Hoofdstuk 6 eindconclusie
6.2 Beantwoording onderzoeksvraag
De deelvragen zijn beantwoord waardoor een antwoord kan worden geformuleerd op de onderzoeksvraag:
Wat zijn de gevolgen voor Nederland met betrekking tot de renteaftrekbeperking zoals opgenomen in artikel 4 anti-BEPS-richtlijn van de Europese Commissie?
Op 21 juni 2016 heeft de Europese Commissie de anti-BEPS-richtlijn aangenomen. Deze richtlijn bevat regels ter bestrijding van belastingontwijking die de werking van de interne markt rechtstreeks beïnvloeden. Een van deze regels is een renteaftrekbeperking in de vorm van een “earnings stripping regeling” op basis van de EBITDA. De lidstaten van de EU dienen op 31 december 2018 wet- en regelgeving te hebben vastgesteld om aan de anti-BEPS-richtlijn te voldoen. Nederland kent in de Wet VPB 1969 verschillende renteaftrekbeperkingen. Op dit moment heeft Nederland geen algemene renteaftrekbeperking opgenomen die vergelijkbaar is met een “earnings stripping regeling”. In de Wet VPB 1969 zijn slechts specifieke renteaftrekbeperkingen opgenomen. Uit onderzoek is gebleken dat de huidige renteaftrekbeperkingen niet voldoen aan de eisen zoals opgenomen in artikel 4 anti-BEPS- richtlijn. Ondanks mijn standpunt dat artikel 4 anti-BEPS-richtlijn niet aansluit bij het doel en dat een “earnings stripping regeling” niet het juiste middel is om belastingontwijking middels renteaftrek te bestrijden zal Nederland toch wijzigingen moet doorvoeren om aan de verplicht gestelde eisen te voldoen. De Wet VPB 1969 zoals wij die op dit moment in Nederland kennen zal moeten worden gewijzigd.
Naar mijn mening dient Nederland artikel 4 anti-BEPS-richtlijn op te nemen als vangnetbepaling. Omdat ik tot de conclusie ben gekomen dat niet alle renteaftrekbeperkingen in de Wet VPB 1969 doeltreffend zijn kan het artikel naar mijn mening niet zomaar worden toegevoegd aan de huidige rij van renteaftrekbeperkingen. De implementatie van artikel 4 anti-BEPS-richtlijn in de Wet VPB 1969 biedt Nederland de mogelijkheid om de doeltreffendheid van de huidige renteaftrekbeperkingen onder de loep te nemen. Om te voorkomen dat weer een renteaftrekbeperking wordt toegevoegd aan de huidige rij waardoor een opeenstapeling met een ingewikkelde samenloop blijft behouden of zelfs complexer wordt zal naar mijn mening bij de implementatie van artikel 4 anti-BEPS-richtlijn beoordeeld moeten worden of er renteaftrekbeperkingen zijn met hetzelfde doel. Het heeft niet mijn voorkeur om renteaftrekbeperkingen met een gelijk doel als artikel 4 anti-BEPS-richtlijn te behouden. Daarom is naar mijn mening geen plaats meer voor artikel 13l en artikel 15ad Wet VPB 1969 wanneer artikel 4 anti-BEPS-richtlijn wordt opgenomen in de Wet VPB 1969. Om te voorkomen dat internationale ondernemingen in staat zijn om de belastinggrondslag uit te hollen met geldleningen verkregen van gelieerde ondernemingen kan de wetgever artikel 10a lid 1 sub c Wet VPB 1969 ook van toepassing laten zijn op een verwerving of een uitbreiding van een belang in een deelneming zonder dat sprake is van een verbonden lichaam.
Naar mijn mening doet Nederland er goed aan om de verwachte ontwikkelingen met betrekking tot de EBITDA-regel op EU- en OECD-niveau af te wachten en daarom een beroep te doen op de overgangsbepaling die uitstel geeft tot 1 januari 2024.
60
Literatuurlijst
Vakliteratuur
- Albert, P.G.H., (2014), De onzakelijke lening, TFO 2014/134.1.
- Algemene Rekenkamer, (2014), Belastingontwijking, een verdiepend onderzoek naar
belastingontwijking in relatie tot de fiscale regels en het verdragennetwerk.
- Almelo van, L., (2012), Tijd is rijp voor Vpb-light (interview met Jan van de Streek), Het Register 2012/05.
- Dam van, R., Commentaar bij artikel 10b Wet VPB 1969 renteloze of onzakelijke rentende
langlopende leningen tussen gelieerde partijen.
- Dool van den, R.P., Heithuis, E.J.W., e.a., (2016), Compendium Vennootschapsbelasting, Deventer: Kluwer 2016.
- Bouwman, J.N., Boer, M.J., (2015), Wegwijs in de vennootschapsbelasting, Den Haag: SDU Uitgevers 2015.
- Peeters, B., (2016), De dunne lijn tussen belastingontwijking en belastingontduiking?, AFT 2010 nummer 3.
- De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs, (2016), commentaar op Anti-Beps richtlijn, 17 februari 2016, http://www.nob.net/nob-commentaar-op-anti-beps-richtlijn.
- Elsweier, F.J., Strien van, J., (2012), De Duitse earningsstrippingmaatregel: een (goede) optie voor
Nederland?, WFR 2012/182.
- Engelen, F.A., Gunn, A.F., (2013), Het BEPS-project: een inleiding, WFR 2013/1413.
- Engelmoer, J.J., Herrijgers, S.A.A, (2014), Wet en gedrag: tegenspraak of samenspel?, WFR 2014/68.
- EOCD, G20, (2015), Base Erosion and Profit Shifting Project, Limiting Base Erosion Involving
Interest Deductions and Other Financial Payments.
- Evers, M., (2015), Beps: van belastingconcurrentie naar belastingmonopolie? MMB 2015/01. - EY, Plannen (anti-BEPS-richtlijn) van Europese Commissie om belastingontwijking tegen te gaan,
een eerste analyse van EY, 29 januari 2016.
- Gribnau, H., (2014), Etische aspecten van tax planning, Ars Aequi, maart 2014. - Groot, I., (2016), Art. 13l Wet VPB 1969: een regelrechte miskoop, WFR 2016/207. - Heithuis, E.J.W., (2006), Het nieuwe art. 10b VPB? Weg ermee !!!, NTFR 2006/1236.
- Herzig, N., Lochmann, U., Liekenbrock, B., (2008), Die Zinsschranke im Lichte einer
Unternehmensbefragung, der Betrieb 21 maart 2008, pagina 602.
- Herzig, N., Lochmann, U., Liekenbrock, B., (2008), Impact study of the new German interest capping
rule, Intertax 2008, issue 12, pagina 583 e.v.
- Hurk van den, H.T.P.M., Ubachs, S.J.P., (2016), De EBITDA-regel binnen de OESO- en EU-verband,
een verstandige keus? (deel 1 en deel 2), WFR 2016/233 en WFR 2016/238.
- Keijzer, T.A., (2013), Art. 13l Wet VPB 1969: nieuwe troef overheid in strijd tegen excessieve
renteaftrek?, Forfaitair 2013/236, paragraaf 7.
- Kok, Q.W.J.C.H., (2014), Renteaftrek bij acquisities, Ondernemingsrecht 2014/48.
- Kok, Q.W.J.C.H., Vries de, R.J., (2016), Renteaftrek in de vennootschapsbelasting: alle hens aan dek, WFR 2011/944.
- Lamberts, P.B.W.L., (2016), Fair Taxation: Truth is in The Eye of the Beholder, WFR 2016/123. - Luijsterburg – Groot Koerkamp, S.M., Commentaar bij artikel 15ad Wet VPB 1969 begrenzing
renteverrekening.
- Marres, O.C.R., (2015), Winstdrainage door renteaftrek, Deventer Kluwer 2005.
- Marres, O.C.R., Streek van de, J.L., (2016), Hoofdzaken belastingrecht, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2016.
- Mulder, J., (2004), Rente-aftrekbeperkingen in de Wet VPB 1969, Forfaitair 2004/147.
- Nederhoed, A.J., Evers, M., (2013), ‘Excessieve gedragingen’ en internationaal fiscaal beleid, WFR 2013/95.
61
- Nus van, F.G.H., Commentaar bij artikel 8c Wet VPB 1969 niet- aftrekbare rente – en royalty’s, NDFR.
- Os van, P.B.N, (2016), De unirechtelijke houdbaarheid van de Nederlandse renteaftrekbeperkingen
(deel 1 en deel 2), MMB 2016/3 en 2016/4.
- Pieterse, L.J.A., (2016), Tax planning, een bedenkelijke activiteit? Over BEPS, rulings en fiscale
dienstverlening, WFR 2016/54.
- Prinsen D.J., commentaar bij artikel 10d Wet VPB 1969 Thincap-regeling, NDFR.
- Ramele van, A.J., Commentaar bij artikel 13l Wet VPB 1969 aftrekbeperking bovenmatige
deelnemingsrente, NDFR.
- Rapport werkgroep fiscaliteit ten behoeve van de Studiegroep Duurzame Groei, juli 2016, pagina 89.
- Redactie Vakstudie Nieuws, (2015), reactie staatssecretaris van Financiën op ‘Final Reports’ van
BEPS-actiepunten, VN 2015/56.4.
- Redactie Vakstudie Nieuws, (2016), voorstel ‘anti tax avoidance’-richtlijn, VN 2016/12.5. - Redactie Vakstudie Nieuws, (2016), Anti- tax Avoidance Directive (ATAD), VN 2016/37.3. - Ruijschop, M.H.C., (2012), Renteaftrekbeperkingen overnameholdings, TFO 2012/120.
- Snoeij, R., Helvoirt van, J.H.A.M., (2016), Een uiteenzetting van de Europese renteaftrekbepaling
uit de ATA-richtlijn (art. 4), FED 2016/108.
- Stichting onderzoek multinationale ondernemingen, (2016), Grote bedrijven, kleine lasten. Een
onderzoek naar de effectieve belastingdruk van grote Nederlandse bedrijven.
- Streek van de, J.L., (2007), Beperking van de aftrek van groepsrente in verband met winstdrainage
per 1 januari 2007, Forfaitair 2007/173.
- Strien van, J. (2007), Renteaftrekbeperkingen in de vennootschapsbelasting.
- Strikt, S.A.W.J., (2012), Renteaftrekbeperkingen in de VPB: waar staan we?, Forfaitair 2012/277. - Strikt, S.A.W.J., (2012), Gelukkig, de renteaftrekproblemen in de vennootschapsbelasting zijn eens
en voor altijd uit de wereld.., WFR 2012/6968.
- Vleggeert, J., (2016), Over rente en royalty’s: de BEPS-acties 4 en 5,WFR 2016/49.
- VNO-NCW, MKB-Nederland, (2016), opmerkingen bij de voorstellen van de Europese Commissie
voor het pakket anti-belastingontwijking.
- Vries de, R.J., (2012), Delirium tremens oftewel fiscale desoriëntatie. WFR 2012/1386.
- Vries de, R.J., (2016), Vereist de onzakelijke omleiding ex art. 10a Wet VPB 1969 een
intragroepsrechtshandeling?, WFR 2016,213.
- Wilde, M.F. de, (2016), Commissievoorstellen Anti-ontgaanspakket; tussenstop of eindhalte? FED 2016/38.
Parlementaire stukken
- Belastingplan 2017, Wijziging van enkele belastingwetten en enige andere wetten.
- Brief van de Minister van Financiën de heer Wiebes aan de voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal, Appreciatie uitkomst BEPS-project en vooruitblik Nederlands fiscaal
vestigingsklimaart, 5 oktober 2015.
- Europese Commissie, Een eerlijk en doeltreffende vennootschapsbelastingstelsel in de Europese
Unie: vijf belangrijke actiegebieden, 16 juni 2015.
- Europese Commissie, Mededeling van de commissie aan het Europees Parlement en de raad over
een externe strategie voor effectieve belastingheffing, 28 januari 2016.
- Europese Commissie, Pakket anti-ontgaansmaatregelen: volgende stappen naar effectieve
belastingheffing en grotere fiscale transparantie in de EU, 28 januari 2016.
- Europese Commissie, Richtlijn van de raad van 12 juli 2016 tot vaststelling van regels ter
bestrijding van de belastingontwijkingspraktijken welke rechtstreeks van invloed zijn op de werking van de interne markt, 19 juli 2016.
- Europese Commissie, Voorstel voor een richtlijn van de raad tot vaststelling van regels ter
bestrijding van belastingontwijkingspraktijken die de werking van de interne markt rechtstreeks schaden, 28 januari 2016.
62
- Handelingen Tweede Kamer 2015/2016, nummer 98, item 34. Pagina 12.
- Minister van Buitenlandse Zaken de heer Koenders, Verslag Europese Raad van 18 en 19
december 2014, 19 december 2014.
- Minister van Financiën, (2016), Kabinet is voornemens de renteaftrekbeperking bij overnames aan te scherpen, VN 2016/6.10.
- Ministerie van Financiën, (2016), Nader rapport inzake het voorstel van wet tot wijziging van
enkele belastingwetten en enige andere wetten (belastingplan 2017).
- Staatsblad 1996 , 651, Wet van 13 december 1996 tot wijziging van de Wet op de
vennootschapsbelasting 1969 met het oog op het tegengaan van uitholling van de belastinggrondslag en het versterken van de fiscale infrastructuur.
- Staatsblad 2001, 641, Wet van 14 december 2001, tot wijziging van belastingwetten c.a.
(Belastingplan 2002 II – economische infrastructuur)
- Staatsblad 2006, 631, Wet van 30 november 2006, houdende wijzigingen van belastingwetten ter
realisatie van de doelstelling uit de nota werken aan winst.
- Staatsblad 2007, 653, Wet van 20 december 2007, houdende wijzigingen van enkele
belastingwetten en enige andere wetten: overige fiscale maatregelen 2008.
- Staatsblad 2011, 639, Wet van 22 december 2011 houdende wijziging van enkele belastingwetten
en enige andere wetten (belastingplan 2012).
- Staatsblad 2012, 321, Wet van 12 juli 2012 tot wijziging van enkele belastingwetten en enige
andere wetten (Wet uitwerking fiscale maatregelen Begrotingsakkoord 2013).
- Strien, J., (2007), Renteaftrekbeperkingen in de vennootschapsbelasting.
- Tweede Kamer 1995-1996, 24 696, nr. 3, Wijziging van de Wet op de vennootschapsbelasting
1969 met het oog op het tegengaan van uitholling van de belastinggrondslag en het versterken van de fiscale infrastructuur.
- Tweede Kamer 1995-1996, 24 696, nr. 6, Wijziging van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 met het oog op het tegengaan van uitholling van de belastinggrondslag en het versterken van de fiscale infrastructuur.
- Tweede Kamer 1997-1998, 25 692, Wijzigingen van technische aard van enige belastingwetten
c.a.
- Tweede Kamer 2000-2001, 28 487, nr. 3, Memorie van toelichting.
- Tweede kamer 2001-2002, 28 038, nr. 3, Wijziging van enkele belastingwetten c.a. (belastingplan 2002 II – economische infrastructuur).
- Tweede kamer 2011-2012 , 33 003, nr. 3, Wijziging van enkele belastingwetten en enige andere
wetten (Belastingplan 2012).
- Tweede Kamer 2011-2012, 33 287, nr. 3, Bijlage 1 huidige renteaftrekbeperkingen
vennootschapsbelasting.
- Tweede Kamer 2011-2012, 33 287, nr. 7, Wijziging van enkele belastingwetten (Wet uitwerking
fiscale maatregelen begrotingsakkoord 2013).
- Tweede Kamer 2015-2016, 22 122, nr. 2108, nieuw Commissievoorstellen en initiatieven van de
lidstaten van de Europese Unie.
- Tweede kamer 2015-2016, 34 267, nr. 3. Initiatiefnota van de leden Nijboer en Groot over private
63
Jurisprudentie
- Bundesfinanzhof, Entscheidung van 18.12.2013, I B 85/13. - Bundesfinanzhof, Entscheidung van 14.10.2015, I R 20/15. - Hoge Raad, 31 mei 1978, nr. 18 230, BNB 1978/252. - Hoge Raad, 27 januari 1988, nr. 23 919, BNB 1988/217. - Hoge Raad, 26 april 1989, nr. 24 446, BNB 1989/217.
- Hoge Raad, 10 maart 1993, nr. 27 295, nr. 27 992, nr. 28 139, nr. 28 484, BNB 1993/194-197. - Hoge Raad, 8 september 2006, nr. 42 015, BNB 2007/104.
- Hoge Raad, 5 november 2011, nr. 08/05323, VN 2011/63.10. - Hoge Raad, 24 november 2011, nr. 08/05323, BNB 2012/37.
64