelpunt, maar de nadruk van Untitled #175 (afb. 29) ligt op de voorwerpen en substanties die op de grond liggen. Deze substanties zijn het tegenovergestelde van de uiterlijke

verschijning van mensen, ze lijken letterlijk wat zich meestal binnen het lichaam bevindt en verborgen wordt gehouden door onze letterlijke schil ofwel onze huid en dergelijke. De nadruk komt dus te liggen op wat binnen het lichaam wordt gehouden en wat niet aan de buitenwereld wordt getoond.114

Deze foto en de andere foto’s van de serie gaan dus in op het verband tussen het innerlijk en uiterlijk van mensen. Cindy Sherman roept de vraag op of iemand zijn uiterlijke verschijning wel echt uitdrukking geeft aan het innerlijk van diegene of dat het juist een masker is om het authentieke innerlijk te verbergen. Zij laat zien dat wat er achter ons

masker schuilgaat in ons binnenste en wij vaak verborgen houden. Het uiterlijk wordt volledig losgelaten en het letterlijke innerlijk van het lichaam wordt voor de camera uitgestort. Zo laat zij zien dat ons binnenste heel anders is dan wat wij aan de buitenwereld tonen: een minder geïdealiseerd onderdeel van onszelf dat zelfs weerstand opwekt. Zij beeldt hetgeen af dat enerzijds het tegenovergestelde is van het geïdealiseerde lichaam en anderzijds het product daarvan is. Dit duidt op het verband tussen het constructieve uiterlijk en het authentieke innerlijk dat een contrast blijkt te zijn. Het verschil tussen uiterlijk en innerlijk is een verschil tussen kunstmatigheid en authentieke waarheid.115

113

Mauer. ‘The Epistemology of Cindy Sherman: a Research Method for Media and Cultural Studies’: 5. Gissinger. ‘The Oddity of my Appearance soon Assembled a Croud: The Performative Bodies of Cindy Sherman and Charlotte Charke’: ongenummerd.

114

Mulvey. ‘A Phantasmagoria of the Female Body’: 35.

42 6. ZIEN EN GEZIEN WORDEN

In voorgaande hoofdstukken is vastgesteld dat mensen zich proberen te vormen naar een bepaald schoonheidsideaal dat in de media wordt gepropageerd. Dit schoonheidsideaal is een construct dat een bepaalde blik op mensen en schoonheid inhoudt. In dit hoofdstuk zal worden ingegaan op deze blik waar vanuit ons beeld van vrouwelijkheid en onze inhoud van schoonheid ontstaat aan de hand van twee series van Cindy Sherman, namelijk Centerfolds (1981) en Sexpictures (1992). Aan de hand van de eerste serie zal de mannelijke blik op vrouwen worden omschreven en een alternatief daarvoor worden gegeven. Aan de hand van de tweede serie probeert Cindy Sherman ons voornamelijk bewust te maken van het

erotische aspect van de gangbare blik op vrouwen.