en regen ¬ geen Kennedy maar
Nixon?
44
maar vergelijkenderwijs. Bij het betrekken van de neerslag in de analyse moest rekening gehouden worden met wat mensen normaal vinden en gewend zijn. Pas als het meer regent dan gebruikelijk, als de sneeuwval zwaarder is dan gewoonlijk, ja, dan werd het effect op de opkomst werkelijk en helder vastgesteld. ‘The results indicate that if a county experiences an inch of rain more than what is normal for the county for that election date, the percentage of the voting age population that turns out to vote decreases by approximately .9%. (…) For every inch of snow above the county’s average snow-fall, voter turnout diminishes by nearly .5%.’17
Dit directe effect van het weer op de opkomst bij (Amerikaanse) verkiezingen had tevens een indirect effect op de uitslag. Immers, het is een gegeven dat Republikeinen baat hebben bij een relatief lage en Democraten bij een relatief hoge opkomst. Het is niet per ongeluk dat de titel van het artikel luidt The Republicans should pray
for rain. Immers, ‘for every one-inch increase in
rain above its election day normal, the Republi-can presidential Republi-candidate received approxima-tely an extra 2.5% of the vote. For every one-inch increase in snow above normal, the Republican candidate’s vote share increases by approximate-ly .6%.’18 Ga met deze bevin din gen in gedachten eens na wat er in 1960 gebeurd zou kunnen zijn bij zware sneeuw en regenval ¬ geen Kennedy maar Nixon. En vergeet niet dat het regende in Florida op de dag van de presidentsverkie zingen van 2000, toen de Democraat Gore het met nipt
verschil moest afleggen tegen de Republikein Bush... Het weer heeft effect op de opkomst bij verkiezingen en daarmee op de uitslag, en in geval van een nek-aan-nekrace kan het weer de bepalende factor zijn.
Heijnen en Kalma trokken hun Kamervra-gen in reactie op de deels honende en deels plagerige reactie van andere partijen ¬ zoals het aanbieden van sjaals en erwtensoep aan PvdA-campagnevoerders ¬ schielijk in. Jam-mer. Want zo raar waren hun vragen niet, al is vooralsnog niet met zekerheid te zeggen of de bevindingen van het uiterst gedegen Ameri-kaanse onderzoek opgaan voor de Europese, laat staan de Nederlandse situatie.19 Nader onderzoek is hier gewenst, zoals ook Heijnen en Kalma al vermoedden en formuleerden als onderdeel van hun Kamervragen. Want ja, twee dagen voor de gemeente raadsverkie zingen van 3 maart verschenen er de in hun soort voor-spelbare berichten in de media onder de kop
Mooie dag om te gaan stemmen. Op de dag van
de gemeenteraadsverkiezingen zelf verscheen een cartoon in de krant met als onderwerp Weer
van grote invloed op verkiezingsuitslag, terwijl in
diezelfde krant een dag na de verkiezingen een column stond met als titel Linkse lijsttrekker wijt
alles aan het weer.20 En dan mag vervolgens een woordvoerder van het Instituut voor Publiek en Politiek als commentaar geven dat het hier toch echt een broodjeaap verhaal betreft en dat er geen verband is tussen het weer en stemge-drag.21 Wij weten beter!
Joop van Holsteyn IJs en weder dienende
Noten
1 J. Sparks Cunningham, ‘British by-elections: What do they prove?’, American Political Sci
ence Review, 34, 1940, p. 97-104
[citaat p.101]; zie ook R. Eatwell, ‘Munich, public opinion, and Popular Front’, Journal of Con
temporary History, 6, 1971, p.
122-139, p. 139; Time, 2 January 1939. 2 G. Gallup, S.F. Rae, The Pulse of
Democracy. The PublicOpinion Poll and How It works. New York:
Greenwood Press, 1968/1940, p. 54.
3 Zie respectievelijk De Telegraaf, 2 februari 2010, de Volkskrant, 2 februari 2010 en Algemeen
Dagblad, 3 februari 2010.
4 Vgl. J.A.J. Evans, Voters & Voting. Thousand Oaks: Sage, 2004, p. 171.
5 J.E. Jackson, ‘Election night
re-porting and voter turnout’, Ame
rican Journal of Political Science,
27, 1983, p. 615-635, p. 615-616. 6 L.J. Hoffman, ‘Internet voting:
Will it spur or corrupt demo-cracy.’ Paper presented at Sym-posium: Computers, Freedom & Privacy, 2000: Challenging the Assumptions. Toronto, Canada, April 4-7. [http://www.cfp2000. org/papers/hoffman2.pdf]; P.L. Southwell, J. Burchett, ‘Survey
45
of vote-by-mail Senate election in the state of Oregon’, ps:
Political Science and Politics, 30,
1997, p. 53-57; P.L. Southwell, J. Burchett, ‘The effect of all-mail elections and voter turnout’,
American Politics Research, 28,
2000, p. 72-79.
7 L. Bogart, ‘Politics, polls, and poltergeists: A critical view of the 1996 election’, in: P.J. Lavrakas, M.W. Traugott (eds.),
Election Polls, the News Media, and Democracy. New York: Chatham,
2000, p. 301-318, p. 306; M. Khono, ‘Voter turnout and strategic ticket splitting under Japan’s new electo ral rules’,
Asian Survey, 37, 1997, p.
429-440, p. 430; M. Kunce, ‘Pre-election polling and the rational voter: Evidence from state panel data (1986-1998)’, Public Choice, 107, 2001, p. 21-34, p. 23. 8 D.W. Turtle, ‘The 1948 elections
in Wyoming’, The Western Politi
cal Quarterly, 2, 1940, p. 132-134,
p. 132.
9 V. Zaslavsky, R.J. Brym, ‘The functions of elections in the ussr’, Soviet Studies, 30, 1978, p. 362-371, p. 366.
10 M. Eagles, ‘Voting and non-voting in Canadian federal elec-tions: An ecological analysis’, in: H. Bakvis (red.), Voter Turnout
in Canada. Toronto: Dundurn
Press, 1991, p. 3-32, p. 8; zie ook J.H. Pammett, ‘Voting turnout in Canada’, in: H. Bakvis (red.),
Voter Turnout in Canada. Toronto:
Dundurn Press, 1991, p. 33-60, p. 35.
11 J.E. Roemer, ‘Why the poor do not expropriate the rich: An old argument in a new garb’, Journal
of Public Economics, 70, 1998,
p. 399-424.
12 A.A. Schuessler, A Logic of Expres
sive Choice. Princeton en
Lon-den: Princeton University Press, 2000, p. 25.
13 J.F. Copper, ‘Taiwan’s recent election: Progress toward a de-mocratic system’, Asian Survey, 21, 1981, p. 1029-1039, p. 1036; M.F. Thies, ‘The general election in Japan, June 2000’, Electoral
Studies, 21, 2002, p. 147-154,
p. 148.
14 M.N. Franklin, Voter Turnout and
the Dynamics of Electoral Compe tition in Established Democracies.
Cambridge: Cambridge
Univer-sity Press, 2004, p. 4.
15 J. Merrifield, ‘Institutional and political factors that influence voter turnout’, Public Choice, 77, 1993, p. 657-667.
16 B.T. Gomez, T.G. Hansford, G.A. Krause, ‘The Republicans should pray for rain: Weather, turnout, and voting in u. s. Presidential elections’, Journal of
Politics, 69, 2007, p. 649-663.
17 Ibid., p. 656-657. 18 Ibid., p. 658.
19 Zie voor Nederland: Rudy An-deweg, Joop van Holsteyn, ‘Een paar graden meer en de PvdA krijgt er een zetel bij’, in: nrc
Handelsblad, 21 augustus 1989.
20 In het Algemeen Dagblad van respectievelijk 3 maart (cartoon Paul Kusters) en 4 maart (de column van Vincent Bijlo). 21 Zie http://www.telegraaf.nl/ binnenland/6172174/___ Mooie_dag_om_te_stem-men___.html?p=16,1; ook o.a. http://www. ad.nl/ad/nl/2061/Raads- verkiezingen/article/de-tail/466891/2010/03/01/ Mooie-dag-om-te-stemmen. dhtml.
46