Hoewel de Nederlandse economie in 2008 een groei gerealiseerd heeft is het jaar economisch in mineur afgesloten als gevolg van financiële crisis die wereldwijd ook de reële economie treft. De eerste helft van 2008 stond in het teken van een sterke groei van de economie. Door de snel om zich heen grijpende financiële crisis halverwege 2008 viel ook de reële economie in de tweede helft terug en eindigde in december in sommige eurolanden al met een recessie.
Zowel het producenten/ als consumentenvertrouwen is in de tweede helft van 2008 flink gedaald. In 2008 was 3,6% van beroepsbevolking werkloos.
De werkloosheid daalde in 2008 aanvankelijk verder ten opzichte van 2007. In de periode oktober –november 2008 is de werkloosheid onveranderd gebleven en het aantal openstaande vacatures was nog hoog. Naar verwachting zal de werkloosheid in 2009 oplopen tot 350.000 en met name in 2010 sterk oplopen tot bijna 500.000. De uitvoer en afzetprijzen zijn gedaald en diverse (grotere) productiebedrijven hebben een vacaturestop of zelfs werktijdverkorting aangevraagd. De belangrijkste motor achter de economische groei, de export, staat onder druk. De groei van de buitenlandse afzet is afgenomen en ook vrijwel alle andere
economische indicatoren vertonen een daling. De inflatie was aanvankelijk stijgend maar is, mede als gevolg van de financiële crisis, getemperd. Eind 2008 bedroeg de inflatie 1,9%. In 2007 bedroeg de economische groei 3,5%. Voor 2008 had het CPB aanvankelijk een groei geraamd van 2,75%.
Deze cijfers moeten door recente economische ontwikkelingen naar beneden worden bijgesteld. De groei bedroeg in het laatste kwartaal van 2008 nog maar 1,8%. De groei over heel 2008 bedraagt naar verwachting 2,25% (december raming CPB). Voor 2009 verwacht het CPB een krimp van 0,75% (volgens de Europese commissie zal de krimp zelfs 2%
bedragen in Nederland).
De omvang van het Deventer Bruto Regionaal product (BRP) bedraagt een kleine € 3,5 miljard in 2006 (meest recente cijfer). Daarvan komt 23%
voor rekening van de zakelijke dienstverlening, op de voet gevolgd door de industrie met 22%. De handel (groot- en detailhandel) bezet de derde plaats met 12%.
Deventer telde in mei 2007 in totaal 4.710 bedrijven. De totale
werkgelegenheid bedroeg in 2008 44.050 banen. Dat zijn er 410 meer dan in 2006 oftewel een groei van 0,9% (was in 2006 1,4%).
De gezondheid- en welzijnssector is inmiddels de grootste sector, gevolgd door de zakelijke dienstverlening en de industrie op plaats twee en drie.
Het aantal niet werkende werkzoekenden is per 1 januari 2008 3.086 personen. Tussen 2006 en 2008 is het aantal niet-werkende
werkzoekenden gedaald met meer dan 700 personen. Van de potentiële beroepsbevolking was 4,7 % werkloos.
Bij de uitvoering van het economisch beleid lag in 2008 het accent op een bijdrage aan de ontwikkeling van het bedrijfsterrein A1, met een onderzoek naar kantoren en bedrijventerreinen, adviseren over startersbeleid,
economische afstemming op provinciaal en in Stedendriehoek-verband, de binnenstad en toerisme.
De ontwikkeling van het bedrijfsterrein A1 staat bij de provincie en in Stedendriehoekverband niet meer ter discussie. Nu de planologische procedure is gestart kan voorzicht vooruit worden gekeken naar de realisatiefase.
Op provinciaal en regionaal niveau is aandacht gevraagd voor
herstructuring van bedrijventerreinen. Naar aanleiding van een advies van de commissie Noordanus willen rijk en provincie meer werk maken van het opknappen van bestaande (verouderde) bedrijventerreinen. Voor Deventer ziet de provincie nog een herstructureringsopgave op Bergweide, in het bijzonder voor het Havenkwartier en Kloosterlanden. Binnen de
stedendriehoek zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop deze (economische) tegenwind het hoofd moet worden geboden. Om de samenwerking verder vorm te geven is een economische visie opgesteld.
In overleg met vertegenwoordigers van de detailhandelsector, ontwikkelaars en andere betrokkenen is gesproken over de
detailhandelstructuur van Deventer. Op basis van een onafhankelijk advies heeft het college van B&W besloten deze te actualiseren. In het voorjaar van 2008 heeft het meubelbedrijf Morres besloten de Deventer locatie te sluiten waardoor in een keer 16.000m2 grootschalige detailhandel leeg kwam en 100 mensen hun baan verloren. De gevolgen voor het
Runshopping centrum zijn groot en aanleiding geweest om vergaand met eigenaren te spreken over herontwikkeling van het centrum. In september 2008 is in aanwezigheid van de gemeenteraad gesproken over een nieuw perspectief voor het gebied.
Met de provincie zijn in het convenant Boegbeeld stad aan de IJssel afspraken gemaakt over investeringen in de binnen stad in het bijzonder het IJsselfront. Investeringen zijn gericht op het versterken van de stad aan de rivier en moeten bijdragen aan het uitbouwen van de economische betekenis van de binnenstad.
In de binnenstad is een start gemaakt met de aanlichting van bijzondere objecten en gebouwen. Het eerste is de Waag aangelicht met een energiezuinige belichtingstechniek. In september 2008 is de Bergkerk aangelicht en gestart met het ontwerpen van de aanlichting van het IJsselfront en de Lebuïnuskerk.
Over diverse binnenstedelijke aangelegenheden is advies gevraagd aan de adviesraadvoor de binnenstad. Zo is uitgebreid gesproken over een nieuwe parkeerplan voor de binnenstad. In 2008 is een nieuwe
projectmanager voor de binnenstad aangesteld en een plan van aanpak vastgesteld die het college van B&W moet voorzien van een meer integraal afgewogen kader voor uitvoering van een aantal majeure projecten. De nieuwbouw van de Boreel is in 2008 volledig operationeel.
Bezoekers weten dit binnenstedelijk winkelgebied steeds beter te vinden.
Mede dankzij de Boreel mocht de binnenstad, na jaren van daling, in 2008 weer meer bezoekers ontvangen.
De evenementen waren dit jaar, mede dankzij het goede weer, wederom een groot succes met een recordaantal bezoekers. De gemeente heeft in 2008 op basis van meerjarenafspraken een extra bijdrage geleverd aan een financieel gezonde VVV Deventer. Het Continu Vakantie Onderzoek laat over 2007 opnieuw groei zien van het aantal bezoekers met circa 10%
ten opzichte van 2006. Het totaal aantal bezoeken bedraagt circa 1,75
miljoen. In het buitengebied wordt verder gewerkt aan het uitbouwen van het A-merk Salland dat in Deventer met evenementen, fiets, wandel en verblijfsproducten met name richt op plattelandstoerisme. Het Sallands Bureau voor Toerisme is er in geslaagd het vertrouwen van de
ondernemers te winnen en heeft deze aan haar zijde gekregen voor het opbouwen van dit geheel nieuwe A-merk. In samenwerking met het Sallands Bureau voor Toerisme heeft het recreatiegemeenschap de invoering van het knooppuntensysteem voltooid. Tevens is het netwerk gekoppeld aan andere regio‟s. Dit biedt nog betere mogelijkheden om Salland te vermarkten als fietsregio. De consument wordt middels talrijke en diverse promotieacties bekend gemaakt met Salland als vakantieregio.
In de broedplaats van het Havenkwartier zijn inmiddels een 30-tal diverse creatieve ondernemers neergestreken. Ook de bezoeker weet de
broedplaats steeds beter te vinden. De economische betekenis groeit gestaag. Het project is tussentijds geëvalueerd met als belangrijkste conclusies dat de ruimtes vrijwel allemaal in gebruik zijn door daarvoor bedoelde ondernemers.
In 2008 is de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening in werking getreden.
In die Wet is nu een afzonderlijk hoofdstuk opgenomen, gericht op de grondexploitatie. De nieuwe Wet haakt in bij de gemeentelijke trend dat de gemeente minder als ondernemer zelf de grondexploitaties ter hand neemt, maar meer in het verlengde van zijn publiekrechtelijke rol zich richt op de regievoering van de diverse stedelijke processen. Daartoe biedt de Wet mogelijkheden om inhoudelijke eisen te stellen en kostenverhaal toe te passen bij private ontwikkelingen.
In 2008 is hard gewerkt aan de implementatie van deze nieuwe mogelijkheden. Het meest in het oog springende voorbeeld is het exploitatieplan dat is opgesteld voor het bedrijventerrein langs de A1.
Ten aanzien van de vastgoedprojecten is in de programmabegroting 2008 een aantal beoogde resultaten aangegeven met betrekking tot de
voortgang van diverse projecten. Onderstaand wordt kort ingegaan op de daadwerkelijke realisatie van enkele in het oog springende projecten in 2008:
Jaarverslag 2008 – gemeente Deventer
Aan de diverse woningbouwplannen is ook in 2008 voortvarend gewerkt in samenwerking met de uitvoerende partijen.
De effecten van de kredietcrisis zijn ook in Deventer niet ongemerkt voorbijgegaan. Met name in de snelheid waarmee de verkoop van de laatste woningen in Spikvoorde plaatsvindt verraadt een grote
voorzichtigheid op de woningbouwmarkt. Dat neemt niet weg dat conform planning gewerkt wordt aan de laatste fase van de Vijfhoek:
Spijkvoorderenk. Een concept stedenbouwkundig plan is inmiddels gereed. Na de Vijfhoek wordt het vizier gericht op Steenbrugge. In 2008 heeft een bezinning plaatsgevonden en zijn keuzes gemaakt over de kwaliteit van het plan. Nog sterker dan voorheen zijn kwalitatieve ambities, met behoud van het financiële rendement, verwerkt in de
stedenbouwkundige opzet van het plan. Dit uit zich ondermeer in het verhogen van de milieukwaliteit, maar ook in de omvang en kwaliteit van de aangrenzende Zandweteringzone.
Conform planning zijn in het Eikendal de eerste gronden bouwrijp gemaakt en is de verkoop van de eerste kavels gestart. Na een aanvankelijke grote belangstelling vallen de eerste concrete verkoopactiviteiten iets tegen. Dit is een vrij normaal verschijnsel bij het op de markt zetten van kavels in het hoge segment. Aanvullend zal ook hier de economische crisis enige invloed hebben.
De ontwikkeling van het Park Zandweerd heeft in 2008 vertraging opgelopen, vanwege het feit dat de beoordeling van de ingediende plannen voor een tweede keer moest gebeuren.
De procedure van het bestemmingsplan voor de Wijtenhorst/
Douwelerleide heeft heel 2008 in beslag genomen. Aanvullend daarop zijn de voorbereidingen van het bouwrijpmaken gestart.
De revitalisering van Bergweide loopt ten einde. Meest in het oog springend was in 2008 de reconstructie van de Westfalenstraat en het geschikt maken voor uitgifte van de voormalige vuilstort. Dit was een technisch zeer innovatief project dat met succes binnen de planning en het budget is gerealiseerd.
Onderdeel van Bergweide is ook de ontwikkeling van het Havenkwartier. In 2008 is de huidige situatie veel scherper in beeld gebracht en vertaald naar de in 2006 neergelegde uitgangspunten. De in 2007 opgestarte heroriëntatie op de wijze waarop ontwikkeling van dit gebied het meest kansrijk is, is nu doorontwikkeld en vertaald in een aantal scenario‟s. De eerste oriënterende bespreking in de Politieke markt heeft
plaatsgevonden. In 2008 zijn ook de broedplaatsen verder uitgebreid en verbreed.
Voor de uitvoering van de revitalisering van Bergweide is een
Tipp-subsidie toegezegd. In 2007 is in de uitvoering gebleken dat deze Tipp-subsidie niet volledig kan worden verkregen als gevolg van minderwerk bij de subsidiabele kosten. Ter compensatie daarvan heeft de provincie ons in staat gesteld een aanvullend projectvoorstel in te dienen. Daartoe is een bestaand projectvoorstel aangaande de herinrichting van bedrijventerrein Kloosterlanden ingediend. Inmiddels zijn alle Tipp-werkzaamheden in Bergweide en Kloosterlanden afgerond en is de eindafrekening ingediend.
Na een lange periode van voorbereiding is in 2008 het bestemmingsplan en de Mer voor de ontwikkeling van het bedrijventerrein aan de A1 in procedure gebracht. De noodzaak tot ontwikkeling van dit terrein is ook in 2008 nadrukkelijk gevoeld. De beschikbaarheid van vrij uitgeefbare bedrijfskavels is vrijwel nihil.
Gewezen wordt op het gelijktijdig in procedure gebrachte exploitatieplan voor het bedrijventerrein. Dit is een geheel nieuw instrument, voortkomend uit de nieuwe grexwetgeving, zoals dat is opgenomen in de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening. Deventer heeft daarmee de basis gelegd voor een compleet kostenverhaal ingeval een van de vele particuliere eigenaren tot zelfrealisatie wenst over te gaan. Dit exploitatieplan heeft ver buiten Deventer de aandacht getrokken vanwege zijn kwaliteit.
In de Grachtengordel is de nieuwbouw naast de Boreelkazerne inmiddels volledig gereed en in gebruik. In 2008 is door de ontwikkelaar gewerkt aan de plannen voor de kazerne en voor de bebouwing aan de
Houtmarkt/Pikeursbaan. De vergunning voor de renovatie van de kazerne is eind 2008 ingediend.
Onder de titel operationalisering visie Binnenstad Zuid is in de tweede helft van 2008 gestart met de voorbereidingen van enkele binnenstadprojecten, waaronder het Lamme van Dieseplein en Stromarkt, de Nieuwe Mark, het Broederenplein en het Sluiskwartier. Doelstelling van de eerste activiteiten is vooral de programmatische en stedenbouwkundige afstemming tussen de projecten op basis van de Visie Binnenstad Zuid.
Voor het Sluiskwartier zijn de operationele activiteiten stopgezet, met uitzondering van het herstel van de Pothoofdkade. Dit is een rechtstreeks gevolg van een tweetal burgerinitiatieven rond het thema Stadshaven.
Beiden maken een stedenbouwkundige heroverweging maar ook een programmatische afstemming met andere ontwikkelingen noodzakelijk.