Meetmoment 1 Meetmoment 2 1 binding binding
7. Evaluatie, aanbevelingen en suggesties voor verder onderzoek
Naar aanleiding van het bovenstaande uitgevoerde onderzoek volgen hier de evaluatie van het onderzoeks- product en proces, aanbevelingen naar aanleiding van de onderzoeksresultaten en suggesties voor verder onderzoek voortkomende uit door dit onderzoek nieuw opgeworpen vragen. Evaluatie
Het onderzoeksproduct geeft antwoord op de onderzoeksvragen. Hiermee kan voldaan worden aan het gestelde doel. Dit maakt dat het onderzoek door het brede, kwalitatieve, longitudinale karakter een aanvulling vormt op eerder uitgevoerd onderzoek en de literatuur. Een beperking van het onderzoek wordt gevormd door het tijdsbestek waarin de metingen zijn gedaan. Om een nog completer beeld te krijgen van de studiekeuze motieven en de houdbaarheid van deze motieven, de ontwikkeling van de intensiteit van de motivatie en tevredenheid en de invloed van de zeven docentcompetenties hierop, zou een longitudinaal onderzoek dat de hele duur van de opleiding bestrijkt ideaal zijn. Dit voert echter te ver voor een onderzoek voor de masterscriptie.
Het evalueren van het onderzoeksproces levert ook een aantal punten op. Doordat de periode van onderzoek een tijdsbestek van twee jaar bestrijkt, hebben ontwikkelingen binnen het onderwijs, uitval van studenten en het behouden van studenten voor het onderzoek, invloed gehad op het onderzoek. Opvallend hierbij was wel de grote betrokkenheid van de hogescholen en studenten/respondenten.
Aanbevelingen
De onderzoeksresultaten geven aanleiding tot het afleiden van aanbevelingen aan het voortgezet onderwijs en de tweedegraadslerarenopleidingen. Zie bijlage 8.
Suggesties voor verder onderzoek
Het onderzoek werpt ook vragen op. Deze vragen leiden tot suggesties voor verder onderzoek. Eerder werd al genoemd dat een vergelijkbaar onderzoek dat de gehele periode van studie bestrijkt, meer informatie over de houdbaarheid van de studiekeuzemotieven en de ontwikkeling van de motivatie en tevredenheid kan opleveren.
Verder leidt het onderzoek ook tot vragen die ingaan op de onderzoeksresultaten. Zo zou een onderzoek dat dieper ingaat op de rol van de competenties binnen het curriculum van de tweedegraadslerarenopleidingen, meer aanwijzingen kunnen geven over het verbeteren van het imago van de competenties bij studenten en de inhoudelijke kennis van de studenten.
Ook de verbinding tussen het programma op de hogeschool en in de stages behoeft meer onderzoek. Dit om te onderzoeken hoe het ervaren van een negatieve binding met de hogeschool kan omgevormd worden in een positieve binding, net als in de stage. Tevens zal er aandacht moeten zijn
voor de aansluiting van de theorie op de huidige onderwijspraktijk die de studenten aantreffen in hun stage.
Een laatste suggestie heeft ook betrekking op de stage van de studenten. Uit dit onderzoek komt naar voren dat de stages van studenten zeer verschillen. Los van de doelgroep van de stageschool, verschilt de invulling van de stage en de vaardigheid van de stagebegeleider. Hiermee zijn de studenten overgeleverd aan willekeur. Ook wordt er op de stages zeer verschillend omgegaan met de studenten naar aanleiding van hun bekwaamheid. Zo waren er studenten die, doordat zij het volgens de stagedocent goed deden, enkel twee weken een begeleider in de klas hadden en het daarna zelf mochten doen en uitzoeken. Aan de andere kant waren er studenten die na het eerste jaar van de studie nog niet voor de stageklas hadden gestaan. Beide studenten worden te kort gedaan. Onderzoek naar mogelijkheden om deze verschillen te verminderen lijkt zeer aan te bevelen.
Literatuur
Aa, R. van der, Bruin, G. de, Hulst, B. van & Vermeulen-Kerstens, L. (2008). Loopbanen van
lerarendoor de tijd heen. Onderzoek naar de loopbaanontwikkeling van afgestudeerden van de lerarenopleiding basisonderwijs en voortgezet onderwijs 1970-2007. Rotterdam: ECORYS Research
and Consulting.
Aa, R. van der, Velden, J. van, Pat, M. & Hulst, B. van (2003). De toekomstige arbeidsmarkt voor
leraren en managers in het primair en voortgezet onderwijs in Amsterdam. Rotterdam: ECORYS-NEI
Arbeid & Sociaal Beleid.
Baarda, D.P., Goede, M.P.M. de & Meer-Middelburg, A.G.E. van der (2007). Basisboek Interviewen.
Handleiding voor het voorbereiden en afnemen van interviews. Groningen/Houten: Noordhoff
Uitgevers.
Baarda, D.P., Goede, M.P.M. de & Teunissen, J. (2009). Basisboek Kwalitatief Onderzoek. Handleiding
voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers.
Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychology Review, 84(2), 191-215.
Bandura, A. (1993). Perceived Self-Efficacy in Cognitive Development and Functioning. Educational
Psychologist, 28(2), 117-148.
Beishuizen, J., Bergeijk, K. van, Frantzen, H., Harms, N., Jobse, J., Raadt, C. de, Vester, E., Zloch, H. & Radstake, H. (2008). Hoe beter hoe meer. Voorstellen voor een bijdrage aan de bestrijding van het
lerarentekort. Amsterdam/Zwolle: Hogeschool Inholland, Hogeschool Windesheim, Hogeschool Ipabo,
Vrije Universiteit Amsterdam.
Bloemen, H. & Delleart, B. (2000). De studiekeuze van middelbare scholieren: een analyse van
motieven, percepties en preferenties. Tilburg: OSA.
Borghans, L., Coenen, J., Golsteyn, B., Huijgen, T. & Sieben, I. (2008). Voorlichting en begeleiding bij
Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt van de Universiteit Maastricht in opdracht van de Raad voor Werk en Inkomen.
Canrinus, E.T. & Fokkens-Bruinsma, M. (2013). Changes in student teachers’ motives and the meaning of teacher education programme quality. European Journal of Teacher Education. Ter inzage DOI: 10.1080/02619768.2013.845162 Directory: http://dx.doi.org/10.1080/02619768.20130845162
Commissie Leraren (2007). Leerkracht! Advies van de Commissie Leraren. Den Haag: DeltaHage.
Creswell, J.W. (2008). Educational Research. Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and
Qualitative Research. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education International.
Docentenplein (2014). Van werkloosheid naar een lerarentekort. Gepubliceerd op: 2 januari 2014. Ter inzage op: 9 augustus 2014. http://www.docentenplein.nl/2014/1/2/van-werkloosheid-naar-een- lerarentekort/
Felsö, F., Leeuwen M. van, & Zijl, M. (2001). Beïnvloeding van studiekeuzegedrag. Tijdschrift voor
Hoger Onderwijs, 19, 162-172.
Felsö, F., Leeuwen, M. van & Zijl, M. (2000). Verkenning van stimulansen voor het keuzegedrag van
leerlingen en studenten. Amsterdam: SEO, Stichting voor Economisch Onderzoek der Universiteit van
Amsterdam.
Fokkens-Bruinsma, M. & Canrinus, E.T. (2012). Adaptive and maladaptive motives for becoming a teacher. Journal of Education for Teaching: International research pedagogy. Ter inzage DOI: 10.1080/02607476.2012.643652 Directory: http://dx.doi.org/10.1080/02607476.2012.643652
Geerdink, G. (2007). Diversiteit op de pabo. Sekseverschillen in motivatie, curriculumperceptie en
studieresultaten. Antwerpen-Apeldoorn: Garant.
Gennip, H. van & Vrieze, G. (2008). Wat is de ideale leraar? Studie naar vakkennis, interventie en
persoon. Nijmegen: ITS-Radboud Universiteit Nijmegen.
Jong, U. de, Leeuwen, M.J. van & Overtoom, I. (1998). De aantrekkingskracht van het beroep leraar.
Een onderzoek naar de kwaliteit van Nlo- en Pabo- studenten vergeleken met de rest van het Hbo. In
opdracht van: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.
Jong, U. de, Leeuwen, M.J. van, Roeleveld, J. & Webbink, D.H. (1998). Studiekeuze en motieven van
eerstejaars 1995/9. Serie Deelname aan Hoger onderwijs Deel 1, SEO-rapport 457/ SCO-rapport 530,
Amsterdam.
Kat, E. de, & Derriks, M. (1990). Motieven bij de keuze van hogere pedagogische opleidingen. Amsterdam: Stichting Centrum voor Onderwijsonderzoek van de Universiteit van Amsterdam.
Kyriacou, C., Hultgren, Å. & Stephens, P. (1999). Student Teachers’ Motivation to Become a Secondary School Teacher in England and Norway. Teacher Development, 3(3), 373-381.
Luken, T. (2006). Zelfkennis als fundament voor loopbaanontwikkeling? In Huijgevoort, H. van, Admiraal, A. & Vloet, K. (red.), Zelfkennis in loopbaanontwikkeling (pp. 11 26). Antwerpen/Apeldoorn: Garant.
Matheus, M., Siongers, J. & Brande, I. van den (2004). De roeping tot leerkracht. Een onderzoek naar
de aantrekkelijkheid van het leerkrachtenberoep in Vlaanderen anno 2002. Leuven: K.U. Leuven.
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2011). Nota Werken in het onderwijs 2012. Den Haag: DeltaHage.
Mori, T. (1965). Structure of motivations for becoming a teacher. Journal of Educational Psychology, 56(4), 175-183.
Mortelmans, D. (2011). Kwalitatieve analyse met Nvivo. Leuven/Den Haag: Acco.
Oomen, A. (2004). Rapportage steekproef leerlingen en tevredenheid over loopbaanoriëntatie en –
begeleiding (LOB), sociale factoren bij profielkeuze, 3 havo en vwo. Utrecht: APS.
Philipsen, H. & Vernooy-Dassen, M. (2004). Kwalitatief onderzoek: nuttig, onmisbaar en uitdagend.
Huisarts en wetenschap, 47(10), 288-292.
Richardson, P.W. & Watt, H.M.G. (2005). ‘I’ve decided to become a teacher’: Influences on career change. Teaching and Teacher Education, 21, 475-489.
Richardson, P.W. & Watt, H.M.G. (2007). Who Chooses Teaching and Why? Profiling Characteristics and Motivations Across Three Australian Universities. Asia-Pasific Journal of Teacher Education. Ter inzage DOI: 10.1080/13598660500480290 Directory: http://dx.doi.org/10.1080/13598660500480290
Roness, D. & Smith, K. (2010). Stability in motivation during teacher education. Journal of Education
for Teaching: International research and pedagogy. Ter inzage DOI: 10.1080/02607471003651706
Directory: http://dx.doi.org/10.1080/02607471003651706
Rots, I., Aelterman, A., Devos, G. & Vlerick, P. (2010). Teacher education and the choice to enter the teaching profession: A prospective study. Teaching and Teacher Education, 26, 1619-1629.
Ryan, R.M. & Deci, E.L. (2000). Intrinsic and Extrinsic Motivations: Classic Definitions and New Directions. Contemporary Educational Psychology, 25, 54-67.
SBL (2004). Bekwaamheidseisen vo/bve. https://www.onderwijscooperatie.nl/wp- content/uploads/VOBVE20mei.pdf Gepubliceerd op 20 mei 2004. Ter inzage op 1 juni 2014.
Schepers, A., Aelterman, A. & Vlerick, P. (2009). Student teachers’ professional identity formation: between being born as a teacher and becoming one. Educational Studies, 35(4), 361-378.
Schutz, P.A., Crowder, K.C. & White, V.E. (2001). The Development of a Goal to Become a Teacher.
Journal of Educational Psychology, 93(2), 299-308.
St. John, W. & Johnson, P. (2000). The pros and cons of data analysis software for qualitative research. Journal of Nursing Scholarship, 32(4), 393-397.
Yong, B.C.S. (1995). Teacher trainees’ motives for entering into a teaching career in Brunei Darussalam. Teaching & Teacher Education, 11(3), 275-280.