Het beeld ten aanzien van de buitenlandse en Nederlandse multinationals, en niet- multinationals in het grootbedrijf en het zelfstandig mkb, is compleet anders als naar hun export- en de importwaarde wordt gekeken, zie figuur 1.4.6. Waar het zelfstandig mkb
95 procent van het aantal handelaren uitmaakte in 2018, is het aandeel van het zelfstandig mkb in de export- en de importwaarde beide maar 12 procent. Meer dan de helft van de export- en de importwaarde werd gerealiseerd door buitenlandse multinationals. De Nederlandse multinationals leverden een kwart van de export en importeerden ruim 23 procent van de totale import. Verder blijkt dat bij alle typen handelaren de meeste import en export wordt gerealiseerd door bedrijven die zowel in goederen als in diensten handelen. Voor zowel de export als de import wordt in totaal meer dan 90 procent van de waarde gerealiseerd door bedrijven die zowel in goederen als in diensten handelen.
1.4.6 Verdeling import- en exportwaarde over type handelaren in het
Nederlandse bedrijfsleven, 2018
% Alleen diensten Alleen goederen Goederen en diensten
Import Buitenlandse multinationals Export Import Nederlandse multinationals Export Import Niet multinationals, grootbedrijf Export Import Niet multinationals, zmkb Export 0 10 20 30 40 50 60 70
1.5
Samenvatting en conclusie
Binnen de groep van internationale dienstenhandelaren zijn de meeste handelaren in het Nederlandse bedrijfsleven actief in de sector zakelijke dienstverlening en groot- en detailhandel. De top 5 sectoren in de groep van dienstenhandelaren vertegenwoordigde in 2018 in totaal 83 procent van het aantal dienstenhandelaren in het Nederlandse bedrijfsleven; in 2014 was dat 84 procent. In deze sectoren overheerst daarbij het aandeel dienstenhandelaren dat alleen importeert; dat zijn wel overwegend kleine bedrijven. Qua handelswaarde zaten in 2018 in deze groep de sectoren zakelijke dienstverlening, informatie en communicatie, vervoer en opslag, industrie en de groot- en detailhandel in de top 5. Deze vijf sectoren vormden in 2018 83 procent van de exportwaarde van het
Met meer dan 93 procent vormde het zelfstandig mkb in 2018 het overgrote deel van het aantal dienstenhandelaren. Daarvan is 74 procent alleen een dienstenimporteur. Het aantal buitenlandse en Nederlandse multinationals maakte in 2018 respectievelijk 3,6 en
2,6 procent uit van de dienstenhandelaren. Buitenlandse multinationals exporteerden in 2018 twee derde van de totale exportwaarde van de dienstenhandelaren in het Nederlandse bedrijfsleven en importeerden 73 procent van de totale importwaarde. Nederlandse multinationals leverden in 2018 in totaal 24 procent van de export van het Nederlandse bedrijfsleven en importeerden 19 procent van het totaal. Het zelfstandig mkb vertegenwoordigde in 2018 daarentegen maar 10 procent van de exportwaarde en 8 procent van de importwaarde binnen de groep diensthandelaren.
In de groep van goederenhandelaren zijn de meeste handelaren actief in de groot- en detailhandel. Samen vertegenwoordigden de top 5 sectoren in 2018 87 procent van het aantal goederenhandelaren in het Nederlandse bedrijfsleven. Net zoals bij de
dienstenhandelaren overheerst daarbij het aandeel goederenhandelaren dat alleen importeert. 84 procent van de exportwaarde van goederenhandelaren komt voor rekening van de industrie en de groot- en detailhandel. De top 5 sectoren qua handelswaarde binnen de groep goederenhandelaren bestond in 2018 uit de sectoren industrie, groot- en
detailhandel, vervoer en opslag, energie, en zakelijke dienstverlening. Deze vijf sectoren weerspiegelden in 2018 97 procent van zowel de export- als de importwaarde van het Nederlandse bedrijfsleven.
Met meer dan 92 procent vormde in 2018 het zelfstandig mkb het overgrote deel van het aantal goederenhandelaren. Daarvan is 60 procent alleen een dienstenimporteur, importeert en exporteert 23 procent, en is 9 procent alleen een exporteur. Het aantal buitenlandse en Nederlandse multinationals maakte in 2018 respectievelijk 4,2 en 3,3 procent uit van de goederenhandelaren. Buitenlandse multinationals vertegenwoordigden in 2018 meer dan de helft van de export- en de importwaarde in de groep goederenhandelaren.
Het zelfstandig mkb vertegenwoordigde in 2018 zo’n 15 procent van de exportwaarde en 16 procent van de importwaarde binnen de groep goederenhandelaren.
Van de goederen- en dienstenhandelaren samen handelde in 2018 39 procent alleen in diensten, 28 procent alleen in goederen en 33 procent in beide. De groot- en detailhandel heeft met 32 procent het grootste aantal handelaren, op de voet gevolgd door zakelijke dienstverlening met 26 procent. De zakelijke dienstverlening is de sector met het meeste aantal bedrijven dat alleen in diensten handelt, namelijk 16 procent van het totaal aantal handelaren. Het zelfstandig mkb maakt met 95 procent het leeuwendeel uit van het aantal handelaren in het Nederlandse bedrijfsleven. De buitenlandse en Nederlandse
multinationals maken respectievelijk 3 en 2 procent daarvan uit.
In 2018 werd meer dan 90 procent van zowel de export- als de importwaarde gerealiseerd door bedrijven die zowel in goederen als diensten handelen. De industrie had met
33 procent het grootste aandeel in de export, gevolgd door de groot- en detailhandel met 32 procent. Bij de import is de groot- en detailhandel de grootste sector met 42 procent, op enige afstand gevolgd door de industrie met 28 procent. Meer dan de helft van de export- en de importwaarde werd gerealiseerd door buitenlandse multinationals. De Nederlandse multinationals leverden een kwart van de export en importeerden ruim 23 procent van de totale import. Het aandeel van het zelfstandig mkb in de export- en de importwaarde was maar 12 procent. Bij alle typen handelaren is zichtbaar dat de meeste import- en
exportwaarde wordt gerealiseerd door bedrijven die zowel in goederen als in diensten handelen.
1.6
Literatuur
Aerts, N., Notten, T., Prenen, L., Rooyakkers, J. & Wong, K. F. (2020). Nederlandse verdiensten aan internationale handel. In M. Jaarsma & A. Lammertsma (Red.), Nederland Handelsland
2020: export, investeringen en werkgelegenheid. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau
voor de Statistiek.
ABN Amro (2016). Servitization: dienstverlening is de toekomst van de industrie. Amsterdam/ Zeist. Geraadpleegd op 12 augustus 2020.
Berg, van den, M., Cremers, D., Lemmers, O. & Van Marrewijk, C. (2018). Does importing foster
export performance? An overview of existing literature. Geraadpleegd op 21 augustus 2020.
Berg, van den, M., Lammertsma, A., Peeters, T. & Rooyakkers, J. (2020). Samenstelling van de Nederlandse handel. In M. Jaarsma & A. Lammertsma (Red.), Nederland Handelsland 2020:
export, investeringen en werkgelegenheid. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor
de Statistiek.
Brakman, S., Garretsen, H., Van Maarseveen, R. & Zwaneveld, P. (2018). Firm heterogeneity and exports in the Netherlands: Identifying export potential. CPB Discussion Paper, 369. Den Haag: CPB.
CBS (2019). Exportbestemmingen MKB per bedrijfstak voor goederen en diensten. [Dataset]. Geraadpleegd op 10 augustus 2020.
CBS (2020a). Exportbestemmingen naar grootteklasse en landen voor goederen en diensten. [Dataset]. Geraadpleegd op 10 augustus 2020.
CBS (2020b). Verdiensten en arbeidsvolume; uitvoerstromen, landen. [Dataset]. Geraadpleegd op 10 augustus 2020.
Kaag, S. A. M. (2018, 5 oktober). Handelsagenda [Kamerbrief]. Geraadpleegd op 18 augustus 2020.
Lammertsma, A. (2020). Kenmerken van het internationale bedrijfsleven. In M. Jaarsma & A. Lammertsma (Red.), Nederland Handelsland 2020: export, investeringen en werkgelegenheid. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Smit, R. & Wong, K. F. (2017). Ontwikkeling microdata 2012–2016: Internationale handel in
diensten; tijdreeks 2012–2016. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Geraadpleegd op 11 augustus 2020.
Vos, S. & Jaarsma, M. (2017). Bedrijven met internationale handel in diensten; dezelfde prestaties als bedrijven met goederenhandel? In M. Jaarsma & R. Voncken (Red.),
Internationaliseringsmonitor 2017, tweede kwartaal: Internationale handel in diensten.
Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de Statistiek.
Walhout, J. (2017). Karakteristieken van bedrijven met internationale handel in diensten. In M. Jaarsma & R. Voncken (Red.), Internationaliseringsmonitor 2017, tweede kwartaal:
Internationale handel in diensten. Den Haag/Heerlen/Bonaire: Centraal Bureau voor de