Beleid woonservicegebieden uitgelicht

De woonservicegebieden zien er op de kaart als volgt uit:

n k m d f l c e h(b) g h(a) a b j i

81

Namen van de wijken plus de verhouding huur en koop in de wijken:

Buurt % koop Totaal Koop Huur

a) Binnenstad Raambuurt Knutteldorp 20 3961 818 3143

b) De Hoven 73 964 704 260

c) Zandweerd 52 5739 2985 2754

d) Borgele / Platvoet 33 2517 835 1682

e) Driebergenbuurt/ Rode Dorp/ Voorstad / Bekkumer 48 4430 2126 2304 f ) Keizerslanden/ Tuindorp / Ziekenhuisbuurt 31 5107 1584 3524 g) Rivierenwijk/ Hoornwerk/ Deltabuurt 39 1824 714 1110 h(a)) Colmschate N; het Oostrik/ Douwel/ Blauwenoord 72 2483 1780 703 h)(b) Colmschate N; Vijfhoek 79 4010 3157 853 i) Colmschate Z/ Snippeling Nb Nb Nb Nb j ) Bathmen 71 1817 1290 527 k) Diepenveen 70 1760 1232 528 l ) Schalkhaar 61 1667 1017 650 m) Lettele 81 206 167 39 n ) Okkenbroek 65 126 82 44

De beleidsvisie (gemeente Deventer, 2009) gaat uit van woonservicezones in plaats van woonservicegebieden. De definitie: een geografisch deel van/binnen een wijk of dorpskern, waarbinnen:

• verschillende vormen van zelfstandig en onzelfstandig wonen voor ouderen en gehandicapten zijn gerealiseerd;

• welzijnsactiviteiten en -diensten die aan huis gebracht kunnen worden of dichtbij te halen zijn, georganiseerd in of vanuit een wijkactiviteitencentrum/ wijkvoorzieningencentrum;

• zorgbehoevenden en ouderen en gehandicapten niet domineren, maar onderdeel vormen van een gemêleerde bevolkingsopbouw;

• de fysieke en sociale woonomgeving zo is ingericht dat deze goed bereikbaar, toegankelijk en veilig is.

Voor de doelgroep ouderen en zorgdragers zal een overmaat aan nultredenwoningen door nieuwbouw gerealiseerd gaan worden. Alle appartementen en meer dan vijftig procent van de eengezinswoningen van de nieuwbouw vallen onder de nultredenwoningen definitie. Naast deze realisatie van nieuwbouw krijgen 500 bestaande woningen een opplus beurt. Volledige opwaarderingen tot een nultredenwoning, het verwijderen van drempels en het plaatsen van een tweede toilet vallen onder deze minder ingrijpende investeringen.

In 2006 zijn in de gemeente Deventer drie pilots gestart die doel hebben drie woonservicegebieden te realiseren. Het gaat om de gebieden Bathmen, Keizerslanden en de Rivierenwijk. Samen met burgers en organisaties voor wonen, zorg en welzijn wordt een diensten- en voorzieningenpakket op maat ontwikkeld. Elke pilot is maatwerk en levert diensten waar vraag naar is in het gebied.

82

het gebied aanwezig. Na een inventarisatie is het doel afspraken te maken over welke diensten er juist ontbreken. De ingewonnen kennis van de drie pilots moeten uiteindelijk de basis vormen voor een plan van aanpak voor heel Deventer. De pilots moet het volgende opleveren:

• Het gewenste woning aanbod over tien jaar ten opzichte van het huidig aanbod. Uitgesplitst in: clusterwonen, beschermd wonen of groepswonen, begeleid wonen, zelfstandig wonen in een woonzorgcomplex (beschut wonen), zelfstandig wonen in integraal toegankelijke woningen, levensloopbestendige woningen, gewone woningen.

• Het gewenste diensten- en zorgniveau over tien jaar ten opzichte van het huidig aanbod. Uitgangspunten: coördinatie en informatie, brengdiensten (= diensten aan huis), zorg aan huis, haaldiensten, interne zorg.

• De gewenste infrastructuur. Mogelijke typen voorzieningen: activiteitencentrum, zorgkruispunt, gezondheidscentrum, steunpunt (zorgpost), ICT en domotica. • De hiaten tussen de gewenste situatie en de huidige.

De richtlijnen / randvoorwaarden voor de toekomst voor wonen, zorg en welzijn zijn geformuleerd in de visie wonen, zorg en welzijn (gemeente Deventer, 2006). Keuze voor de inwoners in huis, aan huis en dichtbij huis moeten voldoende vrijheid hebben voor het maken van een keuze voor een passend aanbod. Oud worden in eigen wijk valt daar onder, ouderen moeten in hun eigen, vertrouwde omgeving oud kunnen worden. Belangrijk is daarin welke verantwoordelijkheid de betrokken actoren hierin nemen. Het volgende citaat vat het goed samen:

“Eigen initiatief en verantwoordelijkheid van burgers, instellingen en gemeente: burgers en partijen nemen primair verantwoording voor zichzelf en voor elkaar.” De gemeente pakt de regierol en laat ruimte aan uitvoerders, maar spreekt hen wel aan op resultaat en handelt als zaken mislopen.

De pilots geven een verdieping naar vooral de cijfers. Cijfers die betrekking hebben over de gevarieerdheid aan aanbod van preventie, welzijn en zelfredzaamheid. Tevens biedt een woonservicegebied een vraaggericht, betaalbaar en houdbaar maatschappelijk aanvaardbaar en samenhangend stelsel van voorzieningen. Geografisch gespreid zodat alle inwoners van de gemeente Deventer met een beperking zoveel mogelijk in hun eigen wijk wonen. Het liefst in levensloopbestendige woningen met verzorgingsdiensten.

4.6.1 Bathmen

Bathmen is een dorp van ongeveer 4500 inwoners met een hoog eigenwoningbezit van 71 procent en een eigen identiteit. Gemeente Bathmen is sinds 2005 door de gemeente Deventer geannexeerd.

Het doel van het woonservicegebied is uitgaan van de vraag van de burger. Met de gemeente, inwoners, corporaties en welzijn- en zorgaanbieders samen komen tot een decentrale infrastructuur binnen Bathmen en omgeving verdient de voorkeur. Voor de omliggende kleine kernen en het platteland dient Bathmen een centrale functie te krijgen.

83

Al voor 2006 waren er activiteiten om geïntegreerd diensten aan te bieden op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Door de samenvoeging zijn partijen als de werkgroep huisartsen en andere welzijnsorganisaties aangesloten bij het alternatief van de corporatie, zorg- en welzijnsorganisatie en het verzorgingshuis.

Er is ten opzichte van de andere pilots meer aandacht voor de Bathmen (lagchart.net) invloed van de ligging in het buitengebied.

4.6.2 Keizerslanden

Keizerslanden is een groene wijk met ongeveer 10.000 inwoners, gebouwd voor en na de oorlog met veel portiekflats. Ongeveer driekwart van het woningenbestand is een huurwoning. De bevolking is bovengemiddeld vergrijsd en heeft een hoger dan gemiddelde zorgvraag.

Ook dit woonservicegebied gaat uit van de vraag van de inwoners van Keizerslanden. Het accent ligt op de informatieverstrekking en advies op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Een multi-loketfunctie die onder andere fungeert als Awbz-loket, wijkwinkel, Mo- ket, zorg-loket en WMO-loket. Door de klanten van de wijk op te zoeken en de multifunctionele open aanpak probeert het woonservicegebied zo goed mogelijk de behoeftes op het gebied van wonen, zorg en welzijn van inwoners te bevredigen.

Speciale aandacht is er voor de behoefte aan aangepaste of levensloopbestendige woningen. Kengetallen en volbrachte onderzoeken moeten tot nieuwe inzichten in de verschillende zwaarten van zorgbehoeftigen geven. Aan de hand daarvan is een te verwachten behoefte naar aanpassingen te voorspellen. Daarbij is de omgeving van de (zorg)woningen ook van belang.

4.6.3 Rivierenwijk

De rivierenwijk met ongeveer 4500 inwoners, gebouwd tussen de jaren dertig en zeventig, is een Vogelaarwijk en staat voor uitdagingen op onder andere het gebied van de eenzijdige woningvoor- raad.

Maar ook de werkloosheid, vroegtijdige schoolverlaters en de fysieke barrière van een verkeersader verdienen extra aandacht van alle betrokken actoren.

84

De accenten van de pilot Rivierenwijk liggen op het gebied van het uitwerken en mogelijk implemen-teren van een aantal collectieve/algemene voorzieningen met een innovatief

karakter op meerdere gebieden. Het collectief aanbieden van de dienstverlening zorgt voor een individuele afstemming op de behoefte van de inwoner.

Daar hoort ook een nieuw te realisatie wijkvoorzieningencentrum bij. Het WVC zal, behalve service- en dienstenhart van de wijk, ook de rol van zorgsteunpunt en zorg/Wmo-loket voor de omliggende woonservicezone vervullen. Tevens is er extra aandacht voor het toetsen van een oppluslabel en is er een inventarisatie van het aanbod aangepaste en verzorgd wonen.

De pilot wordt aangestuurd door de stuurgroep Wonen, welzijn en zorg. Binnen de stuurgroep zijn vertegenwoordigers van alle drie de gebieden aanwezig.

4.6.4 Evaluatie van de drie pilots na een jaar

Een jaar na de start van de drie pilots zijn er verbeterpunten (Van Zee, 2007). Zo moet er meer helderheid komen in de begrippen en definities van een woonservicegebied, aangevuld met helder geformuleerde doelstellingen. Probeer niet alle beleidsvelden met elkaar te verbinden, maar kies er enkele geschikte uit en bouw vanuit dat principe verder. De zorg is aan het veranderen, paragraaf 1.5 gaf dat al aan. De veranderingen geven veel onzekerheid voor de partijen zelf en degene die er mee in aanrakingen komen.

De regie van de pilot geeft ook onduidelijkheid. De dagelijkse regie ligt bij de corporaties en de beleidsregie primair bij de gemeente. De corporatie wenst meer regie van de gemeente. Doordat partijen van elkaar de indruk hebben dat ze verborgen agenda’s hebben, wordt het proces er niet gemakkelijker op. Helemaal door de komst van de Wmo en Awbz zijn partijen terughoudend in het maken van toezeggingen omdat de financiële gevolgen nog veel onduidelijkheid geven.

Ten slotte is een communicatie/marketingplan voor een woonservicegebied geen overbodige luxe.