Gezel

A. Voorstelling van de dienst

Gezel staat voor 'gezondheids- en eerstelijnssamenwerking Kontich' en werd opgericht met als doelstellingen:

 de kwaliteit van de hulpverlening verbeteren door samenwerking en overleg tussen de hulpverleners in de eerstelijnszorg. Hiervoor zijn de werkinstrumenten van Gezel het multidisciplinair overleg en het thuiszorgplan.

 mensen stimuleren zelf verantwoordelijkheid te nemen voor eigen gezondheid en preventie via GVO-activiteiten. Voorbeelden: valpreventie, gezonde voeding, beweging, tentoonstellingen rond borst- & baarmoederhalskanker, GGZ-cursusaanbod,

gezondheidswandelingen,…

 informatieverstrekking over gezondheid, hulpverlening, doorverwijsadressen,…

B. Historiek

Het initiatief tot oprichting dateert van 1980 en was het eindpunt van 10 jaren voorbereidende actie.

Gezel heeft geen rechtspersoonlijkheid, maar toch werd ervoor geopteerd de continuïteit van de werking te verankeren met een aangepaste structuur: jaarlijks is er een Algemene

Vergadering, en de stuurgroep, waarin ook het OCMW van Kontich vertegenwoordigd is, kan op meer geregelde basis bijeenkomen.

Op 12 december 1981 besliste de raad voor maatschappelijk welzijn een halftijdse coördinator ter beschikking te stellen en te zorgen voor de nodige administratieve en logistieke ondersteuning.

In de voorbije jaren werd Gezel achtereenvolgens gesubsidieerd als proefproject door de Koning Boudewijnstichting, als kansarmoede project in het Bijzonder Fonds voor

Maatschappelijk Welzijn en nadien via het Sociaal Impulsfonds (SIF), dat vanaf 2003 opging in het gemeentefonds.

C. Werkzaamheden in 2016 Stuurgroep

De stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers van disciplines en organisaties werkzaam op de eerste lijn en coördineert de werking. Op 1 april 2016 kwam de stuurgroep samen.

De voorzitter (huisarts) en de coördinator Gezel overleggen indien noodzakelijk.

Algemene Vergadering

De Algemene Vergadering bepaalt de doelstelling van de werking, evalueert deze en neemt beslissingen m.b.t. organisatie en financieel beheer.

De Algemene Vergadering van 19 oktober 2016 stond in het teken van Borstkanker en borstreconstructie, borstkankerscreening. Professor Guido Van Hal, onderzoeksleider bij U.A., gaf een inleiding over 20 jaar borstkankerscreening in onze regio. Dr. Degrieck, hoofd van de borstkliniek binnen het AZ Monica-ziekenhuis in Antwerpen, sprak over borstkanker en borstreconstructie. 86 inschrijvingen.

Multidisciplinair overleg (MDO) en zorgplannen

De multidisciplinaire overlegs (MDO) en zorgplannen zijn belangrijke instrumenten in de werking van Gezel: voor overleg en informatieoverdracht bij complexere zorgsituaties met meerdere betrokken eerstelijnswerkers.

Multi-probleemsituaties, psychiatrische thuiszorgsituaties en situaties met dementie vormen een belangrijk deel van de problematieken bij de MDO’s.

SEL Amberes ontwierp een eigen registratiesysteem en regelgeving voor vergoeding van MDO en deelnemers. Ondertussen is ook een vergoedingssysteem voor Welzijns-MDO’s uitgewerkt en ook regelgeving en vergoeding voor Psychiatrische MDO’s.

Middagvergaderingen

De middagvergaderingen zijn een ontmoetingsmoment voor eerstelijnswerkers in de vorm van een kort vormingsmoment. Themakeuzes gebeuren i.f.v. nieuwe initiatieven in het werkveld, relevante informatie en gesignaleerde noden. In 2016 gebeurden geen middagvergaderingen, ze worden weer ingepland vanaf voorjaar 2017.

Gezondheidsbevordering en ziektepreventie - Samenwerking met LOGO

Gezel heeft een lange traditie van samenwerking met de LOGO. Gezel trad - naast het gemeentebestuur van Kontich - apart toe tot het Lokaal Gezondheidsoverleg vzw LOGO Antwerpen. De coördinator van Gezel volgt de vergaderingen. Gezel werkt mee met aangeboden preventiecampagnes, voor zover dit aansluit bij lokale noden.

Bijzondere initiatieven 2016 o Borstkanker

Zuidrand, gemeente-overschrijdende samenwerking

Kontich sloot zich voor 2016 aan bij Project Zuidrand – Sensibiliseringscampagne Borstkanker, met de gemeenten in de Zuidrand. Gezel maakte de initiatieven van de regio ruim bekend, nam actief deel aan vergaderingen, maar nam geen trekkersrol op.

Stad Mortsel, Logo Antwerpen en het Centrum voor Kankeropsporing grepen oktober 2016 als borstkankermaand aan om de erkenning van nieuwe mammografische eenheid St-Jozef, het huisartsenproject en de komst van de mammobiel bekend te maken met een grote sensibiliseringscampagne. Gezel nam samen met de Schepen van

Gezondheid deel aan de intergemeentelijke werkgroep.

 Doel: Bovengenoemde ontwikkelingen bundelen in één grote campagne naar de burgers met het oog op structureel meer deelname aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker.

 Doelgroep: Alle vrouwen die in aanmerking komen voor het bevolkingsonderzoek, met bijzondere aandacht voor de niet deelnemende vrouwen en vrouwen uit kansengroepen.

o Bijzonder sensibiliseringsmateriaal

Stad Mortsel ontwikkelde met budget vanuit Logo voor de Zuidrand aandachttrekkend sensibiliseringsmatriaal: een borstentent, reuzenstrikken (cfr. roze lintje van Pink Ribbon)

 De tent in de vorm van een vrouwenborst is beschikbaar voor alle gemeenten van deregio Zuidrand op grote evenementen, er is interactief informatief materiaal van Logo.De tent stond aan de Altenakapel bij de Algemene Vergadering op 19 oktober.

 ‘Het gemeentehuis gestrikt’

Heel oktober hing aan het Kontichse gemeentehuis een reuzengroot Rink Ribbon-lint(je), voor meer aandacht voor borstkanker, zorg voor mensen met deze ziekte, en het belang van preventief onderzoek.

 Informatieavond menopauze in Mortsel, woensdag 5 oktober 2016.

5 artsen van de GZA ziekenhuizen gaven eenvoudig en wetenschappelijk info over menopauze en het belang van borstkankerscreening.

Voor inwoners van heel de regio: Gezel zorgde voor verspreiding flyers, aankondiging in gemeenteblad, info aan eerstelijnswerkers in Kontich.

 20 jaar borstkankerscreening in de regio.

In Kontich en buurgemeenten startte de borstkankerscreening 20 jaar geleden (1996).

Deze regio was pionier voor het ‘Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker’ vanaf 2001. Gezel bracht dit onder de aandacht in zijn Algemene Vergadering van

19 oktober 2016: Borstkanker en borstreconstructie, borstkankerscreening: inleiding over 20 jaar borstkankerscreening in onze regio door Professor Dr. Guido Van Hal,

hoogleraar-onderzoeksleider aan de Universiteit Antwerpen, van in het begin hierbij betrokken.

o Tentoonstelling Bustehouder in gemeentehuis Kontich, 3 tot 28 oktober 2016.

20 banners met verhalen van vrouwen over hun kijk op hun lichaam, borsten, vrouw-zijn, ouder worden, hun gezondheid, borstkanker.

Dikker darmkanker

Infoavond ‘Neem je darm onder de arm. Infoavond over darmflora en dikkedarmkanker’, op 1 juni 2016. Sprekers: Dokter Colemont, geneesheer-specialist, Dieter Bracke, apotheker.

Samenwerking tussen gemeentebestuur, Gezel en Apotheek Vranken die de aanzet gaf.

Het honorarium van Dr. Colemont werd door het gemeentebestuur integraal overgemaakt aan vzw Stop Darmkanker. Gezel zorgde voor een gezonde receptie.

Geestelijke gezondheid o Ontmoetingsgroep Rouw

De groepssessies Zilverwijzer (Verhoog je veerkracht, voel je goed in je vel na 60) in 2015 toonden de grote nood aan een groep voor mensen in rouw. Gezel verzocht het dienstencentrum dit te organiseren: 7 bijeenkomsten 3 oktober - 19 december 2016.

o Tentoonstelling Eenzaamheid

Vanaf 24 oktober stond deze tentoonstelling in resp. gemeentehuis en Lokaal Dienstencentrum. Deze fototentoonstelling van Bond Zonder Naam doorbreekt het clichébeeld van de ‘eenzame mens’ en brengt het begrip 'eenzaamheid’ in al zijn facetten.

Permanente aanbod voor gezondheidspreventie

Al vele jaren werkt Gezel permanent aan preventieve gezondheidsthema’s van LOGO (gebaseerd op de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen) i.s.m. en via het laagdrempelige

kanaal van de OCMW- Cursuswerking Uit Je Doppen, dus ook in 2016. Aanbod:

o Beweging: gym - (leren) zwemmen, baantjeszwemmen, aquagym – yoga - leren fietsen en fietsherstelling – gezondheidswandelingen

o Valpreventie : Tai Chi

o GGZ : Mindfulness - ‘ACT’ (‘Acceptance en Commitment Therapy’ – workshops

‘Iedereen kan vereenzamen’, ‘Gezonde contacten voor iedereen’

o Voeding : ‘Gezond en budgetvriendelijk koken’, ‘Koken voor beginners’

Sensibilisering vaccinaties:

Jaarlijkse verspreiding van Griepfolders via de najaarsfacturen van de OCMW-thuiszorgdiensten, en via het Lokaal Dienstencentrum.

Ontmoetingsgroepen voor mensen met een klein budget (sinds 2013)

Doel: ondersteuning aan mensen die uit schuldhulpverlening van het OCMW komen. Ook anderen met een klein budget zijn welkom.

Opgeleide vrijwilligers leiden de groepsbijeenkomsten.

Ook hier komen gezondheidsthema’s aan bod, binnen de context van armoede/klein budget:

gezonde voeding, zelfzorg en Fit in je Hoofd, gezond wonen,…

Deelnemers ervaren contacten met lotgenoten als bevrijdend, deugddoend, ondersteunend.

Ongeacht de thema’s bieden deze groepen GGZ-ondersteuning.

Gezonde Gemeente

5 december 2013 ondertekenden gemeente en OCMW het Charter voor een Gezonde Gemeente, een engagement met een weloverwogen aanpak en nodige budgetten, en ondersteuning van LOGO.

In 2015 deed door Logo Antwerpen in kader van Gezonde Gemeente en ‘Gezond en

gedragen personeelsbeleid’ voor alle medewerkers van gemeente en OCMW een bevraging.

2016

 Bevragingsresultaten werden in 2016 teruggekoppeld, en bij de medewerkers werd gevraagd naar hun interesses voor concrete gezondheidsacties.

 In 2016 was binnen de dienst gezinszorg en schoonmaakdiensten specifiek aandacht voor

o de ‘bescherming van medewerkers thuiszorg tegen roken in de privéwoningen’

(onder impuls van VVDG en VVSG). In afwachting van een overkoepelende engagementsverklaring en leidraad volgt in 2017 hierover een

sensibiliseringsactie. Ook gebeurt vorming over veerkracht en stressbeheersing o Daarnaast deed de dienst gezinszorg mee aan diverse preventieve

gezondheidsacties zoals CO- vergiftiging, preventie zomerhitte, grieppreventie en valpreventie.

 Voor enkele personeelsleden was er bijzondere aandacht voor ergonomie op de werkplek.

 Bij vergaderingen en recepties (bv. pensioenvieringen) tijdens de werkuren voorzag men gezond en alcoholvrij aanbod.

 De sociale dienst bracht een bezoek aan de demowoning ‘Gezond tHUIS’

(samenwerking Logo, Ideale Woning en gemeente) in Lint: herkennen van ongezonde/gevaarlijke/valgevaarlijke woonsituaties.

 Verder zijn er in het OCMW individuele initiatieven: bv. fruit als verjaardagstraktaties, samen zwemmen tijdens de middagpauze, fruitsla tijdens de teamvergadering van de sociale dienst,…

Deel-SEL TGZ – regio Mortsel

Samen de gemeenten Mortsel, Edegem, Hove, Lint Boechout, valt Kontich met Gezel onder vzw ThuisGezondheidsZorg regio Mortsel, Regionale afdeling SEL Amberes, met een eigen lokale deel-SEL-coördinator.

Ook in 2016 werkte Gezel mee in de samenwerking met het overkoepelende SEL Amberes, o.a. voor de MDO-registratie .

De coördinator van Gezel participeerde aan raad van beheer en het dagelijks bestuur, regio-overleg en intervisiebijeenkomsten met de overlegorganisatoren, en werkgroepen ad hoc

In 2016 werd in TGZ samengewerkt voor Pilootproject MoReS (Mortselse Regionale samenwerking) - Geïntegreerde Zorg voor Chronisch Zieken

Doel: afstemming en continuïteit van zorg tussen sectoren (medisch/welzijn/wonen/werk/…) en de verschillende zorglijnen (eerstelijnszorg en 2^de lijnszorg) voor Geïntegreerde Zorg voor Chronisch zieken, met diverse aandoeningen en problemen (hoge comorbiditeit). Dit via gestructureerd Multidisciplinair Overleg (gMDO) om risico’s bij patiënten beter in te schatten, mensen zo lang mogelijk kwaliteitsvol verzorgd thuis te houden, efficiënter en gerichter samen te werken,…

Het ingediende MoReS-project werd niet weerhouden.

De stuurgroep van dit pilootproject maakt vanaf nu mee deel uit van de stuurgroep van TGZ en LMN, een bundeling van krachten dus.

De samenwerking voor dit project versterkte de reeds sterke dynamiek in zorgregio Mortsel.

Samenwerking met vzw De Hazelaar en Lokaal Dienstencentrum De Wilg

 Gezel en LDC werken samen bij raakpunten voor preventieve en informatieve activiteiten o Op verzoek van Gezel organiseerde het LDC in najaar 2016 een Rouwgroep

o Aansluitend bij borstkankerproject Zuidrand plande het LDC in overleg met Gezel een infoavond baarmoederhalskankerscreening 20 oktober 2016

 Gezel neemt deel aan de centrumraad.

 Gezel werkt nauw samen met de woonzorgassistente van de serviceflats inzake zorgplannen en MDO.

 Project Zilver Aan Zet: 21 november 2016 werden de voorzitter en coördinator van Gezel gevraagd om hieraan mee te werken (project van WZC De Hazelaar met GZA).

Zilver aan Zet - Cera

Project ‘Zilver aan Zet’ is gefinancierd door Cera en wetenschappelijk onderbouwd en gecoachted door LUCAS KU Leuven.

Project is gericht op de verbetering van positieve gezondheid, veerkracht en levenskwaliteit bij kwetsbare ouderen: vertrekken vanuit hun sterktes ondanks hun lichamelijke, psychische en/of sociale beperkingen.

Doel van het lokale project in Kontich van GZA Woonzorggroep uit Wilrijk en WZC De Hazelaar: ouderen empoweren eigen mogelijkheden te zien en motiveren de eigen regie te blijven voeren, door het organiseren van een gestructureerd multidisciplinair overleg, met als doel te komen tot een individueel onderhandeld zorgplan en behandelplan op maat, via de methodiek van BelRAI-vragenlijst. Beoogde doelpubliek: zorgvragers van LDC, de 80+van Kontich-Centrum, personen die zich aanmelden bij OCMW van Kontich (te betrekken via Gezel).

Eerste projectplan werd door de Hazelaar ingediend juni 2016, met concrete taakinvullingen voor Gezel tot najaar 2019. Kick off : september 2016. Op 21 november 2016 werd Gezel voor het eerst hierover ingelicht en om medewerking verzocht.

Dit werd voorgelegd op de stuurgroep van Gezel, 17 februari 2017.

Samenwerking met Hekla

Hoewel ‘Project Vermist’ voor politiezone Hekla niet langer prioritair is, bestaat het

opsporingsformulier, te gebruiken bij vermissing nog steeds. Gezel pleitte er voor dit op de website van Hekla te behouden, en verwijst mensen nog steeds.

Gezel werkte in 2016 intensief samen met de dienst slachtofferbejegening van Hekla in concrete MDO-dossiers.

Samenwerking met Welzijnsschakel

Ook in 2016 hield Gezel nauw voeling met De Schakel, lokale afdeling van Welzijnsschakels.

Samenwerking met de GGIK (Geestelijke Gezondheid Initiatieven Kontich)

Voor de drempelverlaging van de geestelijke gezondheidszorg bij kansengroepen werd ook in 2016 verder gewerkt aan meer structurele samenwerking tussen de privé-initiatieven en OCMW Kontich.

 GGIK stelt upates van zijn sociale kaart (met achtergrondinfo) van de ter beschikking van Gezel en OCMW

 Samenwerking met mobiele psychiatrische thuiszorgteams en GGIK wordt opgevolgd n.a.v. concrete cliëntdossiers.

 De psychologen en psychiaters ontvangen alle info over het GGZ-gerichte cursusaanbod van Gezel/Uit Je Doppen, wat leidt tot verwijzingen. Zilverwijzersessies, workshops eenzaamheid, Mindfulness, ACT,…

 GGIK-medewerkers spreken Gezel aan als brugfunctie voor vragen aan het OCMW.

 Overleg tussen OCMW, Gezel en GGIK leidde tot uitwerking en financiering van een plaatselijk GGZ –aanbod voor kinderen en jongeren door het lokale bestuur.

De vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg.

Ook Gezel volgt deze maatschappelijke evolutie van nabij.

Kontich behoort voor de samenwerking met een dienst GGZ tot de regio Mechelen en voor project artikel 107 bij het Arrondissement Antwerpen. Het diensthoofd thuiszorg participeert aan de vergaderingen in regio Mechelen.

Gezel volgt de infovergaderingen van SaRA (Samenwerkingsverband voor

gemeenschapsgerichte geestelijke gezondheidszorg Regio Antwerpen, gestart in 2013).

De Mobiele teams zijn operationeel, Mobiele Team voor zorgregio's Antwerpen of Mortsel, het Mobiele Crisisteam alleen voor districten van Antwerpen (postcodes 2000, 2018, 2020, 2050, 2060, 2100, 2140 en 2600)

Geregeld is er een aanmeldingsstop voor het Mobiele Team

We zijn verheugd dat de template dubbeldiagnose (volwassenen met een verstandelijke beperking en bijkomende psychische problemen) is goedgekeurd door de FOD

Volksgezondheid. We kijken vol verwachting uit naar concrete initiatieven en mobiele teams ter ondersteuning van deze patiëntenpopulatie, zeer nodig voor enkele concrete

cliëntsituaties in Kontich

SaRA biedt ondersteuningsmogelijkheden naar niet-GGZ-actoren. In nauw overleg met de advies- en wegwijzers van SaRA, kan een cliëntsituatie die dreigt vast te lopen, besproken worden op het Cliëntoverleg SaRA. Doel: samen met SaRA-netwerkpartners bekijken hoe moeilijke cliëntsituaties gedeblokkeerd kunnen worden door samen de mogelijkheden te bekijken en volgens het principe van gedeelde zorg samen een zorgtraject uit te tekenen.

Eind 2016 gebeurde zo’n overleg voor een cliënt uit Kontich.

D. Interne en externe communicatie Intern

 Gezel heeft zijn stuurgroep

 de coördinator participeert aan teamvergaderingen van sociale dienst en thuiszorg

 de coördinator en voorzitter-huisarts van Gezel overleggen regelmatig.

Extern

De coördinator participeert in:

 vergaderingen van vzw LOGO Antwerpen;

 vergaderingen van SEL Amberes : algemene vergadering, vergaderingen voor de overlegorganisatoren, intervisies en bijscholingen, werkgroepen ad hoc;

 raad van beheer, dagelijks bestuur, regionaal organisatorenoverleg en werkgroepen ad hoc van deel-SEL TGZ Mortsel en occasioneel ook aan provinciaal overleg;

 regionale werkgroepen;

 gemeentelijke Seniorenraad;

 stuurgroep Lokaal Sociaal Beleid;

 vergaderingen Lokaal Overleg Kinderopvang en Opvoedingsondersteuning (LOKOO)

 vergaderingen Huis van het Kind

 centrumraad lokaal dienstencentrum De Wilg;

 overleg met de zorgcoördinator van de serviceflats van vzw De Hazelaar;

 overleg met verschillende actoren rond geestelijke gezondheid o.a. SaRA, plaatselijke contactpersonen

E. Cijfergegevens

Multidisciplinair overleg (MDO) Evolutie van het aantal per jaar

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

20 33 32 31 19 19 21 23 20 24 22 31 24

Er werden 31 overlegvergaderingen gepland in 2016, 7 gingen uiteindelijk niet door wegens opname of overlijden, of weigering van betrokkenen. Daarnaast loopt de planning van 5 nieuwe overlegs voor begin 2017

MDO’s zijn arbeidsintensief!

 Vaak gebeuren voor- en na een overleg veel gesprekken met de betrokkenen, vooral wanneer gemaakte afspraken niet goed verlopen.

 Uit noodzaak neemt Gezel soms het case-management op.

 Voor 1 situatie waren 5 overlegs nodig, voor 2 andere situaties 3 – het ging telkens om personen met een ernstige psychiatrische problematiek. Bij 2 personen gebeurden 2 overlegs.

 Er gebeurden 4 hulpverlenersoverlegs zonder de aanwezigheid van de cliënt:

noodzakelijk om met het betrokken team een ondersteunende strategie uit te werken

Ook verstrekte Gezel informatie en verschillende coördinerende interventies in diverse zorgsituaties zonder dat het tot een MDO kwam.

Zorgplannen in Kontich

Voor vergoeding via SEL Amberes was het aanmaken van een elektronische zorgplan een verplichte voorwaarde voor de uitbetaling van de deelnamevergoeding van zorgverleners bij een MDO. Wegens stopzetting subsidies door de provincie Antwerpen is het e-zorgplan niet langer operationeel. In Kontich ligt de nadruk dus terug op het papieren zorgplan.

Altijd al hanteerde Gezel zorgplannen i.f.v. de zorgsituatie, zonder noodzakelijke koppeling aan erkenningsvoorwaarden . In het WZC De Hazelaar liggen deze zorgplannen in elke serviceflat onder beheer van de eigen zorgcoördinator. Een aantal daarvan zijn actief en andere zijn preventief.

In document OCMW KONTICH. Jaarverslag 2016 (pagina 121-128)