Die hem willens daer liet vaen
+
(60)
Ende hem wroegen liet oec, sonder waen,+
Omdat men den keyser [teser] sprake623 Vers[l]aen soude. Nu es die wrake 625 Over hem gegaen hier al nu,
Haere alre ondancs, secgic u,
+
(65)
Die nu te Melanen waren binnen,+
Maer sine dorstens niet doen bekinnen.
Hoe hi gecroent werd te Milane ander werve .x.
Dus bleef hi liegende daer al stille 630 Een stic iegen haer somer wille,
Maer hem somen waest oec lief,631
Ende daden hem al sijn gerief.
+
(5)
Die Gibbeline waren hem hout+ Ende waren oec op hem stout, 635 Maer die Gelfen waren hem fel.
Nu hadde die keyser sine dinc so wel Geordineert ende so behendelike,
+
(10)
Dat niemen en was in alden rike,+
Die van sinen rade wiste yet, 640 Noch in sijn here en wist men niet,
En geen tijt no vroech no spade,
+
bl. 62 d.
+
Wat sijn wille was in rade,
+
(15)
Vor alsmen die dinc doen soude.+
Dan lietment weten also houde, 645 So dede men dan dit sonder sparen.
Om dijt en consten niemen te waren
* 623 Omdat men hs.: Om datmen; den keyser teser sprake (emend. VERDAM, M.W., VII. 1799) hs.: den keyser sprake 624 Verslaen hs.: Verstaen: LELONGheeft reeds stilzwijgend verbeterd 626 Haere hs.: h're Opschrift: werd hs.: w'd 631 somen hs.: somê: LELONGdrukt
somme.
623 sprake = rechtspraak, geding (nl. van den ketter)
*
Verspien waer hi henen wilde.
+
(20)
Nu hadde dese keyser milde+
Al hemelike ende sonder geluut 650 Enen cardinael comen uut,
Diene te Melane cronen soude.651 Hi hadde gemaect also houde,
+
(25)
Alsi Melane hadde gewonnen,+
Dat daer dan sonder yemans connen 655 Een cardenael soude incomen.
Dit haddi van den paus van Romen656 Al hemelike so begaet,
+
(30)
Dat hem des wel was gestaet,+ Want haddyt openbaer gedaen, 660 En hadde so niet mogen vergaen
Om sine vianden die waren int lant. Die coninc Philip stac oec die hant662
+
(35)
Jegen dien keyser diegelike.+ Dus moet sine dinc heymelike 665 Doen, die hi wilde angaen,
Datse niemen soude verstaen, Die hem belette mochte yet.
+
(40)
Aldus alse gi nu hier siet+
Es dese cardenael daer comen, 670 Wient sal scaden ofte vromen, Om den keyser te crone daer. Die Gibbelinge, wet vorwaer.
+
(45)
Maecten grote feeste ginder;+ Man, vrouwen ende die kinder
* 650 uut hs.: wt 665 Een hs.: .i. 662 Philip hs.: .phi. 663 Tusschen dien en keyser co.
doorgeschrapt.
651 Hendrik VII werd te Milaan in het klooster van den heiligen Ambrosius gekroond den 6den
Januari 1311
656 paus = Clemens V (Bertrand de Got), gekozen in 1305 (5 Juni), gekroond te Lyons (14
November). Hij stierf den 20stenApril 1314 662 Philip = Philips IV, koning van Frankrijk.
*
675 Hadden tspel ende bliscap groet. Daer was vergadert menich genoet, Daer men den keyser cronen soude,
+
(50)
Die bliscap hadde ende grote vroude.+
Hoe hi te Crimone voer ende dat wan .xi.
Dus werd die keyser gecroent daer, 680 Ende es wech getogen daernaer
Met menichte groet, wet dat wale, Want die van Melaen altemale,
+
(5)
Die perde hadden voren uut+
Om hem te gereiden. Groet geluut 685 Was in die stat, daer si wech reden.
In cant u alle[n] niet wel besceden686 Dat daer was in die stat gedaen,
+
(10)
Maer dat doe ic u verstaen:+ Doen die keyser te velde quam, 690
+
bl. 62 e.
+
Sciere hi daer orlof nam An die van der stat, vorwaer, Ende som vorense met hem daer
+
(15)
Altema[le] te diene heme.+ Dus vor ut nu, alsict verneme, 695 Te [Cr]emone, oec ene stat,695
Ende alse die keyser quam vor dat, Entie vander stede vernomen
+
(20)
Hoe Meylane es ondercomen,+698
* 683 perde hs.: pde; uut hs.: wt 686 alle (emend. VERDAM, M.W., I, 984) hs.: allen 692-693
Hier bevindt zich het gat, waarvan melding werd gemaakt vss. 550-51, opnieuw; waarschijnlijk is het de schuld dat le van Altemale den kopiist in de pen is gebleven 695 Cremone hs.:
cermone.
686 besceden = uiteenzetten (VERDAM, M.W., I, 984,4)
)
695 Cremone = Cremona, stad in Lombardijë, op den linker oever van den Po, 78 km. ten Z.-O.
van Milaan
*
So wordensi daer af versaec[h]t699
700 Ende heeft daer een den andren gevraecht Wat si doen mogen daer mede.
Si hadden te voren een quade zede
+
(25)
Den Gibbelinge oec gedaen,+ Om dit warense te mer ontaen 705 Ende versaec[h]t, wet dat wel, Ende waenden dattie keyser fel Hem soude wesen om dese saken.
+
(30)
Nu droegensi overeen met spraken+
Datsi te genaden, als ende als 710 Ende elc enen strop om sinen hals,
Den keyser souden te genaden comen, Hem te eren ende te vromen
+
(35)
Van dien datsi hadden mesdaen.+ Vore die keyserinne sijn si gestaen714-718 715 Ende baden haer vriendelike,
Datsi baden den keyser rike Dat hi ontfinge te genaden.
+
(40)
Die keyserine werd des beraden+
Dat si met hem ginge ter steden 720 Vor den keyser ende bat ene bede
Vor dese liede, dat hi daer Quite scoude, si souden daernaer
+
(45)
Hem dienen ende in staden staen.+ Dit was ginder saen gedaen,
* 699 versaecht (emend. VERDAM, M.W., V, 368) hs.: veraect 700 daer hs.: d': LELONGgist
der; den hs.: d': LELONGdrukt hier ook der 702 een hs.: .i. 705 versaecht (emend. VERDAM,
M.W., V, 368) hs.: versaect 708 overeen hs.: over een 716 keyser rike hs.: keyserike 718
werd hs.: w'd 719 si hs.: hi. 699 versaecht = bevreesd
714-718 Keyserinne = Margaretha van Brabant, dochter van Jan I, hertog van Brabant. Zij werd
geboren in 1275; zij huwde graaf Hendrik V van Luxemburg den 9denJuni 1292. Zij stierf te Genua den 14denDecember 1314 (brief van de Minderbroeders van Genua aan Hendrik VII (5denJanuari 1312, in F. BONAINI, Acta Henrici VII, I, nr136, blz. 215).
*
725 Want gene dinc hi haer ontseide, Van daer si haer herte an leide, Ende oec wassi so wetende mede,
+
(50)
Datsi en bat engene bede+
Die hem oneerlijck mochte wesen. 730 Nu sijn si blide ende keerden na desen
Die van Crimone in haer stat731-742 Mettien keyser, wet wel dat,
+
(55)
Ende hadden bliscap ende yoye.+
Si vergaten al haer vernoye, 735 Om dat si waren gescouden quite.
Si dienden den keyser met groten vlite Van desmen vant daer in die stede.
+
(60)
Die keyser geboet daer sinen vrede,+ Ende besette die stat van siere hant. 740
+
bl. 62 f.
+
So dedi oec allomme dat lant.