De Provinciale Statenverkiezingen: landelijke of provinciale gebeurtenis?

De tweede hypothese richt zich op de inhoud van de items die over de Provinciale Statenverkiezingen gaan. De nationalisering van deze verkiezingen door verschillende landelijke politici, het landelijke karakter dat de media aan deze verkiezingen geven dat zich bijvoorbeeld in de tv-debatten met landelijke lijsttrekkers uit, zorgt voor de tweede hypothese:

Hypothese 2: Binnen de berichtgeving over de Provinciale Statenverkiezingen in RTL Late-Night en Pauw! zal ten minste driekwart van de aandacht aan landelijke politiek worden besteed

Om dit te toetsen is per item gekeken of de onderwerpen die behandeld werden over de landelijke, of over de provinciale politiek gaan. Het onderscheid tussen de onderwerpen van de items is erg duidelijk; er is geen enkel item dat zowel zaken betreffende de landelijke én provinciale politiek bevatte.

Tabel 2. Verdeling van items in landelijke-/provinciale politiek; weergave in aantal en seconden

Pauw! RTL Late-Night

items tijd in seconden items tijd in seconden

Landelijke politiek 10 10.530 5 4.200

Provinciale politiek 0 0 5 4.140

Uit tabel 2 wordt duidelijk dat de tweede hypothese in het geval van Pauw! aangenomen kan worden. Bij Pauw! is er zelfs geen enkel item dat zich daadwerkelijk op de provinciale politiek richt, dit in tegenstelling tot RTL Late-Night waarbij de helft van items op de provinciale politiek en een helft op de landelijke politiek wordt gericht. In het geval van RTL Late-Night lijkt de hypothese dan ook niet te kloppen. Wanneer er meer wordt ingezoomd op de inhoud van de verschillende gesprekken die zijn gevoerd met betrekking tot de Provinciale Statenverkiezingen dan wordt het verschil tussen Pauw! en RTL Late-Night sterk benadrukt. In RTL Late-Night komt verschillende keren aan bod wat het belang is van deze verkiezingen, en Humberto Tan begint de items die over provinciale politiek gaan vaak met zinnen als ‘’de provincies hebben miljoenen te besteden waarmee grote en kleine problemen opgelost kunnen worden’’ en ‘’Jan Jaap van der Wal gaat prangende vragen die binnen de provincies heersen onder de neus wrijven’’ (RTL Late-Night, 11-03-2015, 12-03-2015). Hieruit blijkt dat voor RTL Late-Night de provinciale politiek de nodige aandacht binnen het programma verdient, weliswaar zijn alle items die over de provinciale politiek gaan items waarin cabaretier Jan Jaap van der Wal korte, grappige betogen houdt over de verschillende provincies. Friesland als culturele hoofdstad, de kwaliteit van de wegen in Zeeland, Limburg en de problemen met VVD politici, een tunnel in Overijssel en windmolens in Groningen zijn de onderwerpen die Jan Jaap van der Wal behandeld. Fragmenten met burgers uit de betreffende provincie dienen als ondersteuning van hetgeen wordt verteld. De vraag die hieruit voortvloeit is dan ook in hoeverre deze items informatief zijn? De derde hypothese over de democratische functies zal dit uitwijzen.

Bij Pauw!, daarentegen, wordt meerdere malen benadrukt dat de Provinciale Statenverkiezingen een landelijk karakter hebben. Pauw heeft het met de verschillende gasten vaak over de gevolgen van de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen op de verdeling van de zetels in de Eerste Kamer, en wat een minderheid in de Eerste Kamer voor de regeringspartijen betekent. Vaak wordt er gesproken over de peilingen, en hoe de verschillende partijen er – op landelijke niveau – voor staan. Waar RTL Late-Night nog aandacht besteed aan de uitdagingen en taken voor de provincies, lijkt dit onderwerp bij Pauw! niet belangrijk genoeg om een item aan te besteden. Wanneer Pechtold aan tafel zit om te komen praten over de

verkiezingscampagne en de kansen voor D’66 tijdens deze verkiezingen, gaat het voornamelijk over de hervormingen van het belastingstelsel en de ideeën die D’66 heeft omtrent onderwijs en de zorg. Wanneer het gaat over de belastinghervormingen zegt Pechtold: ‘’De provincies kunnen wat doen, nou noem ik het woord, door dadelijk hun tegoeden al eerder in te zetten.’’ (Pauw, 13- 03-2015). Wanneer hij zegt ‘’nou noem ik het woord’’ verwijst hij op ironische wijze naar de ‘’provincies’’, omdat hij zich bewust is van de kleine hoeveelheid aandacht dat aan de provincies wordt besteed. Vervolgens vordert het gesprek met onderwerpen die de landelijke politiek aangaan. Ook bij RTL Late-Night wordt ingezien dat deze verkiezingen een landelijk karakter hebben, zo reageert politiek commentator Wouke Scherrenburg als reactie op Jan Jaap van der Wal - die stelt dat de debatten met landelijke lijsttrekkers niet erg zinvol zijn omdat het over de provinciale politiek moet gaan – als volgt:   ‘’Ik vind het wel heel erg terecht dat dit debat wordt gehouden, want in wezen gaan deze Provinciale Statenverkiezingen alleen maar over het voortbestaan van het kabinet. Kan dit kabinet door ja of nee? Dat is de crux van deze verkiezingen en dat weet zo langzamerhand iedereen wel, dus ik vond het eigenlijk wel een debat op z’n plaats.’’ (RTL Late-Night, 5-3-2015).

Waar bij Pauw! de focus volledig op de landelijke economie, het onderwijs, de zorg, de terreurdreiging, de lijsttrekkersdebatten en de gevolgen van de verkiezingen voor de landelijke politiek ligt, worden bij RTL Late-Night de landelijke gevolgen van deze verkiezingen afgewisseld met onderwerpen over de verschillende provincies. De eerste verschillen tussen de talkshows lijken aan de hand van de eerste twee hypothesen blootgelegd, en de resultaten hiervan moeten in het achterhoofd worden gehouden voor het toetsen van de derde hypothese.