Het doel van dit onderzoek is bestaande literatuur over politieke betrokkenheid onder jongeren, de mogelijkheden van een online platform als YouTube en de invulling van politieke jongeren programma’s bij elkaar te brengen om een beeld te krijgen van hoe politieke geëngageerdheid onder jongeren kan worden bereikt en gestimuleerd. De literatuur zoals in het theoretisch kader is uitgewerkt, is naast de corpus van onderzoek gelegd. De corpus bestaat uit comments die onder het online politieke jongerenprogramma #BOOS Polertiek zijn geplaatst. Een programma van BNN dat bestaat uit tien afleveringen die in de weken naar aanloop van de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 zijn uitgezonden op YouTube. Met deze informatie kan antwoord worden gegeven op de hoofdvraag van dit onderzoek: wat laten online discussies met #BOOS Polertiek zien over de politieke betrokkenheid van jongeren en wat impliceert dit met betrekking tot toekomstige programma’s die politieke betrokkenheid van jongeren wil stimuleren?
In de analyse zijn alle comments doorgenomen en gecategoriseerd op basis van de literatuur en op basis van de comments zelf. Hierdoor ontstonden verschillende categorieën: inhoudelijke comments, comments over de media, comments over het platform, metacomments en, comments over personen en comments over politici en partijen. De categorieën op basis van de literatuur beslaan comments over agendasetting en politiek zelfvertrouwen.
Een antwoord op de hoofdvraag zal ik hier uiteenzetten, met de bijbehorende beperkingen en suggesties voor vervolgonderzoek. Uit de analyse is gebleken dat jongeren in de comments ingaan op de onderwerpen die worden besproken in het programma. Ook reageren jongeren politiek inhoudelijk, wat laat zien dat een aantal jongeren actief en betrokken zijn bij de onderwerpen. Volgens Möller, 2015, p. 143) is dit essentieel voor het kunnen bestaan van een democratie. Wat we weten uit de literatuur van Möller (2015) is dat de democratie langzaam aan draagvlak verliest omdat er steeds minder politiek actieve burgers zijn. Als we kijken naar de rol van de media dan kan worden geconcludeerd dat, in welke mate dan ook, het programma #BOOS Polertiek wel heeft bijgedragen aan politiek actieve jongeren, door hen alleen al een podium te bieden. Het hoeft natuurlijk niet zo te zijn dat deze jongeren hiervoor nog niet politiek actief waren, maar het programma geeft de jongeren in ieder geval de ruimte om politieke discussies te ontlokken. Daarnaast speelt het politiek uiten van jezelf een rol in de ontwikkeling van politieke betrokkenheid (Möller, 2015). De media heeft in die zin
60
dus een belangrijke rol. Het delen van politiek nieuws maakt de onderwerpen namelijk bespreekbaar (Möller, 2015). Dit onderzoek is een toevoeging geweest op het onderzoek van Möller (2015) aangezien Möller onderzoek deed naar aanleiding van een programma dat uitgezonden werd door traditionele media, namelijk via de televisie. Het programma dat in dit onderzoek geanalyseerd is, is een programma met online afleveringen. Voor dit programma geldt daarom dat jongeren nog sneller nieuws kunnen delen en bespreken. Een gegeven dat volgens Möller (2015) belangrijk is om politiek betrokken te raken. Daarnaast is gebleken dat online programma’s voor jongeren voornamelijk aangemoedigd zouden moeten worden. Met de kennis van nu, waaruit blijkt dat jongeren (bijna) geen gebruik meer maken van traditionele kanalen, en (bijna) geen actieve rol inneemt in onze democratische maatschappij, zullen andere kanalen ingezet moeten worden om de rol van jongeren actiever te maken. Uit de onderzoeken van onder andere Katz (1993) en Kahne en Middaugh (2012) is gebleken dat jongeren niet bewust politiek nieuws mijden, ze worden alleen niet op de juiste manier bereikt. Als we kijken naar het medialandschap tijdens de Tweede Kamerverkiezingen, dan is #BOOS Polertiek het enige programma dat zich (online) heeft ingezet om politiek dichter bij jongeren te brengen. Het draagt onderwerpen aan die dichtbij jongeren staan en zendt het programma uit op een platform waar jongeren gevonden kunnen worden, en waar jongeren direct deelnemen in het communicatieproces tussen zender en ontvanger. Daarnaast spreekt het jongeren aan door alle elitaire barrières weg te halen zoals moeilijk taalgebruik en formele kleding. Het platform YouTube heeft op deze manier engagement gefaciliteerd.
YouTube faciliteert dus een ruimte voor online discussie, het spreekt jongeren aan en kan hen betrekken in het politieke debat. Allemaal positieve situaties als het gaat om jongeren betrekken bij politiek en het stimuleren van burgerschap. Toch zijn er ook veel jongeren die niet reageren op de filmpjes. Beweegredenen zijn niet onderzocht en kunnen dus alleen maar aannames zijn. Als we kijken naar het aantal jongeren dat geen comment achterlaat dan zijn dat er veel. Maar dit zegt niet dat deze jongeren niet politiek betrokken zijn. In dit onderzoek is gebruik gemaakt van een discoursanalyse waarbij alleen de geplaatste comments onderzocht konden worden om te onderzoeken hoe jongeren vormgeven aan hun discussies over politiek. De jongeren die geen comment hebben achtergelaten, laten wel zien dat ze het filmpje hebben bekeken door mee te tellen in het aantal views. Als we kijken naar dit aantal views dan zijn dat er veel. De reden dat dit benoemd moet worden is omdat het aantal views niet gelijk kan worden gewaardeerd als het aantal kijkers van een traditioneel televisieprogramma. De jongeren die naar #BOOS Polertiek hebben gekeken hebben dit aangeklikt,
61
opgezocht, of te zien gekregen van een vriend, vriendin of andere bekende. Met andere woorden de kijkers hebben dit gekeken omdat ze het wilden zien en niet “omdat het toch al op tv was”.
De thematiek en inhoud van de geplaatste comments verschillen veel van elkaar. Zoals genoemd zijn er de jongeren die een politiek inhoudelijk en aan het onderwerp gerelateerde comment achterlaten. Er zijn ook jongeren die zich bezig houden met wat er wordt uitgezonden; de zogeheten media-agenda. De media-agenda van #BOOS Polertiek wil aansluiten bij de publieke agenda van jongeren. Een aantal comments laten zien of deze agenda’s aansluiten. In de meeste gevallen is te zien dat dit wel is bereikt door het programma, maar er zijn ook comments die weergeven dat de media-agenda aangevuld moet worden. Of de programmamakers daar iets aan doen is de vraag, maar om een antwoord te geven op het tweede deel van de hoofdvraag, dan zou dit suggereren dat programmamakers wel kunnen inspelen op de publieke agenda door naar de stem van jongeren te kijken. Het platform, waar bewust gebruik van gemaakt wordt, biedt de uitkomst om direct in te spelen op het publiek. Wanneer programma’s politieke betrokkenheid willen stimuleren onder jongeren, dan raad ik aan om ook daadwerkelijk gebruik te maken van de faciliteiten van het platform. In dit geval feedback omarmen en inspelen op de publieke agenda. Het is natuurlijk niet mogelijk om voor ieder individu een item te maken, maar de comments onder de aflevering Mbo-scholen en klimaat hebben laten zien dat de media-agenda uitgebreid zou moeten worden.
Onderzoek naar online politieke jongerenprogramma’s is nog niet veel gedaan, omdat het iets van de laatste jaren is. De toevoeging van programma’s op platformen als YouTube uitzenden, is dat er direct gecommuniceerd kan worden. Een dergelijk platform biedt een sociaal netwerk online, en de mogelijkheid om te discussiëren en kennis uit te wisselen. Voor de toekomst is het van belang dat dergelijke platformen en hun rol in het faciliteren van discussieruimtes voor politiek inhoudelijke onderwerpen, onderzocht blijven worden. De sociale media zijn continu in beweging, passen zich aan, worden technologisch doorontwikkeld en dat brengt verandering voor de gebruiker met zich mee. Dit geldt niet alleen voor de gebruiker als kijker, maar ook als maker. Voor programmamakers is het belangrijk om te weten wat voor effecten dit kan hebben op het publiek. Voor #BOOS Polertiek geldt dat jongeren kunnen discussiëren over politiek inhoudelijke onderwerpen. Maar daarnaast worden er ook comments geplaatst die een andere invulling hebben. Vervolgonderzoek kan daarom gaan over hoe de discussieruimte inhoudelijk wordt ingevuld, wordt er een online publieke sfeer gecreëerd of gaat het daaraan voorbij? En wat is het doel van platformen als YouTube in de toekomst? Dragen ze bij aan het creëren van een democratie of is dit te ideologisch en is het puur en alleen een commercieel
62
platform? Want als we als programmamakers van een politiek inhoudelijk programma jongeren willen betrekken, dan zullen we continu moeten weten waar deze jongeren zijn en wat ze doen.
In het belang van een democratie is het belangrijk dat jongeren betrokken blijven bij politieke activiteiten. De media kan hier een rol in spelen door onderwerpen aan te snijden die aansluiten bij jongeren. Daarnaast is het van belang dat dit in deze tijd via kanalen gebeurd waar jongeren te vinden zijn. Sociale media zijn voor jongeren ondenkbaar en de aankomende generatie kent zelfs geen leven zonder. De discussies die onderzocht zijn in dit onderzoek laten zien dat jongeren zich bevinden op het internet. Daarnaast bieden sociale media ruimtes voor discussies. Door het online uiten en delen van informatie krijgen jongeren meer politiek zelfvertrouwen. Met de uitkomsten van dit onderzoek durf ik te zeggen dat #BOOS Polertiek een opening heeft gemaakt in het voorzien van deze ruimte voor discussie over politiek voor jongeren. Een opening, omdat dit het eerste programma in deze setting is en daarom ook nog veel kan leren, zoals het nauwkeurig en zorgvuldig kiezen van de media-agenda. Maar het is een begin om de grootste groep niet-stemmers van Nederland toch te bereiken.
63
Literatuurlijst
- #BOOS Polertiek, 10 afleveringen. YouTube. Kanaal #BOOS BNN (2017)
- Aerts, M.C.M., Haak, M. van den,. ‘Fitna: de slag op YouTube’, Popvirus: popularisering van religie en cultuur (2009) p. 55 - 61
- Baumgartner, J.C. & Morris, J.S. ‘MyFaceTube Politics. Social Networking Web Sites and Political Engagement of Young Adults’, Social Science Computer Review, Vol. 28, N.1 (2010) p. 24-44
- Buckingham, D. ‘News media, political socialization and popular citizendship: Towards a new agenda’, Critical Studies in Mass communication Vol. 14, N.4 (1997) p. 344-366
- Coleman, R., McCombs, M. et al. ‘Agenda Setting’. The Handbook of Journalism Studies (2009) p. 147 – 160
- Coleman, S. ‘Doing IT for themselves: Management versus autonomy in youth e-citizenship’, W.L. Bennett (Ed.), Civic life online: Learning how digital media can engage youth (2008) p. 189 – 206
- Cremers, M. ‘De Uses & Gratifications theorie: over media gratificaties’, Heuvel Marketing (2014). Geraadpleegd op 14 augustus 2017, van: https://www.heuvelmarketing.com/blog/de-uses-gratifications-theorie-over-media-gratificaties
- Dahlgren, P. ‘Internet and Civic Potential’, Media and Political engagement, citizens, communication and democracy (2009). Cambridge University Press, p. 149 - 171
- Dearing, J.W. and Rogers, E.M. ‘History of Agenda-Setting Research’ en ‘Toward Disaggregation in Agenda-Setting Research’, Agenda-Setting (1996) SAGE, p. 8 – 9 & 93
64
- Fuchs, C. ‘What are Social Media and Big Data?’, Social Media a Critical Introduction (2017). SAGE Publications Ltd, second edition, p. 36 - 38
- Gillespie, T. ‘The Politics of ‘Platforms’’, New Media & Society (2010) p. 1- 18
- Gilmore, D. ‘We the media: Grassroots journalism by the people, for the people’, In: Meraz, S. ‘Is there an Elite Hold? Traditional Media to Social Media-agenda-setting Influence in Blog Networks’ (2009) Journal of Computer-Mediated Communication, 14 (3) p. 682 - 707 - Habermas, J. ‘The Structural Transformation of the Public Sphere: An inquiry into a Category
of Bourgeois Society’ (1962)
- Heemskerk, S. ‘Wie zijn de millennials? Jouw belangrijkste vragen over deze generatie beantwoord’, YoungCapital (2016). Geraadpleegd op 10 september 2017, van: https://www.youngcapital.nl/weblog/735-wie-zijn-de-millennials-jouw-belangrijkste-vragen-over-deze-generatie-beantwoord
- Hermes, J. en Reesink, M. ‘Inleiding televisiestudies’ (2003). Boom Lemma uitgevers, p. 13 - Hermes, J. en Reesink, M. ‘Representatie en ideologie’ en ‘Vertoog en governmentality’,
Inleiding televisiestudies (2011). Boom Lemma uitgevers, p. 53 – 80, 81- 105
- Hirzalla, F. ‘Generatie Y, burgerschap en het internet: een verkenning van websites’, Burger in uitvoering, Jaarboek KennisSamenleving, Vol. 4 (2008) p. 222 - 249
- Hostingfacts.com. ‘Web Hosting/Website Statics and Facts 2017’, Internet Stats & Facts for 2017 (2017). Geraadpleegd op 15 september 2017, van: https://hostingfacts.com/internet-facts-stats-2016/
- Huang, E. ‘The causes of youths’ low news consumption and strategies for making youths happy news consumers’, Convergence: The international Journal of Research into New Media Technologies (2009) p. 105 – 122
65
- Jassies, K. ‘Zo maken jongeren gebruik van Instagram, Snapchat & YouTube in 2016’, Frankwatching (2015). Geraadpleegd op 10 september 2017, van:
https://www.frankwatching.com/archive/2015/12/17/zo-gebruiken-jongeren-instagram-snapchat-youtube-in-2016/
- Kahne, J. & Middaugh, E. ‘Digital media shapes youth participation in politics’, Kappan Magazine, November (2012) p. 52 - 56
- Katz, J. ‘The media’s war on kids’, Rolling Stone, Vol. November 25 (1993) p. 47–49
- Kooyman, J. ‘Zet je schrap, generatie Z komt eraan’, NRC.nl (2015). Geraadpleegd op 10 september 2017, van: https://www.nrc.nl/nieuws/2015/11/19/zet-je-schrap-generatie-z-komt-eraan-a1494506
- Kushin, M.J. and Yamamoto, M. ‘Did Social Media Really Matter? College Students’ Use of Online Media and Political Decision Making in the 2008 Election’, Mass Communication and Society, Vol. 2, Issue 5 (2010) p. 608 – 630
- Lubberding, L. ‘Hoe YouTube in tien jaar uw leven veranderde’, Elsevier Weekblad (2015).
Geraadpleegd op 10 september 2017, van:
http://www.elsevierweekblad.nl/economie/article/2015/04/hoe-youtube-in-tien-jaar-uw-leven-veranderde-1747769W/
- Martin, J.A. ‘Agenda Setting, Elections, and the Impact of Information Technology’, In: Thomas, J.J. ‘Agenda Setting in a 2.0 World: New Agendas in Communication’ (2014) p. 28 - 52
- Meinardi, T. ‘Verkiezingen 2017: Hoe maak je politiek interessant voor jongeren’, De Ruis (2017). Geraadpleegd op 14 mei 2017, van: http://deruis.nl/verkiezingen-2017-hoe-maak-politiek-interessant-jongeren/
66
- Möller, J. ‘Growing into citizenship: The differential role of the media in the political socialization of adolescents’ (2013) Amsterdam School of Communication Research (ASCoR), Academisch proefschrift, Universiteit van Amsterdam
- Möller, J. ‘Media-invloed op de ontwikkeling van politieke betrokkenheid van jongeren’ Jaarboek Marktonderzoek (2015) p. 143 – 154
- Nab, L. ‘De vrije geest van Tim Hofman’. Villa Media (2016). Geraadpleegd op: 19 april 2017, van: https://www.villamedia.nl/artikel/de-vrije-geest-van-tim-hofman/27847920-52e5ffe3
- Nationaal Kiezersonderzoek 2006-2012. Centraal Bureau voor de Statistiek (2015), p. 123 - Nieber, L. ‘Tim Hofman: Laat me een mens zijn en op mijn muil gaan. Ik kom er wel uit’,
NRC.nl (2017). Geraadpleegd op 14 mei 2017, van:
https://www.nrc.nl/nieuws/2017/01/05/laat-me-een-mens-zijn-en-op-mijn-muil-gaan-ik-kom-er-wel-uit-6029767-a1539883
- NOS, ‘De feiten en cijfers: jongeren stemmen minder dan gemiddeld’, Nieuwsuur, binnenland (2017). Geraadpleegd op 10 mei 2017, van: http://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2158769-de-feiten-en-cijfers-jongeren-stemmen-minder-dan-gemiddeld.html
- Pew Research Center ‘Internet’s broader role in campaign 2008: Social networking and online videos take off (2008). Geraadpleegd op: 16 juli 2017, van: http://people-press.org/report/384/internets-broader-role-in-campaign-2008
- Sark, Y. Van, ‘Jongeren interesseren voor Polertiek’. YoungWorks (2016). Geraadpleegd op: 19 april 2017, van: http://www.youngworks.nl/jongeren-interesseren-polertiek/
- Tates, T. ‘Tim Hofman: Mijn kaak is in twee stukken geslagen door huisbaas’, Algemeen Dagblad (2017). Geraadpleegd op 25 oktober 2017, van: https://www.ad.nl/show/tim-hofman-mijn-kaak-is-in-twee-stukken-geslagen-door-huisbaas~a8961510/
67
- Turkle, S. ‘Alone Together: Why we expect more from technology and less from each other’ (2011) The Perseus Books Group
- Volders, S. ‘Social media zetten de agenda-setting theorie op z’n kop’ Marketingfacts (2013). Geraadpleegd op 15 mei 2017, van: http://www.marketingfacts.nl/berichten/social-media-zetten-de-agenda-setting-theorie-op-zn-kop
- Woudt, M. ‘Nieuw kieskompas: welke politicus maakt jou #BOOS?, Seven days (2017). Geraadpleegd op 14 mei 2017, van: http://www.sevendays.nl/lifestyle/nieuw-kieskompas-welke-politicus-maakt-jou-boos
68
Bijlagen
De bijlagen bij deze scriptie zijn te vinden in de bijgevoegde Excelbestanden. Bijlage 1: Aflevering 1 Die keer dat de regering artsen liet verhongeren
Bijlage 2: Aflevering 2 Die keer dat homo’s niet mochten bloeden en nul politici wisten waarom Bijlage 3: Aflevering 3 Die keer dat de regering nog steeds moest lachen om discriminatie Bijlage 4: Aflevering 7 Die keer dat alle politici seksgrappen maakten op het mbo