De betekenis van de foto’s

Hoofdstuk 4. Resultaten

De artikelen zijn allemaal geanalyseerd op basis van de methode die in hoofdstuk 3 beschreven is, deze analyses zijn terug te vinden in bijlage 2. In dit hoofdstuk zullen de resultaten samengevat weergegeven worden, waardoor uiteindelijk een conclusie gesteld kan worden aan de hand van de resultaten. De resultaten zijn samengevat aan de hand van de verschillende stappen in de analyse. Allereerst zal dan ook besproken worden welke inferenties men op basis van de foto’s kan vaststellen zonder de tekst te hebben gelezen, daarbij komt de syntax van de foto’s aan bod, zodat duidelijk wordt wat over het algemeen vastgesteld kan worden aan de hand van het arrangement van de foto’s samen. Vervolgens wordt beschreven hoe men aan de hand van de titel een verband kan leggen met de foto’s en aan de hand van de bijschriften uiteindelijk kan vaststellen wat er in de foto’s te zien is. De relaties tussen de foto’s en de teksten worden samengevat in paragraaf 3.3., zodat duidelijk wordt welke functies de foto’s vervullen en wat de foto’s over het algemeen toevoegen aan de tekst.

4.1. De betekenis van de foto’s

Uit de analyses bleek dat van alle foto’s aan de hand van iconische en indexicale inferenties vastgesteld kan worden wat er op de foto’s te zien is, zo kan van iedere foto in de artikelen de denotatieve betekenis bepaald worden. Door de iconische inferenties kan puur vastgesteld worden wat er op de foto’s te zien is. Op basis van kennis kunnen personen geïdentificeerd en objecten, omgevingen en activiteiten benoemd worden. Als de personen, objecten of activiteiten niet bekend zijn bij de kijker zullen deze dus ook niet geïdentificeerd en benoemd kunnen worden. Artikel 8 toont bijvoorbeeld allemaal foto’s van (oud)premiers van Nederland met (oud)presidenten van Amerika, als die personen niet als zodanig herkend worden kan de onderlinge samenhang ook niet vastgesteld worden. Het herkennen van een bunker, de ramen van een kerk of een ouderwetse groente of truffel steunt ook in grote mate op de basis van kennis.

Van alle artikelen kan in de foto’s aan de hand van de connotatieve procedures ook een connotatie vastgesteld worden, zodat duidelijk wordt welke indruk de fotograaf wil overbrengen. Door het analyseren van de procedures wordt duidelijk welk gevoel er overgebracht wordt door de pose, de lichtval, het perspectief en/of de esthetiek. De houdingen en gezichtsuitdrukkingen van de personen in de foto’s blijken een belangrijke indruk te geven voor de connotatieve betekenis, zo krijgt de foto bijvoorbeeld een bezorgde indruk door personen met een gebogen houding en de hand aan het hoofd en krijgt de foto een blije, plezierige connotatie als de personen breed lachend op de foto staan. Men ziet daarnaast of het om een realistisch beeld gaat van mensen die niet poseren of een in scène gezet beeld waarop de personen poseren. In één van de foto’s in artikel 20 en 24 is duidelijk dat de personen voor de foto poseren. De overige foto’s tonen allemaal een realistisch beeld, waarop niet geposeerd wordt.

De denotatie en connotatie komen terug in het vaststellen van de onderlinge samenhang tussen de foto’s (syntax) en van de foto’s met de tekst. Er kan bijvoorbeeld een overeenkomst of juist tegenstelling ontdekt worden door de inferenties die in meerdere foto’s terugkomen. Opvallendheden worden dan ook verder besproken in de paragraaf over syntax (4.1.2).

49 Onderstaand wordt aan de hand van een foto uit artikel 16 duidelijk hoe denotatie op basis van

iconische en indexicale tekens vastgesteld kan worden en connotatie op basis van de connotatieve procedures in samenhang met de symbolische inferenties. De afkortingen zijn in bijlage 2 toegelicht.

Figuur 7 Het vaststellen van de denotatie en connotatie in een foto (analyse artikel 16)

Zoals in de theorie en analyse toegelicht werd, kan aan de hand van de denotatie de letterlijke betekenis vastgesteld worden. In het voorbeeld kan dus door de iconische (personen, omgeving, objecten) en indexicale (symptomen, houdingen, gezichtsuitdrukkingen) inferenties op basis van kennis vastgesteld worden wat de mensen op de foto doen. In een gebouw is een grote groep mensen presidentskandidaat Romney aan het toejuichen, terwijl hij vrolijk een meisje de hand schudt. Met behulp van de connotatieve procedures wordt vervolgens de connotatie vastgesteld, waardoor er geanalyseerd kan worden welke indruk de fotograaf wil overbrengen. Door de fotografische technieken te analyseren wordt bijvoorbeeld duidelijk dat de focus op het handen schudden tussen Romney en het meisje ligt, dat er een blij en spontaan gevoel wordt overgebracht door de pose en het perspectief. Ook kan in de connotatie vastgesteld worden welke objecten een bepaalde indruk achterlaten, in dit geval zijn de posters met de tekst ‘Romney believe in America’ opvallende objecten waaruit opgemaakt kan worden dat de mensen positief zijn over Romney en hem steunen.

4.1.1. Esthetisch effect

Artikel 6, 10, 14 en 20 tonen veel foto’s (vier of meer), waarbij het lijkt te gaan om de esthetiek. De foto’s tonen respectievelijk diverse landschappen die van grote hoogte zijn gefotografeerd en allen ongeveer hetzelfde uitbeelden, verschillende functies waarvoor een kerk kan dienen, verschillende

Connotatie

Connotatieve procedures Symbolische inferenties

Persp: Licht kikkerperspectief

Het lijkt een

indrukwekkende vertoning Focus en V/A: Het meisje

krijgt een hand van Romney (ingezoomd kader) en op de

achtergrond zijn mensen voor een deel zichtbaar

Het gaat om het meisje dat een hand krijgt van Romney, de menigte juicht ze toe, het lijkt een grote menigte

Pose: De personen zijn in beweging en kijken blij

Het is een vrolijke, spontane ontmoeting Object: posters met de

tekst ‘Romney believe in America’

De mensen steunen hem, zijn voor Romney Een spontane blije ontmoeting tijdens een verkiezingscampagne, waarbij een grote menigte Romney steunt.

Denotatie

Iconische inferenties Indexicale inferenties

Een man en een klein meisje geven elkaar een hand

Een groep personen op de achtergrond kijkt naar het tafereel en hebben posters in hun handen met de tekst ‘Romney believe in America’

De man en het meisje worden toegejuicht

Een man maakt foto’s van iets

Alle personen lachen en kijken blij Men is vrolijk en blij Op basis van kennis kan men vaststellen dat

de man links in beeld Romney, presidentskandidaat van Amerika, is.

Het is een belangrijk persoon, de personen op de achtergrond steunen hem

Boven de mensen ziet men een dak Het is binnenin een

gebouw

Presidentskandidaat Romney wordt toegejuicht terwijl hij met een grote lach een klein meisje een hand geeft.

50

aspecten uit het biologische boerenleven en verschillende ruimten in een gangenstelsel in Limburg. Door de afwezigheid van personen stralen de foto’s rust uit door het gezamenlijke onderwerp vormen ze een esthetisch geheel. Door de hoeveelheid aan foto’s trekken de foto’s direct de aandacht en gezien het onderwerp lijken de foto’s dan ook het belangrijkste aspect in de artikelen. In deze vier artikelen tonen alle foto’s een onderdeel van het geheel dat als onderwerp in de tekst naar voren komt. De foto’s leiden de tekst.

4.1.2. Samenhang tussen de foto’s - Syntax

Op basis van de iconische, indexicale en symbolische tekens kan dus de denotatieve en connotatieve betekenis vastgesteld worden. Uit de analyses blijkt dat de foto’s op basis van deze betekenissen onderling met elkaar in verband gebracht kunnen worden. Wat dat betreft zijn de eerste indrukken van de relatie tussen de foto’s onderling als volgt (zie schema 5).

Artikelen Samenhang 1, 3, 4, 6, 8-10, 13-16, 17, 19, 20, 23-25. Overeenkomst 1, 13-16, 20, 23 Deel/geheel 11, 12 Oorzaak/gevolg 2, 5, 7, 18, 22, 25 Tegenstelling 5, 12 en 21 Weinig samenhang

Schema 5. Samenhang tussen de foto’s 4.1.2.1. Overeenkomst

In 17 van de geanalyseerde artikelen blijkt tussen de foto’s een relatie op basis van overeenkomst. Deze overeenkomsten vertalen zich in verschillende onderwerpen van de foto’s. Het kan bijvoorbeeld gaan om dezelfde functie van de verschillende personen op de foto, zoals in artikel 1 en 8, waarin respectievelijk verschillende wereldleiders in eenzelfde omgeving en verschillende (oud)premiers samen met (oud)presidenten van Amerika getoond worden. Artikel 9, 14, 15 en 19 tonen allemaal een gelijkenis door het gemeenschappelijk onderwerp. In artikel 9 lijkt het artikel over tests op speelgoed te gaan, omdat in alle foto’s een werktuig met speelgoed staat afgebeeld. Met één foto zou dit onderwerp tevens zichtbaar zijn, maar de foto’s samen versterken de indruk van dit onderwerp. Hetzelfde geld voor artikel 19, waarin vastgesteld kan worden dat het om een poppenziekenhuis gaat. In artikel 14 en 15, waarbij de foto’s respectievelijk het onderwerp boerderij en oliebollenkraam tonen, is de versterking van de indruk van het onderwerp goed zichtbaar. De foto’s op zich zouden een andere indruk kunnen wekken dan de foto’s samen. Dit is tevens zichtbaar in artikel 13 (zie onderstaande foto’s).

51 In artikel 13 lijkt het om de personen in de foto te draaien. Foto 1 zou bijvoorbeeld kunnen verwijzen

naar een verjaardagszoen en foto 3 naar een ziekenhuisbezoek. Maar samen tonen de foto’s als denotatieve betekenis aan dat het gaat om de man hulpbehoevend lijkt te zijn, waarbij de vrouw op iedere foto hem lijkt te helpen. Connotatief wordt deze indruk vervolgens bevestigd, wanneer men goed kijkt ziet men namelijk de passiviteit van de man (hij loopt moeilijk en zit constant, zelfs met de ogen dicht) en de activiteit van de vrouw (ze is constant in beweging of actief in gesprek). Samen leggen de foto’s dus de nadruk op het feit dat de man passief en hulpbehoevend is en de vrouw hem actief helpt.

Zo zijn er wat de connotatieve betekenis tevens meerdere overeenkomsten te vinden. De foto’s in artikel 4 en 16 bijvoorbeeld, tonen (naast een overeenkomst in functie of persoon) dezelfde indruk door de pose van de personen. Artikel 4 toont de minister-president Rutte en minister van Financiën De Jager in eenzelfde soort bezorgde pose. De indruk van de foto’s versterken elkaar, waardoor het dus duidelijk lijkt dat de schrijver een bezorgde indruk wil overbrengen. Artikel 16 toont presidentskandidaat Romney op alle foto’s in een positieve, blijde pose. De fotograaf brengt in de foto’s dus een overwegend positief beeld over.

De samenhang tussen meerdere foto’s kan ook te zien zijn in de omgeving zoals artikel 6 over landschapsfoto’s en artikel 23 over schaatsen in de natuur. Of in de ruimtes die te zien zijn op de foto, zoals in artikel 10, 17 en 20 over respectievelijk de functie van kerken, de bestorming van een I-phonewinkel en de functies van een bunker. Doordat dezelfde iconische en indexicale inferenties in meerdere foto’s in één artikel vastgesteld kunnen worden, wordt daar dan ook de nadruk op gelegd. Zo kan men zonder het lezen van het bijschrift al vaststellen waar de focus op ligt, om welke tekens in de foto’s het gaat. In artikel 6 tonen alle foto’s bijvoorbeeld een landschap met water, waardoor opgemerkt kan worden dat het artikel zal gaan over landschappen omringd met water. In artikel 10 (zie figuur 8) zijn verschillende hoedanigheden van kerken te zien, waardoor de verwachting is dat de kerk ook een rol zal spelen als onderwerp van de tekst.

52

4.1.2.2. Deel/geheel

In een aantal foto’s waarin een overeenkomst viel te ontdekken is tevens een samenhang te zien in de vorm van deel/geheel. Dit betreft 6 artikelen. In artikel 1 zijn de wereldleiders bijvoorbeeld zichtbaar in eenzelfde soort omgeving, waardoor het lijkt alsof ze op dezelfde bijeenkomst zijn. Hierdoor kan gesteld worden dat het om foto’s gaat die onderdeel zijn van hetzelfde geheel. In artikel 16 wordt dit verduidelijkt door het vermoeden dat de foto’s allen een moment in de campagne van Romney afbeelden. Doordat de plafonds in de ruimtes niet allemaal hetzelfde zijn, kan vastgesteld worden dat de foto’s niet in dezelfde ruimte gemaakt zijn. Maar het is goed mogelijk dat de ontmoetingen op dezelfde dag plaatsvinden aangezien Romney op alle foto’s hetzelfde overhemd draagt. Het gaat in dat geval om een opeenvolging van ontmoetingen. In foto 20 is de deel-geheelrelatie goed zichtbaar in het vermoeden dat de foto’s hetzelfde gebouw betreffen, het zijn dezelfde soort muren en het lijkt allemaal ondergronds te zijn.

4.1.2.3. Oorzaak/gevolg

Twee foto’s tonen duidelijk een relatie van oorzaak-gevolg. In artikel 11 lijkt in eerste instantie een verband te zijn tussen de eerste twee foto’s door de buitenlandse teksten, waardoor men ervan uitgaat dat het beide in het buitenland plaatsvindt. Door de foto’s met elkaar te vergelijken gaat men dieper nadenken over de connotatie van de foto, foto 1 laat zien dat een oude vrouw haar mening geeft door haar stem uit te brengen. Op foto 2 lijken de mannen vervolgens hun mening te geven door te demonstreren. Daarbij kan men op basis van kennis vaststellen dat er in het buitenland bij verkiezingen vaak demonstraties plaatsvinden omdat men het niet eens is met de manier waarop de verkiezingen verlopen. Waarom er in dit geval precies gedemonstreerd wordt valt niet uit de foto’s op te maken. Foto 3 lijkt vervolgens weer een vervolg van foto 2. Op basis van kennis kan men zeggen dat er bij demonstraties vaak mensen opgepakt worden. In artikel 22 lijkt het ook te gaan om een oorzaak-gevolg relatie, maar dit valt niet met zekerheid te zeggen. De gebeurtenis in foto 1 ziet er provocerend uit en de man in de auto lijkt aanhangers te hebben. De onheilspellende beelden in foto 2 doen een opstand vermoeden, waardoor het lijkt alsof de mensen zich tegen iets of iemand verzetten.

4.1.2.4. Tegenstelling

Niet alle foto’s blijken in verband te staan met elkaar. In artikel 2, 5, 7 en 18 is in de betekenis van de foto’s juist een tegenstelling te ontdekken. Aan de hand van de denotatieve en connotatieve inferenties kan men op basis van kennis vaststellen wat de foto’s voorstellen en hieruit dus opmaken dat er een contrast weergegeven wordt. In artikel 2 lijken beide foto’s in verband te staan met de kerk, door respectievelijk de hostie en de dominee voor de kerkbanken. Doordat de rechter foto een bijna lege kerk vertoont, wordt de hoeveelheid mensen in de linkerfoto versterkt. Daarbij wordt de leegte in de rechterfoto juist weer versterkt door de grote groep mensen op de linkerfoto. Artikel 5 bevat twee kleine foto’s van Noord-Korea, waarbij door de armoedige indruk van de eerste foto de tweede foto juist rijkdom lijkt uit te stralen door de grootsheid van het monument. In artikel 7 over de economie in Ierland, wordt het beeld in de ene foto ook versterkt door het beeld in de andere foto. Het gebouw op de linkerfoto oogt groots en modern tegenover de gebouwen op de rechterfoto, die sober en wat ouder ogen. Doordat beide foto’s naast elkaar staan, wordt het moderne effect in de ene foto en het sobere effect in de andere foto versterkt. Links zijn er geen

53 mensen aanwezig, daardoor ziet rechts er weer wat drukker uit. Verder is het op de linkerfoto mooi

weer en op de rechterfoto wordt de soberheid versterkt door minder mooi weer.

Artikel 20 toont een Palestijnse demonstratie tegenover een Israëlische demonstratie, waarbij de drukte in de eerste foto versterkt wordt door de rust in de andere foto. In tegenstellingen tussen foto’s onderling worden de indrukken in beide foto’s dus versterkt door het contrast met de andere foto. In artikel 22 en 25 lijkt het te gaan om een tegenstelling, maar dit is niet met zekerheid te zeggen, aangezien de betekenissen in de foto’s niet goed vastgesteld kunnen worden.

4.1.2.5. Weinig samenhang

In artikel 5, 12 en 21 staan foto’s waarbij het verband niet goed vastgesteld kan worden. In artikel 5 lijkt er een verband te zijn tussen de posters van Aziatische personen op de achtergrond in foto 1 en de afgebeelde Aziatische figuren op het monument in foto 2. Deze link is echter zo klein en onduidelijk dat het verband niet direct duidelijk is. Artikel 12 toont een foto met mannen die elkaar lijken te verwonden en een foto met vrouwen en kinderen die verwond zijn door een bomaanslag. Verder lijkt er geen verband te bestaan tussen beide foto’s. In artikel 21 staan twee foto’s die alleen een verband lijken te tonen in de witte muur op de achtergrond.