De origen - Grombeer.
Gromb er.
Morgen!
Tinu , Peter.
(~ 9
"ïk . )
Meneer!Grombeer.
Is ander hier niet
7 - (Ontk
nn nd g ·baar vanTinu.
(nP
ter .) Thui wa hij ook al niet.~
P ter ander
..
t minuten gel den
IS JUl n paar weggegaan.
r mbeer.
Z o~ n waar na r toe
7
iet naar hui ,want dan had ik hem tegen moeten komen.re
t r .Hij den nieuwen emplo
é
t g moet.rombeer. Wat!
Tin u
Zoo is 't n t, mene r - hij zei, dat-ie den nieuwen emplo ' tegem et gmg.
Peter
(Ir
ni eh.) Ja, hij had ka lan met hem~ dat-ie alleen naar bo en m t komen.Grombeer. Hm! hij looft zieh wel uit.
•
58
Peter
la, en hij wilde on 0 k mee hebben, niet waar, Tinu ?
Tin u
Zoo i 't net - maar \ il U niet gaan zitten, meneer? (0
ft
n toI)
Grombeer.
ter i - (Pauze. emt n igaar uit zijn
k k
r daarna t tcl
ancft. r n). '\ illen jelui ook mee rooken?Peter ,A, -tublieft, meneer.
Tin u
Graag, meneer - (~
cl
r m pauz , opstk
n\ an
d
Igar n).Grombeer.
Hm - Hm - u jij daar toch over dien nieuwen employé begon, Tinu .... .
Tin u (V r chrikt). Ik! meneer?
59
Grombeer.
ou Ja, Je b we rde toch, dat and r h m tegemoet i gegaan. (In t( mming). Dan zal ik jelui maar meteen m edeel n, hoe ik 0 er dat pre entkaasje denk, dan weten jelui teg lij~, waar je je aan te hóuwen hebt - begrepen!
(Inst mming). Ik h b dat jong men h in Holland leeren kennen al ' , n van die typ ,behebt met an die hypermoderne idee"n, di nergen v or deugen, die alleen maar het g Id, dat anderen met zwo gen bij elkaar gebra ht h b-ben met handen ol weggo ien en zelf niet z" eel pre teeren. Ik waar chuw jelui daarom, m-je niet met at he r hap te encanailleeren.
Ik w ns h hier mijn onderneming niet er-giftigd te zien met de me ning n n o at-tingen, die in de her n an dat jongemen h
hebben po t gevat; - trouwens, lang geef ik hem niet. - op zijn hoog t ze \i eken - n laat anders voorzi htig zijn - dat i er ook al een met van di re lutionnaire denkbeel-den. - Ou jelui begrijpen me - ! Hoe eerder of-ie an de onderneming erd\! enen i I hoe lie er of het me i - ( tilt). ou, wat
zwij-gen jelui 7 - Ik hou niet van men chen, die teed met hun zwijgen in de contramine zijn.
Zouden j lui in mijn plaat je niet zoo p edig mogelijk an zoo 'n present-exemplaar trachten te ontdoen
7
Heb ik om geen gelijk7 -
\X/at _ la, of jelui nou al met je choud r wer-ken en diepzinnige gezichten trekt, daar schiet ik niet mee op.Tin u
(Ang tig). Ik weet het niet, meneer, ik ben nog nooit admini trateur g weest - alleen maar waarnemend.
G r m be er.
Vraag ik niet.
Peter
U zoudt het eerst een aan kunnen Zien, meneer!
G rom b er.
Ha - Ha - aanzien met
zoo
n legel - dienota bene al een \ eek op la a rond boemelt, in plaat van zoo van de boot hier naar toe te komen - en mij telegrammen om geld stuurt,
om-•
dat-ie ander de onderneming niet breiken kan. Lui ter maar een (L t . Ik ben blut, t taal blut, tuur per omgaand honderd vijftig gulden naar Hotel de Inde Welte reden. - ou?
Peter
A
-Ie dan maar komt. . . . .. vandaag .. .... . Tin uJa a -Ie maar komt!
Peter
Ja, hij maakt ast e r t dat geld op.
G rom b er.
ijdig).
\V'
elk geld 7 P terDat-ie telegrafi h g raagd heeft.
G rom b e r.
M dat ik hem ni t ge tuurd h b. lal'
I aar ... ,
ik ben daar gila ekali. Dan komt-ie maar loopen. Peter en Tinu .
Ha - Ha -Ioopen an Bat via naar Kaliwining .
62
Peter
hoe die hier moet ,al mijnheer zeker hier of
\Iaar, dan b grijp ik niet, kom n. AI 't zooln li htmi Grombe r ertelde, dan zal-ie daar \ el een beertje laan.
Grombeer.
Beeren maken, dat kan-ie - daar heb ik -taaltje van in Holland meegemaakt. Als 't mijn neefje wa, gewee t, nu! - Enfin, 't i hier zijn laat te kdn en in mijn hand beru t zijn lot. n al mijnheer De Ri hard woord houdt - en ik ken hem er oor, dat dat-ie dat doet - enfin, dan zeg
ik,
dat-ie It geen vijf jaar hier uithoudt. ou, dan:
hal ha, dan kon de erfeni h m wel een door zijn neu geboord worden. Dan i -ie zeker blut, totaal blut. Ha. . . Ha. . . Ha .. .
Peter Ha . Ha .. Ha . .
Tin u Hi . Hi. Hi.
6
Grombeer.
n we zullen beginnen hem erg kort te h
u-<Jen. iet an de on rneming af. n al -i
é '
n van jelui paard n t leen "il hebben, dan g ef-je ze ni t - printa kra van den baa -, dat ze alleen voor 't werk gebruikt mogen worden. n jij, Tinu , ie laat hem 100 en, zijn beenen uit zIn a hter te. Je stuurt hem maar naar de er te tuinenl b H . 46, daarî
nogal zwaar terrein, en denk er om,' morg n om ti n minuten oor ij en op de rol, en iederen a ond laat je hem de kemit een paar keer in pecteeren. n morgenocht nd begin je met hem bij dien toekang toezicht te laten houden, dien die duiker aan 't m ts len i aan de grens van het perceel ... .Peter.
Maar, meneer, dat i anderhalf uur loopen, en bo endien, die toekang doet dat in taakwerk .
Gr mbeer
lui t daarom. And rhalf uur loopen en dat viermaal op een dag. In mijn tijd heb ik nog
•
wel wat anders me g maakt, maar d tegen-woordige employ f I , di uitkomen, inden e n opge hud bedje - al all al ge ivili eerd i .
Tin u ,
Zoo i 't net. Ontginnen IS nog heel wat ander I zooal hier in meheer zijn tijd.
VI RD T 0 EEL.
De vongen Clau Ina.
Clau Ina
Papa, mijnheer Thoma telephonert, of
U
vana ond nog komt bridgen 7 lJr mbeer
~ a er nou z 0' n haa t bij, dat Je daarvoor hier naar t e komt 7
Clau Ina .
Haa t - och - ik zag loortje op tal brengen en toen begreep ik, dat
U
hier was, en t en da ht ik, ik zal papa even de bood hap brengen en dan wandelen \! e amen naar hui terug.r m
b
er.Hm - Hm -
{Tot Tinu
en Du j lui wet n h t n Ign h? - ielui moet n dien ieuw n empl yé z 0 k ra en ka ar m gelijk aanpakken. alonplanter kunnen w nu n~maal niet gebruiken.
Clau Ina.
( Vlug). Dat mo ten ze niet, papa!
Grombeer.
Wel alle donder - ga jij j ook al met d ond r-neming zaken bern ei n, w
I
alle donder ! !Clau Ina.
ee, papa! mij v rbluft
U
to h ni t me r!U mo t dat jongm n' h en behoorlijk kan geven, dat doet zijn oom ook, n al
U
hemdaarin tegem erkt, i dat niet fair .. , .. .
G rom be e r.
Clau ina, ga naar hui . WOU JIJ miJ hier de les lezen!
H. ,. s. - De <1lonpl,mtt". 5
6
Clau Ina
Ik wil U behoeden oor handeling n, waar oor ik mij~ al uw dochter, zou moeten schamen.
Ik ken 't longmen h niet, du ik oordeel on-partijdig, maar U is be oor ordeeld. edert on vertrek uit Holland doet
U
niet ander dan op dien nieuwen employ' afgeven.Gromb r
(~ d nd) .• Clausina, voor de laatste maal;
ga naar hui !
C I
a u in e.Zeker papa, ik ga al. (~t
d
andr n).
Ik hoop, mijnheer Tinu , en mijnheer Peter, dat u den nieuwen ollega loyaal zult behandelen;goeden middag heeren! - (\\1 àardig
af. Kt
in Pauz r mb r / pt mt
nijdig stapp nh
n n \.\' r).Tin us.
(Za/v
nd). Dat nou, mijnheer Grombeer"de eeu\ igdurende strijd tusschen de ouder-dom en de onbezonnen jeugd.
G rom be e r.
Doe mIJ een plezier, Tinu , en preek niet.
Pet ers.
Ja~ ja, ik had al zoo'n ermoeden~ dat met dien nieuwen emplo
é .. ... .
G rom be er.
Ik heb jelui to h verzo ht, niet waar
7 (W
-cf, r m pauz). n denk er om, geen woord hier-o er tegen Sander en dien andere ... . (Inst mming). Du trang h', al jelui tenminste nog waarde aan je bagian he ht - ( t
d
p n n r
I
op nd, m r t t zich zIf
dan t t d and r n prat nd). Dat ik, - ik - mij nu zoo iet moet laten welge all n. Wat zou liJ nou in zoo'n ge al doen, Tinu7 AI
JIJ nou een dochter had, die de impertinentie had ... . nou ... 7Ti nu.
( nrustig). Ik heb geen dochter, meneer, enkel twee jongens bij mijn huishoudster. Ik ... Ik ....
Grombeer
Vraag ik ie bijzonderheden 7! (Pauz). n als je nou juist an zoo'n dochter houdt, omdat
er ras In zit, omdat daar ten lotte bloed an eigen bloed preekt - wat zouden jelui dan, -h'
7
Vooruit, doe je tjol k een open.Pet er
Zeker, mijnheer Grombeer, 't wa niet netjes van uw dochter - om - om ...•
G rom be e r.
(H
rtig). Wat was ni t netje7
Pet er
\XI at - ze - ze .•....
Grombe r.
Wat ze - wat ze - wou JIJ om over mIJn dochter ordeelen 7
P ter .
(~
r chrikt .
0 nee, meheer ... . Grombeer.ou dan!
(M
nho
ft n m t rri t). Wie komt daar de ondern ming op7
(Loop n ndar link J.Tinu
en onbekende! Z k r de nIeuwe emplo '!
P
t r .n ander In d zij pan -
(\ti
nh
rt d~nmot r arz tten. Pet". · en Tinus \Vd Men ni uw -gl "g IJ d dingen,
die
k m n zull~n).VIIFD TO
. De ongen - A d r ' Andr'.
L .
a n d r
(K mt druk t g n 'and r prat nd p. HIj'
i
g kl d in n mpl 'et m t rrij\Vi 1- stum.nd r h t pk In n ntd et hij zich an m
tor-p t IJ 1 er n hand ch n n). Ou , ben ik hier in het hartje an de nderneming Kaliwining aangeland
7
ander.
- Ja, en ten huize an uw mentor, den heer Tinu .
A
nd
r 'Dan ZIJn we natuurlijk ree elijk benieuwd met onzen toekom tigen leermee ter kennis te
maken (~t Tinus) . atuurlijk is U mijnheer Tinu . Mijnheer ander heeft mij onderweg uw portret zoo levendig ge chetst~ dat ik u er direct uit herken. ~ el, heb ik het mi
7-Hi - Hi - Zoo
Tin us.
'>t net.
A
nd
r ' .Ik ben André de Ri hard, de "Sinkeh" van de onderneming. Dat i hier de teehni he uitdrukking, niet 7
Sander
inkeh IS Deliaan eh. Hier op Ja a spreken
\! e altijd van "broekie".
Tin u s.
Zoo 't net.
André.
Mer i - al weer wat geleerd Maar laten we de kenni making oortzetten. (Tot P ter). De Richard, broekie op Kaliwining.
Peter . Peters, employé op Kaliwining.
7'1
A
nd
r é.Aangenaam! - ([raait zi
h
L m naar rmb r).
_ H',
mijnheer beer. Ik herkende u zoo gau\! piet in uw tr pi h 0 tume .Grombeer
(,\1 t b d /ing. \Iaar ik herkende jou dadelijk wel, aan je optreden - dat i n g niet eranderd ind on onderhoud in H \land, dat ik me tu
-hen twee haakj n g heel g ed herinner ...
A
nd
ré.
Ook op mi) heeft dat toen een zeer leven-digen indruk gemaakt, en de gevolgen r van, dat ik nu hier al jong te mpl yé - broekie -bezield met de be te ornem n, oor u ta . . .
Grombeer.
Dat beweren ze allemaal, maar de weg naar de hel i ...
Andr ' .
U bedoelt, de weg naar Kali\ ining gepla-veid met groote kiteenen, dat heb ik zoo jui t met mijn motorfiet onder onden. De weg
allerberoerd t ... ..
G rom be e r.
Dat nu weer een van di onbe haamd-heden
Andr'.
U hebt gelijk, de zu ht om gee tig heden te debiteeren pe It mij
erken grif, dat dat
ok hier w er part n Ik n gebrek van mij i . Ik zal het moeten afleeren ...
G rom be er.
Jij kan dat gee tig heden noemen, maar In
mijn ooren zijn dat brutaliteiten; daarbij, mijn employ" zijn niet gee tig in tegenwoordigheid van hun ... ..
Andr'.
Dat waar; men vertelde mij reed aan boord, dat in Indï' alleen de bazen gee tig zIJn . . . • . .
Grombeer.
enoeg! Bedenk wel, dat je hier nu op mIJn ondern ming bent, en niet meer op jouw ka-mer. - u zijn de bordje erhangen. Ie zult je toon moeten matigen, dien trima ik niet meer;
ander loop je de kan , je matje h el vlug t moeten oprollen.
(?auz).
Dan geef ik j nog den goeden raad hi r mijnheer Tinu, al onmiddellijken ,het te gehoorzamen, en zijn pr nta's zonder cap ie op te olgen. Ie laa t in het pa iljoen aan d n overkant. En mi hien is mijnheer Tinu ber id je in den ko t te n men.- (Tt t
Tinus).
In dat ge al moet je den prij zelf maar met h muitmaken -(Tinu knikt t te mm nd. D and r n
IJbb n m
t tijgnd
n;vond ring
an
aang IJ ord). n die m t r-fiets, waar j zoo v n j bluff rig entr' e m e op de onderneming maakte, is die an jou 7A
ncl
r I .Ja! uit Holland meegebra ht ... . . .
Grombeer.
Dan zou ik dat ding maar zoo gauw mogelijk terug turen. Op mijn onderneming hebben de emplo
é'
geen motorfiet en of auto's.A
nd
r '.Daar staat niets van in mijn contract ... .
74
Grombeer.
Dat kan mIJ geen laars chelen - (Driftig).
Ben ik baas op mijn onderneming of niet 7
A
nd
ré.
Vermoedelijk! - maar niet over mIJn motor-rijwiel.
Grombeer.
Dat zullen we dan eens zien! - Tinu , we hebben wel afgemaakt, dat je hem in huis zou nemen, maar die motorfiet behoef je niet te bergen, hoor. Je erf is toch al niet te groot, dus . . . .
Sanders.
Dan heb ik nog wel een tampatje.
A
nd
ré .
Dank je wel, mijnheer anders, maar ik wil de emp\oyé's niet in ongenoegen met mijnheer Grombeer brengen. Ik zal zelf wel een plaatsje zien te vinden.
Grombeer.
AI 't ding maar van de onderneming ver-dwijnt, dan is mij dat voldoende. (~t and rs).
75
AI ik jou was, zou ik me maar wat meer voor mijn werk uit
10
en - je tuinen tikken in het uil en de boomen zijn meer dan slecht aan-ge neelen. En jij Tinus, je aan-geeft hem in niets toe. Het min te en gering te, dat je nietaan-taat, direct rapporteeren, begrepen h ! '\ ij kweeken hier geen Salonplanter . Bonjour, Peters.
Bonjour Tinus.
(L
pt lang dnder n Andr' ; n mt z minacht nd van ht
h fdt
t cl, "0 t np. Driftig af).
DO K
Einde tweede bedrijf.