Hoofdstuk 3: Context
3.2. Het belang van culturele diversiteit
In de literatuur zijn er verschillende argumenten te vinden voor de bescherming van culturele diversiteit en het belang van culturele diversiteit voor de wereld om de wereld duurzaam door te kunnen geven aan volgende generaties. 152 Het gaat hier om vier dimensies van
duurzaamheid: milieu, sociale153, economische en culturele duurzaamheid. 154 Het UNESCO-
verdrag heeft de definitie van beschermen opgenomen in artikel 4 lid 7.155 Hieronder de drie
volgende argumenten en sub-argumenten: Het biodiversiteitsargument (intrinsiek, economisch), het mensenrechtenargument (identiteit en gelijkheid) en het democratische argument (maatschappelijk).156
3.2.1. Biodiversiteit argument
Het eerste parallel dat getrokken werd tussen culturele diversiteit en biodiversiteit was door het rapport van UNESCO ‘’Our Creative Diversity’’ geschreven door de Wereld Commissie voor Cultuur en Ontwikkeling in 1995. Het rapport reflecteerde een nieuwe aanpak voor het ontwikkelen van cultuur en cultureel beleid, weg van de focus op alleen maar preserveren157,
naar een focus van culturele groei en de ontsluiting van creatief potentieel.158 Zoals natuurlijk
kapitaal bestaat uit natuurlijke bronnen, ecosystemen en biodiversiteit. Zo bestaat cultureel kapitaal uit culturele bronnen, culturele netwerken en culturele diversiteit.159 Culturele
diversiteit is een bron van uitwisseling, innovatie en creativiteit. Culturele diversiteit is net zo belangrijk voor de mensheid als biodiversiteit is voor de natuur.160 In de derde overweging
van het UNESCO-verdrag staat dat culturele diversiteit een rijke en gevarieerde wereld creëert, dat de reeks keuzes vergroot en de menselijke capaciteiten en waarden voedt. 161
Culturele diversiteit kan onze levens meer textuur geven en interessanter maken. Het opent alternatieve perspectieven en levenswijzen.162 Het gevaar van een homogene cultuur zal de
keuzemogelijkheden van individuen verminderen. Bepaalde culturele uitingen zullen niet economisch vatbaar zijn zonder een groot genoeg bereik te hebben. 163 Een voorbeeld is de
152 Obuljen & Smiers et al, 2006, Wiedemann p.95
153 Bogdandy, 2008, p.243 noemt het belang van culturele diversiteit in het vormen van identeit. 154 Throsby, 2008, p. 153
155 “Protection” means the adoption of measures aimed at the preservation, safeguarding and enhancement of the diversity of cultural expressions.
156 McGonagle, 2008, p.3
157 Preserveren is wat statischer in stand houden. 158 Obuljen & Smiers et al, 2006, p. 24. 159 Throsby,2008 p. 153
160 Artikel 1 Universele verklaring over culturele diversiteit van 2 november 2001. 161 Overweging 3 UNESCO-verdrag
162 Smith,2015 p.35 163 Smith, 2015, p.34
productie van Nederlandse films, wanneer de Nederlandse filmmarkt helemaal geliberaliseerd is, zou het goed kunnen dat er op een gegeven moment geen Nederlandse films meer gemaakt worden en de keuzemogelijkheid zal verdwijnen.164
3.2.2. Mensenrechten argument165
Het beschermen van de culturele diversiteit impliceert het respecteren van mensenrechten. Op het vlak van de mensenrechten zijn er bepalingen opgenomen in het UNESCO-verdrag, maar wat nu precies de relatie tussen culturele diversiteit en mensenrechten is, blijft onduidelijk. Ook over het bevorderen van culturele diversiteit binnen een bepaalde samenleving of het toekennen van individuele rechten, worden geen uitspraken gedaan.166 Het argument voor
culturele diversiteit mag niet misbruikt worden om iemands rechten te verminderen, wat eenzelfde soort verbod is als in artikel 17 van het EVRM is genoemd.167 Zonder discriminatie
en met gelijkheid kan het doel van culturele diversiteit bereikt worden. Overweging 4 van het UNESCO-verdrag geeft bijvoorbeeld ambitieus aan dat deze praktijken van tolerantie en respect die culturele diversiteit bevorderen, ook de vrede en veiligheid op lokaal, nationaal en internationaal niveau zullen vergemakkelijken.168 Het identiteitsargument is gegrond op basis
van zorgen over individuele en groepswaardigheid. Als individuen en groepen worden geweigerd de vrijheid om hun identiteiten te onderhouden en te ontwikkelen, met inbegrip van de uitoefening van hun vrijheid van meningsuiting en andere fundamentele vrijheden kan hun waardigheid nadelig worden beïnvloed.169
Article 4 - Human rights as guarantees of cultural diversity170
The defense of cultural diversity is an ethical imperative, inseparable from respect for human dignity. It implies a commitment to human rights and fundamental freedoms, in particular the
rights of persons belonging to minorities and those of indigenous peoples. No one may invoke cultural diversity to infringe upon human rights guaranteed by international law, nor
to limit their scope.
164 Smith, 2015, p. 35 165 Smith, 2015), p.36 166 Schramme, 2007, p. 614 167 Artikel 2 (1) UNESCO-verdrag 168 Overweging 4 UNESCO-verdrag 169 Bogdandy, 2008, p.243
3.2.3. Democratisch argument
Het democratische argument voor culturele diversiteit gaat dat allerlei uitingen en stemmen van verschillende mensen en makers gehoord moeten kunnen worden.171 Dat diegenen die
beslissen over welke films en kunstwerken te zien zijn niet te machtig zijn en niet enkel maar een paar mensen beslissen wat bestsellers en kaskrakers worden.172 Hoe kan een democratie
functioneren als alleen een paar artistieke (geluiden) stemmen mee tellen?173 Het zou in het
democratisch en maatschappelijk belang zijn van alle burgers om een cultureel landschap te hebben dat open is voor zo veel mogelijke vormen van cultuuruitingen en dat sociale cohesie zal bevorderen. 174
Conclusie
Culturele diversiteit is van duurzaam belang van de mensheid. Er zijn drie argumenten met verschillende sub-argumenten te onderscheiden. Het biodiversiteitsargument (intrinsiek, economisch), het mensenrechtenargument (identiteit en gelijkheid) en het democratische argument (maatschappelijk).175 Waar culturele diversiteit in het gedrang komt, zal er een
verlies in diversiteit, mensenrechten en democratie zijn. Er zullen minder mogelijkheden tot nieuwe inzichten zijn, minder ijkpunten voor identiteit en gelijkheid tussen verschillende mensen.
171 McGonagle, 2008, p. 3
172 Obuljen & Smiers et al, Smiers, p.212 173 Obuljen & Smiers et al, Smiers, p.213 174 Obuljen & Smiers et al, Smiers, p.214 175 McGonagle, 2008, p.3