In totaal zijn er 2203 enquêtes afgenomen in de tien binnensteden. Gemiddeld zijn er ongeveer 220 enquêtes per centrum afgenomen, dit verspreid over een weekdag en een weekenddag. Echter hebben verschillende van deze enquêtes missing data. Deze missing data komt vooral voort vanuit de verschillende rapportcijfers. Alle enquêtes met missing data, met uitzondering van het cijfer voor parkeergelegenheid, zijn hierop verwijderd uit de dataset. Veel respondenten konden geen cijfer geven voor het parkeren aangezien niet iedereen met de auto komt. De enquêtes met een missend cijfer voor parkeren worden daardoor wel meegenomen in de analyse. De eerste figuur laat de verdeling van de enquêtes over de steden zien. Hieruit is op te maken dat ook na het verwijderen van enquêtes met missing data de verdeling nog goed is.
37
4.1 Persoonskenmerken
Hieronder volgt de analyse, te beginnen met de persoonskenmerken van de respondenten.
Geslacht
De verwachting was dat er meer vrouwen dan mannen in de stad te vinden zouden zijn. Traditioneel zijn het vooral de vrouwen die plezier halen uit het winkelen. Hoewel de laatste jaren blijkt dat ook steeds meer mannen het waarderen om te winkelen. In dit onderzoek is echter een vrij grote meerderheid van de vrouwen. Uiteindelijk hebben 1252 vrouwen meegewerkt aan de enquête. Hiertegenover staan slechts 701 mannen.
38 Opleidingsniveau
Uit het opleidingsniveau van de respondenten blijkt dat het hbo de meest afgeronde opleiding is. Meer dan driekwart van de respondenten heeft na het middelbare onderwijs doorgestudeerd.
39 Vervoermiddel
Het populairste vervoermiddel onder de respondenten is de auto. Het percentage van bezoekers dat op de fiets komt is echter bijna net zo groot. Het aantal personen dat met het openbaar vervoer komt is erg laag. Uit deze percentages kan worden afgeleid dat bijna 60% van de bezoekers op fietsafstand van de stad wonen. Het grote aantal bezoekers dat lopend of op de fiets komt kan ook duiden op een overheersend runshop motief. Runshoppen wordt namelijk vaak gedaan in het dichtstbijzijnde centrum. Voor funshoppen zijn bezoekers juist bereid meer afstand af te leggen, met bijvoorbeeld de auto of het openbaar vervoer.
40 Maandinkomen huishouden
De respondenten is ook gevraagd naar het maandinkomen van het huishouden. Doordat dit vrij gevoelig ligt heeft een aantal respondenten gekozen hier geen antwoord op te geven. Het aantal missing values is 302, dit is vrij hoog. De meerderheid van de respondenten geeft aan een middeninkomen te hebben. Een kanttekening hierbij is dat veel mensen een sociaal acceptabel antwoord geven. Mensen geven face to face niet graag aan dat ze een laag inkomen hebben. Ook houden mensen er niet van om op te scheppen. Dit beïnvloedt de antwoorden.
41
4.2 Descriptieve tabel
Gemiddelde Standaarddeviatie Min. Max. Bezoekgedrag
Frequentie centrumbezoek per jaar 102,84 113,794 0 1825
Duur (min) 72,98 58,369 0 600
Bestedingen totaal (€) 47,9403 72,93300 0,00 1150,00
Afstand van het centrum(km) 8,4331 20,72800 ,09 248,00
Frequentie internetaankopen per jaar 15,47 29,988 0 520
Beoordelingscijfers
Cijfer Centrum Geheel 6,974 1,1914 2,0 10,0
Cijfer Winkeldiversiteit 6,604 1,1902 2,0 10,0
Cijfer Winkelkwaliteit 7,052 ,9885 2,0 10,0
Cijfer Horeca aanbod 7,386 1,0417 3,0 10,0
Cijfer Uitstraling Panden 6,832 1,2562 0,0 10,0
Cijfer Inrichting Etalages 6,737 1,0471 1,0 10,0
Cijfer Netheid Straten 6,801 1,1250 0,0 10,0
Cijfer Inrichting Straten 6,819 1,0211 1,0 10,0
Cijfer Gezelligheid 6,934 1,2766 0,0 10,0 Cijfer Bereikbaarheid 7,599 1,0599 0,0 10,0 Cijfer Parkeermogelijkheid 6,938 1,3967 0,0 10,0 Cijfer Winkelcircuit 6,966 ,9252 1,0 10,0 Persoonskenmerken Inkomen 2,10 ,596 1 3 Vervoermiddel 2,24 ,859 1 5 Opleidingsniveau 5,00 1,548 1 7 Leeftijd 52,32 16,733 12 89 Bezoekmotief 2,0451 ,76288 1,00 3,00
Tabel 1: Descriptieve tabel
In de bovenstaande tabel zijn de verscheidene variabelen in dit onderzoek uiteengezet. Deze variabelen worden in het vervolg van dit hoofdstuk apart behandeld.
Centrumbezoek per jaar
Bijna 70% van de respondenten bezoekt het betreffende centrum minstens één keer per week. Gemiddeld bezochten de respondenten het centrum waarin geënquêteerd werd ongeveer 103 keer per jaar. Dit komt neer op bijna twee keer per week. Omdat in dit onderzoek geënquêteerd werd in middelgrote steden is het percentage dagjesmensen onder de respondenten waarschijnlijk lager dan wanneer in grote steden geënquêteerd zou worden. Amsterdam en andere toeristische steden trekken meer mensen die slechts een aantal keer per jaar naar het centrum komen voor een dagje
42 uit. Deze middelgrote steden trekken relatief veel bezoekers voor boodschappen en gerichte
aankopen.
Bezoekduur
64 procent van de bezoeken duurt maximaal een uur. Dit duidt op een groot aantal runshoppers die slechts even in het centrum zijn. Slechts 3,5% van de respondenten is langer dan 3 uur in het centrum. Er zijn in deze middelgrote centra dus weinig mensen te vinden die een hele dag doorbrengen in de stad. Het feit dat het hier om middelgrote centra gaat is misschien ook de verklaring. Er is niet genoeg te beleven om een hele dag in het centrum te verblijven. De echte dagjesmensen zullen eerder naar de grote steden gaan. Gemiddeld duurt een bezoek 73 minuten. Dit gemiddelde wordt beïnvloed door een klein aantal uitschieters.
Afstand tot centrum
De respondenten is gevraagd naar de 4-cijferige postcode. Aan de hand hiervan kan de afstand die de respondent heeft afgelegd berekend worden. De meeste respondenten wonen dicht bij het centrum waarin zij geënquêteerd zijn. 50% van de respondenten woont zelfs binnen 3 kilometer van het centrum. Ruim 80% van de respondenten woont binnen 10 kilometer van het centrum. Ook dit valt te verklaren uit het feit dat dit onderzoek om middelgrote centra draait. De reikwijdte van de winkels in een middelgroot centrum en het centrum zelf is minder groot dan de reikwijdte van bijvoorbeeld Amsterdam. De grootste afstand die is afgelegd richting het centrum is 300 kilometer. Dit soort bezoeken is echter een uitzondering voor middelgrote centra.
Leeftijd
De respondenten in dit onderzoek hebben een gemiddelde leeftijd van 52 jaar. De jongste respondent in dit onderzoek is 12 jaar oud. De oudste respondent in dit onderzoek is 89 jaar. 92% van de respondenten in dit onderzoek is ouder dan 25 jaar. Hieruit blijkt dat het aandeel
jongvolwassenen in dit onderzoek niet erg groot is. De middelgrote binnenstad is vooral het domein van mensen met een middelbare leeftijd. Ruim 50% van de respondenten heeft een leeftijd tussen de 40 en 65 jaar.
Bestedingen
Gemiddeld gaf een respondent ongeveer 48 euro uit tijdens een bezoek aan een centrum. Uiteraard waren er ook respondenten die helemaal niets uitgaven. Meer dan 10% van de respondenten verbleef in het centrum zonder uitgaven te doen. De hoogst genoteerde uitgave was 1150 euro.
43 Slechts 10% van de respondenten gaf aan meer dan 100 euro uit te hebben gegeven. Een
kanttekening bij deze variabele is het feit dat mensen niet graag volledig open zijn over hun uitgaven.
Internetaankopen per jaar
De gemiddelde respondent in dit onderzoek doet 15 keer per jaar een aankoop via het internet. Echter zijn er nog altijd veel mensen die nooit aankopen doen met behulp van het internet. In dit onderzoek geeft 25% van de respondenten aan nooit een aankoop te doen via het internet. De grootste groep van mensen die wel aankopen doet via internet doet dit ongeveer één keer in de maand. Ruim 86% van de respondenten in dit onderzoek doet maximaal twee keer per maand een aankoop via internet.
4.3 Omgevingsfactoren
De respondenten zijn ook gevraagd naar een aantal rapportcijfers voor verschillende
omgevingsfactoren van de middelgrote centra. De focus zal hierbij liggen op de omgevingsfactoren die volgens de literatuurstudie invloed hebben op het bezoekmotief. De respondenten kunnen hierbij een cijfer geven tussen de 1 en de 10. Hoe lager het cijfer, hoe slechter deze omgevingsfactor gewaardeerd wordt. De omgevingsfactoren zullen een voor een behandeld worden. Hierbij worden de steden met elkaar vergeleken om zo de sterke en zwakke punten van steden te identificeren.
Centrum algemeen
Met dit cijfer beoordelen de respondenten hun algemene indruk van het gehele centrum. Gouda en Zutphen krijgen van de respondenten het hoogste cijfer. Opvallend hieraan is dat dit beide
historische steden zijn. De andere historische stad, Bergen op Zoom krijgt daarentegen een fors lager cijfer. Hengelo krijgt het laagste cijfer met gemiddeld een 5,9. Het is interessant om te zien of de hogere cijfers voor Zutphen en Gouda ook verklaard kunnen worden vanuit hun historiciteit.
44
Figuur 9: Gemiddelde beoordeling centrum algemeen, per centrum
Aanbod van winkels
Het aanbod van winkels is een van de omgevingsfactoren die invloed heeft op bezoekmotief. In de enquête is het aanbod van winkels opgesplitst in de diversiteit van de winkels en de kwaliteit van de winkels. Wat betreft de diversiteit van de winkels steekt Zutphen er bovenuit. Wederom heeft Hengelo hier het laagste cijfer. Wat betreft de diversiteit lijkt de historiciteit geen invloed te hebben. Gouda scoort even hoog als niet-historische steden en Bergen op Zoom scoort zelfs vrij laag. Op het gebied van de kwaliteit van de winkels liggen de cijfers vrij dicht bij elkaar. Dit is te verklaren vanuit het feit dat veel middelgrote centra over dezelfde ketens beschikken. Deze ketens zitten in vrijwel elk middelgroot centrum, hierdoor verschilt de kwaliteit van de winkels niet tussen steden. Wat opvalt is dat Zutphen wederom de stad is die er bovenuit steekt. Dit komt waarschijnlijk doordat Zutphen naast de ketens ook veel kleinere winkels heeft in het centrum. Dit komt ook naar voren uit het cijfer voor de diversiteit van de winkels.
45
Figuur 10: Gemiddelde beoordeling diversiteit winkels, per centrum
46 Sfeer
In de enquête is niet expliciet naar een beoordeling van de sfeer gevraagd. Wel is gevraagd naar de beoordeling van de gezelligheid. Dit is een onderdeel van een goede sfeer. Ook op dit gebied blijken de historische binnensteden van Gouda en Zutphen goed te scoren. Opvallend is dat Meppel ook een goed cijfer scoort op het gebied van de gezelligheid. Wat dit betreft is het interessant om op te merken dat de binnenstad van Meppel veel historische elementen bevat. Wederom scoort Hengelo op dit vlak het laagst. De historiciteit lijkt invloed te hebben op een goede beoordeling van de gezelligheid, aangezien Bergen op Zoom ook vrij hoog scoort. Kanttekening bij deze cijfers is dat de gezelligheid erg beïnvloed wordt door externe factoren. Wanneer een respondent de gezelligheid moet beoordelen op een grauwe dag met weinig bezoekers levert dit waarschijnlijk een laag cijfer op.
47 Bereikbaarheid en parkeren
De laatste omgevingsfactoren met invloed op het bezoekmotief zijn de bereikbaarheid en de
parkeergelegenheid. Vooral op het gebied van de parkeergelegenheid lijken de historische steden in het nadeel te zijn. Bergen op Zoom, Gouda en Zutphen scoren allen erg laag op dit vlak. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het planmatige karakter van de overige steden. Dit levert voor deze centra een efficiëntere locatie van de parkeerplaatsen op. Veel historische steden hebben de
parkeerplaatsen op een grotere afstand van het centrum liggen. De bereikbaarheid is voor alle centra goed. De laagste score is een 7,3, dit is nog steeds een goede score. Op dit gebied lijkt er geen voordeel of nadeel te zijn voor planmatige of historische steden.
48
49