76
MANAGEMENTSAMENVATTING
Uit het onderzoek blijkt dat het doel en de doelgroep van het PlantageLab helder geformuleerd zouden moeten worden. Hier zou met alle betrokkenen van het PlantageLab over nagedacht kunnen worden. Het blijkt dat het doel van het PlantageLab gecentreerd is rondom duurzame stedelijke ontwikkeling met als sub thema’s de stadstuin en de living lab. De doelgroep is niet duidelijk, elke initiatiefnemer focust zich namelijk op een andere groep. Het is aan te raden om een duidelijke doelgroep (of doelgroepen) voor het PlantageLab te definiëren. Uit het onderzoek blijkt dat de buurtbewoners veel baat kunnen hebben bij het PlantageLab omdat zij op deze manier kunnen participeren. Bij het PlantageLab kunnen de stemmen van de buurtbewoners gehoord worden en kunnen zij betrokken raken bij de klimaatbestendige stad. Dit is belangrijk omdat zij waarschijnlijk juist meer last krijgen van de klimaatverandering dan de modale stedeling.
Als het doel en de doelgroep voor het PlantageLab helder is kunnen er gepaste activiteiten georganiseerd worden en kan de promotie hierop aangepast kunnen worden. Het PlantageLab kan door samen te werken met andere initiatieven profiteren van hun ervaring, expertise en netwerk. Deze samenwerking kan met initiatieven in het complex, de buurt en Amsterdam. Door samen te werken wordt de zichtbaarheid van het PlantageLab vergroot en het netwerk van het initiatief uitgebreid. De zichtbaarheid van het initiatief zou ook online moeten zijn, het PlantageLab zou meer moeten investeren in haar online communicatie. Tenslotte moet het PlantageLab op een bewuste manier omgaan met de voor- en nadelen van de gebouwde omgeving. Er moet een duidelijke bewegwijzering naar het PlantageLab komen en een nieuwe ingang.
Bachelor Scriptie, Sociale Geografie & Planologie, UvA
77
INLEIDING
In de Kolenkitbuurt in Amsterdam West staat een complex met verschillende initiatieven (figuur 1). Op de binnenplaats van het complex zit het burgerinitiatief PlantageLab. Het PlantageLab focust zich op duurzame stedelijke ontwikkeling en ontwikkelt hierbij de binnenplaats tot een stadstuin en een living lab. Momenteel staat het ontwikkelen en het bouwen van het PlantageLab centraal. De bouw is bijna af en daarom breekt er voor het PlantageLab een nieuwe periode aan.
In het najaar van 2016 is een onderzoek uitgevoerd over het PlantageLab. Er werd onderzocht hoe het PlantageLab meer naar buitengericht kan worden om een meer diverse groep stedelingen te betrekken bij het klimaatbestendig maken van de stad. Uit het vooronderzoek bleek namelijk dat het PlantageLab nog niet erg naar buiten gericht is, terwijl zij juist wel de mogelijkheid hebben om in de buurt, een meer diverse groep stedelingen te betrekken bij de klimaatbestendige stad. Tijdens het onderzoek is met verschillende mensen gesproken en zijn er observaties gehouden. Deze gegevens zijn geanalyseerd en er is een scriptie over geschreven.
In dit rapport kunt u de belangrijkste adviezen lezen, er wordt advies gegeven over de doelgroep, het thema van het PlantageLab, het netwerk, de promotie en de gebouwde omgeving. Ten slotte volgt een nawoord.
PLANTAGELAB WOW
LAAGBOUW FIGUUR 1: KAART VAN COMPLEX
BRON: CITYOFCOLORS.NL, BEWERKING DOOR A.REEHOORN
78
DOELGROEP
Het PlantageLab heeft geen duidelijke doelgroep, elke initiatiefnemer van het PlantageLab focust zich op een andere groep mensen en bijna iedereen is welkom bij het initiatief. Het grootste deel van de bezoekers komt uit het persoonlijke netwerk van de mensen van het PlantageLab. De bezoekers van PlantageLab zijn vaak mensen met een idealistische instelling of mensen die geïnteresseerd zijn in stadslandbouw. De participerende burgers bij het PlantageLab zijn een niet erg diverse groep. De initiatiefnemers van het PlantageLab zouden omschreven kunnen worden als de participatie-elite5. De bewoners van de Kolenkitbuurt
kunnen daarentegen juist omschreven worden als mensen die juist niet participeren. Op het PlantageLab hebben zij de mogelijkheid om te participeren en daardoor hun stem te laten horen. De buurtbewoners worden echter vaak niet actief uitgenodigd en daardoor onbewust buitengesloten. Een uitzondering hierop is het project van Connect op de plantage met de kokende Marokkaanse vrouwen. Hier worden de buurtbewoners actief betrokken en hebben zij de mogelijkheid om te participeren.
Het PlantageLab moet gaan nadenken of zij de buurtbewoners actief willen betrekken bij het initiatief. Het advies uit dit onderzoek is om dit wel te doen, aangezien buurtbewoners minder de mogelijkheid hebben om te participeren en dit juist een plek is om hun stem te laten horen. Bovendien zijn zij waarschijnlijk degenen die het meest last krijgen van de klimaatverandering. Op het PlantageLab kunnen de buurtbewoners bewust worden van de klimaatveranderingen en de mogelijkheden om hun leefomgeving klimaatbestendig te maken. Het zal echter wel een intensief proces worden om de buurbewoners te betrekken bij het PlantageLab.
Uit het onderzoek blijkt dat de buurtbewoners en de tuinders van het PlantageLab op een andere manier tuinieren. De reden om te tuinieren verschilt, de buurtbewoners tuinieren voor kostenbesparing terwijl dit op het PlantageLab niet het geval is. Er is een cultuurverschil tussen het individueel tuinieren door de buurtbewoners en het samen tuinieren op het PlantageLab. Hierdoor is de stadstuin van het PlantageLab waarschijnlijk niet aantrekkelijk voor de buurtbewoners. Als het PlantageLab de buurtbewoners zou willen betrekken zou er een tussenweg gevonden moeten worden tussen het individualistische en samen tuinieren.
Het is aan te raden om met alle betrokkenen van het PlantageLab samen te komen en de doelgroep en het aantal gewenste bezoekers te bespreken. Bij het organiseren van activiteiten is het namelijk handig om duidelijk voor ogen te hebben wat de doelgroep is om de activiteit actief te promoten. Daarnaast is het handig om vanuit één thema te werken en hieruit activiteiten te organiseren en de doelgroep te kiezen. Het thema van het PlantageLab wordt in het volgende hoofdstuk toegelicht.
5 Participatie-elite: Een groep mensen die de mogelijkheid heeft om veel te participeren in
de samenleving. (in de scriptie wordt deze term uitgebreid toegelicht)
79
THEMA
Op het PlantageLab zou nagedacht kunnen worden over de doelgroep door het doel van het PlantageLab helder te formuleren. Wat het initiatief uitstraalt trekt namelijk een bepaalde groep bezoekers aan. Er is niet één duidelijke visie vanuit het PlantageLab, hier kan verandering in komen als men gaat werken rondom één thema, zoals WOW vanuit de kunst werkt en Rainproof vanuit de regen. Voor het PlantageLab zou dit de duurzame stedelijke ontwikkeling kunnen zijn. Dit thema omschrijft de identiteit van het initiatief, het zou een toevoeging zijn voor het PlantageLab als hier met alle betrokkenen over nagedacht kan worden.
Het thema duurzame stedelijke ontwikkeling van het PlantageLab bestaat uit twee sub thema’s, namelijk de stadstuin en de living lab. Het PlantageLab is namelijk al bezig met verschillende activiteiten, die gecentreerd zijn rond de stadstuin en de living lab. Het PlantageLab laat de kringloop van voedsel zien op de plantage. Ze creëren een plek waar voedsel verbouwd kan worden, ze zaaien, onderhouden en oogsten het voedsel (figuur 2). De oogst wordt gebruikt door het PlantageLab, door het restaurant en door de Marokkaanse vrouwen om maaltijden te koken. Vervolgens wordt dit door bezoekers opgegeten en ook kan er compost worden gemaakt in samenwerking met Le Compostier. Door vanuit deze kringloop activiteiten te organiseren kunnen deze verschillende stappen met elkaar verbonden worden. De activiteiten, die plaatsvinden rondom de living lab, gaan voornamelijk over regenwater. Deze projecten, zoals de tegel, de regenton en de groene daken (figuur 3) maken de stad klimaatbestendig.
Het focussen op één thema is goed voor de uitstraling van het initiatief en zorgt ervoor dat de organisatie zich kan focussen op één onderwerp. Het is aan te raden om met alle betrokkenen van het PlantageLab over het thema en het doel van het PlantageLab te praten. Vanuit dit thema kan het PlantageLab zich aansluiten bij, of samenwerken met andere initiatieven. Het PlantageLab kan namelijk op verschillende manieren profiteren van andere initiatieven, dit komt in het volgende hoofdstukken over het netwerk en de promotie naar voren.
NETWERK
In het complex en in de buurt zijn veel interessante initiatieven. Het is aan te raden dat het PlantageLab de samenwerking met deze initiatieven uitbreid. Door samen te werken met de organisaties in het complex en de buurt kan de zichtbaarheid van het PlantageLab vergroot worden, bovendien wordt het netwerk van het PlantageLab op deze manier groter (figuur 4). Er kan namelijk gebruik worden gemaakt van de netwerken van de initiatieven.
De samenwerking met de initiatieven in het complex is logisch omdat het onmogelijk is het PlantageLab los te zien van het complex, alle initiatieven kijken namelijk uit op de binnenplaats. Het PlantageLab werkt al veel samen met WOW, dit zou uitgebreid kunnen worden. Daarnaast zou het PlantageLab zich meer kunnen focussen op de samenwerking met
FIGUUR 3: GROEN DAK BRON: RAINPROOF.NL FIGUUR 2: HET PLANTAGELAB BRON: FACEBOOK.COM/ PLANTAGELAB
80 het AGALab, omdat zij gebruik maken van de plantage met de inkttuin en de bezoekers van AGAlab al vaak op de plantage komen. Daarnaast kan er nagedacht worden over waardevolle samenwerkingen met andere initiatieven in de laagbouw.
In de buurt zijn Connect, Cascoland en VoorUit belangrijke actoren om mee samen te werken, omdat zij contact hebben met buurtbewoners. Zij maken deel uit van de buurt, doordat ze activiteiten voor de buurt organiseren en in de buurt wonen. De actoren uit de buurt zouden buurtbewoners mee kunnen nemen naar de plantage. De buurt wordt door Connect betrokken door activiteiten op de plantage voor Marokkaanse vrouwen. Het PlantageLab zou ook kunnen samenwerken met WOW en VoorUit om te kijken of er behoefte is aan een kinderclub met de stadstuin of de living lab. Het PlantageLab zou ook zelf op zoek kunnen gaan naar een actieve buurtbewoner, die enthousiast wordt over het PlantageLab en daardoor ook andere buurtbewoners meeneemt naar het PlantageLab. Door een tussenpersoon kan de buurt namelijk beter bereikt worden.
Het PlantageLab zou ook op een andere manier haar zichtbaarheid en netwerk kunnen vergroten. Uit het onderzoek blijkt dat weinig mensen hun persoonlijke netwerk gebruiken voor het PlantageLab. Het is aan te raden dat de betrokkenen van het PlantageLab een brug proberen te maken tussen het persoonlijke oude netwerk en hun netwerk op de plantage. Op deze manier wordt de zichtbaarheid van het initiatief vergroot, krijgt het PlantageLab meer naamsbekendheid en wordt het netwerk van het PlantageLab groter. Dit één van de manieren op het PlantageLab te promoten, andere manieren worden in het volgende hoofdstuk toegelicht.
FIGUUR 4: HET NETWERK EXTERNE ACTOREN BRON: A. REEHOORN, BEWERKT IN GIPHY
81
PROMOTIE
Het PlantageLab kan in haar communicatie en promotie gebruik maken van verschillende kanalen. De offline en online communicatie is beide belangrijk. Online om de stad te bereiken en offline om de buurt te bereiken. Momenteel wordt het PlantageLab vooral door mond op mond reclame bekend gemaakt. Mensen van het PlantageLab presenteren zichzelf vaak als het PlantageLab, zo laten zij hun netwerk kennismaken met het PlantageLab en trekken ze nieuwe mensen. Via online communicatie kan er een grotere groep bereikt worden. Sociale media kan gebruikt worden om contact te houden, om informatie te verstrekken en om evenementen aan te kondigen. Sociale media kan gebruikt worden om het verhaal van het PlantageLab te ondersteunen en om meer connectiviteit te creëren. Het is sterk aan te raden dat het PlantageLab meer investeert in haar online communicatie. Het PlantageLab zou kunnen leren van WOW, want zij hebben een groot online publiek.
Daarnaast kan het internet gebruikt kunnen worden om voedselnetwerken op te zetten voor de stedelijke markt. Het PlantageLab zou meer kunnen investeren in het lokale voedselnetwerk. Door de afnemers kan er namelijk geld verdiend worden. Bovendien verhoogt een lokaal voedselnetwerk de sociale cohesie en maakt het de burgers bewust van de herkomst en kwaliteit van het product. Door het verkopen van de oogst kan een grote groep mensen worden bereikt. Daarnaast vergroot het de zichtbaarheid van het PlantageLab en kan er op deze manier reclame gemaakt worden voor het initiatief. Er zouden bijvoorbeeld flyers of ander promotiemateriaal bij de afnemers neergelegd kunnen worden.
Tenslotte kan het PlantageLab zichzelf promoten door activiteiten te organiseren. Door samen te werken met andere organisaties tijdens grote evenementen kan het PlantageLab meeliften met de promotie van deze activiteiten. Wel is het belangrijk dat het PlantageLab zelf ook zichtbaar is bij de promotie, zodat de bezoekers ook daadwerkelijk naar het PlantageLab toe komen. Als de bezoekers naar het PlantageLab toekomen voor een activiteit worden zij beïnvloed door de omgeving, dit wordt in het laatste hoofdstuk toegelicht.
GEBOUWDEOMGEVING
Sociaal gedrag wordt deels beïnvloed door de gebouwde omgeving. De gebouwde omgeving rondom het PlantageLab ziet er niet erg goed onderhouden uit, omdat de gebouwen er verouderd uit zien, er graffiti op de gebouwen zit en er afval ligt. Hierdoor kunnen bezoekers zich niet welkom voelen. Daarnaast is het voor bezoekers lastig om bij het PlantageLab te komen, de ingang van WOW is slecht te vinden en het PlantageLab is onzichtbaar. Doordat het PlantageLab op een binnenplaats gevestigd is (figuur 5), is het erg naar binnen gericht. De oriëntatie naar het PlantageLab is bovendien slecht, er hangt maar één bord in WOW die naar het PlantageLab verwijst. Dit kan opgelost worden door goede bewegwijzering. Het is heel belangrijk dat er bordjes komen die naar het PlantageLab wijzen, deze bordjes zorgen voor grotere zichtbaarheid.
PLANTAGELAB WOW
LAAGBOUW WEG VOETPAD FIGUUR 5: HET COMPLEX
69
82 Het PlantageLab is echter niet helemaal omsloten met gebouwen, een deel van de plantage is afgeschermd door een hek. Er is een plan om in het hek een ingang te maken en dat is een uitstekend idee. Hierdoor hoeven de bezoekers niet via WOW naar het PlantageLab en kunnen ze het initiatief dus gemakkelijker bereiken. Bovendien staat het hek naast het wandelpad, waardoor de zichtbaarheid vergroot wordt.
Het is opvallend dat het PlantageLab naast de A10 gevestigd is, hierdoor is er geluidsoverlast en een ongezonde lucht. Door deze tegenstrijdigheid is dit een goede plek om mensen bewust te maken van stedelijke problemen omtrent de klimaatverandering. Dit zou gebruikt kunnen worden bij de promotie. Het PlantageLab moet op een bewuste manier omgaan met de gebouwde omgeving. Zo kan de buurt bereikt worden door activiteiten te organiseren of reclame te maken op het plein voor het gebouw. Dit is een openbare plek die goed zichtbaar is vanuit de buurt. Hierdoor kunnen buurtbewoners zich welkom voelen. De tegels die op het plein komen te liggen kunnen de buurtbewoners bewuster maken van de klimaatbestendige stad. Bovendien kan het PlantageLab de openbare ruimte in de buurt gebruiken om de stad klimaatbestendig te maken. Ze zouden net als Cascoland een plantsoen met de buurtbewoners in kunnen richten. Hierdoor ontstaat er een binding met de buurt en worden de buurtbewoners betrokken bij de klimaatbestendige stad.
NAWOORD
In het adviesrapport zijn de belangrijkste conclusies van het onderzoek samengevat. De adviezen over de doelgroep, het thema, het netwerk, de promotie en de gebouwde omgeving zijn toegelicht. Een uitgebreide onderbouwing en achtergrondinformatie van de adviezen is terug te vinden in de scriptie. Het is sterk aan te raden om de gehele scriptie door te lezen, omdat hier veel interessante informatie in te vinden is. Ten slotte wil ik alle respondenten bedanken voor hun tijd en waardevolle inbreng tijdens de interviews.