Archivalia
Nederlands Zouavenmuseum Oudenbosch
-Collectie Nederlands Zouavenmuseum Oudenbosch (CNZO)
-Brieven van Frans Aghina
-Brieven van Bert Gijsbers
-Brieven van Ignace Wils
-Notoboekje van F.G. Aghina
Katholiek Documentatiecentrum Nijmegen -Collectie Jan Beekmans (CJB)
- Stukken betreffende zouaven die geboren zijn en/of gewoond hebben in Gemert
- Stukken betreffende de zouaven August en Ignace Wils
- Stukken betreffende het ondersteuningsfonds van de Algemene Nederlandse Zouavenbond Kranten
De Noord-Brabanter De Maasbode De Tijd
Uitgegeven bronnen
Amiconi, Fiorenzo, Serafino de’ Giorgio e la spedizione marsicana nell’ Agro Romano del 1867.
Documenti sugli scontri tra garibaldini e zuavi a Subiaco (Serafino de’ Giorgio en de
Marsicaanse expeditie in de Agro Romano van 1867. Documenten over de schermutselingen tussen garibaldijnen en zoeaven te Subiaco; Cerchio 2011).
Arts, Antoine, Herinnering aan het Mentana-feest der Nederlandsche Zouaven gevierd te Utrecht op den 13en
november 1892 onder voorzitterschap van Z. E. Generaal Baron de Charette (Tilburg 1892).
Schraag, Sjaak, Texelaars in het leger van de paus. Het reisverslag van Cornelis Witte, zoeaaf van
1866-1868 (Amsterdam 2006).
Wouters, Frans, ‘Een handbreed kleiner dan de Heer’ of Dagboek van Theodorus Adrianus van Wees.
97
Literatuurlijst
Andrade, Tonio, ‘A Chinese farmer, two black boys, and a warlord: towards a global microhistory’, The Journal of World History 21:4 (2011) 573-591.
Banti, Alberto Mario, Il Risorgimento italiano (Het Italiaanse Risorgimento; 13e druk; Rome en Bari 2018).
Becucci, Alessandra, ‘Ottavio Piccolomini (1599–1656): a case of patronage from a transnational perspective’, The International History Review 33:4 (2011) 585-605.
Boer, G.L., Zouaven tussen Vecht en Eem. Beschrijving van ruim 200 personen uit deze streek die in de
periode 1860-1870 naar Rome gingen om Paus Pius IX te helpen bij de verdediging van de Kerkelijke Staat (Laren 1994).
Borutta, Manuel, ‘Anti-Catholicism and the culture war in Risorgimento Italy’, in: Silvana Patriarca and Lucy Riall red., The Risorgimento revisited. Nationalism and culture in nineteenth-
century Italy (Basingstoke en New York 2012) 191-213.
Bosman, Th. E. A., ‘Ter eere gods, tot heil van paus en kerk’. Enige aspecten van de Nederlandse zouavenbeweging nader beschouwd (Doctoraalscriptie Nieuwere Geschiedenis UU, Utrecht 1979).
Braber, Bernard den en Jan Bedaf, Pastoor Willem Hellemons (1810-1884). Een markant leven in
vogelvlucht (Oudenbosch 2009).
Buerman, Thomas, ‘Lions and lambs at the same time! Belgian zouave stories and examples of religious masculinity’ in: Patrick Pasture en Jan Art red., Beyond the feminization thesis.
Gender and Christianity in modern Europe (Leuven 2012) 107-120.
Bussen, P.J., Zouaven van Heiloo. ‘Verdedigers van Rome’ (Heiloo 1998).
Canal, Jordi, ‘Internationale blanche’ in: Jean-Clément Martin red., Dictionnaire de la Conter-
Révolution: XVIIIe-XXe siècle (Parijs 2011) 307-311.
Caravale, Mario en Alberto Caracciolo, Lo Stato pontificio da Martino V a Pio IX. Storia d’Italia XIV (Turijn 1978).
Cardella, Valerian, Giulio Watts-Russell, pontifical zouave. A biography by Valerian Cardella, S.J. (Londen 1868).
Caruso, Alfio, Con l’Italia mai! La storia mai raccontata dei Mille del Papa (Nimmer met Italië! De nooit vertelde geschiedenis van de duizend van de paus; Milaan 2017).
Chiarucci, Pino, Il cimitero storico di Albano (De historische begraafplaats van Albano; Albano 2004).
Clark, Christopher, ‘The new catholicism’ in: Christopher Clark en Wolfram Kaiser red., Culture
wars. Secular-catholic conflict in nineteenth-century Europe (Cambridge 2003) 11-47.
Coenen, J., De Geldropse zoeaven. De Geldropse zoeaven in de strijd tegen de eenheid van Italië (1861-1870) (Geldrop 1977).
Colley, Linda, The ordeal of Elizabeth Marsh: a women in world history (New York 2007).
Cossart, Brice, ‘Global lives: Writing global history with a biographical approach’, Entremons. UPF Journal of World History 5 (2013) 1-13.
Cuyten, Jacob, Pius IX en zijn roemrijk leger, of ’s pausen tijdelijke macht en hare dappere verdedigers (’s-Hertogenbosch 1869).
Darnton, Robert, The great cat massacre and other episodes in French cultural history (New York 1984).
98
Deacon, Desley, Penny Russell en Angela Wollacott red., Transnational lives. Biographies of global
modernity, 1700-present (Londen 2010).
Dekker, Rudolf, ‘Introduction’ in: Rudelf Dekker red., Egodocuments and history. Autobiographical
writing in its social context since the middle ages (Hilversum 2002) 7-21.
Di Fiore, Gigi, Controstoria dell’unità d’Italia. Fatti e misfatti del Risorgimento (Tegengeschiedenis over de eenheid van Italië. Feiten en wandaden uit het Risorgimento; 9e druk, Milaan 2016). Doremalen, Henk van, ‘Tilburgse zoeaven ten strijde voor de paus’, Tilburg, tijdschrift voor
geschiedenis, monumenten en cultuur 14 (1996) 35-79.
Ellenbroek, Hans, Rome tot de dood. Een strijdkreet van pauselijke zouaven (Nieuwegein 1997). Essen, Petra van, Voor paus en koning. Een korte geschiedenis van de Nederlandse zouaven, 1860-
1870 (Oudenbosch 1998).
Evers, Ingrid M. H., 'Het Limburgse contingent zoeaven in de strijd om het behoud van de Kerkelijke Staat. "De koning van Nederland is mijn koning en ik kom wanneer hij mij roept; de paus is mijn vader en ik ga, als hij het mij vraagt" ', in: Limburgs Tijdschrift voor
Genealogie 33 (2005) 69-87.
Gamsa, Mark, ‘Biography and (global) microhistory, New Global Studies 11:3 (2017) 231-241. Gaudioso, Francesco, Il banditismo nel Mezzogiorno moderno, tra punizione e perdono (Het
banditisme in modern Zuid-Italië, tussen straf en vergiffenis; Galatina 2004).
Ghobrial, John-Paul A., ‘The secret life of Elias of Babylon and the uses of global microhistory’, Past & Present 222:1 (2014) 51–93.
Gibson, Ralph, A social history of French Catholicism 1788-1914 (Londen en New York 1989). Ginzburg, Carlo, ‘Microhistory: two of three things that I know about it’ in: Hans Renders en
Binne de Haan red., Theoretical discussions of biography. Approaches from history, microhistory, and
life writing (Lewiston, Queenston en Lampeter 2013) 211-253.
Ginzburg, Carlo, Il formaggio e i vermi. Il cosmo di un mugnaio del ‘500 (De kaas en de wormen. Het wereldbeeld van een zestiende-eeuwse molenaar; Turijn 1976).
Goddeeris, John, De Pauselijke Zouaven. Met opgave van de vrijwilligers uit West-Vlaanderen (Roeselare 1978).
Göhde, Ferdinand, ’A new military history of the Italian Risorgimento and Anti-Risorgimento: the case of ‘transnational soldiers’, Modern Italy 19:1 (2014) 21-39.
Göhde, Ferdinand, ‘German volunteers in the armed conflicts of the Italian Risorgimento 1834- 1870’, Journal of Modern Italian Studies 14:4 (2009) 461-475.
Grefkens, Naomi, Mijn vader de paus. Een historiografie over de Nederlandse pauselijke zoeaven (Bachelorwerkstuk Geschiedenis RU, Nijmegen 2016).
Groot, Koen de, Helden en herinneringen. Nederlandse zoeaven en herinneringscultuur tussen 1860 en 1947 (Bachelorscriptie Geschiedenis UvA, Amsterdam 2015).
Gruaz, Laurent, ‘Des Zouaves pontificaux aux Zouaves du Sacré-Coeur : Un exemple de la fidélité à Rome de catholiques français sous la IIIe République’, Revue d'Histoire
ecclésiastique 111:1 (2016) 115-147.
Guenel, Jean, La dernière guerre du Pape. Les zouaves pontificaux au secours du Saint-Siège 1860-
1870 (Rennes 1998).
Harrison, Carol E., ‘Gender, catholic spirituality, and French responses to the Roman Question’, The Journal of Modern History 79:2 (2007) 274-305.
Heilbronner, Oded, ‘The age of catholic revival’ in: Stefan Berger red., A companion to nineteenth-
99
Hollo, John, Militairy Fashion. A comparative history of the uniforms of the great armies from the 17th
century to the First World War (Londen 1972).
Huffel, Kevin Van, De Pauselijke Zoeaven. Een kwantitatieve benadering (Masterscriptie Geschiedenis UG, Gent 2008).
Innocenti, Lorenzo, Per il papa re. Il Risorgimento italiano visto attraverso del reggimento degli Zuavi
Pontifici 1860/1870 ( Voor de paus-koning. Het Italiaanse Risorgimento gezien vanuit het
regiment der pauselijke zoeaven 1860/1870; Perugia 2004).
Kaiser, Wolfram, ‘’Clericalism – that is our enemy!’. European anticlericalism and the culture wars’ in: Christopher Clark en Wolfram Kaiser red., Culture wars. Secular-catholic conflict in
nineteenth-century Europe (Cambridge 2003) 47-77.
Kaldenbach, Jos en Marlies ten Berge, ‘Alkmaarse Zoeaven’, Oud Alkmaar 41:1 (2017) 1-7. Kertzer, David I. ‘Religion and society, 1789-1892’ in: John A. Davis red., Italy in the nineteenth
century (Oxford 2000) 181-205.
Kertzer, David I., Prisoner of the Vatican. The pope’s secret plot to capture Rome from the New Italian state (Boston en New York 2004).
Kertzer, David I., The kidnapping of Edgardo Mortara (New York 1997).
Koolen, Ben, ‘De zoeaven. God wil het!’, Tijdschrift voor Religie, Recht en Beleid 5:2 (2014) 50-69. La Roy Ladurie, Emmanuel, Montaillou, village occitan de 1294 à 1324 (Parijs 1975).
Laite, Julia, ‘Traffickers and pimps in the era of white slavery’ Past & Present 237:1 (2017) 237-269.
Lamberts, Emiel, red., The black international/L’internationale noire 1870-1878. The Holy See and
militant catholicism in Europe/Le Saint-Siège et le catholicisme militant en Europe (Leuven
2002).
Langen, Christofoor van, ‘Oud-Zouaven. Stuwende pionier der K.A.B.!‘, Herstel. Weekblad van de
Nederlandse Katholieke Arbeidersvereniging 26 (1949) 24-25.
Langen, Christofoor van, Uit het epos der 3000 Nederlandse zouaven (Nijmegen 1947).
Levi, Giovanni, ‘On microhistory’ in: Peter Burke red., New perspectives on historical writing (2e druk; Cambridge 2001) 97-120.
MacClancy, Jeremy, The decline of carlism (Reno 2000).
Magnússon, Sigurður Gylfi ‘Far-reaching microhistory: the use of a microhistorical perspective in a globalized world’, Rethinking History 21:3 (2016) 312-341.
Marraro, Howard R., ‘Canadian and American zouaves in het papal army, 1868-1870, CCHA
Report 12 (1944-1945) 83-102.
Martin, Jean-Clément, La Vandée de la mémoire: 1800-1980 (Parijs 1989). Martina, Giacomo, Pio IX (1851-1866) (Pius IX 1851-1866; Rome 1986). Martina, Giacomo, Pio IX (1867-1878) (Pius IX 1867-1878; Rome 1990).
Mestyan, Adam, ‘Domestic sovereignty, A‘yan developmentalism, and global microhistory in modern Egypt’, Comparative Studies in Society and History 60:2 (2018) 415-445.
Noordstar, Niels, Held of vreemdeling? De terugkeer van de pauselijke zouaven onderzocht vanuit de Nederlandse Staat en de Nederlandse katholieke gemeenschap (Masterscriptie Militaire Geschiedenis UvA, Amsterdam 2018).
Nuyens, André Pro Petri Sede (Voor Petrus’Stoel) of de tijdelijke macht der Pausen, geschetst in haren
oorsprong, ontwikkeling, onvervreemdbaarheid en noodzakelijkheid (Nijmegen 1896).
100
Nuyens, André, Gedenkboek der Pauselijke Zouaven. Uitgegeven bij den vijf-en-twintigste gedenkdag van
hunne roemrijke overwinning bij Mentana 3 november 1867 (Roermond 1892).
O’Driscoll, Florry, Irish soldiers in Risorgimento Italy and civil war America: nineteenth-century Irish
nation-building in transnational and comparative perspective (Galway 2018).
Pécout, Gilles, ‘The international armed volunteers: pilgrims of a transnational Risorgimento’,
Journal of Modern Italian Studies 14:4 (2009) 413-426.
Raggi, Piero, La nona crociata. I volontari di Pio IX in difesa di Roma (De negende kruistocht. De vrijwilligers van Pius IX ter verdediging van Rome; Ravenna 2002).
Redondi, Pietro, Galileo eretico (De ketterse Galileo; Turijn 1983). Reynders, Jos, Pieter Jong. De held van Lutjebroek (Tilburg 1923).
Riall, Lucy, ‘Martyr cults in nineteenth-century Italy’, The Journal of Modern History 82:2 (2010) 255- 287.
Romein, Jan, De biografie (Amsterdam 1946).
Rothschild, Emma, The inner life of empires: an eighteenth-century history (Princeton 2011). Rozema, J.W., Op Neerlands jeugd! Naar ’t heilig, heilig Rome!’. Een studie naar enkele
demografische kenmerken van de Nederlandse pauselijke zouaven 1860-1870
(Masterscriptie History of International Relations and Global History EUR, Rotterdam 2010).
Sarlin, Simon, ‘Mercenaries or soldiers of faith? The pontifical zouaves in the defense of the Roman Church (1860-1870)’, Millars. Espai i història 43:2 (2017) 191-218.
Sarlin, Simon, ‘The Anti-Risorgimento as a transnational experience’, Modern Italy 19:1 (2014) 81- 92.
Schatz, Klaus, Vaticanum I: 1869–1870 (3 delen; Paderborn 1992-1994). Schrama, Nico, Dagblad De Tijd 1845-1974 (Nijmegen 1996).
Scott, Ivan, The Roman Question (1969).
Seibt, Gustav, Rom oder Tod. Der Kampf um die italienische Hauptstadt (Berlijn 2001).
Simpson, Martin, ‘From zouaves pontificaux to the Volontaires de l’Ouest: Catholic volunteers and the French nation, 1860-1910’, Canadian Journal of History 53:1 (2018) 1-28.
Somers, Cees, Nederlandse oud-zouaven en hun maatschappelijke activiteiten in de laatste decennia van de negentiende eeuw (Doctoraalscriptie Nieuwste Geschiedenis KUN, Nijmegen 1988).
Spoorenberg, F., Cornelis de Kruyf. Vader der Hollandsche Zouaven, 1813-1874 (’s-Hertogenbosch 1930).
Spruit, Martijn, ‘Helden en avonturiers. Nederlandse vrijwilligers in het leger van de paus 1860- 1870’, Jaarboek Centraal Bureau voor Genealogie 66 (2012) 198-208.
Subrahmanyam, Sanjay, Three ways to be alien: travails and encounters in the early modern world (Waltham 2011).
Tomassini, Stefano, Roma, il papa, il re. L’unità d’Italia e il crollo dello Stato pontificio (Rome, de paus en de koning. De eenheid van Italië en de ondergang van de Pauselijke Staten; Milaan 2011). Trivellato, Francesca, ‘Is there a future for Italian microhistory in the age of global history?’, California Italian Studies 2:1 (2011) zonder paginanummering.
Trivellato, Francesca, The familiarity of stranger: the Sephardic Diaspora, Livorno, and cross-cultural
trade in the early modern period (New Haven 2009).
Valk, Hans de, Roomser dan de paus? Studies over de betrekkingen tussen de Heilige Stoel en het
101
Verster, David, ‘Zijt gij dan hier niets anders dan Hollanders?’ Onderzoek naar de kwantitatieve oververtegenwoordiging van Nederlandse zouaven in het pauselijk zouavenregiment 1860-1870 (Bachelorscriptie Geschiedenis UvA, Amsterdam 2016).
Viaene, Vincent, ‘The Roman Question. Catholic mobilization and papal diplomacy during the pontificate of Pius IX (1846-1878)’ in: Emiel Lamberts red., The black
international/L’internationale noire 1870-1878. The Holy See and militant catholicism in Europe/Le Saint-Siège et le catholicisme militant en Europe (Leuven 2002) 135-178. Vroom, W., ‘De Martelaren van Gorcum’, in: Niek van Sas red., Waar de blanke top der duinen en
andere vaderlandse herinneringen (Amsterdam 1995) 107-117.
Weber, Christoph, Kardinäle und Prälaten in den letzten Jahrzehnten des Kirchenstaates. Elite- rekrutierung,
Karriere-muster und soziale Zusammensetzung der kurialen Führungsschicht zur Zeit Pius IX (1846- 1878). Päpste und Papsttum 13:I (Stuttgart 1978).
Wiegers, Gerard en Mercedes García-Arenal, Samuel Pallache. Koopman, kaper en diplomaat tussen
Marrakesh en Amsterdam (Amsterdam 2014).
Wijst, M.A. van der, ‘De Gemertse zouaven’, Gemerts Heem 13 (1963) 3-5.
Wils, Ignace M.P. A., Uit den zouaventijd. Ignace Wils, kolonel-commandant van het bataljon der
carlistische zoeaven (Uitgeest 1930).
Zaal, Wim, De vuist van de paus. De Nederlandse zouaven (Amsterdam 1980).
Zemon Davis, Nathalie, Trickster travels: A sixteenth-century muslim between worlds (New York 2006).