+
Vinc. B. XXIV. c. 1.
+
Eraclius, naer Focas doot, Ontfinc dat Roemsche rike groot Int jaer Gods, naer onsen ziene, VICende oec dertiene,
5 Ende was keyser XXX jaer. Dese vant die dinghen zwaer Inden Roemscen rike ghescepen. Die Persiene hadden begrepen Azien naer Mauricius doot, 10 Ende daden Rome mesprijs groot.
Die Hunen, die doe hieten Averre, Hadden verbrant naer ende verre Europen ende sere versleten, Die doe Pannonien hadden beseten; 15 Maer hi zuveret met eeren,
Alse u die bouc hier na sal leren. In Eraclius eerste jaer
So wart namecont ende claer Sente Jans Baptisten name, 20 Met miraclen scone ende bequame,
So dat te Maurenna1)
es gevallen, Ene stat die staet in Gallen:
Ene vrouwe was daer, alse wijt horen, Die Baptisten hadde vercoren, 25 Ende bat nerenstelike Gode,
Dat hi hare bi sinen bode
Iet sendde van haers Heren leden. Nerenstelike bleef soe in deser beden Ende in hopen vaste ende claer, 30 Achter een vulle III jaer.
Doe belovede soe onsen Here, Dat soe en ate nemmermere, Eer soe ontfinge dat soe bat. Binnen VII dagen soe niet en at; 35 Des sevends dages vant soe daer
Liggende upten outaer Enen dume wit ende claer,
Ende soe was vro ende ontfingene daer. III bisscoppen quamen daer ter steden 40 Om den dume anebeden,
+
Fol. 185. a. Ende haddenre gerne iet af gehat.+
Daer ontfingen si ter stat III dropelkine up een wit cleet, Ende elc nam tsine gereet, 45 Ende keerde danen si quamen
Blide ende vro te samen. In Eraclius ander jaer2) So wart te Rome paues daer 1) Vinc. Maurienna.
Deusdedit, die here vercoren, 50 Ende was van Rome geboren.
Sijn vader hiet Steven, een subdiaken. Desen ghevielen scone saken: Want hi custe eenen malade, Daer God ane dede sine genade,
55 Want hi ter stede wart gesont. Dese sette, dat es cont1)
, Dat wie soet ware, wijf of man, Hoe soe hi quame daer an, Die sijn kint ter vonten hieve, 60 Datmense sciede, al waren si gelieve;
Ende wie so sine gevadere name, Waert man of wijf, hoe soet quame, Datmense sciede bider kerke.
+
Vinc. B. XXIV. c. 6.
+
In desen tiden, alsic merke, 65 Ende oec in dit selve jaer,
Was dat men sprac, verre ende naer, Van sente Amante in Vrancrike. Dese bekeerde heilechlike Enen, diemen hiet Bave,
70 Ende was up Aspengouwe grave, Die hem ghenerde met rove. Hi brachtene so ten gelove, Dat hine moenc maecte openbare Te Ghent ende enen clusenare. 75 Teerst haddi een edel wijf
Ende wan an hare lijf Sire dochter Ageltruut, Die der werelt al ginc uut, Ende diende Gode toter doot, 80 In zuverheden, in dogeden groot.
Baven ghevielen dese saken2)
: Men soudem ene celle maken, Ende een, die mortere soude halen Up ene karre, versprac met talen 85 Baven, om dattem die honde
Sine beesten verjageden tier stonde3). Die duvel, die dat verhort,
Warp up hem om dat selve wort Die karre ende dat last daer mede, 90 Ende hi staerf daer uptie stede.
Alsene Bave sach liggen doot, Weendi ende dreef jammer groot, Ende hevet vor hem so gebeden, Dat hine verwecte daer ter steden.
Van sente Baven van Ghent. II.
4).
1) Vinc. Hic etiam secundum instituta suorum majorum decrevit, ut, si qui viri vel mulieres suos ipsi filios quocumque modo de sancto lavacro susciperent, separarentur ab invicem, vel si quis vir commatrem suam, vel si qua mulier compatrem suum a primo dono spiritus sancti, quod est pabulum salis sacrati usque ad septimum donum salis sacrati in conjugium duxerit, separarentur. Mulier tamen maritalem dotem recipiat, et post expletum annum alteri, si vult, nubat.
2) Zie Leven van St. Amand, II. D. bl. 13 vlg.
3) Vinc. Die quodam fratres ipsius monasterii ad obedientiam directi sunt, ut cellam viri Dei Bavonis construerent. Quidam autem ex eis, qui cum vehiculis cementum ministrabant, super planstrum unum sedit. Quem egressi de vico canes circumdederunt et ceperunt fortiter insistere.
+
Vinc. B. XXIV. c. 6. Wilen, doe hi rovens plach,+
Gheviel hem up enen dach, Dat hi enen tonrechte vinc; Maer sidert hi indie ordine ginc, 5 So sach hi den selven man
+
Fol. 185. b. Ende ginc hem so met beden an,+
Dat hijt vor sine zonden dade, Dat hine alse enen dief begade,
Scoere hem thaer af, bonde hem de hande, 10 Ende leeddene te siere scande
In eenen stoc, met beden beenen. Omme sine bede, omme sijn wenen, Deet die man, diet node dede.
+
Vinc. B. XXIV. c. 7. † Daer lach hi ter selver stede+
15 Al tote sinen stervene bi. Nachts ende daghes weende hi Omme die zonde, om die ondoget, Die hi dede in siere joget.
Water bi maten hi dranc;
20 Gherstijn broot, met asscen gemanc, Was sine spise; sijn bedde was Die coude erde, sijt seker das, Ende daer up ene quade hare, Ende asschen ghespreet aldare; 25 Sijn orcussijn dat was een steen.
Die wilen so weeldich sceen, Lach in dusgedanen delite,
Omdat hem God niene verwite1)
. Die duvel, die des hadde nijt, 30 Hi pogede in alre tijt,
Hoe hine uter cellen brochte, Dat sine penetencie niet en dochte; Maer dat was al omme niet. Met dien sente Bave vorsiet, 35 Dattem naect sijn stervedach,
Hij ontboot, so hi eerst mach, Sinen abt Florebrechte, Ende oec hiet hi sinen knechte, Dat hi te Thorout soude gaen 40 Ende eenen pape bringen saen,
Die Dommelijn bi namen hiet, Want hine te sprekene begert iet, Eer hi vander werelt schede2). Lettel iemene wiste gherede 45 Den wech van Ghent tote Thorout,
Want het was ongeweget wout. Doch dede die bode, datmen hem hiet, Ende en meste des weghes niet, Ende brochte in corten stonden 50 Den pape daer, dien hi heeft vonden.
Bave tijdde ter doot waert, Ende bat den pape, dat hi bewaert Sinen lachame naer sine doot. Daer naer ontfinc hi te sire noot 55 Gods lichame ende verschiet
Des eersts dages, en twifels niet, Vander maent, die October heet. Daer endde sijn rouwe ende sijn leet, Ende rechts uptie selve wile
60 Verbaerdi over menege mile Van Nivele sente Geertruden, Die met haren reinen luden, Met haren joncvrouwen daer sat, Ende geboot hare up die stat 65
+
Fol. 185. c. Dat soe cledere sendde Baven,+
Daermenne mede soude graven; Ende soe deet met grotre vaert, Alse diere therte toe hadde waert.
Van sente Lievine. III.
3).
1) Vinc. Sicque membra sua domabat, que olim delectacio seculi inquinaverat.
2) Vinc. Cum autem ultimum diem sibi appropinquare intelligeret, et hoc ipsum abbati et fratribus nunciasset, quendam fidelem presbyterum, longe a se positum, evocari fecit, cujus colloquio frui voluit.
Den naam des priesters vindt men in het Leven van St. Amand, II D. bl. 121.
3) Door Maerlant zeker er tusschen gelascht, als Vlaamsch Heilige, naar eene afzonderlijk beschrevene legende, die aangehaald wordt in het Leven van St. Amand, II D. vs. 4196 vlg.:
+
Vinc. O. In desen tiden, alse wijt lesen,+
Was sente Lievijn, ende van desen So moetti een lettel horen. Hi was van Scollant geboren
5 Vanden besten ende vanden meesten. Sijn moeder, alse wijt verheesten, Eer soene ter werelt sach openbare, Was hi gheheilecht in hare. Dese doe hi was een kint, 10 Alsemen van hem bescreven vint,
Dedi miraclen menech eene: Want hi die viande onrene Uter lieder lachame verdreef. Een sijn voestermoeder doot bleef: 15 Met sire beden, sonder waen,
Dede hise vander doot upstaen. Erdsch bisscop dedemenne wijen. Hi ginc predeken ende castien Ons Heren wort in meneger stede. 20 Dor die zee ginc hi mede,
Ende verloeste vander doot Scipmanne in vreesen groot.
Hi quam over in Vlaenderen vort4)
, Ende predecte daer ons Heren wort. 25 Alse hi quam tote Ghent,
Vant hi sente Baven ghehent, Ende doen meneghe gherechtenesse. XXX daghen sprac hi messe Te sinen grave, ende voer te hant
Van sente Lievine in desen bouc; Die wille weten den ondersouc Van sinen levene, van sijnder doot,
Sine legende seghet al bloot.
30 Over Schelt daer in Brabant, Daert nochtoe niet en was claer Van heidijnscap, weetmen vorwaer. Tote Houthem hi castijede,
Ende Gods wort wies ende dijede, 35 So dat hi groot volc bekeren
Dede ane die wet ons Heren.
Daer was hem die tonge uutgesneden, Ende ghenas weder tier steden, Ende tfier van hemelrike verbrande 40 Uptie stede daer sine viande.
Alse hi vele goets hadde gedaen, Moestijs van Gode loen ontfaen, Ende werden sijn maertelare, Dattem lief was ende mare. 45 Alse hi toter stede quam,
Daermen hem sijn leven nam, Heefti andie mordenaers bejaget, Datmen hem so lange verdraget, Dat hi mach doen sine bede. 50 Aldaer bat hi uptie stede,
Dat wie so des dages gedochte, Daer hi sinen ende up sochte, Of daer sijn gebeente ware, Dat God geven wilde dare 55 Vrede, pays ende vullen tijt;
Entie sware pine verlijt,
+
Fol. 185. d.
+
Ende siere ghenaden rochte, Dattem God sine pine sochte; Ende hi sprac: ‘Here! dese keytiven 60 En laet oec niet verloren bliven,
Al doen si onwetende quaet; Maer teerst, dat si sijn versact Mijns bloets, gevet hem dor mi, Dattem leet van herten si.’ 65 Van boven quam hem dat wort,
Dat sine bede ware gehort, Ende daer gaf hi up te handen Sijn lijf gherne den vianden, Die hem gaven daer tien stonden 70 Vele smertelikere wonden.
Ten lesten slougen si hem thoeft af, Alse dies en achten niet een caf. Te Houthem lach hi daer naer Begraven harde menech jaer, 75 Daer hi vele wonders dede.
Sidert met groter hoochede Was hi te sente Baves brocht. Sijn dach es, hebbic besocht,
Des naests dages sente Maertijns dach; 80 Houdene die wille ende mach.