Belangrijkste feiten
Rol: uitspraak doen in zaken die bij het Hof aanhangig zijn gemaakt
Hof van Justitie: één rechter per EU-land; 8 advocaten-generaal Gerecht van
eerste aanleg: minstens één rechter per EU-land
Ambtstermijn: de leden van beide rechtbanken worden benoemd voor een verlengbare periode van zes jaar Adres: Boulevard Konrad Adenauer,
L-2925 Luxemburg
Tel.: (352) 43 03-1
Internet: curia.eu.int
Het Hof van Justitie en het Gerecht van eerste aanleg hebben elk een president. De presidenten worden door hun collega-rechters gekozen voor een verlengbare ambtsperiode van drie jaar. De Griek Vassilios Skouris is in 2003 gekozen tot president van het Hof van Justitie. De Deen Bo Vesterdorf is president van het Gerecht van eerste aanleg.
Het Gerecht voor ambtenarenzaken van de Europese Unie is een nieuwe gerechtelijke instantie die is opgericht om uitspraak te doen in geschillen tussen de Europese Unie en Europese ambtenaren. Deze rechtbank bestaat uit zeven rechters en is aan het Gerecht van eerste aanleg verbonden.
Wat doet het Hof?
Het Hof doet uitspraak in zaken die bij het Hof aanhangig zijn gemaakt. De vier meest voorkomende zaken zijn:
1. verzoek om een prejudiciële beslissing;
2. beroep wegens niet-nakoming van een verplichting;
3. beroep tot nietigverklaring;
4. beroep wegens nalaten.
1. Prejudiciële beslissing
De nationale rechtbanken in elk EU-land moeten ervoor zorgen dat de EU-wetgeving in hun land correct wordt toegepast. Het gevaar bestaat echter dat rechtbanken in verschillende landen de EU-wetgeving ver-schillend uitleggen.
De prejudiciële procedure dient om dergelijke problemen te voorkomen. Als een nationale rechter twijfelt over de interpre-tatie of de geldigheid van een EU-wet, mag/moet hij het Hof om advies vragen. Het advies wordt gegeven in de vorm van een
„prejudiciële beslissing”.
2. Beroep wegens niet-nakoming van een verplichting
De Commissie kan deze procedure inleiden wanneer zij redenen heeft om aan te nemen dat een lidstaat de verplichtingen krachtens de EU-wetgeving niet nakomt. De procedure kan ook door een ander EU-land worden ingeleid.
Het Hof onderzoekt in beide gevallen de aantijgingen en doet een uitspraak. Een lid-staat die daadwerkelijk in gebreke is gebleven, moet onmiddellijk een einde aan de inbreuk maken. Als het Hof vaststelt dat de lidstaat geen gehoor aan het arrest van het Hof geeft, kan het dat land een boete opleggen.
3. Beroep tot nietigverklaring
Als een lidstaat, de Raad, de Commissie of (onder bepaalde voorwaarden) het Parlement vindt dat een EU-wet onrecht-matig is, kunnen zij het Hof verzoeken de wet nietig te verklaren. Het „beroep tot nietigverklaring” kan ook worden ingesteld door particulieren die willen dat het Hof een wet nietig verklaart die hen als individuele personen rechtstreeks en nadelig raakt.
Als het Hof vaststelt dat de wet in kwestie niet rechtmatig is aangenomen of niet cor-rect op de verdragen is gebaseerd, kan het de wet nietig verklaren.
4. Beroep wegens nalatigheid
Het EU-Verdrag eist dat het Europees Parlement, de Raad en de Commissie bepaalde besluiten onder bepaalde voor-waarden nemen. Als zij dit niet doen, kunnen de lidstaten, de overige instellingen van de Gemeenschap en (onder bepaalde voorwaar-den) particulieren of ondernemingen zich tot het Hof wenden om deze nalatigheid formeel te laten vaststellen.
Hoe worden de werkzaamheden van het Hof georganiseerd?
De zaken worden bij de griffie ingediend en voor elke zaak worden een rechter en een advocaat-generaal aangewezen.
De daaropvolgende procedure verloopt in twee fasen: eerst een schriftelijke en daarna een mondelinge fase.
In de eerste fase dienen alle betrokken par-tijen schriftelijke memories in en stelt de aangewezen rechter een rapport op met een samenvatting van deze memories en het juridisch kader van de zaak.
Dan volgt de tweede fase: de openbare zit-ting. Afhankelijk van het belang en de com-plexiteit van de zaak heeft de zitting plaats voor een kamer van drie, vijf of dertien
rechters, of voor het volledige Hof.
Gedurende de zitting houden de advocaten van de partijen hun pleidooi voor de rechters en de advocaat-generaal, die vragen kunnen stellen. Vervolgens zet de advocaat-generaal zijn of haar conclusies uiteen, waarna de rechters beraadslagen en een uitspraak doen.
Sinds 2003 moeten de advocaten-generaal alleen een conclusie nemen als het Hof oordeelt dat de zaak een nieuwe juridische kwestie aan de orde stelt. Het Hof hoeft niet noodzakelijk gehoor te geven aan de con-clusie van de advocaat-generaal.
De arresten van het Hof worden bij meerder-heid van stemmen genomen en tijdens een openbare zitting meegedeeld. Afwijkende meningen worden niet meegedeeld.
Uitspraken worden op dezelfde dag gepu-bliceerd.
Het Hof van Justitie waar-borgt dat iedereen krachtens de Europese wetgeving gelijk wordt behandeld (zodat bijvoorbeeld vrouwen en mannen gelijk loon voor gelijke arbeid krijgen). Er is één rechter per EU-land.
© Digital vision/ Getty Images
De Rekenkamer is in 1975 opgericht en in Luxemburg gevestigd. De Rekenkamer con-troleert of de financiële middelen van de EU
— die afkomstig zijn van de belastingbetaler
— correct worden geïnd en rechtmatig, zuinig en efficiënt worden besteed. De Rekenkamer heeft het recht de rekeningen te controleren van elke persoon of organisatie die financiële middelen van de EU beheert.
De Rekenkamer telt één lid per EU-land. De leden worden door de Raad benoemd voor een verlengbare periode van zes jaar. De leden kiezen een president uit hun midden voor een verlengbare periode van drie jaar. In januari 2005 werd de Oostenrijker Hubert Weber tot president gekozen.
Wat doet de Rekenkamer?
De Rekenkamer heeft als belangrijkste taak te controleren of de EU-begroting goed is uit-gevoerd, m.a.w. of de inkomsten en uitgaven van de Unie wettig en regelmatig zijn en financieel goed worden beheerd. Het werk van de Rekenkamer draagt er zo toe bij dat de EU efficiënt en doorzichtig functioneert.
De Rekenkamer onderzoekt de administratieve documenten van personen of organisaties die inkomsten en uitgaven van de EU beheren, en voert vaak ter plaatse controles uit. De bevin-dingen van de Rekenkamer worden vastgelegd in rapporten waarin de Commissie en de regeringen van de EU-lidstaten op mogelijke problemen worden gewezen.
Om doeltreffend te kunnen functioneren moet de Rekenkamer volledig onafhankelijk van de andere instellingen zijn, maar tegelijkertijd voortdurend contact met hen onderhouden.
Een van de belangrijkste taken van de Rekenkamer bestaat erin het Europees Parlement en de Raad bij te staan door jaar-lijks een auditverslag over het afgesloten begrotingsjaar voor te leggen. Het Parlement bestudeert het verslag van de Rekenkamer grondig voordat het beslist of de Commissie de begroting al dan niet goed heeft beheerd.
Als de Rekenkamer tevreden is, stuurt zij ook een betrouwbaarheidsverklaring naar de Raad en het Parlement waaruit blijkt dat het geld van de Europese belastingbetaler goed is besteed.