De NTD-procedure van reviewplatforms in de praktijk

Indien een onderneming slachtoffer is van een neppe review op het internet, zal zij zo snel mogelijk de review offline willen krijgen om haar reputatie te beschermen. Voor de snelste manier stapt zij niet naar de rechter maar naar het reviewplatform. Het reviewplatform beoordeelt aan de hand van het NTD-beleid of zij over dient te gaan tot verwijdering. Het probleem met een neppe review is dat uit de inhoud van

de uiting niet valt af te leiden dat het gaat om een onrechtmatige uiting. Een

kritische of een zeer lovende review is niet onmiskenbaar onrechtmatig. De onrechtmatigheid zit in de hoedanigheid van de schrijver: door het voordoen als consument, misleidt een onderneming consumenten met haar review. Hieronder worden drie praktijken aangekaart die een effectieve NTD-procedure belemmeren.

Het open en niet-transparante systeem

Vanwege het open systeem van vele reviewplatforms, valt ten zeerste te betwijfelen of tussenpersonen wel in staat zijn om de hoedanigheid van de schrijver/verzoeker te achterhalen. Als tussenpersonen onvoldoende zorgplichten nemen om dit te garanderen, zullen zij bij de beoordeling of een review onrechtmatig is de hoedanigheid van de schrijver/verzoeker dan ook niet kunnen achterhalen voor het maken van een juiste afweging. Omdat tussenpersonen niet transparant hoeven zijn over hun handelen, is het überhaupt niet duidelijk of de hoedanigheid van de schrijver/verzoeker van de review wel wordt meegewogen in de beslissing of een review wordt verwijderd of niet.

Identiteit schrijver/verzoeker nodig om aannemelijk te maken

Om een neppe review offline te krijgen, moet een onderneming of consument in de melding aan de tussenpersoon aannemelijk maken dat de review onrechtmatig is.

122

In paragraaf 4.2: bepaalde vereisten uit Richtlijn OHP ook van toepassing kunnen worden geacht op de tussenpersoon met een review-platform

Dit kan hij eigenlijk alleen doen door aan te tonen dat de schrijver géén consument is geweest, of dat er bijvoorbeeld sprake is van een vals profiel. Maar de hoedanigheid van de schrijver/verzoeker kan alleen worden achterhaald aan de hand van de NAW-gegevens die alleen het reviewplatform beheert. Deze NAW- gegevens kunnen pas worden verkregen nadat de onderneming aannemelijk heeft gemaakt dat het om een onrechtmatige review gaat. Deze praktijk belemmert het offline krijgen van neppe reviews. Zonder informatie over de échte hoedanigheid van de schrijver, kan een bedrijf bovendien ook niet naar de RCC, de ACM of de rechter stappen om de schrijver van de neppe review aan te klagen. Dit belemmert het in rechte kunnen optreden tegen neppe reviews.

Beginselen vrijheid van meningsuiting worden verkeerd toegepast

De Richtlijn EH heeft hostingproviders opgedragen dat de verwijdering of het ontoegankelijk maken van informatie dient te geschieden met inachtneming van het

beginsel van de vrijheid van meningsuiting en van de daarvoor vastgestelde

procedures op nationaal niveau.123 Bij de beoordeling of een review onmiskenbaar onrechtmatig is, wordt veelal uitgegaan van de schrijver als consument. Schrijvers van reviews hoeven niet eens te bewijzen consument te zijn geweest. Zoals omschreven in paragraaf 3.3.2 geniet de consument te goeder trouw een ruime bescherming van zijn vrijheid van meningsuiting, en dienen bedrijven veel kritiek te dulden.

Maar als niet een consument maar een onderneming achter de review zit, geldt er zoals is omschreven in paragrafen 3.3.1., 3.1 en 3.2 een heel ander regime om de vrijheid van meningsuiting te beperken. Het is twijfelachtig of een private tussenpersoon zonder juridische kennis in staat is om deze verschillende regimes op de juiste manier toe te passen. Door geen richtlijnen te bieden hoe de beginselen van de vrijheid van meningsuiting in bepaalde gevallen moeten worden toegepast, valt er niet te verwachten dat de hostingprovider zelf een juiste toepassing hanteert.

123

Hoewel review-platforms in hun NTD-beleid verbieden om een review te schrijven in een misleidende hoedanigheid, is het nog maar de vraag of ze dergelijke regels uit hun NTD-beleid in de praktijk wel streng durven toe te passen. Individuen hebben tenslotte ook het recht om anoniem hun mening te mogen uiten, iets waar platforms ook weer rekening mee dienen te houden. Hoewel we weinig weten over de gang van zaken bij platforms, is er onlangs een kinderdagverblijf naar de rechter gestapt omdat Google niet wilde overgaan tot verwijdering van reviews. 124 Ondanks dat was aangetoond dat het ging om een valse profielfoto, de namen niet te vinden waren in het klantenbestand van het kinderdagverblijf en een van de reviews letterlijk was gekopieerd van een andere website, wees Google het verzoek af vanwege het belang van de vrijheid van meningsuiting van de schrijver. Dit terwijl een beperking van de vrijheid van meningsuiting in dit geval is toegestaan,125 en deze beslissing geheel in tegenstrijd is met het NTD-beleid van Google.

Omdat onder Europese wetgeving zich voordoen als consument door een onderneming per definitie is verboden, moest de schrijver in dit geval op zijn minst ervan worden verdacht dat hij een neppe review had geplaatst. Omdat de Richtlijn EH geen houvasten biedt voor de hostingprovider voor het maken van een juiste afweging, durven zij wellicht ook niet streng op te treden in de praktijk. Of misschien gebruiken zij de vrijheid van meningsuiting onterecht als argument, om zo geen risico’s te hoeven nemen en inhoud te moeten verwijderen van hun pagina.