Betrokken hulpverleners in de ggz

De huisarts herkent, diagnosticeert, begeleidt en behandelt patiënten met depressieve klachten en

lichte depressieve stoornissen. Hij gaat daarbij uit van de hulpvraag van de patiënt. De behandeling en begeleiding zijn zo veel mogelijk klachtgericht en niet stoornisgericht. De huisarts heeft kennis van mogelijke psychische, sociaalmaatschappelijke en somatische uitlokkende factoren. Hij beoordeelt of en waarheen hij een patiënt moet verwijzen.

Een kaderhuisarts ggz is een huisarts met extra expertise op het gebied van de ggz. Hij kan zijn collega-huisartsen adviseren, consultatie geven en supervisie geven aan de POH-GGZ.

De POH-GGZ is opgeleid als, onder andere, (sociaal-)psychiatrische verpleegkundige,

verpleegkundige, psycholoog of maatschappelijk werker met veelal een aanvullende POH-GGZ-opleiding. De POH-GGZ biedt vraagverheldering, diagnostiek, (langer durende) ondersteuning en begeleiding of kortdurende behandeling aan patiënten met depressieve klachten of een lichte depressieve stoornis onder verantwoordelijkheid van de huisarts.

De GZ-psycholoog is generalistisch opgeleid en kan zelfstandig werkzaam zijn in alle echelons. De GZ-psycholoog verricht generalistische diagnostiek, indicatiestelling en een beschikt over divers repertoire psychologische behandelmethodieken. De GZ-psycholoog behandelt − doorgaans

kortdurend − lichte tot matig ernstige psychische problematiek waaronder depressieve stoornissen, of verricht deelbehandelingen bij complexe, meervoudige problematiek.

De klinisch psycholoog is expert op het terrein van de psychodiagnostiek en behandeling bij complexe psychodiagnostiek, psychopathologie en psychotherapie en, en op het snijvlak van somatiek en psyche. Hij heeft kennis van en ervaring met diagnostiek, indicatiestelling en behandeling van complexe problematiek, toegepast wetenschappelijk onderzoek, management, beleid en organisatie. De klinisch psycholoog wordt vaak ingezet als (regie)behandelaar bij de

behandeling van patiënten met complexe en/of chronische depressieve stoornissen, waarbij ook vaak sprake is van comorbiditeit.

De psychotherapeut is deskundig op het gebied van curatieve behandeling van psychische problematiek. De kennis over de diagnostiek is vooral gericht op het indiceren voor specifieke psychotherapeutische behandelmethodieken. De psychotherapeut houdt zich met name bezig met het behandelen van complexe problematiek, vooral persoonlijkheidsproblematiek, al dan niet gecombineerd met andere psychische of sociale problematiek. Hij maakt hierbij gebruik van een breed arsenaal aan psychotherapeutische methoden en technieken en kan klacht- en

persoonsgericht werken op individueel, groeps- en gezinsniveau. Veel psychiaters, veel gezondheidszorgpsychologen en vrijwel alle klinisch psychologen zijn BIG-geregistreerd als psychotherapeut, en voldoen daarmee aan de kwaliteitseisen die door de overheid voor psychotherapie zijn vastgesteld.

De psychiater is een medisch specialist, die op basis van onderzoek van biologische,

psychologische en maatschappelijke factoren een diagnose stelt en complexere psychiatrische problematiek behandelt, met of zonder farmacotherapie. Een kinder- en jeugdpsychiater is daarbij gespecialiseerd in de diagnose en behandeling van kinderen of jongeren met (ernstige)

psychiatrische problematiek in de context van het gezin en de school.

Verpleegkundigen werken in het gehele zorgspectrum van de GGZ en kennen een grote diversiteit aan functies en specialisaties, waar momenteel op verschillende manieren uitvoering aan wordt gegeven. Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten zijn meestal werkzaam als

medebehandelaar in een multidisciplinair team, zowel in ambulante als klinische behandelsettingen binnen de generalistische basis-ggz en de gespecialiseerde ggz. Zij hebben doorgaans een

coördinerende en behandelinhoudelijke (ondersteunende) rol in de uitvoer van de

depressiebehandeling in de ggz. De verpleegkundige zorg hangt mede af van de instelling, setting

binnen de ggz, functie en bevoegdheden van de verpleegkundige. Ook in de JGZ werken verpleegkundigen. Jeugdverpleegkundigen hebben een rol in de vroegsignalering bij jeugdigen.

Interventies en taken van verpleegkundigen kunnen hierbij zowel overlappend als complementair zijn aan de taken van ander disciplines in zowel individuele en groepsbehandeling.

De ggz-verpleegkundige kan ggz-zorgbehoeftes op complexiteit en urgentie inschatten en kan de aard en omvang van de zorg die nodig is organiseren en uitvoeren. Hij biedt zorgvragers in

uiteenlopende woon- en leefomgevingen en met unieke gezondheid- en bestaanssituaties ondersteuning en begeleiding bij de gevolgen van een depressie.

De verpleegkundig specialist ggz is een verpleegkundige die, op het niveau van expert, wordt ingezet voor een omschreven groep patiënten waarmee hij individuele behandelrelaties aangaat. De verpleegkundig specialist ggz doet zelfstandige diagnostiek, waarna hij interventies toepast, binnen een kader van afspraken van de instelling. Ook kan hij in beperkte mate welomschreven

voorbehouden geneeskundige handelingen indiceren en verrichten.

De sociaal-psychiatrische verpleegkundige (SPV) is een gespecialiseerde verpleegkundige die generalistisch werkt en die mede gericht op de sociale context, patiënten en hun systemen behandelt en begeleidt en nauw samenwerkt met diverse professionals. De SPV richt zich op triage, preventie, kortdurende of acute zorgvragen, crisissituaties en op langer durende behandeling van zorgvragen.

De vaktherapeutische beroepen zijn beeldende therapie, danstherapie, dramatherapie,

muziektherapie en psychomotorische therapie. Zij werken handelings- en ervaringsgericht. Specifiek voor depressiebehandeling leidt de therapeut het handelen van de patiënt doelgericht naar

ervaringen, die de depressieve stoornis positief kunnen beïnvloeden. Centraal staan

stemmingsverbetering, het opdoen van succeservaringen en het verminderen van experientiële vermijdings- en controlestrategieën. Vaktherapeuten zijn te vinden in de geestelijke

gezondheidszorg, maatschappelijke gezondheidszorg, algemene gezondheidszorg en binnen onderwijsinstellingen en werken met alle voorkomende leeftijden.

Ergotherapeuten richten zich op het (weer) mogelijk maken van handelen (doen) in een gewenste omgeving en maken daarbij veel gebruik van gedragsmatige activering. Dit kan zijn in de eigen woonomgeving, maar ook op (vrijwilligers)werk, opleiding, en welzijn. Ergotherapeuten kunnen zowel een rol hebben bij rehabilitatie, re-integratie als bij activerende begeleiding in en naar de eigen omgeving. Ergotherapeuten richten zich op optimale participatie van mensen met (psychische) beperkingen door middel van nauwe samenwerking met cliënt (en cliëntsysteem), uitgaande van de cliënt als expert over zijn leven die zijn doelen, prioriteiten en wensen het beste kent.

Ergotherapeuten werken in een groot deel van zorgspectrum ggz samen met andere betrokken disciplines, zowel in de specialistische ggz, als de generalistische basis-ggz en de huisartsenzorg.

13.11.33 Ergotherapie

Ergotherapie richt zich op optimale participatie van mensen met (psychische) beperkingen door middel van nauwe samenwerking tussen patiënt (en patiëntsysteem) en ergotherapeut, uitgaande van de patiënt als expert over zijn leven die persoonlijke doelen, prioriteiten en wensen het beste kent. De focus van ergotherapie is het handelen, dat als bepalend wordt gezien voor gezondheid en welbevinden. Handelen bestaat uit alle activiteiten en taken waarmee iemand zich in het dagelijkse leven bezighoudt en die cultureel bepaald en betekenisvol zijn. In ergotherapie omvat het begrip handelen ook de rol van de omgeving waarin een taak of activiteit plaatsvindt. Daarbij is veel oog voor de vaak complexe context van culturele, sociale, economische of historische krachten die het handelen en het persoonlijk leven van de patiënt beïnvloeden. Ergotherapie is gericht op het (weer)

mogelijk maken van het handelen, het oplossen, verminderen en voorkomen van beperkingen in het handelen en het bijdragen aan de participatie van de persoon in werk, onderwijs, wonen en vrije tijd.

Ergotherapie kan zowel individueel als in een groep worden aangeboden. Ergotherapie wordt gegeven door een daartoe opgeleide professional. Zie ook de generieke module Arbeid als medicijn.