1. Inleiding
1.1 Aanleiding
3.4.2 Deelproces 1: ontwerpen van BIM
In deze fase dient de informatiebehoefte van de uitvoerende bouwplaatsmedewerkers als belangrijkste input voor het ontwikkelen van de disciplinemodellen tot een integraal BIM op UO-niveau. Er wordt uitgegaan van een standaard informatiebehoefte die is vastgelegd in een informatiedatabase, een projectoverschrijdende bibliotheek van noodzakelijke uitvoeringsinformatie voor een specifieke taak. Daar waar de database (nog) niet toereikend is wordt gebruik gemaakt van een checklist. De volgende stappen vinden plaats in het eerste deelproces:
1.1 Inventariseren informatiebehoefte
Het deelproces wordt gestart met het uitwerken van de disciplinemodellen door deze te voorzien van meer gedetailleerde informatie. In de eerste processtap van het deelproces wordt de informatiebehoefte van het uitvoerend bouwplaatspersoneel afgestemd met de ontwerper die verantwoordelijk is voor de inhoud van het disciplinemodel. Dit gebeurt door het uitvoeringsteam vroegtijdig te betrekken in het ontwerpproces middels een overleg tussen uitvoeringsteam en ontwerpteam aan het begin van iedere projectfase (SO, VO, DO en UO). Er is een informatiedatabase ingericht met de reeds bekende informatiebehoefte voortkomend uit de onderzoeksfase, zoals besproken in paragraaf 3.3. Deze database wordt geraadpleegd bij aanvang van het overleg. Daar waar de informatiedatabase (nog) niet toereikend is wordt gebruikgemaakt van de reeds besproken checklist.
1.2 Invullen checklist voor inventariseren informatiebehoefte
Tijdens het overleg dat plaatsvindt tussen ontwerp en uitvoering dient de informatiedatabase als vetrekpunt voor het inventariseren van de informatiebehoefte. Hierin staat de standaard informatiebehoefte die benodigd is voor het uitvoeren van een specifieke taak. Met behulp van de checklist maakt het uitvoeringsteam de specifieke informatiebehoefte bekend. Het disciplinemodel, weergegeven in een modelviewer, dient hierbij als ondersteuning om het ontwerp inzichtelijk te maken voor de uitvoerende bouwplaatsmedewerkers. Door het uitvoeringsteam vroegtijdig te betrekken kunnen de disciplinemodellen voorzien worden van de uitvoeringsinformatie die benodigd is gedurende de realisatiefase.
Checklist voor inventariseren specifieke informatiebehoefte
Ingevulde checklist met specifieke informatie-behoefte Database standaard
informatiebehoefte
Figuur 3.8 Schematische weergave processtap 1.1 & 1.2
Prepareren Transporteren Uitzetten Verwerken Bewerken Conditioneren Basisactiviteiten
Stap 1: bepaal (kritische) activiteit volgens planning
uit WBS/SBS Stap 2: Doorloop basisactiviteiten
Checklist 1: voor inventariseren informatiebehoefte
Heien paal:
- Locatie - Diameter - Diepte 1.1 Maatvoering /
geometrie
1.3 Hoeveelheden
1.4. Terrein / omgeving 1.2 Tijd / kosten
1.5 Veiligheid Stap 3: Bepaal informatietypen per basisactiviteit Informatietypen
1.6 Materiaal / materieel
Figuur 3.9 Schematische weergave checklist 1
Werkwijze
Het eerste deel van de checklist wordt ingevuld aan de hand van een drietal stappen:
Stap 1: In de eerste stap wordt de kritische activiteit bepaald waarvoor de informatiebehoefte in kaart gebracht dient te worden. Dit gebeurt aan de hand van de planning. In bovenstaande figuur is de activiteit het heien van de palen als voorbeeld genomen.
Stap 2: Vervolgens worden voor deze kritische activiteit uit de planning een zestal basisactiviteiten doorlopen. In dit geval wordt er gekeken naar welke informatie benodigd is voor het uitzetten ten behoeve van het heien van de palen.
Stap 3: In deze stap wordt de verticale as doorlopen voor de betreffende basisactiviteit. Er wordt voor iedere informatietype bekeken welke informatie benodigd is voor het uitvoeren van de basisactiviteit, het heien van de palen. Voor het uitzetten van de markeringen is in dit geval een locatie, diameter en aanbrengdiepte nodig. Deze informatie valt onder het informatietype maatvoering.
1.3 Verwerken in informatiedatabase
Wanneer er specifieke informatie gewenst is voor het uitvoeren van een taak die nog niet in de database staat, wordt de checklist ingevuld door het uitvoeringsteam en verwerkt in de informatiedatabase, zie Figuur 3.10. De database berust op een groeimodel. Dit houdt in dat de database bij ieder project slimmer wordt doordat deze voorzien wordt van aanvullende uitvoeringsinformatie die benodigd is voor het uitvoeren van een taak. Door de structuur van de checklist kan deze projectoverschrijdend worden toegepast. Na verloop van tijd ontstaat er een steeds completere bibliotheek van uitvoeringsinformatie die de informatiebehoefte van het uitvoerend bouwplaatspersoneel vertaald.
1.4 Verwerken in disciplinemodel
In de volgende processtap wordt de standaardinformatiebehoefte uit de database samen en de ingevulde checklist met specifieke informatiebehoefte uit het overleg gebruikt als input voor het uitwerken van het disciplinemodel. De disciplinemodellen worden voorzien van de benodigde uitvoeringsinformatie door het ontwerpteam.
Aanvulling database standaard informatiebehoefte
Checklist voor inventariseren specifieke informatiebehoefte
Ingevulde checklist met specifieke informatie-behoefte Database standaard
informatiebehoefte
A
A. Bouwkundig disciplinemodel
Figuur 3.10 Schematische weergave processtap 1.3 & 1.4
1.5 Disciplinemodellen samenvoegen
Vervolgens worden de disciplinemodellen samengevoegd tot één integraal BIM. In de huidige praktijk wordt deze handeling uitgevoerd door de BIM-engineer. Uiteindelijk dient deze stap door de ontwerper of werkvoorbereider opgepakt te worden.
Voor het samenvoegen van de disciplinemodellen is het van belang dat iedere discipline, zowel intern als extern, hun model aanlevert in hetzelfde format. Alle informatie dient gedeeld, gecoördineerd en gecommuniceerd te worden op basis van IFC-disciplinemodellen. Het uitwisselingsformat IFC (Industry Foundation Classes) zorgt ervoor dat disciplinemodellen die ontworpen zijn met verschillende modelleerapplicaties kunnen worden uitgewisseld. Daartoe is het van belang dat zowel interne als externe projectpartners hun disciplinemodel opzetten conform de basisafspraken voor IFC modelleren (Pennavaire, 2015).
Om te voorkomen dat ketenpartners niet kunnen voldoen aan deze eis worden onderaannemers geselecteerd op kennis en toepassing van BIM. Bij uitbesteding dient een vragenlijst te worden ingevuld door de betreffende onderaannemer waarbij gevraagd wordt of ze ervaring hebben met het modelleren en welke modelleerapplicatie ze daarvoor gebruiken. Op basis daarvan kan er beoordeeld worden of de disciplinemodellen uitgewisseld kunnen worden met behulp van IFC en kunnen er afspraken worden vastgelegd tussen aannemer en onderaannemer om de kwaliteit van het IFC te garanderen.
Het is aan te bevelen om de onderaannemers mee te laten delen in het eigen BIM. Het is van belang dat de onderaannemer de goeie informatie krijgt om te borgen dat die ploegen de juiste informatie gebruiken. Er dient hiermee voorkomen te worden dat de onderaannemer achterloopt op de planning omdat hij de verkeerde informatie heeft gebruikt.
C A D A
B
Integraal BIM
A
B
C
D
A. Bouwkundig model
B. Installaties
C. Kabels & Leidingen
D. Wapeningsmodel Disciplinemodellen
Figuur 3.11 Schematische weergave processtap 1.5
1.6 Modelcheck uitvoeren
Deze stap dient als verificatie (is alle informatie aanwezig?) en validatie (is de juiste informatie aanwezig?) van het integraal BIM. De ontwerpcoördinator controleert het integraal BIM.
Bij het werken met verschillende modellen die afkomstig zijn van verschillende partijen, is het belangrijk om een gezamenlijk nulpunt te gebruiken. Binnen Heijmans geldt de ontwerpafspraak om het absolute nulpunt in Parijs (RD) te hanteren als gezamenlijk nulpunt. Sommige toepassingen werken echter niet met coördinaten. Dan wordt gebruik gemaakt van een referentieobject.
Het integraal BIM is nu gecontroleerd door middel van een modelcheck. Dit betekent dat het volgende deelproces, het voorbereiden van de taakgerichte werkinstructie, wordt gestart. Het processchema op de volgende pagina geeft een overzicht van dit deelproces.
C A D A
B Integraal BIM
“Aanleveren”
Processtappen uit deelproces 2 voor het opstellen van een taakgerichte werkinstructie (TWI)
DEELPROCES 2: VOORBEREIDING