van hoge zendvermogens
288. In Nederland wordt op zeven opstelpunten uitgezonden met hoge vermogens, respectievelijk is de infrastructuur aanwezig om dit te doen. Het gaat daarbij om de volgende opstelpunten.
Tabel: Middengolfdistributie in Nederland met hoge vermogens
Frequentie Locatie Zender Eigenaar
opstelpunt
Eigenaar antennesysteem
Toegestaan vermogen (EMRP) 675 Lopik Arrow Classic Rock Novec Nozema Services 100 kW 747 Zeewolde1 747AM Novec Nozema Services 400 kW
747 Lopik 747AM Novec Nozema Services 40 kW
828 Heinenoord [gepland: vergunning- houder Quality Radio]
Novec Nozema Services 20 kW 891 Hulsberg Radio 538 Novec Nozema Services 20 kW 1008 Zeewolde Radio 10 Gold Novec Nozema Services 400 kW 1251 Hulsberg 747AM Novec Nozema Services 20 kW 1395 Trintelhaven Radio London Novec Nozema Services 20 kW De opstelpunten in Echt en Almere worden hier buiten beschouwing gelaten. In Almere (Pampushaven) komt mogelijk een zendschip, maar dit is vooralsnog onduidelijk. Voor Echt is onduidelijk of deze locatie in staat is tot het uitzenden van hoge vermogens.
289. Het college constateert dat Novec eigenaar is van alle opstelpunten voor de middengolf via welke met hoge vermogens wordt uitgezonden. Het college constateert verder dat Nozema Services eigenaar is van alle antennesystemen voor de middengolf via welke met hoge vermogens wordt uitgezonden.
290. Bij de splitsing van het voormalige Nozema in Novec en Nozema Services is ook de middengolf-infrastructuur tussen beide partijen verdeeld. Voor wat betreft de middengolf geldt dat de eigendomsverhouding daar zo is komen te liggen dat Novec eigenaar is van de opstelpunten en Nozema Services van de antennesystemen. Inmiddels wordt tussen beide partijen discussie gevoerd over de vraag welk gedeelte van de middengolfmasten en van de bijbehorende infrastructuur tot het antenne-opstelpunt, en welk gedeelte tot het antennesysteem behoort.
291. Het college constateert dat tot de middengolfinfrastructuur op een bepaalde locatie in ieder geval de volgende zaken behoren: de mast, indien aanwezig het aardnet, de Antenne Tuning Unit (ATU) en de kabels van de mast naar de ATU.
292. Het antwoord op de vraag welk gedeelte van de middengolfinfrastructuur op een specifieke locatie toebehoord aan Novec en welk gedeelte aan Nozema Services is in het kader van de dominantieanalyse minder relevant dan het feit dat men delen van die infrastructuur in handen heeft. Door de eigendom (in welke vorm dan ook) kan men de toegang beheren.
Marktaandelen
293. In Nederland wordt op zeven opstelpunten uitgezonden met hoge vermogens, respectievelijk is de infrastructuur aanwezig om dit te doen. Al deze antenne-opstelpunten zijn in handen van Novec. Daarmee beschikt Novec op alle zeven de individuele relevante wholesalemarkten voor het aanbieden van een antenne-opstelpunt voor de middengolf voor hoge vermogens over een marktaandeel van 100%.
294. Hoewel het hoge marktaandeel reeds voldoende aanleiding geven voor het veronderstellen van het bestaan van een AMM-positie, wordt hieronder voor de volledigheid nog een aantal
dominantiecriteria onderzocht.
De controle over niet gemakkelijk te dupliceren infrastructuur en hoge toetredingsdrempels 295. Naast het feit dat Novec voor de middengolf beschikt over alle opstelpunten voor
middengolffrequenties, beschikt Novec tevens over een infrastructuur die zeer moeilijk
repliceerbaar is. Aangezien deze masten gemiddeld lager zijn dan hoge antenne-opstelpunten voor FM, lijkt het relatief gemakkelijker om een bouwvergunning te verwerven. Doordat middengolfzenders een (veel) groter bereik dienen te hebben en bovendien van een andere techniek gebruik maken, zenden deze zenders uit met veel hogere vermogens, die bovendien ook nog eens al vanaf het maaiveldniveau worden uitgezonden. Als gevolg daarvan zijn de eisen die worden gesteld aan de milieu-vergunning strenger.
Ontbreken van potentiële concurrentie
296. Zoals al eerder is aangegeven, is distributie via de AM voor programma-aanbieders niet per definitie een zeer interessante propositie. De relatieve onaantrekkelijkheid van
middengolfdistributie ten opzichte van FM-distributie is, zoals reeds eerder is aangegeven, af te leiden uit de bedragen die voor de middengolfvergunningen zijn betaald. De eveneens eerder aangestipte mogelijkheid van DRM is eveneens niet dusdanig doorgezet dat hieruit een sterke roep om extra frequenties en opstelpunten uit is voortgekomen. Tegelijkertijd is het oprichten van een nieuw opstelpunt uitermate onwaarschijnlijk, onder andere vanwege de publieke commotie die daarmee verbonden zal zijn. Al met al acht het college toetreding tot deze markt op basis van eigen infrastructuur uitermate onwaarschijnlijk.
Het ontbreken van kopersmacht die een tegenwicht kan vormen
297. Op dit moment maakt een vijftal programma-aanbieders gebruik van middengolftransmissie met hoge vermogens. Novec beschikt over een zeer belangrijke input voor deze radiostations. Radiostations kunnen daarenboven niet eenvoudig wisselen van locatie omdat zij hiervoor niet over de juiste vergunning beschikken. Er bestaat dus een asymmetrische afhankelijkheidsrelatie
tussen Novec en de programma-aanbieders waarbij de laatste sterker afhankelijk is van de eerste. Hierdoor acht het college het niet aannemelijk dat programma-aanbieders kopersmacht kunnen uitoefenen op Novec.
298. Leveranciers van antennesystemen voor AM dienen gebruik te maken van middengolfantenne-opstelpunten. Nozema Services beschikt over een sterke positie op de markt voor
antennesystemen (zie volgende paragraaf) en Novec beschikt over een sterke positie op de markt voor antenne-opstelpunten. Hierdoor zou Novec beperkt kunnen worden in
mededingingsbeperkend gedrag ten aanzien van Nozema Services, zoals bijvoorbeeld het stellen van buitensporig hoge tarieven. Echter, aangezien programma-aanbieders geen
alternatief hebben voor middengolftransmissie, zullen radiostations een dergelijke prijsverhoging dienen te accepteren of zullen zij stoppen met het uitzenden van programma’s via AM. Novec kan in staat worden geacht zich onafhankelijk te gedragen ten opzichte van Nozema Services omdat Nozema Services geen andere leverancier heeft voor antenne-opstelpunten. Daarnaast zal Nozema Services programma-aanbieders niet verliezen als klant omdat BP tevens
geconfronteerd zou worden met een dezelfde prijsverhoging voor de antenne-opstelpunten waardoor het voor programma-aanbieders niet lonend is te wisselen van leverancier van transmissiediensten. Enkel indien de prijsverhoging dusdanig hoog is dat het afnemen van transmissiediensten via de middengolf voor programma-aanbieders niet meer economisch rendabel is, zal Novec hiervan negatieve gevolgen ondervinden. Hierdoor acht het college het niet aannemelijk dat er een sterke kopersmacht bestaat in de relatie tussen Novec en Nozema Services die voldoende zou zijn om de dominante positie van Novec – als gevolg van het bezit van een zeer belangrijke bouwsteen – teniet te doen.
Conclusie dominantieanalyse
299. Op de onderzochte wholesalemarkten voor levering van individuele antenne-opstelpunten voor de middengolf aan aanbieders van antennesystemen beschikt Novec over alle antenne-opstelpunten. Replicering van deze infrastructuur acht het college niet aannemelijk. Daarnaast acht het college toetreding tot deze markt binnen de termijn van herziening niet aannemelijk vanwege het relatief kleiner wordende belang van analoge middengolftransmissie. Het college identificeert tevens geen mogelijkheid tot het bestaan van kopersmacht omdat de aanbieders van antennesystemen geen alternatief hebben dan toegang tot de antenne-opstelpunten bij Novec af te nemen.
Het college concludeert op basis van het bovenstaande dat Novec beschikt over aanmerkelijke marktmacht (AMM) op zeven lokale wholesalemarkten voor levering van toegang tot een individueel antenne-opstelpunt voor de middengolf ten behoeve van hoge zendvermogens. Het gaat hierbij om de opstelpunten voor de middengolf in Lopik (2x), Zeewolde (2x), Heinenoord, Hulsberg, en Trintelhaven.