LEIE AND OXBOWS
2.1 Afbakening en administratieve situering studiegebied
2.1.1 Afbakening studiegebied
De Gouden Leie behelst het gedeelte van de Leie tussen Wervik (grens met Wallonië), en Deinze Noorderwal, waar het Afleidingskanaal begint.
Binnen het bekken van de Gouden Leie (en een deel van het bekken van de Gentse Kanalen) werd een gebied afgebakend (13.554 ha; waarvan 7.551 ha rond de Leie zelf) dat op
hydrologisch-ecologisch vlak sterk in relatie staat (of stond) met de Leie. Het omliggend infiltratiegebied werd buiten beschouwing gelaten: dit heeft wel een grote invloed op de rivier, maar wordt zelf niet beïnvloed door een verandering in rivierbeheer.
De afbakening van het studiegebied baseert zich op volgende kaartgegevens:
• de topografische kaart (voornamelijk gebieden lager gelegen dan 10 m TAW (NGI, 1978-1993, OC-GIS Vlaanderen),
• de Ferrariskaart (meersengebied) (1772-1779, Koninklijk Bibliotheek van België),
• het actuele grondgebruik (perceelsgrenzen, geactualiseerde BWK),
• de bodemkaart (Bodemkaart van België, 1965-1971),
• de kaart van de overstroombare gebieden (zie kaart 15, AMINAL-Afd. Water, 2001),
• de afbakening van het Leiebekken (hydrologische atlas, AMINAL-Afd. Water 2000). Bij de afbakening van het studiegebied werd gestreefd naar logische grenzen (historische wegen, bebouwing), en werden volgende redeneringen gevolgd:
• De afbakening van het studiegebied volgt niet strikt de lijn van de alluviale bodems volgens de bodemkaart. Waar mogelijk (niet bebouwde gebieden) werden ook min of meer smalle overgangszones naar de zandstreek binnen de logische grenzen
meegenomen daar deze belangrijk zijn in de hydrologie en bijhorende natuurwaarden (o.a. kwelzones) van het riviersysteem.
• De vallei van de Oude Mandel-Zeverenbeek (3.038 ha) en de vallei van de Gaverbeek (2.965 ha) werden mee opgenomen in de omgevingsanalyse vermits ze deel uitmaken van het historisch riviersysteem binnen de pleistocene vallei, en nog relicten bevatten van waardevolle alluviale ecotopen. De stuifzandrug tussen de vallei van de Gaverbeek en de Leievallei werd er uitgelaten, wegens de dichte bebouwing en de afwezigheid van een relatie met het rivierecosysteem. De vallei van de Zeverenbeek en de oude
meander van Grammene hoort strikt genomen bij het bekken van de Gentse kanalen, maar vormt hydrologisch een geheel met de rest van het studiegebied. In de
uiteindelijke scenario’s zullen enkel uitspraken gedaan worden over de Leievallei s.s. en de Vallei van de Oude Mandel-Zeverenbeek (hydrologisch nog sterk verbonden met de Leie), en niet voor de Gaverbeekvallei gezien deze nog maar weinig hydrologische relatie heeft met de Leie. De Gaverbeekse meersen werden mee opgenomen bij het Leiealluvium, en niet bij de Gaverbeekvallei, vermits dit gebied nog dicht aanleunt bij de Leie.
www.inbo.be Verkennende ecologische gebiedsvisie voor de vallei van de Gouden Leie (Wervik-Deinze)
41 Op kaart 1 wordt het studiegebied gesitueerd; tevens worden de voor natuur belangrijke gebieden aangeduid in de omgeving van de Gouden Leie die buiten de afbakening van het studiegebied zijn gelegen.
Het studiegebied werd opgedeeld in deelgebieden. De begrenzingen werden gekozen op basis van hydrologische eenheden; indien de gebieden te klein waren werden er enkele
samengevoegd. Er werd zoveel mogelijk gebruik gemaakt van begrenzingen en benamingen uit andere studies. Kaart 2 geeft de situering van deze deelgebieden weer, met hun respectieve oppervlaktes.
2.1.2 Administratieve situering studiegebied
Het stroomgebied van de Gouden Leie situeert zich tussen Wervik (vanaf de Waalse grens) en Deinze (splitsing Afleidingskanaal en Toeristische Leie). De Leie stroomt hier door volgende gemeenten: Wervik, Menen, Wevelgem, Kortrijk, Kuurne, Harelbeke, Waregem, Wielsbeke, Zulte, Dentergem, Deinze.
Bij de rechttrekking zijn heel wat restgronden in eigendom van W&Z gebleven. Daarnaast zijn heel wat groengebieden in eigendom of beheer van ANB, provincies en gemeenten. Tabel 1 geeft een overzicht per deelgebied, met daarbij de benaming en de oppervlakte van de beheerde groengebieden. De reservaatsgebieden worden groengevlakt aangeduid. Daarnaast beheert W&Z nog 196 ha Leiebermen. De situering en benaming hiervan is terug te vinden op kaart 4.
Tabel 1: Situering en oppervlakte van de beheerde groengebieden, reservaten en restgronden W&Z in de Leievallei.
Deelgebied Groengebied naam Opp (ha) eigenaar beheerder
Park Balokken 20,22 Vlaams gewest ANB
Balokken 1,44 Vlaams gewest W&Z
1 Wervik - rechteroever
Baggerstort Bousbecque 10,34 Vlaams gewest W&Z Baggerstort Menen 11,58 Vlaams gewest W&Z 3 Menen
De Poel 0,7
Barakken 3,65 Vlaams gewest W&Z
Diefhondbos 7,17 intercommunale
4 Lauwe
Notelaar 2,69 Vlaams gewest W&Z
Pesserie 6,5 ANB WVl. ANB W.-Vl.
Oude Leie Wevelgem
2,88 Vlaams gewest ANB
5 Wevelgem
Leiebos 19,86 Vlaams gewest ANB
6 Biezenveld Preshoekbos Leyekant 1,57 ANB ANB
Marke Leiekant 2,5 Vlaams gewest ‘t Schrijverke
Leievallei Marke 2,6 Natuurpunt Beheer v.z.w.
Natuurpunt 7 Marke
Preshoekbos Leyekant 1,43 ANB ANB
10 Harelbeke Parkje Desselgem 1,16 Vlaams gewest W&Z
Oude Leiearm Kuurne 7,1 Vlasbek Vlasbek
Heulebeekdomein 2,25 Gemeente Kuurne Gemeente Kuurne 11 Kuurne
Groene long Kuurne 7,27 Gemeente Kuurne Gemeente Kuurne
Vallei van de Plaatsbeek 1,5 ANB ANB WVl.
Oude Leie Bavikhove 25,06 ANB ANB
12 Bavikhove
Opgehoogde grond 0,79 Vlaams gewest ANB
Zavelput 5,00 Gemeente Waregem Gemeente Waregem
13 Desselgem
Leiemeers te Desselgem 1,7 Vlaams gewest ANB WVl.
Oude Leie Ooigem 6,62 ANB ANB
14 Ooigem
42 Verkennende ecologische gebiedsvisie voor de vallei van de Gouden Leie (Wervik-Deinze)
www.inbo.be 15 Wielsbeke Oude Leiearm Wielsbeke 11,3 Vlaams gewest Torenvalk vzw
Schoondalbos 11,18 ANB ANB
Oude Leie Schoondaele 8,96 ANB ANB
16 Schoondaele
Kabouterbos 1,95 Gemeente Waregem Gemeente Waregem
Oude Leiearm Sint-Baafs-Vijve 13,71 ANB ANB 17 Sint-Baafs-Vijve
Schoondalbos 4,06 ANB ANB
Sisput 0,65 Vlaams gewest ANB
18 Stuwarm
Sint-Eloois-Vijve 1,66 Vlaams gewest
Gaverbeekse meersen (Meimeersen)
1,3 + 0,8 Natuurpunt Beheer vzw, Waregem, Kliniek OLV van Lourdes, privé
Natuurpunt 19 Gaverbeekse meersen
Oude spoorwegberm 4,8 Natuurpunt Beheer v.z.w Natuurpunt Gedempte beddingen, nieuwe
Mandelbedding
7,47 ANB ANB
20 Oeselgem
Oude Leie Oeselgem 2,42 Vlaams gewest Ovl
21 Neerhoek Gedempte bedding 0,42 Vlaams gewest W&Z
23 Ponthoek Gedempte meander 0,92 Vlaams gewest
Oude Leie Gottem 11,88 Vlaams gewest ANB
24 Gottem
Meersen Gottem (bij Pereboomplassen)
1,3 Natuurpunt Natuurpunt
25 Machelen Machelen put 7,72 Vlaams gewest ANB
Oude Leie Grammene 21,17 Vlaams gewest ANB
Machelen Leyhoek 5,5 Vlaams gewest W&Z
26 Grammene
Baggerstort Noorderwal 14,12 Vlaams gewest W&Z
Baliekouter 42,71 Provincie Provincie
Vallei van de Zeverenbeek 35,5 Natuurpunt Beheer v.z.w./ ANB OVl. Natuurpunt Verspreide percelen Zeverenbeekvallei 1,5 27 Vallei van de Oude mandel- Zeverenbeek
Mandelvallei 1,2 ANB WVl. ANB WVl.
Gavers 183,7 Provincie Provincie
Oosthoek 3,73 Gemeente Deerlijk Gemeente Deerlijk
28 Gaverbeek- vallei
Kanaalbos 6,1 Vlaams gewest Natuurpunt
2.1.3 Bepalende infrastructuur
Behalve het wegen- en spoorwegennet werden langsheen de Gouden Leie ook collector-, water-, electriciteits- en gasleidingen gelegdwater-, waarmee rekening dient te worden gehouden bij de mogelijke ontwikkelingen. Deze werden in beeld gebracht op kaart11.
www.inbo.be Verkennende ecologische gebiedsvisie voor de vallei van de Gouden Leie (Wervik-Deinze)
43