Beperking van renteaftrek

Agressieve tax planning vindt eveneens plaats door middel van groepsrente. Multinationals sturen de rentelasten naar landen met een hoog belastingtarief en de rentebaten naar landen met een laag belastingtarief. Hierdoor wordt de belastingpositie van multinationals

geoptimaliseerd en kan grondslaguitholling daar het gevolg van zijn. Naar aanleiding hiervan zijn er aanbevelingen door de OESO gedaan voor een renteaftrekbeperking om deze vorm van agressieve tax planning aan te pakken.

4.5.1 Agressieve tax planning: het sturen van rentelasten en rentebaten

Multinationals zoeken naar alle mogelijke manieren om hun belastingpositie te optimaliseren. Zo is het gebruik van vreemd vermogen een van de meest voor de hand liggende manieren om dit te bereiken. Hierbij zijn in de belastingsystemen van de meeste landen rentebetalingen aftrekbaar en dividenden niet, waardoor schuldfinanciering gestimuleerd wordt en

grondslaguitholling in de hand wordt gewerkt. Multinationals maken gebruik van schuldfinanciering, waarbij schulden en vermogens binnen een multinationale groep zo worden verschoven, dat er uiteindelijk minder belasting betaald hoeft te worden.91 _{Dit wordt} versterkt door de zelfstandige belastingplicht van de vennootschappen binnen een

multinationale groep, die financieringstransacties binnen de groep fiscaal mogelijk maakt.92

88 _{M.F. de Wilde, ‘Rapport BEPS Actiepunt 7: ‘Preventing the Artificial Avoidance of Permanent Establishment}

Status’’, NTFR 2015/2727, p. 1

89 _{Art. 5 lid 6 OESO-modelverdrag}

90 _{Brief van de Staatssecretaris van Financiën, Tweede Kamer, vergaderjaar 2015 – 2016, 25 087, nr. 112, p. 17} 91 _{Brief van de Staatssecretaris van Financiën, Tweede Kamer, vergaderjaar 2015 – 2016, 25 087, nr. 112, p. 14} 92 _{M.F. de Wilde, ‘Rapport BEPS Actiepunt 4: ‘Limiting Base Erosion Involving Interest Deductions and Other}

Rentelasten zijn in beginsel van de winst aftrekbaar en verlagen daarmee de belastbare grondslag. Door middel van de rentelasten, de rentebetalingen, zoveel mogelijk te laten vallen in landen met een hoog belastingtarief en de rentebaten, de dividenden, zoveel mogelijk te laten vallen in landen met een laag belastingtarief, wordt de belastbare grondslag verlaagd met grondslaguitholling tot gevolg.93

4.5.2 Beperking van renteaftrek

Om de grondslaguitholing door middel van groepsrente aan te pakken, is er een gezamenlijke internationale aanpak nodig, die ziet op een specifiek omschreven variant van de

renteaftrekbeperking. Als alle landen deze variant implementeren in hun nationale wetgeving, zou dit moeten leiden tot een meer gecoördineerde aanpak van grondslaguitholling waarbij kunstmatige verschuiving van rentelasten geëlimineerd wordt. Verscheidene landen hebben al een dergelijke renteaftrekbeperking in hun nationale wetgeving opgenomen. Echter, deze regels in de nationale wetgeving blijken niet altijd grondslaguitholling tegen te gaan. Landen zijn namelijk soms terughoudend bij de invoering van regels met betrekking tot de

renteaftrekbeperking, omdat deze regels het fiscale vestigingsklimaat verslechteren en omdat een ongecoördineerde renteaftrekbeperking kan leiden tot dubbele belasting.94 _{Daarom is het} van belang dat er een gecoördineerde aanpak is, waar alle landen zich aan committeren. De hoofdregel van de renteaftrekbeperking is dat rente alleen aftrekbaar is indien daartegenover economische activiteiten staan die belastbare winsten voortbrengen. Daartoe wordt een vaste ratio aanbevolen, met als gevolg dat de nettorente 95 _{niet méér mag bedragen} dan een bepaald percentage van de EBITDA.96 _{De renteaftrek is dus slechts toegestaan tot een} bepaald percentage van de EBITDA. Er wordt aanbevolen dat dit percentage tussen de 10% en 30% ligt.97 _{Op deze hoofdregel is een uitzondering gemaakt in de vorm van een}

groepsescape. Hierbij wordt gekeken naar de rentelasten van de multinationale groep als geheel. Wanneer de nettorentelast van de enkelvoudige vennootschap van een multinationale groep in verhouding tot diens EBITDA overschreden wordt, is er de mogelijkheid om te kijken naar de rentelast/EBITDA-verhouding van de gehele multinationale groep, ook wel groepsratio genoemd. Indien deze verhouding meer ruimte biedt dan de vaste ratio, is de rente bij de belastingplichtige vennootschap tot die verhouding aftrekbaar.98 _{Het achterliggende}

93 _{M. Pieterse, ‘BEPS’, NJB 2015/2004, p. 6}

94 _{Brief van de Staatssecretaris van Financiën, Tweede Kamer, vergaderjaar 2015 – 2016, 25 087, nr. 112, p. 14} 95 _{Nettorente is de som van de betaalde en ontvangen rente, zowel binnen de multinationale groep als aan/van}

derden

96 _{M. Pieterse, ‘BEPS’, NJB 2015/2004, p. 6}

97 _{OECD, Limiting Base Erosion Involving Interest Deductions and Other Financial Payments, Action 4 – 2015}

Final Report, Paris: OECD 2015, p. 50

doel van deze groepsescape is dat de nettorente die de groep als geheel aan derden is verschuldigd in beginsel volledig aftrekbaar moet zijn en dat in een dergelijk geval geen sprake is van een kunstmatige verschuiving van rentelasten.99

Eveneens worden er alternatieven aangereikt voor de eerdergenoemde groepsratio. Zo is er een ratio die aansluit bij de verhouding tussen het eigen vermogen van de multinationale groep en de totale bezittingen van deze groep, de zogeheten equity escape. Verder is er een benadering om belastingplichtigen wat meer ruimte te geven voor renteaftrek door middel van een verhoging van het bedrag van de derdenrente voor de berekening van de groepsratio. Deze zogenoemde uplift is beperkt tot 10% van de door de groep behaalde netto

rentelasten.100 _{Naast de groepsratio, zijn er ook andere aanvullingen op de vaste ratio, welke} worden weergegeven in bijlage 5.

Landen zullen deze aanpak om misbruik van rente tegen te gaan niet unilateraal in de nationale wetgeving implementeren. Het gevolg hiervan is namelijk dat het vestigingsklimaat ten opzichte van andere landen die de renteaftrekbepaling niet implementeren wordt

verslechterd. Er zijn dus bindende regels nodig om een gelijk speelveld tussen landen te behouden. Met de aangenomen anti-BEPS-richtlijn is een gecoördineerde aanpak tegen het misbruik van rente binnen de EU een feit. In deze richtlijn is de renteaftrekbeperking een

hard law maatregel waardoor de EU-lidstaten de renteaftrekbeperking in de nationale

wetgeving moeten implementeren.