DEMOGRAFIE Laag
3.4. Focus op de personen met een diploma van het hoger onderwijs
We kunnen de diploma’s hoger onderwijs, verder verfijnen naar de niveaus bachelor, master en doctoraat. Maar voor een deel van de personen met een diploma hoger onderwijs kan dit onder- scheid niet worden gemaakt. Om zoveel mogelijk diploma’s waarvoor 5 jaar of meer gestudeerd moet worden te capteren, wordt de analyse uitge- voerd voor de bevolking van 25 tot 64 jaar. Grafiek 10: Opleidingsniveau hoger onderwijs bij de bevolking naar origine (25-64 jaar, 2016) DEMOGRAFIE Totaal* Belg EU-14 EU-13 Kandidaat EU Andere Europeanen Maghrebijnen Andere Afrikanen Nabije/Midden-Oosten Oceanië/Verre Oosten Andere Aziaten Noord-Amerikanen Zuid/Centraal-Amerikanen 0 % 100 %
Grafiek 10: Opleidingsniveau hoger onderwijs bij de bevolking naar origine (25-64 jaar, 2016)
20 % 40 % 60 % 80 % 36,4 % 58,5 % 36,4 % 58,8 % 37,1 % 56,1 % 45,6 % 49,7 % 29,7 % 65,4 % 44,9 % 50,1 % 31,6 % 62,8 % 36,6 % 58,8 % 46,5 % 46,8 % 5,6 % 44,3 % 45,3 % 5,4 % 37,6 % 55,3 % 10,7 % 46,7 % 38,0 % 44,6 % 49,0 % 3,3 % 3, 0 % 2, 6 % 4,5 % 3, 4 % 4, 4 % 2, 7 % 3,3 % 3,5 % 4, 0 % * Inclusief onbepaald
■ Bachelor ■ Master ■ Doctoraat ■ Onbepaald
* inclusief onbepaald
In België bezit 58,5% van de personen met een diploma hoger onderwijs een bachelorsdiploma, 36,4% een masterdiploma, 1,8% een doctoraat en 3,3% een niet-bepaald niveau. De personen van Belgische, EU-14- en Andere Afrikaanse origine hebben een gelijkaardige verdeling als het Belgische gemiddelde. De personen met Kandidaat-EU- en Maghrebijnse origine on- derscheiden zich door een bovengemiddeld aandeel bachelors en een lager dan gemiddeld aandeel masters. Die twee laatste origine- groepen zijn bovendien de enige die een lager
aandeel masters hebben dan de personen van Belgische origine. Bij de personen met origine in het Nabije/Midden-Oosten en Oceanië/Verre- Oosten is de verdeling tussen bachelors en mas- ters evenwichtiger dan bij de andere origines. Enkel bij de personen met Noord-Amerikaanse origine ligt het aandeel van de masters hoger dan dat van de bachelors. De personen met Nabije/ Midden-Oosterse, Oceanië/Verre-Oosterse en Noord-Amerikaanse origine tenslotte, heb- ben duidelijk hogere percentages personen met een doctoraatsdiploma.
Tabel 6: Grote studiedomeinen (uitgezonderd ongekend) bij de bevolking naar origine en opleidingsniveau (bachelor of master) (25-64 jaar, 2016)
Onder
wijs
K
unst en letter
en
Sociale wetenschappen, handel en r
echten W etenschappen Ingenieur skunde, ver edelingsindustrie en pr oductie Landbouw en dier geneeskunde Ge zondheid en
sociale bescherming Dienstv
erlening Bachelor TOTAAL* 23,2 % 5,3 % 27,9 % 7,2 % 8,5 % 1,5 % 24,0 % 2,5 % Belg 24,6 % 5,1 % 26,7 % 7,0 % 8,4 % 1,6 % 24,2 % 2,4 % EU-14 17,5 % 7,2 % 32,6 % 7,0 % 8,1 % 1,1 % 22,8 % 3,8 % EU-13 14,8 % 7,2 % 34,1 % 7,4 % 11,9 % 1,2 % 19,7 % 3,7 % Kandidaat EU 15,0 % 3,9 % 40,7 % 7,1 % 10,6 % 0,4 % 18,8 % 3,6 % Andere Europeanen 14,9 % 8,7 % 36,4 % 7,2 % 10,0 % 1,0 % 18,8 % 3,1 % Maghrebijnen 11,6 % 3,5 % 36,6 % 10,6 % 12,8 % 0,5 % 21,6 % 3,0 % Andere Afrikanen 5,6 % 3,3 % 42,1 % 7,4 % 9,4 % 0,8 % 28,8 % 2,6 % Nabije/Midden-Oosten 11,8 % 9,3 % 30,9 % 10,7 % 15,8 % 1,0 % 17,1 % 3,4 % Oceanië/Verre Oosten 12,6 % 11,1 % 37,2 % 6,7 % 6,8 % 0,5 % 20,0 % 5,2 % Andere Aziaten 9,7 % 6,8 % 39,6 % 10,3 % 10,0 % 0,5 % 18,6 % 4,4 % Noord-Amerikanen 13,0 % 15,9 % 34,5 % 8,8 % 6,5 % 0,6 % 17,5 % 3,1 % Zuid/Centraal-Amerikanen 11,4 % 11,0 % 35,1 % 5,6 % 7,5 % 1,2 % 22,0 % 6,2 % Master TOTAAL* 3,6 % 14,5 % 40,7 % 7,4 % 17,2 % 2,6 % 12,3 % 1,7 % Belg 3,6 % 14,2 % 39,9 % 7,0 % 18,1 % 2,8 % 12,4 % 1,9 % EU-14 2,6 % 17,4 % 44,7 % 7,5 % 13,7 % 2,1 % 11,1 % 0,8 % EU-13 5,2 % 14,6 % 47,0 % 9,2 % 13,4 % 1,4 % 7,9 % 1,3 % Kandidaat EU 2,5 % 12,0 % 48,9 % 6,4 % 16,8 % 1,1 % 11,7 % 0,5 % Andere Europeanen 5,5 % 19,3 % 40,4 % 10,0 % 14,5 % 1,2 % 7,8 % 1,3 % Maghrebijnen 2,8 % 9,2 % 44,5 % 13,3 % 15,8 % 1,7 % 12,1 % 0,6 % Andere Afrikanen 1,7 % 7,1 % 52,3 % 9,1 % 10,1 % 2,9 % 15,9 % 0,9 % Nabije/Midden-Oosten 3,3 % 10,1 % 34,6 % 11,7 % 13,7 % 2,0 % 23,8 % 0,7 % Oceanië/Verre Oosten 2,6 % 19,9 % 42,6 % 11,6 % 14,1 % 1,0 % 7,5 % 0,8 % Andere Aziaten 2,8 % 9,8 % 43,2 % 11,2 % 17,4 % 1,6 % 12,9 % 1,2 % Noord-Amerikanen 2,7 % 24,5 % 45,8 % 8,2 % 7,9 % 1,2 % 8,6 % 1,0 % Zuid/Centraal-Amerikanen 3,1 % 15,5 % 47,0 % 9,7 % 11,2 % 1,9 % 10,1 % 1,4 % * inclusief onbepaald
HOOFDSTUK 1 DEMOGRAFIE
In België is het aandeel personen met een ba- chelorsdiploma quasi gelijk in de drie belang- rijkste studiedomeinen: ‘onderwijs’ (23,2%), ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ (27,9%) en ‘gezondheid en sociale bescherming’ (24,0%). Daar waar deze verdeling quasi iden- tiek is voor de personen van Belgische origine, is dit niet het geval voor de andere origines waar het domein ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ duidelijk overheerst (van 32,6% voor de personen met EU-14-origine tot 42,1% voor die met Andere Afrikaanse origine). Binnen het domein ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ is de richting “handel en administratie” het grootst bij de bachelors, ongeacht de ori- gine. Voor de personen van Belgische origine bedraagt dit cijfer 86,2%, duidelijk hoger dan dat voor de andere origines (van 62,4% voor de personen met Zuid/Centraal-Amerikaanse tot 78,8% voor de personen met EU-14-origine). De tweede grootste richting is “rechten”, maar waar het slechts om 3,6% van de gediplomeer- den van Belgische origine gaat, ligt dit cijfer veel hoger voor de andere origines (van 10,2% voor de personen met origine Oceanië/Verre- Oosten tot 17,2% voor die met EU-13-origine). De personen met Andere Afrikaanse origine onderscheiden zich ook door een hoger aandeel gediplomeerden in de richting ‘gezondheid en sociale bescherming’ (voornamelijk in “verple- ging”) en de personen van Belgische origine in de richting ‘onderwijs’.
De personen met een masterdiploma hebben dat voornamelijk behaald in de richting ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ (40,7%). De op één na belangrijkste richting is ‘ingenieurs- kunde, veredelingsindustrie en productie’ met een aandeel van 17,2%. Deze vaststelling geldt voor de personen van Belgische, Kandidaat- EU-, Maghrebijnse en Andere Aziatische ori- gine. Voor masters met Andere Afrikaanse en Nabije/Midden-Oosterse origine is het op één na belangrijkste domein ‘gezondheid en soci- ale bescherming’. Voor de andere origines is het domein ‘kunst en letterkunde’ het op één na belangrijkste. De personen met een master
in ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ hebben die voornamelijk behaald in de deelrich- ting “handel en administratie”, dit geldt voor alle origines met uitzondering van de personen met EU-13-origine, voor wie de belangrijkste rich- ting “rechten” is. Het aandeel masterdiploma’s in de richting “handel en administratie” is duide- lijk lager dan dat bij de bachelorsdiploma’s. Voor de personen van Belgische origine bedraagt dit percentage immers 36%, het laagste cijfer werd opgemeten voor de personen met EU-13- origine (24,0%) en het hoogste voor de per- sonen met origine in Oceanië/Verre-Oosten (41,3%). De tweede belangrijkste deelrichting is “rechten”, waarvan het aandeel duidelijk groter is dan dat bij de personen met een bachelorsdi- ploma. Voor de personen van Belgische origine bedraagt het percentage 18,6%, de personen met origine in Oceanië/Verre-Oosten (16,9%) hebben het laagste aandeel en die met origine in een EU-13-land het hoogste (29,2%).
Voor de personen die een doctoraat bezit- ten is de belangrijkste richting ‘wetenschap- pen’, zowel voor het totaal (25,8%) en voor de mannen (27,8%); voor de vrouwen is dit de richting ‘gezondheid en sociale bescherming’ (25,0%). De analyse volgens origine toont aan dat de mannen met origine in een EU-13-land, het Nabije/Midden-Oosten, Oceanië/Verre- Oosten, een Ander Aziatisch land en Zuid/ Centraal-Amerika hiervan afwijken, met ‘inge- nieurskunde, veredelingsindustrie en productie’ als belangrijkste domein, en bij de mannen van Andere Afrikaanse origine ‘sociale wetenschap- pen, handel en rechten’ als voornaamste domein. De vrouwen met EU-13-, Andere Europese, Maghrebijnse en Andere Aziatische origine onderscheiden zich met ‘wetenschappen’ als belangrijkste domein, de vrouwen met EU-14-, Kandidaat-EU- en Zuid/Centraal-Amerikaanse origine met ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ als voornaamste domein en de vrouwen met origine in Oceanië/Verre-Oosten met ‘in- genieurskunde, veredelingsindustrie en produc- tie’ als belangrijkste richting.
Tabel 7: Opleidingsniveau hoger onderwijs bij de bevolking naar origine en geslacht (25-64 jaar, 2016)
Mannen Vrouwen
Bachelor Master Doctoraat Onbepaald Bachelor Master Doctoraat Onbepaald
TOTAAL* 51,5 % 42,7 % 2,5 % 3,2 % 64,0 % 31,4 % 1,3 % 3,3 % Belg 51,3 % 43,5 % 2,4 % 2,8 % 64,7 % 30,8 % 1,3 % 3,2 % EU-14 51,0 % 40,8 % 3,1 % 5,1 % 59,9 % 34,4 % 1,6 % 4,0 % EU-13 49,3 % 44,4 % 3,2 % 3,2 % 49,8 % 46,1 % 1,7 % 2,4 % Kandidaat EU 61,5 % 32,3 % 1,1 % 5,1 % 68,7 % 27,5 % 0,8 % 3,1 % Andere Europeanen 49,5 % 43,4 % 2,5 % 4,6 % 50,4 % 45,6 % 1,1 % 2,8 % Maghrebijnen 58,1 % 35,0 % 1,6 % 5,2 % 67,9 % 28,0 % 0,7 % 3,5 % Andere Afrikanen 52,3 % 41,8 % 3,0 % 3,0 % 65,6 % 31,2 % 0,8 % 2,5 % Nabije/Midden-Oosten 45,8 % 46,8 % 3,9 % 3,5 % 48,4 % 46,0 % 2,5 % 3,1 % Oceanië/Verre Oosten 40,4 % 44,7 % 7,9 % 7,0 % 47,8 % 44,0 % 3,3 % 4,8 % Andere Aziaten 51,0 % 40,9 % 2,6 % 5,5 % 58,1 % 35,4 % 1,2 % 5,3 % Noord-Amerikanen 33,7 % 49,0 % 5,9 % 11,5 % 41,4 % 45,0 % 3,5 % 10,2 % Zuid/Centraal-Amerikanen 44,6 % 47,7 % 3,9 % 3,7 % 51,4 % 42,9 % 2,2 % 3,4 % * inclusief onbepaald
Bron: Datawarehouse arbeidsmarkt en sociale bescherming, KSZ. Berekening en verwerking: FOD WASO/Unia.
De analyse volgens geslacht (zie voorgaande tabel) geeft aan dat een groter deel van de man- nen een master heeft dan de vrouwen, en dat een kleiner deel van de mannen een bachelor heeft dan de vrouwen. Dit klopt voor alle origines met uitzondering van personen met EU-13- en Andere Europese origine die een aandeel vrou- wen met een masterdiploma hebben dat groter is dan bij de mannen. Verder zien we dat, onge- acht de origine, het percentage mannen met een doctoraat hoger is dan dat van de vrouwen. Voor de mannen die beschikken over een ba- chelorsdiploma (zie volgende tabel), zijn, on- geacht de origine, de twee belangrijkste richtin- gen ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ (29,6%) gevolgd door ‘ingenieurskunde, ver- edelingsindustrie en productie’ (19,0%). Enkel de personen met Noord-Amerikaanse en Zuid/ Centraal-Amerikaanse origine wijken daarvan af. ‘Sociale wetenschappen, handel en rechten’ blijft het belangrijkste domein, maar de tweede belangrijkste richting is ‘wetenschappen’ voor de personen met Noord-Amerikaanse origine en ‘kunst en letterkunde’ voor die met Zuid/ Centraal-Amerikaanse origine. Een interes- sante vaststelling is dat de mannen met Andere Afrikaanse origine een duidelijk groter aandeel
dan de andere origines hebben in ‘sociale we- tenschappen, handel en rechten’ (43,0%). Voor de vrouwen met een bachelorsdiploma is de belangrijkste richting ‘gezondheid en sociale bescherming’ (31,4%), gevolgd door ‘onderwijs’ (28,6%). Uit de analyse volgens origine blijkt dat deze vaststelling enkel geldt voor de per- sonen van Belgische origine; voor de andere origines is de belangrijkste richting ‘sociale we- tenschappen, handel en rechten’, gevolgd door ‘gezondheid en sociale bescherming’. Een an- dere interessante vaststelling is dat de personen met Andere Afrikaanse origine bijzonder hoge percentages gediplomeerden hebben in zowel ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ (41,4%) als in ‘gezondheid en sociale bescher- ming’ (39,1%). Binnen het domein ‘sociale we- tenschappen, handel en rechten’ is, zowel voor vrouwen als voor mannen met een bachelorsdi- ploma, de deelrichting “handel en administratie” ruim overheersend. Binnen het domein ‘ingeni- eurskunde, veredelingsindustrie en productie’ is, voor de mannen met een bachelorsdiploma, het aandeel in de deelrichting “ingenieurskunde en aanverwante technieken” duidelijk overheer- send voor alle origines. Binnen het domein ‘ge- zondheid’, voor de vrouwen met een bachelor, zijn de overheersende richtingen voor alle ori-
HOOFDSTUK 1 DEMOGRAFIE
gines “verpleging”, gevolgd door “sociale voor- zieningen”; de vrouwen met Kandidaat-EU- en Nabije/Midden-Oosterse origine vormen een
uitzondering met een groter aandeel in “sociale voorzieningen” dan in “verpleging”.
Tabel 8: Grote studiedomeinen (uitgezonderd ongekend) bij de bevolking naar origine, geslacht en opleidingsniveau (bachelor of master) (25-64 jaar, 2016)
Onder wijs K unst en letter en Sociale w etenschappen, handel en r echten W etenschappen Ingenieur skunde, ver edelingsindustrie en pr oductie Landbouw en dier geneeskunde Ge zondheid en
sociale bescherming Dienstv
erlening M V M V M V M V M V M V M V M V Bachelor TOTAAL* 14,4 %28,6 % 6,7 % 4,4 % 29,6 % 26,9 % 13,6 % 3,2 % 19,0 % 1,9 % 2,5 % 0,8 % 12,1 % 31,4 % 2,2 % 2,8 % Belg 15,2 %30,5 % 6,5 % 4,1 %28,7 %25,5 % 13,5 % 3,0 % 19,0 % 1,8 % 2,8 % 0,9 % 12,2 % 31,7 % 2,0 % 2,5 % EU-14 10,2 %22,0 % 8,8 % 6,3 %32,9 % 32,4 % 13,9 % 2,7 % 17,9 % 2,1 % 1,7 % 0,8 % 11,7 % 29,6 % 3,2 % 4,2 % EU-13 9,2 % 17,3 % 8,1 % 6,7 %29,8 % 36,1 % 15,2 % 3,9 % 24,4 % 6,4 % 1,5 % 1,2 % 9,3 %24,3 % 2,5 % 4,2 % Kandidaat EU 10,7 % 17,8 % 4,3 % 3,6 %38,5 %42,2 % 12,0 % 3,8 %23,2 % 2,1 % 0,7 % 0,2 % 6,9 %26,8 % 3,7 % 3,6 % Andere Europeanen 9,9 % 17,3 % 8,8 % 8,6 %34,6 % 37,3 % 13,1 % 4,4 % 21,3 % 4,6 % 1,4 % 0,8 % 8,8 %23,6 % 2,2 % 3,5 % Maghrebijnen 8,2 % 14,5 % 4,0 % 3,0 %35,0 % 37,9 % 15,9 % 6,2 %23,8 % 3,6 % 0,7 % 0,3 % 10,0 % 31,1 % 2,5 % 3,3 % Andere Afrikanen 5,3 % 5,8 % 4,0 % 2,8 %43,0 % 41,4 % 11,7 % 4,1 % 17,6 % 3,0 % 1,3 % 0,4 % 15,4 % 39,1 % 1,8 % 3,3 % Nabije/Midden-Oosten 7,7 % 17,0 % 9,5 % 9,0 %28,5 % 33,9 % 13,8 % 6,7 % 24,2 % 5,5 % 1,2 % 0,7 % 12,2 %23,2 % 2,9 % 4,0 % Oceanië/Verre Oosten 7,2 % 15,0 % 11,2 % 11,1 %38,0 %36,8 % 13,2 % 3,8 % 13,3 % 3,9 % 0,9 % 0,3 % 11,2 % 23,9 % 5,0 % 5,3 % Andere Aziaten 5,2 % 12,5 % 9,0 % 5,5 % 37,1 % 41,2 % 16,7 % 6,3 % 18,6 % 4,8 % 0,8 % 0,4 % 9,1 %24,3 % 3,3 % 5,0 % Noord-Amerikanen 7,6 % 16,2 % 16,1 % 15,8 %33,9 %34,8 % 16,5 % 4,4 % 13,0 % 2,8 % 0,6 % 0,6 % 10,1 % 21,7 % 2,2 % 3,7 % Zuid/Centraal-Amerikanen 7,0 % 13,6 % 16,2 % 8,5 %34,7 %35,3 % 8,8 % 4,0 % 13,9 % 4,3 % 1,9 % 0,8 % 13,3 % 26,4 % 4,3 % 7,2 % Master TOTAAL* 2,1 % 5,2 % 10,1 % 19,2 % 37,6 % 44,1 % 8,8 % 5,8 % 27,3 % 6,5 % 3,0 % 2,2 % 9,0 % 15,8 % 2,1 % 1,3 % Belg 2,1 % 5,3 % 9,9 % 19,1 % 37,1 % 43,1 % 8,4 % 5,5 % 28,5 % 6,5 % 3,2 % 2,4 % 8,6 % 16,6 % 2,3 % 1,4 % EU-14 1,6 % 3,5 % 12,5 % 21,7 %40,6 %48,3 % 9,9 % 5,4 % 22,6 % 6,1 % 2,3 % 1,9 % 9,4 % 12,6 % 1,1 % 0,6 % EU-13 2,5 % 6,4 % 10,3 % 16,4 %39,3 %50,3 % 12,0 % 8,0 % 25,2 % 8,4 % 1,4 % 1,4 % 7,9 % 7,9 % 1,5 % 1,2 % Kandidaat EU 1,3 % 3,7 % 10,2 % 13,8 % 41,8 % 55,5 % 7,9 % 5,0 % 28,3 % 6,1 % 1,4 % 0,8 % 8,6 % 14,7 % 0,6 % 0,5 % Andere Europeanen 2,7 % 6,8 % 14,0 % 21,8 %35,3 % 42,9 % 12,2 % 9,0 % 25,3 % 9,3 % 1,6 % 1,0 % 7,0 % 8,2 % 1,9 % 1,0 % Maghrebijnen 2,3 % 3,5 % 6,7 % 12,5 %40,5 % 49,6 % 16,0 % 9,8 % 22,7 % 6,7 % 2,1 % 1,3 % 8,9 % 16,3 % 0,8 % 0,3 % Andere Afrikanen 1,7 % 1,7 % 7,0 % 7,2 % 47,7 %58,6 % 11,3 % 6,1 % 14,2 % 4,6 % 3,7 % 1,8 % 13,1 % 19,6 % 1,2 % 0,4 % Nabije/Midden-Oosten 2,0 % 5,2 % 8,0 % 13,3 %30,2 % 41,1 % 12,8 % 10,1 % 18,2 % 7,3 % 2,0 % 1,9 % 25,9 %20,6 % 0,8 % 0,5 % Oceanië/Verre Oosten 1,3 % 3,2 % 14,8 %22,7 %35,0 %46,8 % 15,5 % 9,5 % 24,2 % 8,5 % 1,4 % 0,8 % 6,8 % 7,9 % 1,0 % 0,7 % Andere Aziaten 1,6 % 3,9 % 7,0 % 12,1 % 35,9 % 49,1 % 14,6 % 8,5 % 26,7 % 9,8 % 1,3 % 1,8 % 11,7 % 13,9 % 1,4 % 0,9 % Noord-Amerikanen 2,6 % 2,8 % 24,4 % 24,6 %39,6 % 50,9 % 10,7 % 6,1 % 12,3 % 4,3 % 1,6 % 1,0 % 7,4 % 9,5 % 1,4 % 0,7 % Zuid/Centraal-Amerikanen 1,8 % 4,0 % 14,1 % 16,4 %42,5 %50,0 % 12,3 % 8,0 % 15,9 % 8,0 % 2,3 % 1,7 % 9,5 % 10,5 % 1,4 % 1,4 % * inclusief onbepaald
Bron: Datawarehouse arbeidsmarkt en sociale bescherming, KSZ. Berekening en verwerking: FOD WASO/Unia.
Voor de mannen met een masterdiploma, zijn de twee voornaamste studiedomeinen dezelf- de als bij het bachelorniveau, namelijk ‘sociale
wetenschappen, handel en rechten’ (37,6%) en ‘ingenieurskunde, veredelingsindustrie en pro- ductie’ (27,3%). Enkel voor de personen met ori-
gine in het Nabije/Midden-Oosten en Noord- Amerika geldt deze stelling niet wat het tweede domein betreft: het is ‘gezondheid en sociale bescherming’ voor de eerste en ‘kunst en let- terkunde’ voor de tweede. Ook de mannen met Andere Afrikaanse origine hebben voor dit op- leidingsniveau een duidelijk groter aandeel dan de andere origines in het domein ‘sociale we- tenschappen, handel en rechten’ (47,7%). Voor
de vrouwen met een masterdiploma is het
belangrijkste domein ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ (44,1%), gevolgd door ‘kunst en letterkunde’ (19,2%). Uit de analyse volgens origine blijkt dat een aantal originegroepen hiervan afwijken met als tweede voornaamste studiedomein ‘gezondheid en sociale bescher- ming’; met name de personen met Kandidaat- EU, Maghrebijnse, Andere Afrikaanse, Nabije/ Midden-Oosterse en Andere Aziatische origi- ne. Een andere interessante vaststelling is dat de masters met Andere Afrikaanse origine een bijzonder hoog percentage gediplomeerden hebben in de ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ (58,6%). Binnen dit domein overheerst, zowel voor de mannen als voor de vrouwen met een masterdiploma, opnieuw de richting “handel en administratie”, zij het minder uitgesproken dan bij de personen met een bachelorsdiploma. Het aandeel in “rechten” en “economie” voor de mannen van alle origines en de vrouwen met origines Oceanië/Verre-Oosten en Andere Aziatische landen; in “rechten” en in “politieke wetenschappen” voor de vrouwen met EU-13- en een Andere Afrikaanse origine; in “rechten” en “journalistiek en informatie” voor de vrou- wen van Andere Europese en Nabije/Midden- Oosterse origine; en in “rechten” en in “psycho- logie” voor de vrouwen van de overige origines compenseert hun kleinere aandeel in de richting “handel en administratie”. Een andere interes- sante vaststelling is dat voor de vrouwen met ori- gines EU-14, EU-13, Andere Europese landen en het Nabije/Midden-Oosten, het percentage gediplomeerden in de “rechten” hoger is dan dat in “handel en administratie”. Voor de mannen in het domein ‘ingenieurskunde, veredelingsindus- trie en productie’, blijft het aandeel van de rich-
46 De situatie in de Duitstalige Gemeenschap wordt niet geanalyseerd omdat het aandeel van het hoger onderwijs in de gegevens
een onderschatting is.
ting “ingenieurskunde en aanverwante technie- ken” het grootste maar in mindere mate dan bij de bachelors. Interessant is ook dat de richting “architectuur en bouwnijverheid” duidelijk gro- ter is dan bij de bachelors. Het is opvallend dat terwijl de vrouwen met een master in de richting ‘ingenieurskunde’ een lager aandeel in de deel- richting “ingenieurskunde en aanverwante tech- nieken” hebben dan de mannen, hun percentage daarentegen hoger ligt in de richting “architec- tuur en bouwnijverheid”.
De analyse volgens gewest46 toont dat in Brussel het percentage met een masterdiploma hoger ligt dan het percentage bachelors, in tegen- stelling tot de twee andere entiteiten (zie on- derstaande tabel). In Brussel onderscheiden de personen met Kandidaat-EU-, Maghrebijnse, Andere Afrikaanse en Andere Aziatische ori- gine zich door een groter aandeel bachelors dan masters. Het percentage doctoraten is in Brussel (2,4%) hoger dan het Belgische gemid- delde (1,8%) en het gemiddelde in de andere entiteiten. In Vlaanderen onderscheiden de per- sonen met origine in een Ander Europees land, Oceanië/Verre-Oosten en Noord-Amerika zich door een hoger percentage masters dan dat van de bachelors. Ook de personen met origine in een Kandidaat-EU-land en uit de Maghreb onderscheiden zich, maar dan vanwege een percentage bachelors dat duidelijk hoger ligt dan dat bij de andere origines. In Wallonië is het aandeel personen met een bachelorsdiploma voor alle origines groter dan dat van de mas- ters. Ook de personen met Kandidaat-EU- en Andere Europese origine onderscheiden zich hier met een percentage bachelors dat duide- lijk hoger ligt dan dat van de andere origines. De personen van Nabije/Midden-Oosterse en Noord-Amerikaanse origine hebben daarente- gen duidelijk hogere percentages masters dan de andere origines.
HOOFDSTUK 1 DEMOGRAFIE
Tabel 9: Opleidingsniveau hoger onderwijs bij de bevolking naar origine en gewest (25-64 jaar, 2016)47
Brussel Vlaanderen Wallonië
B
achelor
Master Doctor
aat
Onbepaald Bachelor Master Doctor
aat
Onbepaald Bachelor Master Doctor
aat Onbepaald TOTAAL* 41,8 % 52,4 % 2,4 % 3,4 % 59,1 % 35,3 % 1,9 % 3,7 % 63,5 % 32,9 % 1,5 % 2,2 % Belg 38,1 % 57,2 % 2,6 % 2,1 % 59,2 % 35,4 % 1,9 % 3,6 % 62,2 % 34,4 % 1,5 % 1,9 % EU-14 36,6 % 54,9 % 3,0 % 5,5 % 55,6 % 35,5 % 2,9 % 6,0 % 67,5 % 28,4 % 1,3 % 2,7 % EU-13 35,0 % 60,9 % 2,0 % 2,1 % 50,7 % 43,7 % 2,6 % 3,0 % 64,0 % 31,9 % 1,6 % 2,5 % Kandidaat EU 57,2 % 37,7 % 1,0 % 4,0 % 66,2 % 28,3 % 1,1 % 4,5 % 72,5 % 23,8 % 0,5 % 3,1 % Andere Europeanen 38,7 % 56,4 % 1,8 % 3,1 % 46,9 % 47,5 % 1,7 % 3,9 % 69,4 % 26,8 % 1,1 % 2,7 % Maghrebijnen 59,3 % 35,0 % 1,1 % 4,6 % 64,9 % 29,2 % 1,1 % 4,8 % 66,6 % 28,4 % 1,4 % 3,6 % Andere Afrikanen 56,4 % 39,8 % 1,3 % 2,5 % 58,6 % 35,9 % 1,9 % 3,6 % 61,7 % 33,7 % 2,5 % 2,2 % Nabije/Midden-Oosten 37,5 % 56,1 % 3,0 % 3,4 % 50,6 % 42,4 % 3,5 % 3,5 % 54,0 % 39,7 % 3,6 % 2,7 % Oceanië/Verre Oosten 37,7 % 53,2 % 3,4 % 5,7 % 42,6 % 44,7 % 6,3 % 6,4 % 59,3 % 34,3 % 2,8 % 3,5 % Andere Aziaten 47,8 % 45,1 % 1,5 % 5,6 % 57,3 % 35,1 % 1,8 % 5,8 % 59,6 % 34,3 % 2,3 % 3,8 % Noord-Amerikanen 28,6 % 54,6 % 5,8 % 10,9 % 40,4 % 44,3 % 4,3 % 11,0 % 45,6 % 41,3 % 3,4 % 9,7 % Zuid/Centraal-Amerikanen 44,1 % 50,7 % 2,3 % 2,9 % 48,2 % 44,2 % 3,4 % 4,2 % 58,9 % 35,1 % 2,8 % 3,2 % * inclusief onbepaald
Bron: Datawarehouse arbeidsmarkt en sociale bescherming, KSZ. Berekening en verwerking: FOD WASO/Unia.
47 Duitstalige Gemeenschap niet inbegrepen in het Waalse Gewest.
In de drie gewesten is het belangrijkste studie- domein bij de bachelors, voor alle origines, ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’. De voornaamste deelrichting is, voor alle gewesten en origines, “handel en administratie”, met uit- zondering van de personen met EU-13-origine in Brussel voor wie de voornaamste richting “rechten” is. Bij de masters is het belangrijk- ste domein opnieuw ‘sociale wetenschappen, handel en rechten’ in de drie gewesten en voor alle origines, met uitzondering van de perso- nen met origine in het Nabije/Midden-Oosten in Wallonië voor wie ‘gezondheid en sociale bescherming’ het voornaamste domein is. De belangrijkste deelrichting is “handel en admi- nistratie” in Wallonië en Vlaanderen, en voor de personen van Belgische, Kandidaat-EU- en Oceanië/Verre-Oosterse origine in Brussel. In Brussel overheerst voor alle andere origines duidelijk de deelrichting “rechten”.
De globale analyse volgens migratieachtergrond toont dat hoe recenter de generaties, hoe groter het aandeel is van de personen met een mas- terdiploma terwijl het aandeel van de personen met een bachelorsdiploma afneemt. Dit geldt echter niet voor de Andere Afrikaanse, Nabije/ Midden-Oosterse en Andere Aziatische origi- ne. Voor alle origines, behalve de drie eerder- genoemde, ligt het percentage masters bij de eerste generatie met buitenlandse nationaliteit, die sinds 5 jaar of minder ingeschreven zijn in het Rijksregister, hoger dan bij de tweede generatie. Voor bepaalde origines is het aandeel masters bij de eerste generatie buitenlanders die recent zijn aangekomen hoger dan het aandeel ba- chelors, terwijl de tweede generatie een groter aandeel bachelors dan masters heeft. Dit is het geval voor de personen met origine in een EU- 14-, EU-13- en een Ander Europees land.
SLEUTELELEMENTEN
› Op de personen met origine in het Nabije/
Midden-Oosten na gingen alle originegroepen erop vooruit tussen 2014 en 2016, en werd de kloof ten opzichte van de personen van Belgische origine kleiner, zowel op vlak van werkzaam- heids-, werkloosheids- als inactiviteitsgraad.
› De verschillen tussen personen met Belgische en
vreemde origine blijven weliswaar groot, ook bij gelijk opleidingsniveau en studiedomein.
› De werkzaamheidsgraad nam sterker toe bij
de eerste generatie migranten (zowel zij die de Belgische nationaliteit hebben verworven, als zij die ingeschreven zijn in het Rijksregister) dan bij de tweede en derde generatie. De laat- sten hebben weliswaar nog steeds een hogere werkzaamheidsgraad.
› Op vlak van arbeidskwaliteit (lonen, mobiliteit
tussen statuten, sectoren en types contracten ver- beterde de situatie tussen 2014 en 2016 voor alle originegroepen, behalve voor de personen met origine in het Nabije/Midden-Oosten.
› De uitzendsector bestaat in 2016 uit nog een veel
groter aandeel personen van vreemde origine dan in 2014.
› Ook in de openbare sector bestaan er hardnekki-
ge verschillen.
› De werkzaamheidskloof ten opzichte van de
Belgische origine verkleinde op elk opleidings- niveau voor alle origines (uitgezonderd voor de houders van een diploma hoger onderwijs met Nabije/Midden-Oosterse origine), maar de kloof is groter onder de personen met een diploma ho- ger onderwijs. Lang studeren loont dus minder voor personen van buitenlandse origine.
› Wanneer we uitsluitend naar de houders van
een masterdiploma met hetzelfde studiedomein kijken is de werkzaamheidskloof tussen perso- nen met Belgische origine en een vreemde ori- gine het grootst bij de domeinen ‘onderwijs’ en ‘dienstverlening’. Bij het domein ‘gezondheids- zorg en sociale bescherming’ (waar masters met Belgische origine een werkzaamheidsgraad van 93,4% hadden in 2016) is er een kloof van 12 pro- centpunten tussen de personen met Belgische en niet-EU-origine.
› We observeren een inverse skills mismatch: perso-
nen van Belgische origine met diploma’s in allerlei studiedomeinen komen in sectoren met relatief hoge lonen terecht; personen met niet-EU-origi- ne enkel wanneer ze een specifiek diploma heb- ben. Tegelijk komen personen met vreemde origi- ne met allerlei opleidingen vaker in sectoren met relatief lage lonen terecht.
HOOFDSTUK 2 ARBEIDSMARKT
1. WERKZAAMHEID, WERKLOOSHEID EN INACTIVITEIT PER ORIGINE: VOORNAAMSTE