Vooraf: de Wet Basisregistratie Ondergrond bevond zich tijdens ons onderzoek nog in de ontwerpfase. Wij mochten beschikken over een ambtelijk concept dat eind 2013 voorhanden was, maar dat formeel geen enkele andere status had dan die van werk- en eventueel overlegdocument. Wij vonden het plezierig om het in ons onderzoek te betrekken, onder meer omdat dit het (vooralsnog) laatste wetsvoorstel voor een ba-sisregistratie zal zijn die, als het tot indiening en aanvaarding komt, bovendien een toch wat bijzonder karakter zal dragen. Waar we het in het navolgende hebben over 'de BRO' doelen we dus op de ons ter beschikking gestelde conceptversie van het wetsvoorstel. Inmiddels is het wetsvoorstel ingediend62. In bijlage 4 bij dit rapport zijn de correcte verwijzingen opgenomen.
In het navolgende wordt per eis de van toepassing zijnde regels uit de BRO weergegeven met daarbij de toepasselijke overwegingen uit het algemeen deel van de memorie van toe-lichting. Men treft geen verwijzingen aan naar de artikelsgewijze toelichting omdat dit naar het oordeel van de onderzoekers geen waarde opleverde boven hetgeen reeds uit het al-gemeen deel bleek. Dit overzicht betreft dan ook nadrukkelijk geen omvattende structuur-weergave van de BRO; er is slechts gekeken door de bril van de twaalf eisen en gezocht op welke wijze deze eisen al of niet herkenbaar geïmplementeerd zijn in deze wet. Andere
60 Kamerstukken 33 808, nr. 1. Deze brief dateert van 18 november 2013 maar blijkens de tekst er van is de komst van een dergelijke stichting al medio 2012 aangekondigd.
61 Vrijgegeven op 2 januari 2014 en gedrukt onder nummer 2013D51179.
62 Kamerstukken 33 839, nrs. 1-3.
twaalf eisen, dertien kuikens ...
aspecten zijn in beginsel buiten beschouwing gebleven. Deze exercitie heeft bij de onder-zoekers geleid tot een aantal observaties.
Voorop gesteld moet worden dat het wetsvoorstel kennelijk niet geschreven is vanuit de twaalf eisen, dat wil zeggen: de twaalf eisen werden niet als format gebruikt om het wets-voorstel te concipiëren. Evenmin treft men een (expliciete) verwijzing naar de twaalf eisen aan; de term 'twaalf eisen' komt als zodanig – evenals in andere wetten voor basisregistra-ties – niet in het wetsvoorstel voor. Dat betekent echter niet dat de twaalf eisen niet op één of andere manier terugkomen. Ze zijn wel degelijk terug te vinden, zoals uit het over-zicht hieronder nog zal blijken.
Zo is bij een enkele eis (met name eis 4) geen sprake van een specifieke regel in de BRO, terwijl er in de memorie van toelichting wel degelijk aandacht aan besteed wordt. Bij eis 9 ziet men weliswaar geen afzonderlijke bepaling opgenomen maar is deze eis wel degelijk geïmplementeerd, zij het verspreid over diverse bepalingen (zie voor het verband daartus-sen de memorie van toelichting ter plaatse). De implementatie van eis 10 en eis 7 is niet afzonderlijk van elkaar te herkennen maar dat lijkt, zoals reeds opgemerkt in het tweede hoofdstuk, niet noodzakelijkerwijs in de lijn der verwachting te liggen.
Op een enkele plaats ziet men overigens wel een verwijzing naar een specifieke eis. Zo is in de memorie van toelichting in het algemeen deel bij het onderwerp verplicht gebruik (par.
6.2) te lezen: "Dit verplichte gebruik vormt de uitwerking van het principe tot eenmalige gegevensverstrekking en het uitgangspunt van de juistheid van authentieke gegevens in een basisregistratie." Hier wordt uiteraard gerefereerd aan het principe dat in de systema-tiek van de twaalf eisen als eis 3 is neergelegd.
Eis 3 is derhalve geïmplementeerd, voorzien van de gebruikelijke vier uitzonderingsgronden voor het verplicht gebruik. Aan het terugmelden bij gerede twijfel – de implementatie van eis 2 – is echter wettelijk een zeer uitvoerig stelsel van (varianten in) verwerking toege-voegd. Die kan (onder meer) variëren afhankelijk van de vraag, of de terugmelding bv. een verkenning, gebruiksrecht of constructie dan wel een zgn. authentiek model63 betreft. Ook bij deze registratie wordt bij een gegeven waarop is teruggemeld niet de aantekening 'in onderzoek' geplaatst, maar wordt de terugmelding opgenomen in een daartoe bestemd afzonderlijk register.
De in eis 4 bedoelde regeling van de aansprakelijkheid lijkt niet geïmplementeerd. Die keus is – anders dan bij andere basisregistraties – in de memorie van toelichting wel met argu-menten (en ons inziens ook correct) onderbouwd. Met de implementatie van eis 5 is daar-entegen lichtvoetiger omgesprongen. De kosten zijn keurig berekend (tot en met die van het wetgevingstraject) weergegeven in de memorie van toelichting, verdeeld over structu-rele en incidentele kosten, binnen welke laatste de aansluitkosten pro memorie zijn
63 De begripsbepalingen definiëren dat authentiek model als volgt: "schematische weergave van de werkelijkheid in twee of drie dimensies, die authentiek is". Het wetsvoorstel zegt voorts dat het maken en bewerken van authentieke modellen is voorbehouden aan TNO.
twaalf eisen, dertien kuikens ...
raamd. Of dat redelijke kosten zijn waarover alle betrokkenen het eens zijn staat er daar-mee nog niet, al wordt er wel gesproken over een MKBA die het betoog onderbouwt.
De eisen 6, 7 en 8 hebben zichtbaar en uitvoerig implementatie gevonden in het wetsvoor-stel. Voor wat betreft de inhoud en het bereik komt er bovendien nog een catalogus. De 'sluitende afspraken' van eis 7 komen in de tekst van het wetsvoorstel niet steviger terug dan met de term 'overleg', maar de memorie van toelichting spreekt weer wel over het maken van afspraken. Ook de voorgestelde wettelijke regeling met betrekking tot de toe-gankelijkheid van de basisregistratie is behoorlijk gedetailleerd in de concept wettekst uit-gewerkt. De implementatie van eis 9, de kwaliteitsborging, is dan weer in die wettekst niet terug te vinden. In de memorie van toelichting echter troffen we een uitvoerige beschou-wing rond de vraag, hoe de gekozen systematiek en de te realiseren procedures gezamen-lijk er toe moeten bijdragen dat een kwaliteit kan worden gerealiseerd die op een andere wijze maar moeilijk tot stand zou kunnen komen.
De in eis 10 bedoelde niet-vrijblijvende betrokkenheid van afnemers heeft op twee manie-ren gestalte gekregen in combinatie met het realisemanie-ren van heldere procedures zoals in eis 7 was bedoeld. Naast het daar bedoelde maken van afspraken met representatieve verte-genwoordigers van bronhouders en afnemers is voorzien in strategisch beheer in een Re-gieraad. En om dit betoog af te ronden memoreren we dat de in eis 11 bedoelde beschrij-ving van de plaats van deze basisregistratie in het stelsel in de wettekst niet is terug te vin-den, maar dat er in de memorie van toelichting stevig aandacht is besteed.
twaalf eisen, dertien kuikens ...
4. De implementatie van de 12 eisen per eis, feitelijk en (waar mogelijk) voorzien van