11 Relatie tot tarievenbesluiten
11.1 Correcties op grond van de algemene bevoegdheid Uitgangspunten bij nacalculaties
368. Artikel 81c, tweede lid, aanhef en onderdeel c van de Gaswet bepaalt:
“De Autoriteit Consument en Markt kan de tarieven die zullen gelden in het jaar t corrigeren, indien de tarieven die golden in dat jaar of de jaren voorafgaand aan het jaar t (…) zijn vastgesteld met gebruikmaking van geschatte gegevens en de feitelijke gegevens daarvan afwijken.”
369. Hierover is in de parlementaire geschiedenis het volgende opgemerkt: “Het spreekt overigens
voor zich dat de directeur DTe de bedoelde bevoegdheden prudent hanteert.”144
370. ACM zal in lijn met de bedoeling van de wetgever terughoudend gebruik maken van haar bevoegdheid tot nacalculeren. ACM licht dit hieronder nader toe.
371. Eén van de doelstellingen van het methodebesluit is het bevorderen van een doelmatige bedrijfsvoering.145 Om hieraan invulling te geven stelt ACM onder meer de totale inkomsten voor de reguleringsperiode vast onafhankelijk van de gerealiseerde kosten in diezelfde reguleringsperiode. Daardoor draagt een netbeheerder de gevolgen van kostendalingen of kostenstijgingen gedurende die reguleringsperiode en ervaart hij een prikkel om zo doelmatig mogelijk te handelen.
372. Artikel 81c, tweede lid, onderdeel c, van de Gaswet biedt een grondslag die ACM kan
gebruiken om de tarieven te corrigeren voor het verschil tussen de vooraf verwachte efficiënte kosten – die ten grondslag liggen aan de doelmatigheidskorting – en de uiteindelijk door de
144
Eerste Kamer, vergaderjaar 2003-2004, 29 372, C, p. 18.
145
1
0
0
/1
0
5
netbeheerder gerealiseerde kosten. ACM past dan de inkomsten gedurende de reguleringsperiode bij het nemen van de tarievenbesluiten aan, aan de daadwerkelijk gerealiseerde kosten. Echter, als ACM de tarieven van de netbeheerder steeds volledig aanpast aan de gerealiseerde kosten, heeft deze geen prikkel meer om zijn kosten te reduceren. Het toepassen van deze bevoegdheid staat daarom op gespannen voet met de doelstelling van het bevorderen van een doelmatige bedrijfsvoering.
373. ACM heeft in het vorige methodebesluit uitgewerkt hoe zij met haar bevoegdheid tot correctie van de tarieven omgaat.146 Kort gezegd heeft zij daarbij aangegeven dat zij zal overgaan tot correctie van de tarieven voor het verschil tussen geschatte en gerealiseerde gegevens, als is voldaan aan de volgende criteria:
(i) de gegevens zijn bij het nemen van het methodebesluit slecht te schatten;
(ii) er bestaat een grote kans op een substantieel financieel effect van een slechte schatting dat niet door de netbeheerder te beheersen is; en
(iii) de netbeheerder krijgt niet reeds op een andere wijze een compensatie voor het risico. 374. ACM zet deze lijn voort. Wanneer aan deze drie criteria is voldaan, is er volgens ACM
voldoende aanleiding om op voorhand aan te geven dat ACM de tarieven zal corrigeren. Zonder de tariefcorrectie is er immers een grote kans dat de netbeheerder een aanzienlijk hoger of lager rendement behaalt dan in het economisch verkeer gebruikelijk is als gevolg van de onjuiste schatting van de efficiënte kosten. Het corrigeren van de tarieven leidt tot een verminderde doelmatigheidsprikkel. Toch heeft het als aan alle drie criteria is voldaan, in beginsel de voorkeur van ACM om een nacalculatie uit te voeren. ACM doet dit om rekening te houden met het belang van een redelijk rendement op investeringen en om te voorkomen dat een netbeheerder een rendement kan behalen dat (veel) hoger is dan in het economisch verkeer gebruikelijk.
375. Voor de zesde reguleringsperiode komen op voorhand twee typen gegevens in aanmerking voor nacalculatie in de tarieven. Dit betreft de lokale heffingen en inkoopkosten transport. Dit licht ACM in de volgende paragrafen toe.
Lokale heffingen
376. Voor de zesde reguleringsperiode komt de factor lokale heffingen in aanmerking voor nacalculatie in de transport- en aansluittarieven van de regionale netbeheerders. ACM acht nacalculatie van deze kostenpost noodzakelijk, omdat er door de voortgaande politieke discussie over het al dan niet afschaffen van de precariobelasting onzekerheid bestaat of lokale overheden de komende jaren nog wel precariobelasting kunnen heffen en dus of netbeheerders wel geconfronteerd worden met deze kostenpost.147 Indien gedurende de zesde reguleringsperiode de precariobelasting wegvalt, hanteert ACM vanaf dat moment voor
146
Methodebesluit regionale netbeheerders gas 2014-2016 van 10 februari 2016, randnummer 304.
147
1
0
1
/1
0
5
het berekenen van de tariefcorrectie een realisatie van nul euro voor de kosten voor precariobelasting.
377. ACM is voornemens om voor de jaren 2017 tot en met 2021 het verschil na te calculeren dat het gevolg is van afwijkingen tussen geschatte en feitelijke gegevens voor de factor lokale heffingen. ACM zal bij de tarievenbesluiten bezien in welk jaar het nacalculatiebedrag van de factor lokale heffingen in de tarieven kan worden verrekend.
Inkoopkosten transport
378. Als gevolg van de gewijzigde definitie van aansluiting moeten netbeheerders conform de Tarievencode Gas transporttarieven bij elkaar in rekening brengen. ACM heeft dit toegelicht in paragraaf 8.2.2. ACM acht nacalculatie van deze post noodzakelijk.
379. ACM maakt in onderhavig besluit een zo goed mogelijke inschatting van de inkoopkosten transport. Tegelijk is ACM zich ervan bewust dat deze schatting voor deze reguleringsperiode specifieke onzekerheden kent. De reden hiervoor is dat in deze reguleringsperiode voor het eerst wordt verwerkt dat de facturering van inkoopkosten transport naar andere regionale netbeheerders plaatsvindt. ACM acht de onzekerheid bij het inschatten van deze kostenpost op dit moment aanzienlijk groter dan bij andere kostenposten. Ook is ACM van mening dat er een grote kans bestaat op een substantieel financieel effect. Tot slot beschouwt ACM de specifieke onzekerheden bij de schatting als een risico dat niet reeds op een andere wijze wordt gecompenseerd.
380. ACM is bij de nacalculatie voornemens om rekening te houden met de volumeontwikkelingen van de transportdienst en de effecten die dat op de inkoopkosten transport en het
inkomstenniveau heeft. Immers, een toename of afname van het volume leidt weliswaar voor een netbeheerder tot een stijging of daling van de inkoopkosten transport, maar daar staat in de reguleringsmethodiek ook een stijging of daling van de inkomsten tegenover. ACM is van mening dat ook eventuele kostenvoor- of nadelen als gevolg van volumeveranderingen niet ten voor- of nadele van de netbeheerders moeten komen. Dit heeft tot gevolg dat ACM de oorspronkelijke inschatting van de inkoopkosten transport (gebaseerd op de rekenvolumina) zal herschalen naar het gerealiseerde volumeniveau voor de berekening van het
nacalculatiebedrag. Het nacalculatiebedrag per netbeheerder wordt gevormd door het verschil tussen de gerealiseerde inkoopkosten transport en de voor volumeveranderingen herschaalde ingeschatte inkoopkosten transport.
381. Hierbij komt tevens dat wanneer de regionale netbeheerders onderling gaan factureren, er voor de facturerende netbeheerder ten opzichte van de rekenvolumina extra volumegroei kan ontstaan. Regionale netbeheerders kunnen de additionele inkomsten uit extra volumegroei binnen de tariefregulering normaal gesproken zelf houden. Gezien de wetswijziging die dit veroorzaakte, gaat deze extra volumegroei voorbij aan het gebruikelijke volumerisico. Daarom
1
0
2
/1
0
5
is het wenselijk om deze additionele inkomsten, gerelateerd aan inkoopkosten transport bij de gefactureerde netbeheerder, na te calculeren.
382. Gelet op het voorgaande is ACM voornemens om, als onderdeel van de tarievenbesluiten, een nacalculatie uit te voeren voor het verschil tussen de geschatte en de daadwerkelijke inkoopkosten transport van een individuele netbeheerder. De geschatte inkoopkosten transport per netbeheerder volgen uit de hoeveelheid inkoopkosten transport binnen de kosten per SO en de SO van de individuele netbeheerder. Ook calculeert ACM de beschreven additionele inkomsten uit extra gefactureerde inkoopkosten transport na. ACM voert deze nacalculatie uit indien sprake is van een daadwerkelijk substantieel effect.
1
0
3
/1
0
5
12 Dictum
De Autoriteit Consument en Markt stelt de methode tot vaststelling van de korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering, de methode tot vaststelling van de kwaliteitsterm en de methode tot vaststelling van het rekenvolume van elke tariefdrager waarvoor een tarief wordt vastgesteld als bedoeld in artikel 81, eerste lid, van de Gaswet vast voor de periode van 1 januari 2017 tot en met 31 december 2021 overeenkomstig de beschrijving in dit besluit en de bijbehorende bijlagen.
ACM doet van dit besluit mededeling in de Staatscourant. Voorts publiceert de Autoriteit Consument en Markt dit besluit op de internetpagina van de Autoriteit Consument en Markt.
Den Haag,
Autoriteit Consument en Markt namens deze,
dr. F.J.H. Don bestuurslid
1
0
4
/1
0
5
Begrippenlijst
Begrip ToelichtingACM Autoriteit Consument en Markt
Aansluitpunt Het deel van de aansluiting vanaf het gastransportnet tot en met de eerste afsluiter.
Awb Algemene wet bestuursrecht BnetzA Bundesnetzagentur
CAPM Capital Asset Pricing Model
CBb CBb
CBL-overeenkomsten Cross Border Lease-overeenkomsten. CBS Centraal Bureau voor de Statistiek cpi Consumentenprijsindexcijfer.
Distributienet Een fijnmazig gastransportnet met een regionaal karakter en veelal met een lager drukniveau dan het landelijk gastransportnet.
DSO Distributiesysteembeheerder EAV Eenmalige aansluitvergoeding E-Wet Elektriciteitswet 1998
FNOP-gebied Gebieden in Friesland en de Noordoostpolder GAW Gestandaardiseerde activawaarde.
Gearing Een vastgestelde norm met betrekking tot de mate van financiering met vreemd vermogen.
I&I-wet Wijzigingswet Elektriciteitswet 1998 en Gaswet in verband met implementatie en aanscherping toezicht netbeheer, 14 juli 2004. Lokale heffingen Het totaal van precariobelasting en gedoogbelasting.
Maatstafconcurrentie Een vorm van benchmarking waarbij prestaties van netbeheerder met elkaar worden vergeleken. Vervolgens wordt de efficiëntiemaatstaf (‘maatstaf’) voor iedere netbeheerder bepaald op basis van de prestaties van minimaal één andere netbeheerder.
Methodebesluit regionale netbeheerders gas 2014-2016
Besluit van 10 februari 2016 met kenmerk ACM/DE/2016/206757. Dit betreft het gewijzigde methodebesluit regionale netbeheerders gas 2014-2016. Aanleiding voor de wijzigingen waren de tussenuitspraken van het CBb van 5 maart 2015 (ECLI:NL:CBB:2015:45) en 12 januari 2016 (ECLI:NL:CBB:2016:15).
Minister Minister van Economische Zaken. OPI Output prijzen index.
ORV’s Objectiveerbare regionale verschillen
q-factor Kwaliteitsterm als bedoeld in artikel 81b, eerste lid, onder d, van de Gaswet.
1
0
5
/1
0
5
Begrip ToelichtingReguleringsperiode Een periode van tenminste drie jaar en ten hoogste vijf jaar waarvoor ACM voor een netbeheerder de x-factor, q-factor en de rekenvolumina vaststelt.
- eerste De periode van 1 januari 2001 tot en met 31 december 2003. - tweede De periode van 1 januari 2004 tot en met 31 december 2006. - derde De periode van 1 januari 2007 tot en met 31 december 2007. - vierde De periode van 1 januari 2008 tot en met 31 december 2010. - vijfde De periode van 1 januari 2011 tot en met 31 december 2013. - zesde De periode van 1 januari 2014 tot en met 31 december 2016. - zevende De periode van 1 januari 2017 tot en met 31 december 2021. Representatieve
organisaties
Organisaties die op de elektriciteitsmarkt de belangen behartigen van onder meer consumenten, zakelijke klein- en grootverbruikers en het bedrijfsleven in het algemeen.
TFP Totale factorproductiviteit TSO Transmissiesysteembeheerder
WACC Weighted Average Cost of Capital. ACM stelt het redelijk rendement gelijk aan de WACC. De WACC is een percentage.
Wettelijke formule De formule uit artikel 41b, eerste lid, onderdeel d, van de E-wet waarmee ACM de x-factor, de q-factor en de rekenvolumina toepast op de totale inkomsten.
Won Wet onafhankelijk netbeheer van 23 november 2006. x-factor Korting ter bevordering van de doelmatige bedrijfsvoering Zware aansluiting Aansluiting met een capaciteit boven 40 m(n)3/h.