L:Kunt u mij vertellen over de totstandkoming van het initiatief van het CPO initiatief?
De Flat: Bij de flat is het een prijsvraag geweest. De aanschafprijs voor de flat was 1 euro. Daar moest je een idee inleveren van wat zou je kunnen doen met de flat, volgens mij mocht dat van slopen zijn tot behoud. Toen heeft een consortium van 4 partijen daarvoor een plan ingeleverd, een klushuizenvariant. Rochdale wilde er in eerste instantie vanaf, dat was de start van het project. Wat ze wel goed hebben gedaan is dat het per fase is aangekocht. Het is gefaseerd overgegaan naar het consortium dat is weer verkocht aan de deelnemers. Dat was om het risico wat te spreiden, want in die tijd dacht iedereen; 500 woningen. Ze hebben wel een risico gelopen om dat daar te starten. Uiteindelijk heeft dat heel goed uitgepakt. Ze waren anderhalf jaar sneller klaar dan gepland Het fijne is, dat wanneer je veel woningen hebt om te verkopen je een groot reclame budget kan gebruiken dan wanneer je maar 4 of 5 woningen hebt.
Klarenstraat: De alliantie had vijf van deze flats waarvan ze er vier hebben gesloopt. Bij wijze van experiment mochten wij de laatste flat omtoveren tot klusflat. Dat was 1 of 2 jaar eerder dan de flat in de Bijlmer. Dat was dus nog niet eerder gedaan. Bij wijze van experiment zijn we dat gaan testen. De woningcorporatie had als doel om wat nieuwe doelgroepen naar de wijk te trekken, dat was eigenlijk de achterliggende gedachte van de corporatie.
Zeeburgereiland: De kavels op Zeeburgereiland werden aangeboden door de Gemeente Amsterdam. Gewoon een soort tenders. Particulieren moesten handtekeningen verzamelen. De architect had in dit geval de groep bij elkaar gehaald. Toen zijn wij een soort selectieprocedure doorlopen. Vanuit de 18 groepen zijn wij de groep geworden die dat uiteindelijk mocht verwezenlijken. Dus daarbij kregen we te maken met de algemene procedure van de gemeente.
L:Welke rol heeft Gemeente Amsterdam gehad bij de totstandkoming en de verwezenlijking van het initiatief?
De Flat: Bij de flat heeft Gemeente Amsterdam alleen iets te zeggen gehad over de buitenruimte. Ook het parkeren was voor belang voor de Gemeente. Dat was hier nog wel een vraagstuk.
Klarenstraat: Het stadsdeel bij de Klarenstraat die was heel positief daarover. Zaken met vergunningstrajecten enzo dan helpt het wel als je de Gemeente daarin mee hebt. Die hadden geen rol als verkopende partij, hier had de Gemeente meer een faciliterende rol. Zij wilden wel op de hoogte zijn van wat er zou gaan gebeuren en waren. Bij bepaalde zaken moesten wij eerst toestemming krijgen van de gemeente.
Zeeburgereiland: De Gemeente Amsterdam heeft de kavels aangeboden, alle randvoorwaarden op papier gezet. Een hele nette, goede procedure. Een keer in de zes a acht weken hebben wij contact met de Gemeente. Als ik vragen heb dan zijn ze altijd heel erg goed te bereiken.
L:In hoeverre heeft u te maken gekregen met het beleid van de gemeente en hoe heeft dat het CPO-project beïnvloed? De Flat: Niet zoveel. Wij hebben daar meer over de zeggenschap van de deelnemers en met de verkoop geholpen. Daar hebben wij dus niet zoveel met de Gemeente te maken gehad.
Klarenstraat: Bij de Klarenstraat hebben we wel veel contact gehad met de Gemeente. Het stadsdeel was heel enthousiast. De portefeuillehouder van daar was dolenthousiast, die wilde heel graag dat dit soort dingen meer gebeuren, dus die was daar vanaf het begin af aan heel positief over. Die was op open dagen aanwezig, die zou wel graag zien dat het in zijn buurt meer gebeurt. Dus dat was meer het contact. Een keer in de zes weken hadden we daar een vaste afspraak staan met de vereniging. Daar waren wij bij aanwezig en de Alliantie mocht er iets vanuit de Gemeente gewenst zijn. Daar ging het ook om het binnenterrein en de tuin
L: Stelt Gemeente Amsterdam bepaalde kaders aan uw handelingsvrijheid?
In Zeeburgereiland heeft de gemeente heel veel kaders gesteld. Er is een supervisor aangesteld en er waren veel strenge eisen vanuit de welstand. Er was een soort bouwenvelop, een kavelpaspoort, waarin stond vermeld hoe hoog je mocht bouwen. Daar stond alles in wat we mochten en dat is eigenlijk heel fijn want dan weet je meteen wat je wel kan en wat niet. Voor de rest ben je natuurlijk vrij om te ontwerpen wat je wil. Dat doet Gemeente Amsterdam heel goed in vergelijking met Gemeente Rotterdam die kavelpaspoorten wat minder strak opstelt. Hoe beter een gemeente zich voorbereid hoe beter zo een proces verloopt. Dus dat is altijd wel heel prettig. Het bestemmingsplan is altijd al klaar, er is gekeken hoe de grond in elkaar zit, of je de bodem in kan. Dat is allemaal heel helder en duidelijk. Dus dat is een compliment aan de Gemeente Amsterdam. Dat hebben ze ook wel moeten leren hoor. Het gaat allemaal steeds beter.
De flat: Bij de flat heeft Rochdale waarschijnlijk wel afgestemd met de Gemeente of deze ontwikkeling er kon komen. Bij die parkeeropgave en de buitenruimte stelde de Gemeente een aantal kaders. Vanuit de flat zijn er een aantal initiatiefjes gekomen die o. k het beheer van de buitenruimte op zich nemen. Ze waren met de gemeente in gesprek gegaan. Dus er zitten niet echt belemmeringen in. Bij bestaande gebouwen heb je natuurlijk gewoon regels als je die wil uitbouwen. Dat is niet spannender dan bestemmingsplannen en omgevingsvergunningen. Bij bestaande bouw zijn de regels en kaders daar helder voor en bij nieuwe bouw heb je een kavelpaspoort nodig.
helemeaal in het zelfbouwplaatje dan zou je het het liefst welstandsvrij willen laten. Dat zou wel leuker zijn. Maarhet zit natuurlijk wel aan een kop dus het moet aansluiten dus ik snap wel dat ze dat doen. Iets meer vrijheid was misschien beter geweest. Maar het moet ook wel passen in het geheel.
Buurpanden op Zeeburgereiland waren allemaal welstandsvrij het was wel leuk geweest als we daar op aan hadden kunnen sluiten. Wat meer vrijheid. Ik denk dat het dan niet veel gekker was geworden qua ontwerp. Uiteindelijk willen de bewoners ook allemaal een normale woning die ze later nog eventueel kunnen verkopen.
L: Is er van tevoren al veel vastgesteld door de gemeente Amsterdam of bent u in staat geweest invloed uit te oefenen op de gestelde kaders?
Klarenstraat: Bij de Klarenstraat wel heel veel. In het voorbereidingstraject speelden wij een rol in het aanbieden van woningen. We hebben samen het plan ontwikkeld. Dus daar hebben we zeker invloed kunnen hebben.
De flat: Bij de flat minder. Die randvoorwaarden waren er al toen wij erin stapten. Er zijn nog wel extra redelijk grote doorbraken gemaakt dus ik denk dat ze daar wel redelijk flexibel in waren om dat wat mooier en opener te maken.
Zeeburgereiland: Op Zeeburgereiland helemaal niet. De randvoorwaarden staan vast. Take it or leave it, Voor jou tien anderen. Bij Zeeburgereiland waren de kaders wel helder Het is opzich ook wel fijn dat die kaders er zijn . Op steigereiland zie ik dat bijvoorbeeld ook wel als een voordeel. Er kunnen ook geen discussies ontstaan over wat wel mag en wat niet.
L: Hebben kwetsbare of niet-actieve burgers de mogelijkheid om aan te haken bij een CPO-initiatief wanneer zij zelf niet in staat zijn een initiatief te ontwikkelen? wat is de rol van gemeente amsterdam hierin?
In amsterdam is het nu vooral voor de mensen met geld. Daar gaat het nu om, daar gaat het nu echt naartoe. dat zou eigenlijk wel jammer zijn want het zou wel leuk zijn als er juist wat … het gaat er nu wel echt naartoe dat het vooral voor de hoge inkomens mogelijk is. Dat is soms een beetje zonde. je zou kujnnen kijken naar inkomensgroep bij de selectie. maar dat is misschien meer een politieke keuze.
De flat is wel bereikbaar geweest voor lagere inkomensgroepen maar daar heeft de verkopende partij geen invloed op gehad. het consortium dat zich daarvoor heeft aangemeld heeft zich daar vooral in gemengd
L: Heeft gemeente Amsterdam volgens u invloed op de hoeveelheid en het soort partijen die willen aanhaken bij CPO- initiatieven?
Bij nieuwbouw stellen ze wel bepaalde randvoorwaarden maar ze hebben daarbij geen invloed op de partijen die aanhaken. Ze hebben wel invloed op degene die uiteindelijk wint. Zij kiezen uiteindelijk wel door een bepaalde waarde aan de inzendingen te hangen. Maar wie zich er voor aanmeldt dat kan jan en alleman zijn.
Wat een kritiek is dat je vaker hoort is dat er uit iedereen die zich aanmeldt wordt geloot. Drie partijen gaan daaruit door. Dan weet je dus niet wat al die andere ideeen zijn voor die locatie want je houdt er maar drie over. Maar daar zijn ze zelf ook mee aan het stoeien van hoe kan je dat voorkomen. Dat is lastig. Daarbij merk je ook dat er partijen zijn die meerdere plannen indienen. Dat is een beetje jammer en dat gaat ook zijn doel voorbij.
L:Heeft u het gevoel dat u gehoord ofwel erkend worden door Gemeente Amsterdam? Waar blijkt dit uit? Klarenstraat: zeker erkend dat contact is heel goed verlopen.
De flat: Bij de flat weet ik het eigenlijk niet. Ik neem aan dat er wel goed contact is geweest met het stadsdeel. Ik ben daar zelf niet bij betrokken geweest. Ook de buurt was daar heel enthousiast. De actieve burgers kwamen vaak ook op open dagen langs.
Zeeburgereiland: Op zeeburgereiland. Het contact was er wel maar, omdat er best wel veel moet gebeuren op zo een strakke termijn heb je ook geen tijd om constant op elkaar te reageren. Als de gemeente het leuk had gevonden hadden wij wel wat vaker een persbericht gemaakt of iets met de gemeente. Dat zal misschien straks met de bouw wat vaker gebeuren dan is er natuurlijk ook wat meer te zien. Nu is iedereen vooral met zijn huis bezig en als er gebouwd wordt dan kan je misschien een keer een rondleiding gaan doen met de gemeente. Maar voor de rest, als er vragen zijn, reageren ze altijd super snel dus dat is wel heel erg fijn.
L: Voelt u zich verplicht tot bepaalde zaken of heeft u het gevoel ergens juist niet toe in staat te zijn? In hoeverre speelt Gemeente Amsterdam daarin een rol?
Op Zeeburgereiland voel je je wel verplicht omdat je jezelf moet aan verplichten om bepaalde ambitieniveaus moet houden om het project binnen te halen. Dus daar voel je je niet heel vrij
Op de Klarenstraat werden wij heel vrij gelaten. De Klarenstraat is daar wat unieker in. De gemeente vond dit een mooi initiatief om de buurt weer op de kaart te zetten. Op Zeeburgereiland is het een van de vele projecten die de gemeente aanbiedt. Een nieuwbouw wijk is ook anders dan bestaande bouw. Een ander type project en andere ambities en gedachtes van de gemeente
L: Heeft u (initiatiefnemer) het idee dat het initiatief (CPO-project) een meerwaarde heeft? In hoeverre wordt dat idee beïnvloed door de opstelling van Gemeente Amsterdam?
Bij de Klarenstraat heb ik wel echt dat gevoel gehad dat het er echt toe deed omdat het wel iets nieuws was met het behoud van een portiekflat en daar vervolgens iets moois van te maken. Dat is ook wel gebleken uit nominaties en prijzen.
De flat in de Bijlmer eigenlijk ook want dat is ook wel echt een monument eigenlijk dat behouden wordt. de laatste originele flat die nog intact is . Die weer nieuw leven krijgt. En eigenlijk ook door het idee erachter om een gemixte flat met een gemixte samenstelling te krijgen.
Bij Zeeburgereiland, ja… je maakt daar gewoon nieuwbouwflat. Ik denk dat het opzich wel kwaliteiten heeft, het leuke van zelfbouw is dat je … we maken iets dat heel duurzaam is en je ziet dat grote ontwikkelaars dat niet zo snel doen. Het ambitieniveau bij zelfbouw is wat hoger dan bij de gemiddelde projectontwikkelaar. Dus het voegt wel iets toe.
L: Heeft u vertrouwen in de Gemeente Amsterdam als samenwerkingspartner?
Ik denk dat Gemeente Amsterdam in vergelijking met andere gemeentes wel echt een goede procedure hebben en ook goed anticiperen op hoe de markt reageert en wat voor reacties er op zijn. Ik denk dat het wel een sterk team is dat de gemeente heeft, dat ze er veel verstand van hebben. Ze hebben er ook wel goed in geïnvesteerd dat ze een team hebben. Heel constant. Er zijn doelstellingen geformuleerd en die zijn ook politiek verder gedragen. Het is dus niet eenmalig of een paar ambtenaren
die dat willen, maar dit is gewoon vanuit een nieuw beleidsmiddel. In andere gemeentes is dat niet dan is het eventjes een jaartje veel projecten en dan weer helemaal niets. Ik denk dat dat ook wel nodig is met al die verschillende stadsdelen die je hebt. Dus die projecten zijn in allemaal verschillende stadsdelen met allemaal verschillende projectleiders, team zelfbouw is dan eigenlijk het centrale, overkoepelende gedeelte die al die verschillende projectleiders aanstuurt.
L:Kan CPO naar uw inzien gezien worden als een nichemarkt of zou het een alternatief kunnen bieden op de traditionele ontwikkelmethodes?
Ik denk het wel als alternatief, steeds meer mensen leren het kennen, het wordt steeds populairder. Het is eigenlijk al een alternatief. Het zal nooit de meerderheid worden denk ik, uit onderzoek hoor je wel is dat 10 of 15 procent van de mensen willen zelfbouwen. Als het wat normaler wordt zou dat naar 30 procent kunnen gaan. Het kost wel wat extra tijd in de voorbereiding en niet iedereen wil of heeft daar zin in. Maar het is toch je woning waar je een aantal jaar in gaat wonen. Achteraf vinden mensen het vaak heel leuk. Ook omdat je in het proces je buren al leert kennen als je het gezamenlijk doet. Dat geeft toch wel een meerwaarde, wat vooraf vaak niet de insteek is geweest om het te gaan doen, maar waar mensen achteraf ook vaak over zeggen dat het erg leuk is. Je weet wat je aan elkaar hebt. En daarbij weet je precies waar elke euro naar toe is gegaan wat er misschien ook toe leidt dat je wat meer binding met je huis hebt. En je hebt het helemaal eigen kunnen maken dus je weet van elk schroefje dat als het mis zit het jouw schuld is.