voorkomende hippische conflicten In dit hoofdstuk zal het theoretisch kader rondom de derde deelvraag uiteen worden gezet.
4.6 Conclusie deelvraag
In dit hoofdstuk is de derde deelvraag behandeld, namelijk: ‘Wat is de actuele status en de ontwikkeling van de vijf geselecteerde onderwerpen en welke wet- en regelgeving zijn hierbij van toepassing?’
De vijf onderwerpen die naar voren waren gekomen vanuit de interviews en de jurisprudentie zijn in dit hoofdstuk inhoudelijk behandeld. Het eerste thema dat behandeld is, is het paard als handelsproduct. De wetgeving die tijdens dit thema voornamelijk aanbod komt bevindt zich in de boeken 3,6 en 7 van het Burgerlijk Wetboek. Het actuele jurisprudentie voorbeeld dat is gebruikt bij dit thema ging over de non-conformiteit van een paard na aankoop, dat ten laste kwam van de koper, omdat zij niet voldaan had aan haar onderzoeksplicht.
Het tweede thema dat in dit hoofdstuk is behandeld, is het paard en aansprakelijkheid. De wetgeving omtrent het aansprakelijkheidsrecht bevindt zich in boek 6 van het Burgerlijk Wetboek. Om het thema wat meer invulling te geven is het actuele jurisprudentie voorbeeld gegeven van het medebezitterschap. De conclusie van dit voorbeeld hield in dat de bezitter van een paard niet aansprakelijk kan worden gesteld door de medebezitter van dat paard voor de schade die het paard heeft aangericht.
Het derde thema dat in de verdieping is behandeld, is de export en registratie van paarden. Dit thema is voornamelijk gericht op de Europese verordening 2015/262 die recent in werking is getreden met nieuwe regels over het paardenpaspoort. Daarnaast is de regeling identificatie en registratie van dieren belangrijk voor de uitleg hoe paarden Nederland geregistreerd moeten worden. Als voorbeeld is er een actueel discussiepunt opgenomen om de inhoud van de verordening schetsen. Dit discussiepunt ging over de regel dat een het paspoort van het paard altijd bij het paard in de buurt moet zijn. Dit blijkt in de praktijk echter minder praktisch omdat veel paarden gestald staan bij derden en dit de vrees voor diefstal bij de eigenaar doet opkomen.
Het vierde thema dat behandeld is, is het paard en zijn omgeving. Hierbij stond het bestuursrecht meer centraal. De overtreders van de Wabo, Flora en fauna wet of de Natuurbeschermingswet worden gehandhaafd op bestuursrechtelijke wijze. Een actueel
39 voorbeeld van een conflict over de ruimtelijke ordening van de gemeente is het aanleggen van een paardenbak. De conclusie van deze zaak is dat het enkel aanbrengen van een zandlaag niet per definitie als een bouwwerk kan worden beschouwd waarvoor een vergunning vereist is, als zijnde een paardenbak.
Het laatste thema is het welzijn van het paard. Het welzijn van dieren word gehandhaafd door middel van de Wet dieren en het Besluit houders van dieren. Actueel wordt er gediscussieerd om het verbod voor het houden van dieren in Nederland als zelfstandige straf op te kunnen leggen. Dit is tot op heden nog enkel mogelijk in combinatie met een andere straf.
40
Hoofdstuk 5: conclusie
Gedurende mijn onderzoek is tot de uitdrukking gekomen dat de term ‘’hippisch recht’’ zich niet gemakkelijk laat definiëren. Bij het hippisch recht zijn er veel verschillende regelingen van toepassing die zich voornamelijk verzamelen in het civiele recht. Echter kan eigenlijk iedere zaak die betrekking heeft op een paard worden gezien als het hippisch recht. Het hippisch recht is dus een verzamelnaam waar veel rechtsgebieden onder geplaatst kunnen worden.
Eerst is er in dit rapport ingegaan op de uiteenzetting van de definitie van het hippisch recht. Daarna kwam de doelgroep aan bod, hier stond centraal op wie Schenkeveld Advocaten zich kan gaan richten. Oftewel wat zijn de hippische sectoren van Nederland. Nadat duidelijk is geworden wat het hippisch recht inhoud en wie hier mee te maken hebben, heeft er een praktijkonderzoek binnen de hippische doelgroep plaatsgevonden.
Er zijn 11.040 hippische ondernemers actief in Nederland. Er bevindt zich een stijgende lijn is het aantal hippische rechtszaken, wat opmerkelijk is ten aanzien van de dalende lijn in het totale aantal civiele rechtszaken. Het hippische recht is dus duidelijk in opkomst. Het uitbreiden van het hippische specialisme voor Schenkeveld Advocaten is daarom strategische slimme keuze.
Omdat dit gebied zo breed is, is aan de hand van het praktijkonderzoek onderzocht tegen welke conflicten de hippische doelgroep in de praktijk voornamelijk aanloopt. De verdieping van het theorieonderzoek is vanuit de resultaten van het praktijkonderzoek afgebakend op de uitkomst van de belangen van de doelgroep. Dit hield in dat er vijf onderwerpen naar boven kwamen waarover voornamelijk hippische conflicten ontstaan, die ook aan de hand van recente jurisprudentie konden worden bevestigd.
De doelgroep ligt verspreid over heel Nederland en gaat soms zelfs over de grenzen. Voor het specialisme is het noodzakelijk dat er een duidelijk overzicht is van de actuele status van het rechtsgebied. Echter omdat het rechtsgebied zeer breed is van omvang, is er in dit onderzoek focus gelegd op de vijf meest voorkomende onderwerpen waarover conflicten ontstaan in de hippische praktijk. Hiervoor keer ik terug naar mijn centrale vraag die luidt:
‘’Wat zijn de vijf meest voorkomende thema’s waarover juridische conflicten ontstaan binnen de hippische sector?’’
Vanuit het praktijkonderzoek en het jurisprudentieonderzoek zijn er vijf onderwerpen naar voren gekomen, namelijk:
1. Het paard als handelsproduct 2. Paard en aansprakelijkheid 3. Export en registratie van paarden
41 4. Het paard en zijn omgeving
5. Welzijn van het paard
Tijdens de verdere verdieping in het theorieonderzoek is per onderwerp gekeken naar de bijhorende wet- en regelgeving. Er waren actueel wijzigingen doorgevoerd binnen de onderwerpen welzijn en export/registratie.
De wijzigingen in de Wet dieren, die is ingetreden op 1 januari 2016, zijn er op gericht dat er meer wordt toegezien op het welzijn van de dieren. Dit zie je ook terug in de petitie ‘Paardenbeul’ die is aangeboden aan de Tweede kamer op 29 maart 2016.
Wat betreft de export zijn er op Europees niveau veel discussies gevoerd over de identiteit van paarden. Hiervoor is op 11 december 2015 de verordening ‘’Paardenpaspoort’’ ingevoerd.
De thema’s worden gevormd en ontwikkeld door jurisprudentie. De onderwerpen hebben betrekking op bestaande wetgeving, waarbij verschillende interpretatie mogelijkheden bestaan die maken dat de jurisprudentie zeer belangrijk is bij de toepassing van de regels. Daarom is er per onderwerp aan de hand van actuele jurisprudentie of een discussiepunt een voorbeeld gegeven over een conflict binnen dat betreffende gebied. Dit geeft verduidelijking op denkbare conflictsituaties.
Derhalve moet geconcludeerd worden dat de ontwikkelingen die zich hebben voorgedaan op het gebied van het hippisch recht van belang zullen zijn voor Schenkeveld Advocaten, omdat zij de doelgroep goed moeten kunnen informeren over deze wijzigingen. Niet alleen nu en de recente, maar ook in de toekomst. Om de doelgroep te informeren over de uitbreiding van het hippische specialisme van Schenkeveld Advocaten wordt er een nieuwsbrief opgesteld waarin belangrijke ontwikkelingen worden opgenomen om de doelgroep aan te informeren, zie bijlage 5.
Naast het uitbrengen van de nieuwsbrief, is de inhoud van dit onderzoeksrapport gepresenteerd aan de advocaten van Schenkeveld Advocaten op 12 mei 2016. Tijdens de presentatie zijn zij op de hoogte gesteld van de inhoud van het rapport, zie bijlage 6.
42
Literatuuroverzicht
Abas 2008
P. Abas, ‘Bijzondere overeenkomsten’, Uitgeverij Kluwer B.V. 2008.
Boerema 2011
L. Boerema, ‘Paard en recht’, Amsterdam: Berghauser Pont Publishing 2011.
Bruil 2014
D.W. Bruil,’ De GLB 2014-2020, het instituut voor agrarisch recht’, Nijmegen 2014.
Fleggen 2016
P. Fleggen, ‘Nederland paardenland’, Dieren bescherming 2016.
Gremmen 2012
L.J. Gremmen, ‘Het effect van een gespecialiseerde advocaat: empirisch bewijs uit het hippisch recht’, Tilburg University 2012.
Gudden 2014
D. Gudden, ‘Hippisch advocaat’, Horses.nl 2014.
Hollenberg 2014
K. Hollenberg, ‘Paardenhouderij, paardenfokkerij of manege, what’s in a name?’, 29 juli 2014.
Hondius & Rijken 2015
E.H. Hondius en G.J. Rijken, ‘Het handboek consumentenrecht’, Uitgeverij Paris B.V. 2015.
Klik 2014
P. Klik, ‘Koop en consumenten koop’, Kluwer 2014.
Kristof 2016
Kristof, ‘Europees record: vliegtuig met 86 paarden opgestegen op Brussel airport’, Equnews 2016.
Müller 2016
R. Müller, ‘Minister wil vaker verbod op het houden van dieren’, NOS 2016.
Peree 2009
T. Peree, ‘Is het paspoort van je paard nog in orde?’, Paardensport: identificatie en registratie 2009.
43 Schelstreate 2015
L.M. Schelstreate, ‘Some legal aspects of horse owners liability’, Legal and veterinary journal 2015.
Sloet van Oldruitenborgh-Oosterbaan 2007
M. Sloet van Oldruitenborgh-Oosterbaan, ‘De veterinaire keuring van het paard’,
Leeuwarden: Uitgeverij Libre B.V. 2007.
Stibbe & Stibbe 2008
G. Stibbe & C. Stibbe, ‘Een paard (ver)kopen’, Fontaine uitgevers B.V. 2008.
Teunissen 2010
J.M.H.F. Teunissen, ‘Handboek Milieurecht’, Berghauser Pont Publishing 2010.
Verbakel- Van Bommel, Het tijdschrift voor Agrarisch Recht 2015
H.A. Verbakel-Van Bommel, ‘Fosfaatrechten melkveehouderij; een volgende paragraaf in de meststoffenwet’, Het tijdschrift agrarisch recht, Deventer: Den Hollander 2015, nr. 12.
Verbruggen & van Leeuwen, Tijdschrift voor consumentenrecht en handelspraktijken, 2015 P.W.J. Verbruggen, B.J. van Leeuwen, ‘Europese regelgeving inzake medische hulpmiddelen’
44
Bronnen- en
jurisprudentieoverzicht
Geraadpleegde websites:www.kluwernavigator.nl
www.rvo.nl
http://www.dehippischeondernemer.nl/
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stb-2014-211.html
http://wetten.overheid.nl/BWBR0006862/geldigheidsdatum_04-02-2016
http://www.horses.nl/categorie/ondernemen/juridisch/
www.rechtsorde.nl
www.rechtspraak.nl
www.NVWA.nl
www.horses.nl
www.horseandhounde.nl
http://www.kwpn.nl/
http://www.jba.nl/nl/128/aansprakelijkheid-voor-dieren
http://www.advocaattepaard.nl/koopovereenkomsten/http://www.paardencontracten.nl/
www.kwpn-hengesenkeuring.nl
www.ecsams.nl
www.dierenkliniekemmeloord.nl
Jurisprudentie:Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State: ABRvS 28-12-2011, nr.201012078/1/R1.
ABRvS 11-4-2012, nr. 201109306/1/A. ABRvS, 24-02-2016, nr. 201506301/1/A1. ABRvS, 20-01-2016, nr. 201502058/1/A1. ABRvS, 03-02-2016, nr. 201501007/1/A4.
ABRvS, 16-03-2016, nr. 201600696/1/A1 en 201600696/2/A1.
Rechtbank: Rb. Groningen, 19-11-2009, zaak nr. 412903. Rb. Noord-Holland, 5-6-2013, ECLI:NL:RBNHO:2013:11296. Rb. Oost-Brabant, 27-02-2014, nr C/01/267090 / EX RK 13-124 . Rb. Midden-Nederland, 22-04-2015; ECLI:NL:RBMNE:2015:3024. Rb. Gelderland, 19-08-2015, ECLI:NL:RBGEL:2015:5316. Rb. Noord-Nederland, 18-02-2016, nr. C18/163104/HA RK 15-425. Rb. Zeeland-West-Brabant, 09-03-2016, nr. C/02/310097 / KG ZA 16-20. Rb. Den Haag, 13-01-2016, nr. C-09-487775-HA ZA 15-541.
45 Rb. Noord-Nederland, 13-01-2016, nr. C/17/141783 / HA ZA 15-149. Rb. Oost-Brabant, 27-01-2016, nr. C/01/283800 / HA ZA 14-686. Hof: Hof Arnhem-Leeuwarden, 16-02-2016, nr. 200.171.504/01. Hof 's-Hertogenbosch, 16-02-2016, nr. 200.171.863, 01. Hoge Raad HR 8-10-2010, ECLI:NL:HR:2010:BM6095. HR, 1-4-2011, ECLI:NL:HR:2011:BP1475. HR, 29-01-2016, nr. 15/03541. Tuchtcollege:
ECLI:NL:TDIVTC:2016:6 Veterinair Tuchtcollege 's-Gravenhage 2014/97.
College van Beroep voor het bedrijfsleven: CBb, 19-01-2016, nr. 14/799.
46
Bijlagen
Bijlage 1: Reflectie Bijlage 2: Interviews
Bijlage 3: Model paardenpaspoort
Bijlage 4: Voorzieningen paardenhouderij Bijlage 5: AgriHip nieuwsbrief
47
Bijlage 1: reflectie
Reflectie op gestelde doelen en onderzoeksplan
Het doel van het onderzoek was het in kaart brengen van de vijf meest voorkomende thema’s waarover juridische problematiek ontstaat bij de hippische doelgroep. Het beoogde resultaat was dus het selecteren van deze vijf thema’s. Dit resultaat is behaald, omdat ik onderzocht heb dat het de volgende vijf thema’s zijn:
1. Het paard als handelsproduct 2. Paard en aansprakelijkheid 3. Export en registratie van paarden 4. Het paard en zijn omgeving 5. Welzijn van het paard
Ik ben tevreden met het resultaat, omdat het een duidelijk overzicht is geworden die ook aansluit bij de uitkomst van een voorgaand onderzoek (Gremmen).
Reflectie op het onderzoeksproces
Het onderzoeksproces is goed verlopen. Ik heb goed mijn planning kunnen aanhouden en ik merkte ook dat ik door mijn oprechte interesse het tempo er goed in had zitten. Het afnemen van de interviews is goed verlopen. Dit was heel prettig omdat ik vanuit daar weer verder kon met de verdieping. Het onderzoeksproces verliep door eerst te achterhalen wat het hippisch recht is en wie de doelgroep is. Vervolgens ben ik met de doelgroep in gesprek gegaan en heb ik een jurisprudentie onderzoek uitgevoerd. Hierna kon ik de uitkomst van het praktijkonderzoek verder in de verdieping uitwerken.
Reflectie op leerstijlen
Mijn leerstijl is het goed analyseren van de doelstelling, om vervolgens in een strak tijdsbestek hier een product van te realiseren. Het onderzoek heeft een bijdrage geleverd aan het ontwikkelen van mijn competenties, omdat er veel vaardigheden nodig waren om het onderzoek uit te voeren. Het juridisch analyseren van de vraagstukken en het opzoeken van relevante informatie verbeterde mijn begrip voor de regelgeving en de wijze waarop ik regelgeving moet duiden en bundelen voor een doelgroep. Het formuleren van de nieuwste ontwikkelingen van de regels, maakt dat ik beter heb geleerd juridisch jargon te vertalen voor een leek en dus heb geleerd vertaalslagen te maken. Dit leidt ertoe dat ik cliënten later beter zal kunnen vertegenwoordigen indien zij tegen deze problematiek of iedere andere problematiek aanlopen.
De competentie reguleren heeft ook een rol gespeeld tijdens het onderzoek. Zo heb ik een gastcollege geven over de belangrijkste aspecten voor het kopen en verkopen van een paard. Daarnaast heb ik aandacht besteed aan het onderzoeksproces door de efficiëntie en de effectiviteit van het onderzoek in kaart te brengen.
48 Reflectie op opbrengst
De toegevoegde waarde van mijn onderzoek is dat de advocaten van Schenkeveld Advocaten zich nu bewuster zijn van wat het specialisme van de hippische advocaat inhoudt. Daarnaast zijn voor de hippische advocaat nieuwe ontwikkelingen uiteengezet die een bijdrage leveren aan de dienstverlening in haar werk praktijk. Het is dan ook een toegevoegde voor haar om mijn onderzoeksrapport te kunnen raadplegen indien er hippische vraag stukken opduiken.
De essentie van wat ik geleerd heb is voornamelijk dat ik mijn eigen professionaliteit ontwikkeld heb, mijn persoonlijk doel was ook om deze competentie goed te ontwikkelen. Dat dit geslaagd is, is terug te zien in de werkwijze en resultaten van het onderzoek. Het doel was om mijn adequate beroepshouding verder te ontwikkelen naar die van een bekwame jurist. Ik ben van mening dat dit is gelukt.
Ontwikkelpunten
Wat ik de volgende keer anders zou doen ik het concreter afbakenen van het onderzoek in de startfase. Het idee was namelijk in het begin dat ik ook het agrarisch recht in het onderzoek zou opnemen. Echter kwam ik er achter dat het onderzoek dan te breed zou zijn. De enkele focus op het hippische recht bleek uiteindelijk zelfs nog te breed, waardoor het onderzoek vervolgens is afgebakend tot de vijf meest voorkomende thema’s van het hippisch recht. Wat ik nodig had om in de startfase concreter het onderzoek in beeld te hebben was het doen van meer vooronderzoek.
49