Met dit deelprogramma stimuleren we de kenniseconomie. De gemeente Groningen wil een levendige, innovatieve en internationale kenniseconomie stimuleren en huisvesten. Door de aanwezigheid van vooraanstaande kennisinstellingen, de vele studenten en de vele innovatieve bedrijven hebben we een veelbelovende uitgangspositie. We zetten in op het verder ontwikkelen en krachtig profileren van onze kennisintensieve sectoren. Daarmee willen we onderzoeksinstituten, bedrijven en kenniswerkers aantrekken. Dat moet leiden tot meer bedrijvigheid en meer werkgelegenheid.
GELD
Het lastentotaal van deelprogramma 2.3 Groningen kennisstad bedraagt 1,4 miljoen euro. Deze lasten worden gedekt uit diverse opbrengsten, specifieke rijksbijdragen, onttrekking reserves en een bijdrage uit de algemene middelen.
Beleidsvelden
Het Akkoord van Groningen Energie
Healthy ageing
Innovatieve ondersteunende technologie (ICT)
Beleidsveld
Het Akkoord van Groningen
Het Akkoord van Groningen is een structureel, strategisch samenwerkingsverband tussen de Rijksuniversiteit Groningen, Hanzehogeschool Groningen, het Universitair Medisch Centrum Groningen en de gemeente Groningen. Door als gelijkwaardige partners op te trekken en te investeren in innovatie en kennisinfrastructuur, wil de stad uitgroeien tot een knooppunt van kennis. Een stad met een sterk kennis-, innovatie- en ondernemersklimaat. Kortom: een City of Talent. Om Groningen als kennisstad te profileren hebben de Akkoordpartners twee speerpunten benoemd: energie en healthy ageing.
In 2014 hebben de Akkoordpartners de in Akkoord 2.0 vastgelegde afspraken opgefrist. Dit leidde tot een nieuw Akkoord (3.0): Groningen, City of Talent 2020. Dit nieuwe akkoord is onderdeel van de Economische Agenda voor de periode 2015-2019 die eind september door uw raad werd vastgesteld.
Doelen Wat wilden we bereiken?
Met een scherp kennisprofiel willen we een bijdrage leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken op het gebied van energie en healthy ageing en een stijging van het aantal hoogwaardige arbeidsplaatsen realiseren.
Activiteiten Wat hebben we hiervoor gedaan?
Akkoord van Groningen [Extra beleidsmiddelen]
Voor 2014 was er 344 duizend euro beschikbaar voor de uitvoering van het Akkoord van Groningen. Daarnaast leverden de Akkoordpartners ieder een bijdrage van 75 duizend euro aan de campagne 'Groningen City of Talent'. In totaal was er in 2014 dus een bedrag van 569 duizend euro beschikbaar. De hierna genoemde activiteiten werden uit dit budget gedekt.
Campagne Groningen City of Talent
De jaarplannen voor de imagocampagne kenden de laatste jaren een aantal vaste onderdelen, zoals de Nacht van Kunst & Wetenschap, de Groningen Talent Group, de STER-spots en de gezamenlijke landelijke arbeidsmarktcommunicatie. In 2014 was er vanwege gemeentelijke bezuinigingen 100 duizend euro minder beschikbaar voor de uitvoering van de campagne. Een aantal campagneonderdelen kwam te vervallen. De
meest succesvolle onderdelen bleven overeind: de Nacht van Kunst & Wetenschap, de website City of Talent en er trad een nieuwe lichting van de Groningen Talent Group aan. Tot slot werd de ceremonie rondom de 200 duizendste inwoner van Groningen onder de vlag van de campagne georganiseerd.
Landelijke arbeidsmarktcommunicatie
In 2013 startten de Akkoordpartners met een nieuwe vorm van landelijke arbeidsmarktcommunicatie waarin de algemene branding van stad en regio als aantrekkelijke plaats om te werken en te wonen centraal staat. Gezien de goede resultaten in 2013(een bovengemiddeld 'click through ratio' dat tot een verdubbeling van de
bezoekers van de website leidde) werd de nieuwe stijl in 2014 gecontinueerd. Website City of Talent
De website fungeerde als vlag voor de succesvolle deelname van de stad Groningen aan de Europese ICapital-verkiezingen (Groningen behaalde een finaleplaats), de promotie van 'Groningen Onderwijsstad' werd aan de website toegevoegd en ook de uitzendingen van 'Stadskracht' waren op de website te zien: door gemeente Groningen en OOG-tv geïnitieerde filmpjes over innoveren en ondernemen in Groningen.
Het aantal websitegebruikers groeide van 45.582 in 2013 naar 50.259 in 2014. Dit is te relateren aan het gebruik van relevantere content op de website en op LinkedIn, Twitter en Facebook. Op LinkedIn
verdrievoudigde het aantal volgers van 539 in 2013 naar 1.502 in 2014. Het aantal volgers op Twitter groeide van 1.987 in 2013 naar 2.524.
Groningen Talent Group
De Groningen Talent Group kreeg in 2014 de beschikking over een vaste ruimte in het stadhuis die in mei met een feestelijke start in gebruik werd genomen. De Talent Group fungeerde als ambassadeur voor kennisstad Groningen en werkte mee aan een reeks activiteiten, waaronder de Nacht van Kunst en Wetenschap en Let's Gro, en initieerde eigen projecten. De Talent Group haalde de pers met de imagocampagne voor de Voedselbank en met het project Geocache, een bijzondere speurtocht door de stad (Radio 1 en Binnenlands Bestuur).
Nacht van Kunst & Wetenschap
De Nacht van Kunst & Wetenschap vond plaats op 24 mei en stond geheel in het teken van het lustrum van de Rijksuniversiteit Groningen (For Infinity). De Nacht trok met 13,5 duizend bezoekers iets minder
belangstellenden dan voorgaande jaren. Oorzaken waren wellicht het naar voren halen van de datum en de concurrentie van dit evenement met de vele andere lustrumactiviteiten van de universiteit. Over de toekomst van de Nacht in 2015 hebben de Akkoordpartners in 2014 afspraken gemaakt met de directie van het Groninger Forum.
Energie (zie ook beleidsveld Energie)
Binnen de Akkoord-samenwerking ligt de nadruk op het benutten van dit speerpunt voor valorisatie en het realiseren van onze maatschappelijke ambities op het terrein van duurzaamheid en energie. In dit kader is de profilering van energie op de Zernike Campus Groningen een belangrijk thema. Zie Zernike Campus Groningen hieronder.
Healthy ageing (zie ook beleidsveld Healthy ageing)
De samenwerking binnen het Akkoord concentreerde zich in 2014 op de uitvoering van de door de
Akkoordpartners vastgestelde projectplan Healthy Cities. De leefomgeving als medicijn. Centraal hierin staat de relatie tussen de invloed van de fysieke omgeving op gezondheid. Voortvloeiend uit de deelname van de Akkoordpartners aan het European Innovation Partnerschip on Active and Healthy Ageing (EIP/AHA), waarin overheden, bedrijven en kennisinstellingen worden gestimuleerd om op Europees niveau gezamenlijk innovatieve projecten te realiseren op het gebied van gezond ouder worden, heeft de stad Groningen samen met de andere Akkoordpartners aangegeven een proeftuin te willen zijn op het gebied van het bevorderen van een gezondheid-bevorderende omgeving. Zo kunnen we als stad, met zichtbare projecten voor de burgers van Groningen, direct invulling geven aan de rol die Noord-Nederland als voorbeeldregio op het gebied van gezond ouder vervult.
In 2014 ging de gemeentelijke regiegroep Healthy Ageing van start om ook vanuit de gemeente een grotere en meer gestructureerde bijdrage te kunnen leveren aan de versterking van het profiel van Groningen als Healthy
Ageing City binnen Europa. De regiegroep bestaat uit een brede vertegenwoordiging vanuit de diverse beleidsvelden die zich met dit speerpunt bezighouden.
In opdracht van de Akkoordpartners is in 2014 in nauwe samenwerking met de gemeentelijke regiegroep Healthy Ageing, UMCG Bewegingswetenschappen en de Rijksuniversiteit een pilotproject ontwikkeld voor een proeftuin in de wijk Selwerd.
Voortvloeiend uit de behaalde finaleplaats bij de strijd om de meest innovatieve stad van Europa (de ICapital-verkiezingen), werd het profiel van Groningen als Smart Users' City verder ontwikkeld onder de paraplu van het merk Groningen City of Talent. Naast het speerpunt energie kreeg ook healthy ageing een belangrijke plaats in de communicatie-uitingen.
Zernike Campus Groningen
Op basis van een gezamenlijke visie voor Zernike Campus Groningen ontwikkelen de Akkoordpartners de Zernike Campus tot één van de belangrijkste kennisdynamo’s van stad en regio. In december 2014 heeft de stuurgroep Zernike Campus (bestaande uit RUG, Hanzehogeschool, UMCG, provincie en gemeente Groningen) een ambitieuze stedenbouwkundige visie voor het gebied vastgesteld. De door West8 gemaakte visie (voor een periode van tien tot twintig jaar) geeft op hoofdlijnen de koers van de ontwikkeling van de Zernike Campus Groningen aan. De samenwerkende partijen zien volop mogelijkheden om de campus te laten uitgroeien tot een onderwijs- kennis en ontwikkelingscentrum van nationaal en internationaal formaat. Naast de nieuwe stedenbouwkundige visie ligt de sleutel tot succes in een verregaande samenwerking en een goede acquisitie van de campus. In dat kader kreeg het parkmanagement in 2014 verder gestalte: er werd een huisstijl ontwikkeld, er is gestart met een digitale nieuwsbrief, er vonden netwerkbijeenkomsten plaats. Verder is er gestart met het gezamenlijk groenonderhoud, is de bewegwijzering naar de campus verbeterd en is gestart met een plan voor de bewegwijzering op de campus zelf.
In 2014 heeft de proeftuin EnTranCe voor energie-innovatie van kennisinstellingen en bedrijfsleven zich sterk uitgebreid en verder ontwikkeld, onder andere dankzij de verkoop van 4 hectare gemeentegrond aan de Hanzehogeschool. De plannen voor de Energy Academy Europe zijn in een afrondende fase en naar verwachting wordt komend jaar gestart met de bouw. Hetzelfde geldt voor de proeffabriek rond groene economie, Zernike Advanced Processing (ZAP), waar de RUG, Hanzehogeschool en Noorderpoortcollege samenwerken met het bedrijfsleven. Daarnaast is de RUG gestart met een grootschalig nieuwbouwplan voor Nijenborg 4 (Faculteit Wis- en Natuurkunde). De plannen voor Geothermie zijn in een vergevorderd stadium.
Jongerenhuisvesting
Voor de activiteiten in 2014 verwijzen wij naar het programma Wonen, deelprogramma Doelgroepen, beleidsveld Jongeren.
Stimuleren van Ondernemerschap
Het stimuleren van ondernemerschap is één van de doelstellingen van het Akkoord van Groningen.
Rijksuniversiteit, Hanzehogeschool, UMCG, Stichting Business Generator en andere partners werken samen in het Consortium voor Ondernemerschap en Valorisatie (CVO). Het CVO werd in 2014 verder ontwikkeld met behulp van de expertise van het VentureLab uit Twente. De samenwerking met Energy Academy
Europe/proeftuin EnTranCe droeg bij aan een betere profilering van energie op Zernike Campus Groningen.
Internationalisering
Op initiatief van Het Akkoord van Groningen is het International Welcome Center North (IWCN) op 1 november van start gegaan aan het Gedempte Zuiderdiep. Het IWCN biedt dienstverlening aan buitenlandse werknemers uit Noord-Nederland. Hiermee worden procedures voor verblijfsvergunningen, inschrijving bij de gemeente en burgerservicenummers versneld. Dat is van belang voor versterking van onze (kennis)economie. Partners in deze samenwerking zijn de Stichting Connect International, de Rijksuniversiteit, de Immigratie- en Naturalisatiedienst en de gemeente Groningen.
In 2014 is de nieuwe Europese periode begonnen. De subsidieprogramma's kregen vorm, voor Noord-Nederland heeft Groningen daar volop input aan gegeven. Een aantal lopende projecten in het kader van Interreg B Noordzee is in 2014 is succes afgerond.
innovatieve stad van Europa. Groningen eindigde als tweede in de strijd, na Barcelona. De prijsvraag leverde vele internationale contacten op en deelname met Barcelona aan een Europese call Smart Cities.
Daarnaast hebben 300 buitenlandse studenten in november 2014 deelgenomen aan de eerste editie van Experience Groningen, een uniek evenement tijdens het Inspiratiefestival Let's Gro, waarin de studenten twee dagen lang kennismaakten met alle facetten van stad en provincie Groningen. Een belangrijk deel van het programma was de integratie met de stadjers.
Voor informatie over de relatie met focusgebied Noord-Duitsland en de missie naar zusterstad Tianjin in China: zie deelprogramma 4, beleidsveld Internationalisering.
Lustrum Rijksuniversiteit Groningen
Extra activiteit in 2014 was de grote bijdrage van de gemeente (zowel financieel, inhoudelijk als faciliterend/logistiek) aan het lustrumprogramma in het kader van het 400-jarige bestaan van de Rijksuniversiteit (For Infinity), dat plaatsvond van april tot en met juni.
Let's Gro
Het Akkoord van Groningen, inclusief Groningen Talent Group, leverde zowel in organisatorische als inhoudelijke zin een bijdrage aan het Inspiratiefestival Let's Gro.
Stad & Toga
In het kader van Akkoord 3.0 besloten de Akkoordpartners in 2014 om de lezingen in de huidige vorm niet te continueren. De laatste Stad & Toga-lezing vond plaats in maart en werd georganiseerd door de Hanzehogeschool. De Stad & Toga-bijeenkomsten zullen vanaf 2015 in een nieuwe vorm en onder een andere naam, worden georganiseerd. De Groningen Talent Group ontwikkelt hiervoor een voorstel.
Cofinancieringsfonds kennisprojecten
Bij de vaststelling van de Gemeentebegroting 2011 had uw raad besloten een fonds in het leven te roepen voor de cofinanciering van kennisprojecten op het gebied van energie en healthy ageing. Zowel in 2011 als in 2012 stelde u 500 duizend euro beschikbaar. In totaal was daarmee 1 miljoen euro beschikbaar voor de periode tot en met 2014. Ultimo december 2013 waren de middelen geheel besteed. In totaal is het budget besteed aan acht omvangrijke kennis- en innovatieprojecten met een totale omvang van ruim 21,7 miljoen euro. In december 2013 informeerden wij u over de projecten en de werkgelegenheidseffecten ervan.
Conclusie Wat hebben we bereikt?
Opening van het International Welcome Center in november 2014.
Met de campagne 'City of Talent' hebben we de bekendheid van Groningen als kennisstad vergroot. Er werd een groter publiek bereikt.
Het bereiken van een finaleplaats in de strijd rond de ICapitalverkiezing leverde een bijdrage aan de internationale bekendheid van Groningen als City of Talent.
In 2014 verwelkomde de stad haar 200.000ste inwoner, een internationale kenniswerker. Dit feestje werd gevierd onder de vlag van Groningen City of Talent en kreeg veel aandacht van de pers.
De proeftuin EnTranCe voor energie-innovatie van kennisinstellingen en bedrijfsleven breidde zich sterk uit dankzij de verkoop van 4 hectare gemeentegrond aan de Hanzehogeschool. De proeffabriek rond groene economie, Zernike Advanced Processing, ging van start.
Het totale studentenaantal van Rijksuniversiteit en Hanzehogeschool steeg licht met ruim twee procent ten opzichte van studiejaar 2013-2014. Het aantal internationale studenten steeg met bijna drie procent.
Een uitstekende pers voor de viering van het 400-jarig bestaan van de Rijksuniversiteit Groningen. Mede door de grote inhoudelijke, organisatorische en financiële bijdrage van de gemeente aan de festiviteiten werd het lustrum een groot succes.
Beleidsveld
Energie
Groningen heeft een stevige positie op het gebied van energiekennis. We willen die kennis plus de
Daarmee dragen we bij aan het oplossen van duurzaamheidsvraagstukken en kunnen we ons internationaal bovendien onderscheiden als concurrerende regio. Dat moet leiden tot economische groei en meer arbeidsplaatsen. Zie ook beleidsveld Het Akkoord van Groningen, activiteit Energie.
Doelen Wat wilden we bereiken?
Toename van het aantal arbeidsplaatsen en het aantal bedrijfsvestigingen in de energiesector.
MEETBAAR RESULTAAT
Indicator Beoogd 2014 Behaald 2014 Verschil
Aantal bedrijfsvestigingen > 367 377 +10
Aantal werkzame personen > 4.945 5.014 +69
Bron: Vlugschrift ontwikkeling werkgelegenheid 2014, Onderzoek en Statistiek Groningen.
Activiteiten Wat hebben we hiervoor gedaan?
Projectinitiatieven kennissectoren ondersteund
Om de kennissectoren in onze gemeente verder te versterken hebben we vanuit G-kracht verschillende projectinitiatieven ondersteund. Daarmee bedoelen we het volledige pakket van aanjagen, adviseren, andere partijen aanhaken, advisering, contact leggen met kennisinstellingen, netwerken en/of financiële
ondersteuning. Het ging om de volgende projectinitiatieven in 2014:
050-ZON: een samenwerking tussen Grunneger Power, GasTerra en de gemeente met als doel het stimuleren van de toepassing van zonneboilers en onderzoek te doen naar de hoeveelheid aardgasbesparing die een zonneboiler oplevert.
ZeefGOUD: hierbij wordt cellulose uit afvalwater gezeefd en vervolgens als grondstof gebruikt voor onder andere board, isolatiemateriaal en bitumen.
De uitbreiding van het project PowerMatching City met honderd extra huishoudens in samenwerking met Energy Sense, dat grootschalig onderzoek uitvoert naar het energiegebruik van huishoudens.
We hebben FlexiForFuture en FlexiGrow mede mogelijk gemaakt. Deze projecten zijn gericht op flexibele energiesystemen en -diensten.
GrasPersen: een project van de gemeente, een loonbedrijf en een kartonproducent waarbij het sap en de vezels uit bermgras als grondstof worden gebruikt voor karton.
Energy Valley gecofinancierd
Ook in 2014 hebben we Energy Valley ondersteund. Het werkplan 2014 is uitgevoerd zoals overeengekomen. Daarnaast pakten Energy Valley en de gemeente verschillende zaken gezamenlijk op zoals de Hannover Messe (zie ook Internationale handelscontacten Energie, deelprogramma Overige acquisitie) en de New Energy Business Community (NEBC). Deze community helpt bij het ontwikkelen en naar de markt brengen van energie gerelateerde innovatieve producten en diensten. Ook heeft Energy Valley bijgedragen aan de uitvoering van 'Groningen geeft Energie' (het uitvoeringsprogramma bij het Masterplan Energieneutraal).
Energieke MKB-ers gestimuleerd
We hebben in 2014 twee á drie start-ups begeleid die actief zijn in de energiesector, dit in nauwe
samenwerking met de Energy Academy Europe. Ook is een aantal energiebedrijfjes naar Groningen gekomen die vanwege hun deelname aan kennisprojecten gebonden zijn aan de stad. Zij zijn voor een deel gevestigd op EnTranCe. Ook is het gelukt een bedrijfje van buiten de regio naar Groningen te halen. Dit bedrijf houdt zich bezig met slimme energietechnologie en telt vooralsnog vijf medewerkers.
Internationale promotie en handelscontacten Energie
Conclusie Wat hebben we bereikt?
In 2014 is het aantal bedrijfsvestigingen en het aantal werkzame personen toegenomen in de energiesector. Daarmee zijn de doelen gerealiseerd.
Het aantal bedrijfsvestigingen nam toe met 2,7 procent, tegenover een stadsbrede ontwikkeling van -0,3 procent. Het aantal werkzame personen in de sector steeg met 1,4 procent ten opzichte van 1 april 2013. Voor de stad als geheel was er sprake van een daling met 1,3 procent.
Beleidsveld
Healthy ageing
Het aantal ouderen neemt snel toe. Dat vraagt om nieuwe, slimme oplossingen om de kwaliteit van het leven te vergroten en de maatschappelijke lasten voor de gezondheidszorg te verkleinen. We willen het kenniscluster Healthy Ageing verder versterken om zo bij te dragen aan die maatschappelijke oplossingen en tegelijkertijd bij te dragen aan de economische ontwikkeling van Noord-Nederland.
Zie ook beleidsveld Akkoord van Groningen, activiteit Healthy Ageing, en programma 4: Welzijn, gezondheid en zorg.
Doelen Wat wilden we bereiken?
Vergroten van de samenwerking, de bedrijvigheid en de werkgelegenheid in de kennisintensieve bedrijfssectoren van Groningen.
Grotere zichtbaarheid van het Noordelijk Healthy Ageing-cluster in Den Haag en Brussel.
Toename van het aantal vestigingen en het aantal werkzame personen in de Healthy Ageing-sector in Groningen.
MEETBAAR RESULTAAT
Indicator Beoogd 2014 Behaald 2014 Verschil
Aantal bedrijfsvestigingen >340 314 -26
Aantal werkzame personen >22.168 21.821 -347
Bron: Vlugschrift ontwikkeling werkgelegenheid 2014, Onderzoek en Statistiek Groningen.
Activiteiten Wat hebben we hiervoor gedaan?
Healthy Ageing Campus gecofinancierd
We hebben het afgelopen jaar niet bijgedragen aan de clusterorganisatie Healthy Ageing Netwerk Noord-Nederland. We hebben besloten de middelen in te zetten voor de verdere ontwikkeling van de Healthy Ageing Campus bij het UMCG, om de sector op die manier directer te ondersteunen bij het ontwikkelen van
bedrijvigheid en het omzetten van kennis in waarde. In 2014 is de oprichting van de Healthy Ageing MKB Coöperatie voorbereid. Verder heeft Siemens in augustus besloten een vestiging te openen op de campus. Naast de vestiging in Assen worden vooralsnog 30 extra medewerkers gestationeerd in het R&D-gebouw.
Projectinitiatieven gefaciliteerd
Nadat Noord-Nederland in 2013 door de Europese Unie was benoemd tot 3-sterren-voorbeeldregio op het terrein van Active & Healthy Ageing, was het in 2014 zaak goed zichtbare projecten op te starten zoals de regensensor bij fietsersstoplichten. In 2014 hebben we de pilot Smart Cycling actief gefaciliteerd. Binnen het project werken we nauw samen met bedrijven en kennisinstellingen, voornamelijk uit de noordelijke regio. Met Smart Cycling beogen de samenwerkingspartners anonieme data over fietsbewegingen openbaar toegankelijk te maken, zodat fietsen makkelijker, sneller en leuker wordt. Hierbij valt te denken aan slimme fietsrouteplanners en beloningsprogramma's voor fietsers. Er zijn Europese subsidies binnengehaald voor het aanstellen van een procesbegeleider.
Internationale promotie en handelscontacten Healthy Ageing
Conclusie Wat hebben we bereikt?
Vergeleken met andere steden heeft Groningen veel banen in de gezondheidszorg en welzijn.
Het is in 2014 niet gelukt groei te realiseren. Het aantal werkzame personen in de sector daalde met 1,6 procent, hetgeen iets minder is dan de gemiddelde ontwikkeling in de stad van -1,3 procent.
Het aantal vestigingen in de sector daalde met 7,6 procent tegenover een gemiddelde daling van 0,3 procent in de