om hieraan een einde te maken” Als de HL vraagt hoe hij dit moet doen, bv als hij zegt “ik weet dat ik de brandblussers moet controleren maar hoe moet ik dat doen? help mij eens, hoe dikwijls moet ik dat doen? moet ik een rapport maken? Moet jij als PA de resultaten zien? Wat doe ik er mee? Wat vertel je dan?
Arbeidsmiddelen:
Toepassingsgebied: WG en WN (WW 96, art 2) Algemene doelstelling is ook van toepassing op AM
Specifieke bepalingen voor:
• Beeldschermen
• Mobiele arbeidsmiddelen
• Hijsen en heffen van lasten
• Werkzitplaatsen en rustzitplaatsen
• Arbeidsmidddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte PZ 616
• Aankoopbeleid, 3 groene lichten *
• Controle op 19 minimumvoorschriften waaraan arbeidsmiddelen moeten voldoen Codex T6 H1, bijlage 1
I. Bedieningssystemen
II. In werking stellen, opnieuw in werking stellen na stilstand III. Stopzetten
IV. Noodstopinrichting
V. Gevaar van vallen of wegschietende voorwerpen, gas-, damp- of stofontwikkeling of vrijkomen van vloeistoffen
VI. Stabiliteit
VII. Bescherming tegen gevaar voor uiteenspringen of breken
VIII. Bescherming tegen risico’s van mechanisch contact door schermen of beveiligingsinrichtingen
IX. Verlichting van werk en onderhoudspunten
X. Bescherming tegen aanraking of nabijheid van delen op hoge of zeer lage temperatuur
XI. Waarschuwings- en alarmsignalen
XII. Een arbeidsmiddel mag niet gebruikt worden voor bewerkingen en onder omstandigheden waarvoor het niet geschikt is
XIII. Onderhoudswerkzaamheden
XIV. Loskoppeling van elk van de krachtbronnen en herverbinding XV. Waarschuwingen en signalering
XVI. Bereikbaarheid van alle nodige punten van productie, afstel en onderhoudswerkzaamheden
XVII. Bescherming tegen gevaren van brand of verhitting van de arbeidsmiddelen, gas-, stof- of dampontwikkeling, tegen het vrijkomen van vloeistoffen of andere stoffen of tegen schadelijke stralingen
XVIII. Bescherming tegen ontploffing van het arbeidsmiddel of van het in het arbeidsmiddel vrijkomende, gebruikte of opgeslagen stoffen
XIX. Bescherming tegen het gevaar van rechstreeks of indirect contact met elektriciteit
153
• Technische en organisatorische maatregelen 1. Ter beschikking stelen van arbeidsmiddelen 2. Keuze van arbeidsmiddelen
3. Bij specifiek gevaar: risico’s tot minimum beperken vb. gebruik voorbehouden voor bep WN’s 4. Adequate specifieke opleiding
5. Informatie voor werknemers 6. Gebruiksaanwijzingen
I. Omstandigheden van gebruik II. Voorzien abnormale situaties
III. Eventueel conclusies, getrokken uit eerdere ervaringen 7. Geschreven instructies*
• Adequaat onderhoud
• Regelmatig nazicht
1. Alles wat een risico inhoudt, moet opgevolgd worden 2. Nazichten op deskundige en planmatige manier
3. 3 gevallen waarbij nazicht verplicht is (Codex T6 H1, art 11):
I. Vóór ingebruikname (bij arbeidsmiddelen waarvan veiligheid afhangt van wijze van installatie)
II. Periodiek (bij arbeidsmiddelen die onderhevig zijn aan invloeden die leiden tot verslechteringen die kunnen leiden tot gevaarlijke situaties)
III. In bijzondere omstandigheden (bij uitzonderlijke gebeurtenissen die schadelijke gevolgen kunnen hebben voor de veiligheid vb ombouw, ongeval
• Keuringen door EDTC vb hefwerktuig, lift
• Risicoanalyse voor machines PZ 620 1. Grenzen van machine bepalen
2. Identificatie van gevaren (bij normale werking, falen van een functie, combinatie van faalwijzen) à verschillende methoden vb HAZOP
3. Risicoinschatting vb hybride methode 4. Risico-evaluatie en risicoaanvaardbaarheid
• Essentiële veiligheids- en gezondheidseisen (bijlage 1 Machinerichtlijn)
* enkel voor installatie, machine of gemechaniseerd werktuig
Onderhoud en controle van CMB KB 30/8/2013, art 21
• 2 soorten controles:
o een controle waarvan de doelstelling erin bestaat na te gaan of de installatievoorwaarden van het CBM wel werden nageleefd (artikel 17);
o periodieke en bijzondere controles, om na te gaan of het CBM tijdens de gehele gebruiksduur blijft voldoen aan de criteria die opgelegd worden in het koninklijk besluit (artikel 21).
• Het besluit vermeld niet wie deze controles moet uitvoeren, wat betekent dat de keuze van de persoon of van de instelling die deze controles zal uitvoeren tot de verantwoordelijkheid van de werkgever behoort. Deze zal zich dus kunnen richten tot een interne of externe persoon of tot een instelling die gespecialiseerd is in de controles die moeten worden uitgevoerd.
Ongeacht zijn keuze, moet de werkgever zich ervan vergewissen dat de persoon of de
154
instelling daadwerkelijk over de competenties beschikt die vereist zijn voor de uitvoering van de controles.
• Het CBM moet eveneens in goede gebruiksstaat worden gehouden door middel van een regelmatig onderhoud.
• Het onderhoud en de controles worden uitgevoerd overeenkomstig de instructies van de fabrikant die worden vermeld in de instructienota bedoeld in artikel 12, 1ste lid, 5°.
• Artikel 21, §3, stelt dat voor een aantal specifieke CBM, de controles bedoeld in artikel 21, §1, verplicht moeten worden uitgevoerd door een externe dienst voor technische controles die erkend is voor de deze controle.
• Het doel van deze bepaling bestaat erin, gelet op de grote verscheidenheid van CBM, zich ervan te vergewissen dat, wanneer CBM of sommige delen van CBM op basis van wettelijke bepalingen moeten onderworpen worden aan een controle door een Externe Dienst voor Technische Controles, de werkgever de vereiste controles uitoefent op basis van deze wettelijke bepalingen. Daarbij kunnen we bijvoorbeeld denken aan CBM die uitgerust zijn met gasrecipiënten.
• Onderhoud en controle opnemen in instructie Onderhoud en controle van PMB
• De werkgever is ertoe gehouden om ervoor te zorgen dat een lid van de hiërarchische lijn of een andere werknemer die hiertoe een specifieke opdracht heeft gekregen en over de nodige opleiding beschikt, bij elk gebruik, nagaat of het PBM nog steeds conform is.
• Instructie rond gebruik en onderhoud
• Valbescherming: keuring EDTC Controle brandblussers:
KB28/3/2014, art 23
• Beschermingsmiddelen tegen brand worden 1 keer per jaar gecontroleerd (tenzij strengere voorschriften door fabrikant)
• Werkwijze onderhoud: volgens voorschriften fabrikant à instructie opmaken
• Data van de controles en onderhoudsbeurten + vaststellingen: bewaard worden en ter beschikking van CPBW en inspectie
155
49 Vraag 39: Artikel 6 van de welzijnswet verplicht iedere werknemer in zijn doen en laten op de arbeidsplaats, naar zijn beste vermogen zorg te dragen voor zijn eigen gezondheid en de gezondheid van de andere betrokkenen. Daartoe moet de WN vooral
50 1° op de juiste wijze gebruik maken van machines, toestellen, gereedschappen, gevaarlijke stoffen, vervoermiddelen en andere middelen.
51 a) Welke hulpmiddelen kan je aan de HL aanbieden om deze doelstelling te bereiken?
52 b) Wat verwacht je van de HL van de werknemers?
53 c) Wat verwacht je van de collega werknemers?
54 d) Wat is jouw rol als PA?
Ik zou als antwoord de structuur van de vragen omwisselen (en dit ook zo melden op examen): eerst verwachtingen/rol van WG, HL, WN en PA uitleggen, en dan als laatste a) concrete hulpmiddelen opsommen/resumeren.
Werkgever: PZ 107 en PZ 380
è WG is eindverantwoordelijke: voert een actief preventiebeleid:
è DRBS è RIE
è GPP, JAP, actieplan
è Art 5 WOW: algemene preventiebeginselen toepassen:
Risicobeheer:
o Risico’s voorkomen
o Evaluatie van risico’s die niet voorkomen kunnen worden o Bestrijding risico’s aan de bron
o Vervangen van wat gevaarlijk is door wat niet of minder gevaarlijk is o CBM boven PBM
Ergonomie
o Aanpassing van het werk aan de mens
o Risico’s inperken, rekening houdend met ontwikkelingen van de techniek
o Risico’s op ernstig letsel inperken door het nemen van materiële maatregelen met voorrang op iedere andere maatregel
Preventiebeleid en organisatie
o Planning van preventie en uitvoering beleid o Werknemer voorlichten
o Verschaffen van passende instructies
o Passende veiligheids- gezondheidssignalering voorzien
è Vastleggen doelstellingen, middelen, taakverdeling (beleidsverklaring, budget, organigram, overeenkomsten met EDPBW, EDTC en verzekeringen,…)
è Uitbouwen preventiestructuur (interne en externe preventiedienst) è Zorgen voor opleiding en voorlichting
è Betrekt werknemers in preventiebeleid
156
Verwachtingen van de werknemer en zijn collega’s: WW art 6 (PZ 108) è In doen en laten op arbeidsplaats, overeenkomstig opleiding en de door de WG gegeven
instructies, naar zijn beste vermogen zorg dragen voor zijn eigen veiligheid en gezondheid en deze van de andere betrokken personen
o Instructies op de juiste wijze gebruiken (machines, toestellen, gereedschappen, gevaarlijke stoffen, vervoersmiddelen,…)
o Juist gebruik PBM’s
o Specifieke veiligheidsvoorzieningen niet willekeurig uitschakelen, veranderen, verplaatsen, op juiste manier gebruiken
o WG + IDPBW onmiddellijk op de hoogte brengen van iedere werksituatie waarvan zij redelijkerwijs kunnen vermoeden dat deze een ernstig en onmiddellijk gevaar voor veiligheid en gezondheid met zich meebrengt; alsmede van elk vastgesteld gebrek in de beschermingssystemen
o Bijstand verlenen aan WG en IDPBW in uitvoering van hun taak
o Bijstand verlenen aan WG en IDPBW opdat arbeidsmilieu en arbeidsomstandigheden veilig zijn en geen risico’s opleveren voor veiligheid en gezindheid binnen hun werkterrein
o Op positieve wijze bijdragen tot preventiebeleid in kader van bescherming WN tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk (à nieuwe wetgeving:
alle psychosociale risico’s)
è Heeft recht op opleiding en informatie CODEX T1, H3, art 21
è Mag bij ernstig en onmiddellijk gevaar zijn activiteiten stoppen en gevaarlijke zone verlaten op voorwaarde: CODEX T1, H3, art 24
è Dat hij HL of IDPBW niet kan contacteren
è HL en IDPBW zo snel mogelijk op de hoogte brengt
Verwachtingen van de Hiërarchische lijn:
= personen die bevoegd zijn om opdrachten te geven è Belangrijke schakel in PDCA
o Uitwerking o Programmatie o Uitvoering o Evaluatie o Bijsturing
Van: CODEX T1, H3, art 12
o Welzijnsbeleid o DRBS
o GPP o JAP
157
Specifieke taken van de HL:
1) Algemeen PZ 109, PZ 295, PZ 296, CODEX T1, H3, art 13 è Voorstellen en adviezen formuleren in kader DRBS
è Onderzoeken van ongevallen en incidenten en voorkomingsmaatregelen voorstellen è Controleren AM, CBM, PBM, PMGE; maatregelen nemen om onregelmatigheden
weg te werken
è Tijdig advies inwinnen van diensten PBW
è Controleren of taken worden uitgevoerd door bekwame, goed opgeleide en geïnstrueerde WN’s
è Waken over de naleving van instructies
è Vergewissen dat WN gekregen inlichtingen begrepen hebben en in praktijk toepassen
è Organiseren van onthaal van beginnende WN, ervaren WN aanduiden om deze te begeleiden en document ondertekenen waaruit blijkt dat onthaal georganiseerd is en de nodige inlichtingen en instructies zijn verstrekt
2) Bestellingen, aankopen, inkopen verzorgen a. AM CODEX T6, H1, AM, art 2 b. CBM CODEX T7, H3, CBM c. PBM CODEX, T7, H2
o AANKOOPPROCEDURE CODEX, ARAB, 3 groene lichten (PZ 286) o Gebruik van AM CODEX T6, PZ 616
3) Opstellen van geschreven instructies PZ 111 a. CODEX T6, H1, art 7
b. CODEX T7, H3, CBM c. CODEX T7, H2, art 10
4) Vorming van en door HL = opdracht voor de WG CODEX T1, H3, art 21, maar uitvoering wordt meestal gedelegeerd naar HL
a. Opstellen b. Geven 5) Documentatie
o Moet in onderneming aanwezig zijn
o Wordt mede samengesteld en bijgehouden door HL
§ Wetten
§ Rapporten en documenten
§ Elk ander intern document om welzijn en milieuzorg te verzekeren
§ Inventaris toestellen en machines (keuring: EDTC en erkende organismen)
§ Lijst PMGE
§ Lijst gegevens emissiepunten met betrekking tot lucht- en waterverontreiniging CODEX T2, H1, bijlage 1
o Praktijk: ELK geschreven stuk over welzijn (7 domeinen: arbeidsveiligheid, bescherming van de gezondheid, ergonomie, psychosociale belasting, verfraaiing van de werkplaats, arbeidshygiëne, leefmilieu op de werkplek)
158
6) Gevaren en risico’s opsporen, preventiemaatregelen treffen (RIE organisatie, RIE individu, RIE werkpost) DRBS PZ 264
7) GPP, JAP: opgesteld, uitgewerkt en opgevolgd met actieve inbreng van de HL in OVERLEG met hun medewerkers PZ 281, 282; CODEX T1, H3, art 10 en 11
Verwachtingen PA en DPBW:
è IDPBW CODEX T2, H1, art 13 tot 18 è EDPBW CODEX T2, H2
IDPBW = wettelijke verplichting (WW 96, art 33§1); als deze niet alle wettelijke taken kan uitvoeren:
EDPBW aanstellen (WW 96, art 33§2)
1. IDPBW PZ blz 115
a. Verplicht in elke onderneming
b. Identificatiedocument (opgesteld dr werkgever); opdrachten IDPBW, samenstelling IDPBW, tijsbesteding PZ blz 130
c. Bestaat uit 1 of meerdere PA waarvan 1 de leiding heeft d. Mogelijk: medisch departement
e. Onder rechtstreeks gezag van persoon belast met dagelijks bestuur CODEX T2, H1, art 16
f. Organisatie IDPBW
i. Zonder afdelingen WW, art 35 §1, 2 en 4 ii. Met afdelingen WW, art 35 §1, 3
1. Centrale dienst PBW met afdelingen
2. PA moet werkzaam zijn in technische bedrijfseenheid waarvoor afdeling is opgericht
a. In elke afdeling is PA verschillende persoon
b. Hoofd IDPBW is niet dezelfde als persoon die de afdeling leidt Deskundigen in IDPBW:
§ Arbeidsveiligheid
§ Arbeidsgeneeskunde: Rol/taak arbeidsgeneesheer PZ 204 punt 3
§ Psychosociale belasting van de arbeid: taak PA psych asp PZ 786
§ Ergonomie
§ Bedrijfshygiëne
Op basis van DRBS, RIE, GPP, JAP en verplichte opdrachten en taken IDPBW PZ 202, beslist WG welke deskundigheden noodzakelijk zijn in IDPBW, na advies CPBW
2. PA
a. Door WG aangeduid NA voorafgaand akkoord comité PBW b. Moet voldoende vertrouwd zijn met onderneming
c. Mogen niet behoren tot werknemers of werkgeversafvaardiging WW art 43, 57
159
d. Moet personeelslid zijn van onderneming of exploitatiezetel waarvoor hij/zij PA is CODEX T2, H1, art 19
e. Minder dan 20 WN, WG mag PA zijn
f. Aanstelling en verwijdering PA CODEX T3, H1, art 20 i. Onderworpen aan procedures
ii. Na akkoord CPBW
iii. Indien geen akkoord: advies arbeidsinspectie 3. EDPBW PZ 117, codex T2, H1, art14-31
Taken DPBW CODEX T2, H1, art 4; PZ 130, PZ 122 (tabel)
• Meewerken aan DRBS, RIE, GPP, JAP met actieve inbreng van HL (uitwerking en opvolging)
§ Diensten PBW hebben hierbij een adviserende rol
§ HL doet hier beroep op deskundigheid (attitude, vaardigheid, kennis) van diensten PBW
§ DPBW doet veelvuldig en systematisch onderzoek van de arbeidsplaatsen, onderzoeken van de werkposten bij verhoging van risico’s of nieuwe risico’s, jaarlijks grondig onderzoek
§ DPBW neemt kennis van onderzoeken en fabricageprocédés, werkmethoden en arbeidsprocessen en stelt maatregelen voor tegen risico’s
• Diensten PBW adviseren eveneens over o.a.:
§ Organisatie van werkposten, arbeidsmiddelen, gevaarlijke producten, hygiëne, arbeidsplaatsen en sociale voorzieningen
§ Advies m.b.t. instructies voor ü Gebruik arbeidsmiddelen
ü Gebruik PAGE (chemische, carcinogene, biologische) ü Gebruik CBM en PBM
ü Brandvoorkoming
ü Procedures in geval van ernstig en onmiddellijk gevaar
§ Advies m.b.t. vorming van werknemers ü Bij indienstneming
ü Bij overplaatsing of verandering van functie ü Bij invoering of verandering van arbeidsmiddel ü Bij invoering van nieuwe technologie
§ Voorstellen m.b.t. onthaal, begeleiding, informatie, vorming en sensibilisering en meewerken aan propaganda
§ Meewerken aan noodprocedures, organisatie van eerste hulp
§ Bestellingen van installaties, machines, gemechaniseerde werktuigen, CBM, PBM
ü Voorafgaand overleg plegen met diensten PBW over AM, collectieve bescherminsgmiddelen, PBM’s
160
ü Bestelbon moet geviseerd zijn door hoofd interne dienst PBW enkel na dit visum mag bestelling worden uitgevoerd
ü Bestellingen, aankopen, inkopen worden effectief gedaan door HL
§ Werkpostfiche voor uitzendkrachten
§ Indeling van ruimten waar explosieve atmosferen kunnen voorkomen
• Diensten PBW viseren instructies:
§ Reglementering AM (Codex T6, H1 art 7), CBM (ARAB 54quater4), PBM (Codex T7, H2 art 24), werken aan ondergrondse reservoirs en tanks van ontvlambare vloeistoffen (Codex T3, H4, afd 9 art 60.2°)
§ Viseert opgestelde instructies en vult ze eventueel aan
• Diensten PBW stellen indienststellingsverslag op
§ Reglementering AM (Codex T6, H1 art 8.3), CBM (Codex T7, H3), PBM (Codex T7, H2 art 14)
§ Door PA belast met leiding IDPBW, in overleg met andere PA’s van I en EDPBW die belast zijn met specifieke opdrachten en die beschikken over toepasselijke vaardigheden
• Diensten PBW kunnen meewerken aan arbeidsongevallenonderzoek, wettelijke verplichting bij ernstig arbeidsongeval
• Diensten PBW onderzoeken psychosociale factoren en aanpassingen van werk aan de mens
Opstellen maandverslag, jaarverslag door diensten PBW
• Taakverdeling tussen IDPBW en EDPBW
§ Samenwerking WW 96, art 41-43, CODEX T2, H1, art 12, PZ 205
§ EDPBW treedt aanvullend op (synergie, competenties van IDPBW aanvullen), rekening houdend met:
1. Wettelijke taakverdeling
2. Overeenkomst met EDPBW PZ 122
• Taken IDPBW ivm CPBW: PZ 132
§ Secretariaatswerk CODEX T2, H4, art 24,
§ Animatiewerk (werkt als coach)
§ Plannen van acties in samenspraak voorzitter CPBW
§ Verspreiden van informatie aan leden CPBW
• Opdrachten voor WG waarbij diensten PBW betrokken kunnen worden:
§ Administratie
§ Opleidingen
§ Controle
§ Specifieke maatregelen
161
Samenvatting concrete hulpmiddelen voor HL om doelstelling te bereiken:
Doelstelling = ervoor zorgen dat werknemers op juiste wijze gebruik maken van machines, toestellen, gereedschappen, gevaarlijke stoffen, vervoersmiddelen en andere middelen
(PLAN:)
• Risicoanalyse (3 niveaus)
(risico’s identificeren + risico’s evalueren + preventiemaatregelen bepalen)
• Adhv ongevallenonderzoek, inventaris PMGE, veiligheidsrondgangen, audits, screenings, wetgeving, registraties, keuringsverslagen, werkplekinspecties, …
• Actieplan, JAP en GGP: implementatie van maatregelen over tijd spreiden (prioriteiten bepalen) (DO:)
• Procedures voorbeelden:
o Aankoopprocedure met 3 groene lichten (o.a. indienststelling machine) o Procedure werken met derden
o Specifieke taken vb intern transport
• instructies (VIK)
• Opleiding werknemers vb toolbox
• Onthaalbeleid uitwerken voor nieuwe werknemers
• Overleg- en communicatiestructuur rond preventie uitwerken
• Intern noodplan en ehbo (voorzien zijn op noodsituaties) (CHECK:)
• Opvolgen en evalueren van maatregelen adhv evaluatietools: rapporten, formulieren, documenten, checklists, …
Vb. statistiek arbeidsongevallen en incidenten, checklist veiligheidsrondgang, jobtevredenheidsenquête, interne audit
(ACT:)
Bijsturen waar nodig
162